1
00:00:01,892 --> 00:00:04,826
Mi tre ŝatas ĉi tiun bildon, kiun mi
trovis. Ĝi efektive

2
00:00:04,826 --> 00:00:08,465
montras tre klare, kie la koro kuŝas
en la korpo.

3
00:00:08,465 --> 00:00:12,543
Do vi povas vidi, ke la koro estas 
ĉirkaŭita ambaŭflanke per ripoj, ĉu ne?

4
00:00:12,543 --> 00:00:16,200
Kaj efektive, mi ne jam desegnis ilin,
sed lasu min montri al vi

5
00:00:16,200 --> 00:00:20,080
kie kuŝus la pulmoj. 
Tiu ĉi estas la dekstra pulmo

6
00:00:20,080 --> 00:00:23,464
kaj ĉi-flanke kuŝas la maldekstra pulmo.
Do jen la loko,

7
00:00:23,464 --> 00:00:27,543
kie kuŝas la koro: inter du pulmoj.
Kaj mi diras

8
00:00:27,543 --> 00:00:32,414
maldekstra kaj dekstra el la vidpunkto de
la homo, kiu posedas ĉi tiun koron.

9
00:00:32,414 --> 00:00:35,700
Do jen la maldekstra kaj dekstra,
kiuj estas male

10
00:00:35,700 --> 00:00:39,728
se ni rigardas ilin. La koro efektive
kuŝas inter la du pulmoj

11
00:00:39,728 --> 00:00:42,952
ene de tiu ĉi ŝirma korbo, tio estas,

12
00:00:42,952 --> 00:00:48,092
la ripoj servas por sekurigi ĉiujn tiujn
gravajn organojn.

13
00:00:48,092 --> 00:00:51,868
Kaj sub ili, do se vi desegnas

14
00:00:51,868 --> 00:00:55,529
jene, aŭ se mi desegnas ĝin, vi nun

15
00:00:55,529 --> 00:00:59,186
povas vidi, ke sub tiuj aĵoj kuŝas

16
00:00:59,186 --> 00:01:02,865
treege grava muskolo. Do tiu ĉi muskolo

17
00:01:02,865 --> 00:01:07,309
estas malmulte priparolata, aŭ ĝi ne estas
tia muskolo,

18
00:01:07,309 --> 00:01:10,847
kian homoj ĝenerale trejnas ĉe la
ekzercejo, sed tiu ĉi muskolo nomiĝas

19
00:01:10,847 --> 00:01:15,113
la diafragmo. Do via diafragma muskolo

20
00:01:15,113 --> 00:01:22,391
kaj viaj ripoj enfermas spacon, ĉu ne? La
diafragmo fariĝas la planko, kaj la ripoj

21
00:01:22,391 --> 00:01:26,326
estas kvazaŭ plafono kaj muroj de
ĉi tiu spaco.

22
00:01:26,326 --> 00:01:30,878
Kaj se vi rigardas la enhavon de tiu ĉi
spaco, vi trovas la pulmojn,

23
00:01:30,878 --> 00:01:35,140
kaj vi trovas la koron. Ĉi tiu
tuta spaco, do,

24
00:01:35,140 --> 00:01:38,856
nomiĝas la torako.

25
00:01:38,856 --> 00:01:42,877
Do precize kion faras la koro?
Ni liberigu iomete da spaco

26
00:01:42,877 --> 00:01:45,836
kaj vidigi

27
00:01:45,836 --> 00:01:48,660
zomitan version de la koro.

28
00:01:48,660 --> 00:01:53,969
Lasu min komenci per orienti vin pri la
koro. Jen nia dekstra pulmo

29
00:01:53,969 --> 00:01:58,035
kaj aliflanke ni havas la maldekstran
pulmon. Kaj ĉio ĉi estas

30
00:01:58,035 --> 00:02:01,375
ene de la brustokorbo, sed mi ne desegnos
tion nun, ĉar ĝi

31
00:02:01,375 --> 00:02:05,498
farus la koron mem malfacile videbla. 
Do por pensi pri

32
00:02:05,498 --> 00:02:09,732
kio precize faras la koro, mi pensas, ke
interesa maniero estas

33
00:02:09,732 --> 00:02:14,154
imagi, ke vi estas ĉelo.
Do rigardu el la vidpunkto

34
00:02:14,154 --> 00:02:18,131
de ĉelo, kaj ni supozu, ke vi estas ĉelo
ripozanta ĉi tie.

35
00:02:18,131 --> 00:02:21,195
Tio ĉi estas vi. Kaj vi povas

36
00:02:21,195 --> 00:02:25,273
imagi, ke vi apartenas al ajna parto
de la korpo. Ni supozu, ke vi estas eta

37
00:02:25,273 --> 00:02:28,487
piedfingra ĉelo. Do, vi estas piedfingra
ĉelo

38
00:02:28,487 --> 00:02:33,047
kaj via tasko estas vivi kaj esti feliĉa,
kaj apud vi

39
00:02:33,047 --> 00:02:37,414
estas malgranda sanga vaskulo. Kaj fakte,
ĉiu ĉelo en nia korpo

40
00:02:37,414 --> 00:02:41,394
havas apud si tian malgrandan sangan
vaskulon. Kaj tiu ĉi piedfingra ĉelo

41
00:02:41,394 --> 00:02:45,089
simple provas gajni sian vivtenon. 
Kaj piedfingraj

42
00:02:45,089 --> 00:02:48,914
ĉeloj havas kelkajn bezonojn, jes?
Ili bezonas, ekzemple, oksigenon.

43
00:02:48,914 --> 00:02:52,815
Mi skribos blanke por ke ĝi estu tute
klara. Ili bezonas oksigenon

44
00:02:52,815 --> 00:02:56,589
kaj ili bezonas nutraĵojn, ĉu ne?

45
00:02:56,589 --> 00:03:00,749
Do ĉeloj havas specifajn bezonojn por vivi
kaj esti feliĉaj.

46
00:03:00,749 --> 00:03:03,938
Kaj aliflanke, ili ankaŭ produktas
rubon. Ili estas

47
00:03:03,938 --> 00:03:08,269
kiel ni, ili produktas rubon. Kaj
tiu rubo povas esti

48
00:03:08,269 --> 00:03:12,525
diversaj aferoj, kaj unu afero, kiu
prezentas sin estas

49
00:03:12,525 --> 00:03:16,457
karbona dioksido (CO2). Karbona dioksido,
do, estas rubo

50
00:03:16,457 --> 00:03:19,394
de ĉi tiu ĉelo. Ĝi produktas

51
00:03:19,394 --> 00:03:23,494
rubon, kaj ni imagu provizore, ke
estas nenia sangofluo.

52
00:03:23,494 --> 00:03:26,624
Do malgraŭ tio, ke apudestas
sanga vaskulo,

53
00:03:26,624 --> 00:03:31,525
neniom da fluo okazas, do mi simple
skribos "nenia fluo".

54
00:03:31,525 --> 00:03:35,356
Do dum la ĉeleto, la piedfingra ĉeleto

55
00:03:35,356 --> 00:03:38,949
faras rubon -- tiu rubo,
ni desegnu tie malgrandajn pilkojn --

56
00:03:38,949 --> 00:03:42,078
ĝi amasiĝos, vi kolektos pli kaj pli

57
00:03:42,078 --> 00:03:46,372
ĉar la sango ne fluas. Kaj povas esti, ke

58
00:03:46,372 --> 00:03:50,435
ĝi tute ĉirkaŭos nian piedfingran ĉelon.
Do nia piedfingra ĉelo

59
00:03:50,435 --> 00:03:54,100
inundiĝas, kvazaŭ superŝutiĝante de sia
propra rubaĵo.

60
00:03:54,100 --> 00:03:58,759
Kaj samtempe, ĉu ĝi ricevas oksigenon aŭ
nutraĵojn? Ne.

61
00:03:58,759 --> 00:04:02,775
Ĝi ricevas neniun el ili. Do tre baldaŭ,

62
00:04:02,775 --> 00:04:06,563
mi dirus, ene de kelkaj minutoj, nia 
piedfingra ĉelo

63
00:04:06,563 --> 00:04:09,807
pensas, "Nu jen malfeliĉa vivmaniero!"
Tio vere estas

64
00:04:09,807 --> 00:04:13,925
tre malĝojiga, eĉ terura. Kaj se tio estas
permesita daŭri

65
00:04:13,925 --> 00:04:17,788
la piedfingra ĉelo mortos. Do tio, kio
piedfingra

66
00:04:17,788 --> 00:04:20,890
ĉelo bezonas, kaj kio ĉiu ĉelo bezonas, ĉu
fingra ĉelo,

67
00:04:20,890 --> 00:04:25,199
ĉu haŭta ĉelo, ĉu ajna vivanta ĉelo,

68
00:04:25,199 --> 00:04:29,349
estas fluo. Ĉu ne? Ĝi bezonas, ke la sango
fluu libere

69
00:04:29,349 --> 00:04:32,143
kaj glate. Kaj se ĉeestas fluo,

70
00:04:32,143 --> 00:04:35,944
la bildo tute malsamas, ĉu ne? Se fluo
ĉeestas,

71
00:04:35,944 --> 00:04:39,804
la ruboprodukto nun estas levata
kaj forportata.

72
00:04:39,804 --> 00:04:43,182
Ĝi forfluas, kaj efektive estas
iomete kvazaŭ

73
00:04:43,182 --> 00:04:48,744
iu venas kaj malplenigas la rubujon, tiel
via domo ne pleniĝas je rubaĵo.

74
00:04:48,744 --> 00:04:51,609
Do vi havas konstantan fluon, kaj

75
00:04:51,609 --> 00:04:56,135
interŝanĝe, oksigeno kaj nutraĵoj
estas liverataj. Do ankaŭ

76
00:04:56,135 --> 00:04:59,613
tiuj ĉi aĵoj estas liverataj. Do nun la
ĉelo estos

77
00:04:59,613 --> 00:05:03,606
tre, tre feliĉa, kaj vivos senprobleme.

78
00:05:03,606 --> 00:05:07,486
Do se vi volas, ke ĉiuj ĉeloj de via korpo
vivu senprobleme

79
00:05:07,486 --> 00:05:11,414
kiel ĉi tiu ĉelo, vi volas tre
bonan fluon tra la tuta

80
00:05:11,414 --> 00:05:15,100
korpo. Kaj jen nia punkto numero unu.

81
00:05:15,100 --> 00:05:19,068
Vi bezonas, ke la sangofluo iel konstante

82
00:05:19,068 --> 00:05:22,117
movu kaj puŝu la sangon tra la korpo. Do,

83
00:05:22,117 --> 00:05:27,741
por fari tion por pluraj miliardoj da
ĉeloj, vi prave bezonas fortegan

84
00:05:27,741 --> 00:05:31,034
pumpilon, ĉu ne? Ion, kio kapablos ensuĉi

85
00:05:31,034 --> 00:05:35,281
ĉiom da sango el la korpo, kaj poste
elpuŝi ĝin. Kaj jen tio estas

86
00:05:35,281 --> 00:05:39,223
la koro. Plej fundamente, por tio 
servas la koro.

87
00:05:39,223 --> 00:05:42,910
Ĝi estas impona pumpilo, elpuŝante sangon
por ke

88
00:05:42,910 --> 00:05:45,540
vi havu bonan sangofluon. Do mi

89
00:05:45,540 --> 00:05:50,094
flanke skribos tion kiel la tasko numero
unu. Tiuj estas la taskoj de la koro.

90
00:05:50,094 --> 00:05:53,479
Do taskoj, kaj numero unu estus

91
00:05:53,479 --> 00:05:57,045
sangofluo. Kaj mi skribos 'sistemika

92
00:05:57,045 --> 00:06:01,049
fluo'. Sistemika fluo. Kaj

93
00:06:01,049 --> 00:06:05,043
sistemika, tio simple signifas, ke mi
intencas la tutan korpon. Do

94
00:06:05,043 --> 00:06:08,782
sistemika, kiam mi diras tiun vorton,
signifas la tutan korpon. Ĉiujn ĉelojn

95
00:06:08,782 --> 00:06:12,861
en la korpo. Nu, kiel tio okazas, vi

96
00:06:12,861 --> 00:06:17,048
povas vidi en ĉi tiu bildo. Do
ĉi tie ni havas enorman

97
00:06:17,048 --> 00:06:21,626
vejnon, tio ĉi estas vejno, kaj ni havas 
arterion.

98
00:06:21,626 --> 00:06:25,092
Tio ĉi estas arterio.

99
00:06:25,092 --> 00:06:29,168
Kaj la sango pasas tra la 
arterio, tiudirekten.

100
00:06:29,168 --> 00:06:32,938
Kaj ĝi efektive eniras tra du vejnoj,

101
00:06:32,938 --> 00:06:38,220
la supra vejno, ĉi tiu nomiĝas la supra,
ĉe la supra parto,

102
00:06:38,220 --> 00:06:40,490
supra kava vejno. Tio estas

103
00:06:40,490 --> 00:06:44,522
la nomo de la vejno. Kaj ĉe la malsupro,
ĝi ne videblas ĉar ĝi sin kaŝas

104
00:06:44,522 --> 00:06:49,406
ĉe la malantaŭa flanko de la koro, sed 
la dua vejno nomiĝas la suba kava vejno.

105
00:06:49,406 --> 00:06:52,732
Kaj ĉi tiuj du vejnoj, ĉi tio ankaŭ estas
vejno,

106
00:06:52,732 --> 00:06:57,533
ĉi tiuj du vejnoj ensuĉas sangon el ĉiuj
partoj de la korpo

107
00:06:57,533 --> 00:06:59,406
en la koron.

108
00:06:59,406 --> 00:07:02,906
Post tio, kiam la koro pretas elpumpi ĝin,
ĝi eniras en

109
00:07:02,906 --> 00:07:07,256
tiun ĉi arterion, kaj ĝia nomo estas
la aorto.

110
00:07:07,256 --> 00:07:10,827
Do se vi aŭdis parolon pri la aorto,
tio aludas al

111
00:07:10,827 --> 00:07:14,856
ĉi tiu arterio. Do jen tiamaniere la sango
eniras kaj

112
00:07:14,856 --> 00:07:18,775
elpumpiĝas. Sed tio ne estas la ununura
tasko de la koro. La tasko,

113
00:07:18,775 --> 00:07:22,465
la dua tasko de la koro, ankaŭ estas

114
00:07:22,465 --> 00:07:26,536
en ĉi tiu bildo, kaj tio nomiĝas
pulma fluo.

115
00:07:26,536 --> 00:07:30,517
Pulma fluo. Do kion signifas

116
00:07:30,517 --> 00:07:34,116
tio? Nu, ni scias, ke ĉeloj atendas

117
00:07:34,116 --> 00:07:38,679
oksigenon, ĉu ne? Ni scias tion. Kaj, ke
ili havas multe da karbona dioksida

118
00:07:38,679 --> 00:07:42,822
rubo. Nu, estas tute bone movi tiujn 
aferojn. Estas bone cirkuligi

119
00:07:42,822 --> 00:07:46,159
la sangon. Sed se vi neniam
forigas tiun karbonan dioksidon

120
00:07:46,159 --> 00:07:49,786
aŭ alportas novan oksigenon, ĉelo ankoraŭ
estos malfeliĉa.

121
00:07:49,786 --> 00:07:53,777
Ĝi ja havos sangofluon, sed ĝi baldaŭ 
volos oksigenon.

122
00:07:53,777 --> 00:07:57,991
Kaj ĝi volos forigi tiun karbonan
dioksidon. Nu jen por tio servas

123
00:07:57,991 --> 00:08:01,261
la pulmoj. Do la situacio estas jene:
la koro, antaŭ ol

124
00:08:01,261 --> 00:08:05,916
elsendi la sangon el la aorto, antaŭ ol
simple recirkuligi ĝin en la korpon,

125
00:08:05,916 --> 00:08:10,091
ĝi sendas la sangon al la pulmoj.

126
00:08:10,091 --> 00:08:13,625
Kaj ĝi iras al la maldekstra pulmo, kaj al
la dekstra pulmo.

127
00:08:13,625 --> 00:08:17,186
Kaj la sango revenas de la dekstra pulmo

128
00:08:17,186 --> 00:08:21,280
kaj de la maldekstra pulmo, kaj estas
puŝata reen

129
00:08:21,280 --> 00:08:24,629
en la koron, kaj poste elpremita tra la
aorto. Do tiu

130
00:08:24,629 --> 00:08:29,583
kroma ŝtupeto, en kiu la sango iras
al la pulmoj

131
00:08:29,583 --> 00:08:33,208
kaj reen, estas la pulma fluo.

132
00:08:33,208 --> 00:08:38,133
Do fine, vi konstatos, ke kiam vi rigardas
ĉi tiun bildon, estas malfacile ne vidi

133
00:08:38,133 --> 00:08:41,056
ĉiujn tiujn kvazaŭ serpentecajn

134
00:08:41,056 --> 00:08:45,684
sangajn vaskulojn sur la surfaco de la
koro. Kaj precize kio ili estas?

135
00:08:45,684 --> 00:08:48,160
Iuj estas ruĝaj, iuj estas bluaj, kaj

136
00:08:48,160 --> 00:08:50,946
la bluaj estas vejnoj, kaj la ruĝaj
estas arterioj,

137
00:08:50,946 --> 00:08:55,640
sed ĉu ili apartenas al la sistemika fluo,
aŭ la pulma fluo, aŭ io alia?

138
00:08:55,640 --> 00:08:59,106
Nu, tiuj vaskuloj, ĉiuj kune

139
00:08:59,106 --> 00:09:05,173
nomiĝas la koronariaj vaskuloj.

140
00:09:05,173 --> 00:09:06,929
Do vi eble aŭdos pri

141
00:09:06,929 --> 00:09:10,920
koronaria arterio, aŭ koronaria vejno,
sed vi povas kune nomi ilin

142
00:09:10,920 --> 00:09:14,450
koronariaj sangovaskuloj. Mi aldonos la
vorton 'sango' ĉi tie. Do

143
00:09:14,450 --> 00:09:19,189
tiuj ĉi koronariaj sangovaskuloj efektive
servas la koran muskolon mem.

144
00:09:19,189 --> 00:09:22,065
Memoru, ke la koro konsistas

145
00:09:22,065 --> 00:09:25,634
el miloj kaj miloj, efektive dekoj da
miloj da ĉeloj,

146
00:09:25,634 --> 00:09:30,348
kaj tiuj ĉeloj, same kiel nia piedfingra
ĉelo kiun ni desegnis en la angulo,

147
00:09:30,348 --> 00:09:33,636
ankaŭ ili bezonas oksigenon kaj nutraĵojn,
kaj produktas rubon.

148
00:09:33,636 --> 00:09:37,553
Do ankaŭ tiuj ĉeloj bezonas sangajn
vaskulojn, kiuj servos

149
00:09:37,553 --> 00:09:40,769
ilin. Do jen tio estas koronariaj
sangovaskuloj. Ili estas

150
00:09:40,769 --> 00:09:43,835
la sangaj vaskuloj kiuj iras al
kaj servas

151
00:09:43,835 --> 00:09:48,485
la koron. Do estas tiuj ĉi, kiuj
servas la koron.

152
00:09:48,485 --> 00:09:51,669
Do, se ili servas la korajn muskolojn

153
00:09:51,669 --> 00:09:56,026
kaj la korajn ĉelojn, pripensu, ĉu ili
apartenas al

154
00:09:56,026 --> 00:09:59,304
la sistemika fluo aŭ la pulma fluo? Nu,

155
00:09:59,304 --> 00:10:03,411
se la ĉefa funkcio estas priservi ĉelojn,

156
00:10:03,411 --> 00:10:08,167
la koronariaj vaskuloj apartenas al
sistemika fluo.