1
00:00:06,549 --> 00:00:12,209
1992’de banyo oyuncakları taşıyan
bir kargo gemisi fırtınaya yakalandı.

2
00:00:12,209 --> 00:00:14,647
Taşıdığı konteynerler denize devrildi

3
00:00:14,647 --> 00:00:20,837
ve dalgalar 28.000 kauçuk ördekle birlikte
diğer oyuncakları Kuzey Pasifik’e taşıdı.

4
00:00:20,837 --> 00:00:22,697
Fakat bunlar birlikte hareket etmedi.

5
00:00:22,697 --> 00:00:23,977
Tam aksine

6
00:00:23,977 --> 00:00:27,307
ördekler dünyanın her tarafına dağıldı.

7
00:00:27,307 --> 00:00:30,977
Araştırmacılar, okyanus akıntılarını
daha iyi anlayabilmek için

8
00:00:30,977 --> 00:00:33,727
oyuncakların izledikleri 
yol haritalarını çıkardılar.

9
00:00:33,727 --> 00:00:36,493
Okyanus akıntıları çeşitli
dış etkenler sonucu oluşur.

10
00:00:36,493 --> 00:00:40,043
Rüzgâr, gelgitler, 
su yoğunluğundaki değişim

11
00:00:40,043 --> 00:00:43,073
ve Dünya’nın dönüşü gibi.

12
00:00:43,073 --> 00:00:47,733
Okyanus tabanı ve kıyı şeridinin 
topoğrafyası bu hareketleri değiştirerek

13
00:00:47,733 --> 00:00:50,070
akımların hızlanmasına, yavaşlamasına

14
00:00:50,070 --> 00:00:52,200
veya yönünün değişmesine neden olur.

15
00:00:52,200 --> 00:00:55,030
Okyanus akıntıları 
iki ana kategoriye ayrılır:

16
00:00:55,030 --> 00:00:58,290
yüzey akıntıları
ve derin okyanus akıntıları.

17
00:00:58,290 --> 00:01:00,050
Yüzey akıntıları okyanus suyunun

18
00:01:00,050 --> 00:01:02,660
yüzde onunun hareketini kontrol ederken

19
00:01:02,660 --> 00:01:06,230
derin okyanus akıntıları 
diğer yüzde 90'ı harekete geçirmektedir.

20
00:01:06,230 --> 00:01:07,930
Farklı nedenleri olmasına rağmen

21
00:01:07,930 --> 00:01:10,960
yüzey ve derin okyanus akıntıları

22
00:01:10,960 --> 00:01:15,160
tüm okyanusu hareket ettiren 
çapraşık bir dansta birbirini etkiler.

23
00:01:15,160 --> 00:01:16,185
Kıyı açığında

24
00:01:16,185 --> 00:01:19,635
yüzey akımları, su seviyesi inip çıktıkça
suyu ileri geri çeken

25
00:01:19,635 --> 00:01:24,505
hem rüzgâr hem de gelgitler
tarafından yönlendirilir.

26
00:01:24,505 --> 00:01:29,773
Bu arada, okyanusta, yüzey akımlarının
arkasındaki ana kuvvet rüzgârdır.

27
00:01:29,773 --> 00:01:31,517
Rüzgâr okyanusa doğru eserken

28
00:01:31,517 --> 00:01:34,507
suyun üst katmanlarını da sürükler.

29
00:01:34,507 --> 00:01:37,477
Bu hareket eden su, altındaki katmanları

30
00:01:37,477 --> 00:01:39,697
ve onlar da kendi altındaki
katmanları çeker.

31
00:01:39,697 --> 00:01:43,197
Aslında 400 metre derinliğe kadar su,

32
00:01:43,197 --> 00:01:47,027
okyanusun yüzeyindeki rüzgârdan
hâlâ etkilenmektedir.

33
00:01:47,027 --> 00:01:51,337
Dünyanın tamamındaki yüzey akıntılarının 
modellerine bakmak için uzaklaşırsanız

34
00:01:51,337 --> 00:01:54,820
bunların kuzey yarım kürede saat yönünde 
ve güney yarım kürede

35
00:01:54,820 --> 00:01:57,580
saat yönünün tersine 
seyahat eden, girdap adı verilen

36
00:01:57,580 --> 00:02:00,430
büyük döngüler oluşturduğunu göreceksiniz.

37
00:02:00,430 --> 00:02:02,620
Bunun nedeni, Dünya'nın dönüşünün

38
00:02:02,620 --> 00:02:06,630
bu akımlara yol açan 
rüzgâr modellerini etkilemesidir.

39
00:02:06,630 --> 00:02:08,280
Eğer Dünya dönmezse

40
00:02:08,280 --> 00:02:10,740
hava ve su, ekvatordaki düşük basınç ile

41
00:02:10,740 --> 00:02:12,820
kutuplardaki yüksek basınç arasında

42
00:02:12,820 --> 00:02:14,610
gidip gelecektir.

43
00:02:14,610 --> 00:02:16,350
Ancak Dünya döndükçe

44
00:02:16,350 --> 00:02:20,860
ekvatordan Kuzey Kutbu'na 
hareket eden hava doğuya doğru,

45
00:02:20,860 --> 00:02:24,509
aşağıya doğru hareket eden hava
batıya doğru yön değiştirir.

46
00:02:24,509 --> 00:02:27,299
Ayna görüntüsü 
güney yarım kürede gerçekleşir

47
00:02:27,299 --> 00:02:29,229
böylece rüzgârın ana akımları

48
00:02:29,229 --> 00:02:32,789
okyanus havzalarının etrafında 
döngü benzeri desenler oluşturur.

49
00:02:32,789 --> 00:02:35,679
Buna Coriolis Etkisi denir.

50
00:02:35,679 --> 00:02:40,129
Rüzgârlar, altındaki okyanusu
aynı dönen girdaplara iter.

51
00:02:40,129 --> 00:02:43,793
Su, ısıyı havadan daha etkili tuttuğu için

52
00:02:43,793 --> 00:02:48,303
bu akımlar dünyadaki sıcaklığı 
yeniden dağıtmaya yardımcı olur.

53
00:02:48,303 --> 00:02:49,864
Yüzey akımlarının aksine

54
00:02:49,864 --> 00:02:55,014
derin akımlar öncelikle deniz suyunun 
yoğunluğundaki değişimlerden kaynaklanır.

55
00:02:55,014 --> 00:02:58,486
Su, Kuzey Kutbu'na doğru
ilerledikçe soğur.

56
00:02:58,496 --> 00:03:01,036
Ayrıca tuzu geride bırakarak
tuzak suyu oluşturan

57
00:03:01,036 --> 00:03:05,956
buz kristallerine sahip olduğu için 
daha yüksek tuz konsantrasyonuna sahiptir.

58
00:03:05,956 --> 00:03:08,796
Bu soğuk, tuzlu su daha yoğundur

59
00:03:08,796 --> 00:03:09,946
bu nedenle batar

60
00:03:09,946 --> 00:03:12,616
ve daha sıcak yüzey suyu yerini alır,

61
00:03:12,616 --> 00:03:17,076
termohalin sirkülasyonu adı verilen 
dikey bir akım oluşturur.

62
00:03:17,076 --> 00:03:21,563
Derin su ve rüzgârla çalışan
yüzey akımlarının termohalin sirkülasyonu

63
00:03:21,563 --> 00:03:26,319
Küresel Konveyör Kuşağı adı verilen bir 
sarım döngüsü oluşturmak için birleşir.

64
00:03:26,319 --> 00:03:29,486
Su, okyanusun derinliklerinden 
yüzeye doğru hareket ettikçe

65
00:03:29,486 --> 00:03:32,606
okyanus besin zincirinin
temelini oluşturan

66
00:03:32,606 --> 00:03:35,726
mikroorganizmaları besleyen 
birçok besin taşır.

67
00:03:35,726 --> 00:03:39,306
Küresel Konveyör Kuşağı, 
dünyanın dört bir yanına yayılan

68
00:03:39,306 --> 00:03:41,306
dünyanın en uzun akımıdır.

69
00:03:41,306 --> 00:03:44,906
Ancak saniyede sadece 
birkaç santimetre hareket eder.

70
00:03:44,906 --> 00:03:49,456
Bir damla suyun tam tur atması 
bin yılı bulabilir.

71
00:03:49,456 --> 00:03:52,996
Bununla birlikte, yükselen 
deniz sıcaklıkları konveyör kuşağının

72
00:03:52,996 --> 00:03:54,956
görünüşte yavaşlamasına neden olmaktadır.

73
00:03:54,956 --> 00:03:57,746
Modeller bunun 
Atlantik'in her iki tarafında

74
00:03:57,746 --> 00:03:59,616
hava sistemlerine zarar verdiğini

75
00:03:59,616 --> 00:04:02,746
gösteriyor ve yavaşlamaya devam ederse

76
00:04:02,746 --> 00:04:05,146
ya da tamamen durursa 
ne olacağını kimse bilmiyor.

77
00:04:05,146 --> 00:04:09,136
Doğru tahmin edebilmemiz
ve buna göre hazırlanabilmemizin tek yolu

78
00:04:09,136 --> 00:04:13,826
akımları ve onları şekillendiren 
güçlü kuvvetleri incelemeye devam etmek.