1
00:00:00,605 --> 00:00:02,359
Posao mi je da vučem sanke,

2
00:00:02,359 --> 00:00:05,543
pa me je prilično lako intelektualno zbuniti,

3
00:00:05,543 --> 00:00:07,085
ali ću pročitati pitanje

4
00:00:07,085 --> 00:00:09,552
sa ovogodišnjeg intervjua:

5
00:00:09,552 --> 00:00:12,944
"Filozofski gledano,
da li nam stalan priliv informacija

6
00:00:12,944 --> 00:00:15,679
oduzima mogućnost maštanja

7
00:00:15,679 --> 00:00:18,495
ili zamenjuje snove o uspehu?

8
00:00:18,495 --> 00:00:21,281
Ako neko negde već radi istu stvar

9
00:00:21,281 --> 00:00:23,584
i možemo da učestvujemo virtuelno,

10
00:00:23,584 --> 00:00:27,085
zašto bismo izlazili iz kuće?"

11
00:00:27,085 --> 00:00:29,734
Obično me predstavljaju kao polarnog istraživača.

12
00:00:29,734 --> 00:00:32,035
Ne znam koliko je taj naziv napredan

13
00:00:32,035 --> 00:00:36,801
ili odgovara 21. veku,
ali sam proveo više od dva posto

14
00:00:36,801 --> 00:00:40,529
života živeći u šatoru u arktičkom krugu,

15
00:00:40,529 --> 00:00:44,056
tako da dosta vremena provodim napolju.

16
00:00:44,056 --> 00:00:47,603
Rekao bih da po svojoj prirodi stvari radije radim

17
00:00:47,603 --> 00:00:52,095
nego što ih posmatram ili razmišljam o njima,

18
00:00:52,095 --> 00:00:56,319
i to razilaženje, jaz između ideja i akcije

19
00:00:56,319 --> 00:00:59,185
pokušaću ukratko da istražim.

20
00:00:59,185 --> 00:01:02,518
Najkoncizniji odgovor na pitanje "zašto?"

21
00:01:02,518 --> 00:01:04,886
koje me muči poslednjih 12 godina

22
00:01:04,886 --> 00:01:07,670
dao je gospodin raskalašnog izgleda

23
00:01:07,670 --> 00:01:09,926
u zadnjem redu, drugi sleva,

24
00:01:09,926 --> 00:01:12,564
Džordž Li Malori.
Mnogima je poznat.

25
00:01:12,564 --> 00:01:16,553
Poslednji put je viđen 1924. pod oblacima

26
00:01:16,553 --> 00:01:18,227
blizu vrha Mont Everest.

27
00:01:18,227 --> 00:01:21,482
Možda se baš on prvi popeo na Everest,

28
00:01:21,482 --> 00:01:23,458
više od 30 godina pre Edmunda Hilarija.

29
00:01:23,458 --> 00:01:26,154
Još uvek niko ne zna
da li se i popeo na vrh.

30
00:01:26,154 --> 00:01:29,223
Ipak, pripisana mu je rečenica:
"Zato što postoji."

31
00:01:29,223 --> 00:01:31,913
Ne znam je li to stvarno rekao.

32
00:01:31,913 --> 00:01:34,239
Premalo je dokaza,
ali je sigurno rekao

33
00:01:34,239 --> 00:01:36,719
nešto mnogo lepše,

34
00:01:36,719 --> 00:01:39,773
to sam odštampao.
Pročitaću naglas.

35
00:01:39,773 --> 00:01:41,727
"Prvo pitanje koje ćete postaviti

36
00:01:41,727 --> 00:01:44,224
i na koje ću pokušati da odgovorim jeste:

37
00:01:44,224 --> 00:01:48,000
Koja je svrha penjanja na Mont Everest?

38
00:01:48,000 --> 00:01:50,688
I morao bih odgovoriti da nema svrhe.

39
00:01:50,688 --> 00:01:54,449
Ne postoji najmanja mogućnost ikakve koristi.

40
00:01:54,449 --> 00:01:56,322
Možda nešto saznamo o ponašanju

41
00:01:56,322 --> 00:01:58,404
ljudskog tela na velikim visinama,

42
00:01:58,404 --> 00:02:01,068
i možda lekari naša zapažanja

43
00:02:01,068 --> 00:02:04,097
nekako iskoriste u svrhe avijacije,

44
00:02:04,097 --> 00:02:06,297
ali druge koristi neće biti.

45
00:02:06,297 --> 00:02:08,683
Nećemo doneti zlato ili srebro,

46
00:02:08,683 --> 00:02:11,282
dragi kamen, ugalj, gvožđe.

47
00:02:11,282 --> 00:02:14,081
Nećemo pronaći ni metar zemlje pogodan

48
00:02:14,081 --> 00:02:18,223
za sejanje žitarica.
Dakle, nema svrhe.

49
00:02:18,223 --> 00:02:19,882
Ako ne razumete da u čoveku nešto

50
00:02:19,882 --> 00:02:22,554
odgovara izazovima ove planine

51
00:02:22,554 --> 00:02:25,777
i spremno je da se suoči
s njima, da ta težnja

52
00:02:25,777 --> 00:02:30,231
predstavlja životnu težnju
ka gore i uvek ka gore,

53
00:02:30,231 --> 00:02:33,479
nećete shvatiti zašto idemo.

54
00:02:33,479 --> 00:02:36,608
Od ove avanture dobijamo samo radost,

55
00:02:36,608 --> 00:02:39,542
a radost je cilj života.

56
00:02:39,542 --> 00:02:41,745
Ne živimo da bismo jeli i zarađivali.

57
00:02:41,745 --> 00:02:44,207
Jedemo i zarađujemo
radi uživanja u životu.

58
00:02:44,207 --> 00:02:49,115
To je za nas smisao života
i to je svrha života."

59
00:02:49,115 --> 00:02:52,569
Malorijeva tvrdnja da su odlazak od kuće

60
00:02:52,569 --> 00:02:55,012
i velike avanture veseli i zabavni

61
00:02:55,012 --> 00:02:58,918
ne odgovara potpuno mom iskustvu.

62
00:02:58,918 --> 00:03:02,320
Najdalje sam otišao od kuće

63
00:03:02,320 --> 00:03:05,464
u proleće 2004. I dalje ne znam

64
00:03:05,464 --> 00:03:07,971
šta mi je tačno bilo, ali sam planirao

65
00:03:07,971 --> 00:03:12,214
da sam, bez podrške,
pređem Severni ledeni okean.

66
00:03:12,214 --> 00:03:14,771
Planirao sam da hodam
od severne obale Rusije

67
00:03:14,771 --> 00:03:18,103
do Severnog pola i produžim
do severne obale Kanade.

68
00:03:18,103 --> 00:03:21,011
Niko to ranije nije uradio.
Imao sam 26 godina.

69
00:03:21,011 --> 00:03:23,263
Stručnjaci su govorili da je nemoguće,

70
00:03:23,263 --> 00:03:26,617
a mojoj mami se ideja, naravno, nije svidela.

71
00:03:26,617 --> 00:03:28,970
(Smeh)

72
00:03:28,970 --> 00:03:31,896
Od male meteorološke stanice na severnoj obali

73
00:03:31,896 --> 00:03:34,081
Sibira do pravog polazišta,

74
00:03:34,081 --> 00:03:36,633
ruba polarnog leda,
obale Arktičkog okeana,

75
00:03:36,633 --> 00:03:40,094
putovao sam oko pet sati,
a ako ste gledali i uspon,

76
00:03:40,094 --> 00:03:43,406
a ne samo skok
hrabrog Feliksa Baumgartnera,

77
00:03:43,406 --> 00:03:46,010
razumećete osećaj iščekivanja

78
00:03:46,010 --> 00:03:49,322
dok sam sedeo u helikopteru
upućenom ka severu,

79
00:03:49,322 --> 00:03:51,979
kao i osećaj nadolazeće katastrofe.

80
00:03:51,979 --> 00:03:55,669
Sedeo sam i razmišljao u šta sam se to uvalio.

81
00:03:55,669 --> 00:03:57,713
Bilo je malo zabave i radosti.

82
00:03:57,713 --> 00:03:59,554
Imao sam 26 godina.
Znam da sam sedeo

83
00:03:59,554 --> 00:04:02,146
i gledao sanke.
Skije su bile spremne,

84
00:04:02,146 --> 00:04:04,387
imao sam satelitski telefon i pušku,

85
00:04:04,387 --> 00:04:06,410
ako bi me napao beli medved.

86
00:04:06,410 --> 00:04:08,701
Sećam se da sam gledao kroz prozor 
i posmatrao drugi helikopter.

87
00:04:08,701 --> 00:04:12,187
Tutnjali smo kroz prelepu sibirsku zoru,

88
00:04:12,187 --> 00:04:15,052
a ja sam se osećao
kao kombinacija Džejsona Borna

89
00:04:15,052 --> 00:04:17,944
i Vilfreda Tesidžera.
Delom sam bio

90
00:04:17,944 --> 00:04:24,266
ponosan na sebe, ali sam
uglavnom bio potpuno prestravljen.

91
00:04:24,266 --> 00:04:26,356
Put je trajao 10 nedelja, 72 dana.

92
00:04:26,356 --> 00:04:28,855
Nikog nisam sreo.
To je uslikano kod helikoptera.

93
00:04:28,855 --> 00:04:31,414
Sledećih 10 nedelja nikog nisam video.

94
00:04:31,414 --> 00:04:33,356
Severni pol je nasred mora,

95
00:04:33,356 --> 00:04:36,617
dakle, putovao sam
preko zamrznutog Arktičkog okeana.

96
00:04:36,617 --> 00:04:40,727
NASA je uslove te godine opisala
kao najgore otkad je počelo merenje.

97
00:04:40,727 --> 00:04:44,383
Vukao sam 180 kila hrane, goriva i zaliha.

98
00:04:44,383 --> 00:04:46,984
Prosečna temperatura tih 10 nedelja bila je

99
00:04:46,984 --> 00:04:49,675
minus 35. Najniža minus 50.

100
00:04:49,675 --> 00:04:56,954
Tako da i nije bilo previše zabave ili radosti.

101
00:04:56,954 --> 00:04:58,487
Divna strana ovog putovanja

102
00:04:58,487 --> 00:05:00,590
jeste hodanje preko mora,

103
00:05:00,590 --> 00:05:04,652
preko leda koji se kreće, plovi,
pluta površinom

104
00:05:04,652 --> 00:05:06,847
Arktičkog okeana,

105
00:05:06,847 --> 00:05:08,795
uvek novog okruženja.

106
00:05:08,795 --> 00:05:11,141
Led se stalno kreće, lomi, pluta,

107
00:05:11,141 --> 00:05:14,601
ponovo se ledi,
pa su pejzaži koje sam gledao 3 meseca

108
00:05:14,601 --> 00:05:18,048
bili jedinstveni meni.
Više niko nikad neće

109
00:05:18,048 --> 00:05:23,077
videti te pejzaže, vidike, 
koje sam ja posmatrao 10 nedelja.

110
00:05:23,077 --> 00:05:27,040
To je verovatno najbolji razlog
da se izađe napolje.

111
00:05:27,040 --> 00:05:30,922
Mogu da ispričam kako je bilo,

112
00:05:30,922 --> 00:05:32,767
ali to nikad nećete doživeti,

113
00:05:32,767 --> 00:05:35,695
i ako bih objašnjavao da sam bio usamljen,

114
00:05:35,695 --> 00:05:39,414
jedini čovek na 14 miliona kvadratnih kilometara,

115
00:05:39,414 --> 00:05:43,719
da je bilo hladno, skoro minus 75
kad je loše vreme i duva vetar,

116
00:05:43,719 --> 00:05:47,551
rečima to ne bih verno predstavio.

117
00:05:47,551 --> 00:05:51,742
Zato mi se čini da ako nešto učinimo,

118
00:05:51,742 --> 00:05:57,040
pokušamo da nešto iskusimo,
doživimo, postignemo,

119
00:05:57,040 --> 00:06:02,426
a ne samo gledamo i promišljamo,

120
00:06:02,426 --> 00:06:04,652
možemo doći do srži života,

121
00:06:04,652 --> 00:06:08,596
sokova koje izvlačimo iz časova i dana.

122
00:06:08,596 --> 00:06:11,079
Ipak hoću da se ogradim.

123
00:06:11,079 --> 00:06:13,167
Po mom iskustvu, postoji nešto zarazno

124
00:06:13,167 --> 00:06:17,606
u vezi sa doživljavanjem života
na granici ljudski izvodljivog.

125
00:06:17,606 --> 00:06:19,841
Ne mislim samo na bezumnu,

126
00:06:19,841 --> 00:06:22,128
mačo, edvardijansku hrabrost,

127
00:06:22,128 --> 00:06:24,321
već i na rak pankreasa,

128
00:06:24,321 --> 00:06:26,228
nešto u vezi s tim je zarazno i mislim

129
00:06:26,228 --> 00:06:28,778
da se polarne ekspedicije ne razlikuju mnogo

130
00:06:28,778 --> 00:06:30,160
od narkomanije.

131
00:06:30,160 --> 00:06:33,865
Ne može se objasniti koliko je dobro
dok sami ne probate,

132
00:06:33,865 --> 00:06:37,682
ali može da proguta sav novac
do kog uspem da dođem,

133
00:06:37,682 --> 00:06:41,260
da uništi svaku vezu koju sam imao,

134
00:06:41,260 --> 00:06:45,661
dakle, čuvajte se onoga što želite.

135
00:06:45,661 --> 00:06:48,042
Malori je pretpostavio da nešto u čoveku

136
00:06:48,042 --> 00:06:50,682
odgovara izazovu planine,

137
00:06:50,682 --> 00:06:52,708
i pitam se da li nas privlači nešto

138
00:06:52,708 --> 00:06:55,765
u samom izazovu, u nastojanju i naročito

139
00:06:55,765 --> 00:06:58,877
u velikim nedovršenim izazovima
s kojima je čovečanstvo suočeno.

140
00:06:58,877 --> 00:07:03,193
U mom slučaju je tako.

141
00:07:03,193 --> 00:07:04,973
Jedan nedovršeni izazov

142
00:07:04,973 --> 00:07:08,245
me privlači veći deo odraslog života.

143
00:07:08,245 --> 00:07:09,673
Mnogi znaju priču.

144
00:07:09,673 --> 00:07:12,264
Ovo je kapetan Skot sa timom.

145
00:07:12,264 --> 00:07:14,137
On je pre više od sto godina

146
00:07:14,137 --> 00:07:17,404
pokušao da prvi dođe do Južnog pola.

147
00:07:17,404 --> 00:07:19,228
Niko nije znao šta se tamo nalazi.

148
00:07:19,228 --> 00:07:21,253
Nije bilo karti. Više smo znali o Mesecu

149
00:07:21,253 --> 00:07:24,000
nego o srcu Antarktika.

150
00:07:24,000 --> 00:07:26,916
Kao što mnogi od vas znaju,
Skota je pretekao

151
00:07:26,916 --> 00:07:29,209
norveški tim Roalda Amundsena,

152
00:07:29,209 --> 00:07:31,564
čije su sanke vukli psi.
Skotov tim je pešačio,

153
00:07:31,564 --> 00:07:33,985
sva petorica su nosila amove i vukla sanke,

154
00:07:33,985 --> 00:07:38,417
a kad su stigli na pol,
zatekli su norvešku zastavu.

155
00:07:38,417 --> 00:07:41,675
Sigurno su bili razočarani i demoralisani.

156
00:07:41,675 --> 00:07:43,945
Okrenuli su se i pošli ka obali,

157
00:07:43,945 --> 00:07:47,533
i sva petorica su poginula u povratku.

158
00:07:47,533 --> 00:07:49,767
Danas postoji pogrešno shvatanje

159
00:07:49,767 --> 00:07:53,393
da je u oblastima istraživanja
i avanture sve učinjeno.

160
00:07:53,393 --> 00:07:54,680
Kad pričam o Antarktiku,

161
00:07:54,680 --> 00:07:55,970
često mi kažu: "Baš zanimljivo,

162
00:07:55,970 --> 00:07:59,163
a je l' nije onaj voditelj
to nedavno izveo na biciklu?"

163
00:07:59,163 --> 00:08:02,753
Ili: "Baš lepo. Moja baka sledeće godine

164
00:08:02,753 --> 00:08:05,383
ide na krstarenje Antarktikom.

165
00:08:05,383 --> 00:08:08,249
Hoćete se možda sresti tamo?"

166
00:08:08,249 --> 00:08:10,067
(Smeh)

167
00:08:10,067 --> 00:08:13,281
Ipak, Skotov put je i dalje nedovršen.

168
00:08:13,281 --> 00:08:15,608
Niko još nije prepešačio put od obale Antarktika

169
00:08:15,608 --> 00:08:17,405
do Južnog pola i nazad.

170
00:08:17,405 --> 00:08:20,179
Možda to jeste najsmeliji pohod

171
00:08:20,179 --> 00:08:22,804
edvardijanskog zlatnog doba istraživanja,

172
00:08:22,804 --> 00:08:25,357
i s obzirom na sve

173
00:08:25,357 --> 00:08:27,278
što smo od tada saznali,

174
00:08:27,278 --> 00:08:30,859
od skorbuta do solarnih panela,
mislim da je krajnje vreme

175
00:08:30,859 --> 00:08:32,636
da neko proba to da dovrši.

176
00:08:32,636 --> 00:08:35,332
Upravo to ću pokušati da uradim.

177
00:08:35,332 --> 00:08:37,900
Sledećeg oktobra ću predvoditi tročlani tim.

178
00:08:37,900 --> 00:08:40,759
Trebaće nam oko četiri meseca
za povratno putovanje.

179
00:08:40,759 --> 00:08:43,812
To je razmera. 
Crvena linija je pola puta, do J. pola.

180
00:08:43,812 --> 00:08:45,206
Treba i da se vratimo.

181
00:08:45,206 --> 00:08:47,453
Svestan sam koliko je ironično što ćemo

182
00:08:47,453 --> 00:08:50,188
blogovati i tvitovati.
Moći ćete da proživite

183
00:08:50,188 --> 00:08:52,621
ovo putovanje posredno, virtuelno,

184
00:08:52,621 --> 00:08:55,628
kao niko do sada.

185
00:08:55,628 --> 00:08:58,211
Ja ću imati četiri meseca da konačno

186
00:08:58,211 --> 00:09:02,085
dođem do konciznog odgovora na pitanje: "Zašto?"

187
00:09:02,085 --> 00:09:07,018
Danas živimo
bezbednije i komfornije nego ikad.

188
00:09:07,018 --> 00:09:09,600
Svakako nema mnogo potražnje

189
00:09:09,600 --> 00:09:13,458
za istraživačima. 
Na profesionalnoj orijentaciji mi

190
00:09:13,458 --> 00:09:16,099
to niko nije pomenuo.

191
00:09:16,099 --> 00:09:18,521
Ako bih hteo da saznam, recimo,

192
00:09:18,521 --> 00:09:20,817
koliko je zvezda u Mlečnom putu,

193
00:09:20,817 --> 00:09:23,396
koliko su stare glave na Uskršnjem ostrvu,

194
00:09:23,396 --> 00:09:25,521
mogli biste to da saznate odmah,

195
00:09:25,521 --> 00:09:28,347
a da i ne ustanete.

196
00:09:28,347 --> 00:09:31,112
Ipak, naučio sam za 12 godina,

197
00:09:31,112 --> 00:09:34,199
koliko vučem teške stvari po hladnim mestima,

198
00:09:34,199 --> 00:09:38,158
da istinska, prava inspiracija i napredak

199
00:09:38,158 --> 00:09:42,418
dolaze samo od teškoća i izazova,

200
00:09:42,418 --> 00:09:45,434
udaljavanjem od poznatog i bliskog

201
00:09:45,434 --> 00:09:47,915
i zakoračavanjem u nepoznato.

202
00:09:47,915 --> 00:09:51,456
U životu svako mora da savlada
svoje bure i okeane.

203
00:09:51,456 --> 00:09:53,265
Makar u prenesenom smislu,

204
00:09:53,265 --> 00:09:56,135
svima bi bilo bolje
kad bismo izlazili napolje

205
00:09:56,135 --> 00:10:00,016
malo češće,
samo treba prikupiti hrabrosti.

206
00:10:00,016 --> 00:10:03,241
Naravno, preklinjem vas
da samo malo otvorite vrata

207
00:10:03,241 --> 00:10:06,137
i pogledate šta se nalazi napolju.

208
00:10:06,137 --> 00:10:07,365
Hvala vam.

209
00:10:07,365 --> 00:10:16,334
(Aplauz)