WEBVTT 00:00:22.686 --> 00:00:50.258 ZAWŁADNIĘCIE GENAMI czyli mutujące pożywienie film Karl Parent i Louise Vandelac 00:00:53.350 --> 00:01:00.006 Pierwsze formy życia mogły powstać w tych oceanach, około cztery miliardy lat temu. 00:01:00.006 --> 00:01:08.537 Różnorodność biologiczna pochodziłaby od tych pierwotnych genów – odcisku i zakodowanej pamięci naszego wspólnego dziedzictwa. 00:01:08.537 --> 00:01:20.256 Geny są więc tymi kluczami życia, których ekspresja rysuje formy, granice i różnorodność gatunków. 00:01:20.256 --> 00:01:30.360 Otóż ledwie zaczęto rozszyfrowywać genom, porwani przez fascynację i opary rynku modyfikujemy geny i je patentujemy. 00:01:30.360 --> 00:01:42.189 Rozpruwając mechanizmy życia, naruszamy istniejące od milionów lat granice między gatunkami, między człowiekiem, zwierzęciem i rośliną, między ludźmi i rzeczami. 00:01:42.189 --> 00:01:57.272 Tworzy się w ten sposób przemysłowe stawy drzew, zwierząt i przede wszystkim roślin transgenicznych, które już jemy, nie wiedząc o tym. 00:01:57.272 --> 00:02:03.627 Wszystko staje się towarem. Gen ludzki staje się towarem. Woda staje się towarem. 00:02:03.627 --> 00:02:06.093 Ricardo Petrella ekonomista, Uniwersytet katolicki w Louvain 00:02:06.093 --> 00:02:19.148 Wszystko musi być „handlowalne” i podporządkowane logice rentowności towaru, którego wartość jest zdeterminowana wyłącznie przez rentowność: handlową, przemysłową i finansową. 00:02:19.148 --> 00:02:22.012 Axel Khan genetyk, Instytut Cochin w Paryżu i Inserm (l'Institut national de la santé et de la recherche médicale) 00:02:22.012 --> 00:02:37.622 Jeśli chodzi o surowce takie jak uran, węgiel, ropa, wielkie mocarstwa biły się o nie, toczyły czasem wojnę, by próbować sobie przypisać prawo do pierwszeństwa, do wyłączności ich poszukiwań. 00:02:37.622 --> 00:02:48.660 Otóż nowy surowiec tych biotechnologii to genom, to różnorodność genetyczna i jesteśmy świadkami próby sił, które dokładnie to przypomina. 00:02:48.660 --> 00:02:51.188 Jeremy Rifkin prezes Foundation of Economic Trends, Washington 00:02:51.188 --> 00:02:55.493 Ci, którzy będą kontrolować geny, będą kontrolować XXI wiek. 00:02:55.493 --> 00:03:04.247 Ludzie uważają je ciągle za anegdotyczne: tu jakieś klonowanie, tam jakaś nowa terapia genetyczna, lecz te technologie nie mają nic z błahostek, 00:03:04.247 --> 00:03:12.175 pociągają za sobą radykalne zmiany w naturze handlu, geny w pożywieniu, materiałach konstrukcyjnych, energii, farmacji, medycynie. 00:03:12.175 --> 00:03:21.524 Komputer i geny łączą się w dziedzinę bioinformatyki, by ukształtować silny związek, unię, mocno się zjednoczyć. 00:03:21.524 --> 00:03:30.071 SZCZYPTA GENÓW W MOJEJ PUREE… 00:03:30.071 --> 00:03:38.463 Wykład na Cegep Edouard-Montpetit, Montreal 00:03:38.463 --> 00:03:40.893 Louise Vandelac socjolog, Uniwersytet w Quebeku, Montreal 00:03:40.893 --> 00:03:43.589 Ważne jest, by najprzód pojąć, że począwszy od chwili, kiedy możemy wyizolować, identyfikować, rekombinować geny 00:03:43.589 --> 00:03:47.164 to oznacza, że po pierwszy raz w historii ludzkości dziedzictwo genetyczne planety może się stać - jak to podkreśla Rifkin – głównym surowcem wszelkiej aktywności ekonomicznej. 00:03:47.164 --> 00:03:54.005 Jeremy Rifkin jest autorem: Wieku Biotechnologii (The Biotech Century) i piętnastu innych dzieł na temat oddziaływania socjoekonomicznego techno nauk. 00:03:54.005 --> 00:03:58.079 Ekonomista, jest prezesem Foundation of Economic Trends w Waszyngtonie. 00:03:58.079 --> 00:04:06.796 Jedzenie jest u podstaw ekonomii. W przeciągu trzydziestu lat nie będzie gospodarstw pod otwartym niebem. 00:04:06.796 --> 00:04:15.674 Czy zastosujemy hipotezy inżynierii genetycznej do samego życia? Czy będziemy się starali być inżynierami naszej drugiej genezy? 00:04:15.674 --> 00:04:25.993 Ulepszania natury, tak jakby była maszyną? Dziś niektórzy ludzie, koncerny Life Science Industry mogą się uważać za bogów. 00:04:25.993 --> 00:04:36.514 „Rośliny i artykuły (spożywcze) transgeniczne” zostały opublikowane w 1998 przez biologa Jean -Marie Pelt, autora około dwudziestu prac na temat roślin i środowiska. 00:04:36.514 --> 00:04:46.591 Jest on prezesem Europejskiego Instytutu Ekologii w Metzu, we Francji. Jest też dyrektorem niezależnych badań inżynierii genetycznej: Krzyk Genu. 00:04:46.591 --> 00:04:50.423 Jean-Marie Pelt biolog, prezes Europejskiego Instytutu Ekologii w Metz, Francja 00:04:50.423 --> 00:04:54.074 Myślę, że życie nie funkcjonuje jak jakaś mechanika. W mechanice są części i wtedy gdy wznosicie jakąś konstrukcję, 00:04:54.074 --> 00:05:02.935 usuwacie jedną część, wstawiacie na to miejsce inną i konstruujecie to, czego chcecie. W inżynierii genetycznej jest właśnie taka mentalność. 00:05:02.935 --> 00:05:14.923 Biorę jeden gen tu, wprowadzam go tam i i wprowadzam charakterystyki, które uważam za użyteczne dla rośliny, która chcę zmodyfikować. 00:05:14.923 --> 00:05:17.808 Myślę, że to się dzieje niezupełnie w taki sposób. 00:05:17.808 --> 00:05:30.777 Ponieważ genom, to znaczy długa wstęga DNA ma stan równowagi, który jest mu właściwy i który bez wątpienia wynika z tego, jak zasady są rozmieszczone na tej wstędze. 00:05:30.777 --> 00:05:43.062 Gdy wprowadzamy obcy gen, dokonujemy transgresji. Transgeneza jest transgresją, wprowadzamy coś, co nie jest oczekiwane przez ten genom. 00:05:43.062 --> 00:05:48.332 I można w ten sposób naruszyć istniejącą wcześniej równowagę. 00:05:48.332 --> 00:05:55.609 A więc to przechodzenie poza granice gatunku podnosi kwestie, które moim zdaniem o wiele za szybko odłożono do lamusa. 00:05:55.609 --> 00:05:59.748 Myślę, że zastosowania idą o wiele szybciej niż nauka fundamentalna. 00:05:59.748 --> 00:06:07.509 To trochę tak jakbyśmy budowali potężną katedrę, którą jest żywność transgeniczna (GMO) na ruchomych piaskach. 00:06:07.509 --> 00:06:10.614 Niepokoi przede wszystkim żywność transgeniczna. 00:06:10.614 --> 00:06:24.241 Nawet jeśli zagrożenia dla środowiska i zdrowia się mnożą a konsument nie dostrzega w tym czegoś o pierwszorzędnym znaczeniu, GMO opanowały już nasze pola, rynki i talerze. 00:06:24.241 --> 00:06:35.167 Stanowią one część integralną dwóch trzecich żywności przemysłowej w postaci soi, kukurydzy, rzepaku. 00:06:35.167 --> 00:06:41.915 Paryż, 28 kwietnia 1999. Spotykamy Arnaud Apoteker, doktora biologii fizykochemicznej stosowanej, 00:06:41.915 --> 00:06:45.983 odpowiedzialnego za program: „Różnorodność biologiczna” w Greenpeace France. 00:06:45.983 --> 00:06:50.231 Właśnie opublikował książkę: „Du Poisson dans les fraises” – „Ryba w truskawkach, nasza manipulowana (genetycznie) żywność”. 00:06:50.231 --> 00:06:58.662 Od lat osiemdziesiątych potrafimy wziąć geny jakiegokolwiek gatunku i umieścić je w innym gatunku. 00:06:58.662 --> 00:07:00.403 Arnaud Apoteker biolog 00:07:00.403 --> 00:07:07.811 I jest to robione w laboratoriach. Bierze się po prostu gen dajmy na to ryby arktycznej, która potrafi przeżyć w niezwykle niskich temperaturach, 00:07:07.811 --> 00:07:18.430 bierze się gen odpowiedzialny za odporność na niską temperaturę, umieszcza się go truskawkach, mając nadzieję, że w ten sposób truskawki będą odporne na mróz, 00:07:18.430 --> 00:07:21.800 a więc produkowane w regionach, w których na przykład nie mogły być dotąd produkowane. 00:07:21.800 --> 00:07:27.151 Jest to przykład spośród dziesiątki innych i dzisiaj w laboratoriach, można znaleźć wszystko: 00:07:27.151 --> 00:07:31.395 znajdujemy gen skorpiona w pomidorach, by je uczynić odpornymi na insekty, 00:07:31.395 --> 00:07:38.987 znajdujemy gen ludzki w ziemniakach, by mogły rosnąć na ziemiach zanieczyszczonych przez metale ciężkie 00:07:38.987 --> 00:07:43.097 i znajdujemy – to jest przykład, którego nie znajdziecie w mojej książce, ponieważ jest zupełnie niedawny - 00:07:43.097 --> 00:07:52.803 geny żaby w ziemniakach; testują to w Nowej Zelandii, by je uczynić odpornymi na insekty z tych samych powodów. 00:07:52.803 --> 00:08:01.987 Rośliny transgeniczne były początkowe pomyślane tak, by być odpornymi na pestycydy zaprojektowane na insekty i wirusy i niektóre spowalniają dojrzewanie czy uleganie zamarzaniu. 00:08:01.987 --> 00:08:11.324 Lecz teraz są to rynki żywności z wartością dodaną, ich celem są produkty kosmetyczne, farmaceutyczne i przemysłowe. 00:08:11.324 --> 00:08:24.171 Nawet jeśli spora liczba naukowców, obywateli uważa ocenę GMO za niewystarczającą, przemysł i rząd Ameryki północnej utrzymują, że ta żywność jest zasadniczo równoważna z żywnością konwencjonalną. 00:08:24.171 --> 00:08:28.984 Przyjmują, zakładają, że ta żywność nie przedstawia szczególnych zagrożeń dla zdrowia i otoczenia. 00:08:28.984 --> 00:08:43.890 Odmawiają ich oznakowania i rozpowszechniają je z błyskawiczną szybkością. W ten sposób w roku 1998 światowa powierzchnia kultur transgenicznych, prawie nieistniejąca w roku 1996, przekraczała już 28 milionów hektarów, 00:08:43.890 --> 00:08:57.399 z czego prawie 74% w Ameryce, 15% w Argentynie, 10% w Kanadzie, która już zatwierdziła 40 roślin genetycznie modyfikowanych. 00:08:57.399 --> 00:09:04.316 Firmy, które zainwestowały miliony a nawet miliardy dolarów w poszukiwania i rozwój tych nowych roślin transgenicznych 00:09:04.316 --> 00:09:12.750 i które są pod presją akcjonariuszy - bardzo im się spieszy, by rzucić te nowe rośliny na rynek. 00:09:12.750 --> 00:09:17.387 Co w pewnym stopniu wyjaśnia wojnę handlową, którą mamy między kontynentem amerykańskim i europejskim. 00:09:17.387 --> 00:09:26.266 Ponieważ konsumenci europejscy nie akceptują faktu bycia traktowanymi jak króliki doświadczalne i konsumowania tych produktów, bez możliwości ich wyboru. 00:09:26.266 --> 00:09:34.848 Jeśli, pomimo rosnącej nieufności i opozycji konsumentów, Ameryka Północna narzuca żywność transgeniczną, przewiduje się, że do roku 2005, 00:09:34.848 --> 00:09:45.077 te kultury zajmą prawie wszystkie ziemie uprawne. Większość warzyw, owoców i wyroby spożywcze będą wtedy genetycznie modyfikowane. 00:09:45.077 --> 00:09:48.432 Krótko mówiąc, lawina miałaby się zaledwie zaczynać. 00:09:48.432 --> 00:09:52.597 Pierwsza roślina transgeniczna ma 15 lat (w 1999 r.), lecz jest to roślina laboratoryjna. 00:09:52.597 --> 00:10:00.445 Pierwsze uprawy transgeniczne na wielką skalę, pojawiły się na kontynencie amerykańskim w latach 95/96, 00:10:00.445 --> 00:10:05.866 to znaczy około trzech, czterech lat temu, to znaczy miliard razy mniej lat niż sama ewolucja. 00:10:05.866 --> 00:10:19.510 I teraz jest to rozpowszechniane na milionach hektarów. Uważam, że to właśnie ta różnica na poziomie skali czasu 00:10:19.510 --> 00:10:30.733 że robimy doświadczenie niezwykle poważne w stosunku do ekosystemów i także w stosunku do zdrowia z perspektywą czasową niezwykle krótką. 00:10:30.733 --> 00:10:38.958 I jakże możemy znać skutki sanitarne długofalowe, podczas gdy te produkty pojawiły się na rynku dopiero cztery czy pięć lat temu? 00:10:38.958 --> 00:10:50.331 Mam wrażenie, że jest garstka koncernów, które robią doświadczenie sanitarne i epidemiologiczne na wielka skalę na rodzaju ludzkim. 00:10:50.331 --> 00:11:02.968 Dr Vyvyen Howard jest toksykopatologiem na Uniwersytecie w Liverpoolu. Tak samo jak Brytyjska Asocjacja Medyczna i setka naukowców domagających się pięcioletniego moratorium naukowego, 00:11:02.968 --> 00:11:11.020 dziwi się, że rozpowszechnia się żywność transgeniczną przed dokonaniem skrupulatnej ewaluacji jej potencjalnych skutków na nasze zdrowie. 00:11:11.020 --> 00:11:12.993 Dr Vyvyen Howard toksykopatolog na Uniwerytecie w Liverpoolu 00:11:12.993 --> 00:11:17.803 Niektóre z tych roślin (GMO) zostały wprowadzone bardzo szybko, pod presją handlową. 00:11:17.803 --> 00:11:22.425 Ewaluacja roślin GMO jest sekretem handlowym. 00:11:22.425 --> 00:11:28.330 Dokumenty przedstawiane instytucjom rządowym nie są dostępne publicznie. 00:11:28.330 --> 00:11:33.949 Skonstatowaliśmy, że soja powoduje więcej alergii niż kilka lat temu. 00:11:33.949 --> 00:11:39.614 I zupełnie niedawno mogliśmy ustalić korelację między wzrostem ilości soi transgenicznej i wzrostem alergii. 00:11:39.614 --> 00:11:47.946 A więc jeśli rzeczywiście to niebezpieczeństwo ma się pojawić, trzeba umieć je zlokalizować 00:11:47.946 --> 00:11:52.982 zlokalizować i być może znajdziemy jakiś szczególny problem, ponieważ skutki uboczne, znajdujemy je dopiero po jakimś czasie. 00:11:52.982 --> 00:12:01.247 Skutki uboczne odkrywamy po pewnym czasie. Toksykologia DDT rozwinęła się trzydzieści lat po wprowadzeniu DDT. 00:12:01.247 --> 00:12:08.930 Odkrycie we Francji skutków azbestu nastąpiło po 50 latach użytkowania azbestu, kiedy to odkryto jego szkodliwe skutki. 00:12:08.930 --> 00:12:18.934 Jako że postępuje się bardzo szybko w tej dziedzinie, nie studiuje się długofalowych skutków toksykologicznych, jakbyśmy to zrobili na przykład w przypadku lekarstw. 00:12:18.934 --> 00:12:30.059 Uważamy, że powinny istnieć badania przygotowujące do wprowadzenia tych produktów na rynek, które inspirują się procedurami, które aplikuje się w przypadku wprowadzania leków ( film z 1999 roku). 00:12:30.059 --> 00:12:34.553 W końcu, będziemy konsumować te rośliny przez całe lata, wszyscy ludzie będą je konsumowali, 00:12:34.553 --> 00:12:38.178 jest więc całkowicie normalne zachowanie jak najdalej idącej ostrożności. 00:12:38.178 --> 00:12:48.949 Dla Amerykanów (USA), dla władz amerykańskich, aby zakazać jakiegoś produktu, trzeba wykazać szkodliwość tegoż produktu. 00:12:48.949 --> 00:12:58.529 Podczas gdy zasada ostrożności, która jest teraz wpisana w prawo międzynarodowe i którą UE stara się stosować chciałby dokładnego przeciwieństwa, 00:12:58.529 --> 00:13:03.853 tzn. aby pozwolono na wprowadzenie danego produktu, trzeba wykazać całkowitą jego nieszkodliwość. 00:13:03.853 --> 00:13:05.683 Michèle Brill-Edwards była dyrektorka zastępca medyczny Biuro Leku, DGPS, Santé Canada 00:13:05.683 --> 00:13:15.434 Budujemy prawdziwe biologiczne Tytaniki. Rozwijamy zupełnie nowy sposób budowy pożywienia, które mogą nas poprowadzić ku katastrofie. 00:13:15.434 --> 00:13:35.384 Na Tytaniku przynajmniej ludzie mieli wybór: by kupić bilet lub nie. Tym razem, cała planeta jest na pokładzie tego Tytanika. 00:13:35.384 --> 00:13:46.733 Trzeba więc mieć dość zdrowego rozsądku, by powiedzieć: NIE, poczekajcie, chcemy niezależnego systemu ewaluacji 00:13:46.733 --> 00:14:05.019 i kontroli, który działa w interesie publicznym. 00:14:05.019 --> 00:14:09.195 SPRAWA PUSZTAIA… 00:14:09.195 --> 00:14:20.236 30 kwietnia 1999, lotnisko Charles de Gaulle w Paryżu. Witamy Arpada Pusztaia, biochemika z Instytutu Rowett w Szkocji w towarzystwie francuskiego agronoma Jean-Pierre Berlan. 00:14:20.236 --> 00:14:27.756 Ze swoją ekipą osiemnastu badaczy, Arpad Pusztai opracował ścisłą metodę ewaluacji produktów transgenicznych. 00:14:27.756 --> 00:14:33.553 Otóż na zaminowanym terenie GMO, to naukowe przedsięwzięcie okazało się wybuchowe. 00:14:33.553 --> 00:14:47.918 Jego badania nad zdrowiem młodych szczurów, żywionych przez 10 dni genetycznie modyfikowanymi ziemniakami wykazały osłabienie systemu immunologicznego szczurów i normalnego rozwoju ich organów wewnętrznych - wśród nich wątroby, mózgu. 00:14:47.918 --> 00:15:00.130 Prawdziwa bomba, która rozogniła media i opinię publiczną, wstrząsnęła parlamentem brytyjskim i nawet skłoniła księcia Charles’a do sprzeciwienia się publicznie żywności transgenicznej. 00:15:00.130 --> 00:15:04.220 Prace dr Pusztaia były katalizatorem, alarmowym dzwonkiem w Anglii w kwestii GMO. 00:15:04.220 --> 00:15:06.188 David Brown dziennikarz w The Daily Telegraph, Londyn 00:15:06.188 --> 00:15:15.475 Myślę, że to jest naukowiec bardzo respektowany, międzynarodowy ekspert w dziedzinie lektyn, 00:15:15.475 --> 00:15:24.616 dziedzina do której rozwoju znacznie się przyczynił, szczególnie jeśli chodzi o ich wykorzystanie w GMO. 00:15:24.616 --> 00:15:35.333 W 1995, po siedmiu latach prac nad proteiną komunikacji zwaną lektyną, używaną jako środek owadobójczy ziemniaków dr Pusztai otrzymał, 00:15:35.333 --> 00:15:46.868 spomiędzy 27 konkurentów, kontrakt badawczy w wysokości 3.5 miliona dolarów, by przetestować jej (lektyny) efekty na ssakach. 00:15:46.868 --> 00:15:49.520 Dr Arpad Pusztai biochemik Instytutu Rowett 00:15:49.520 --> 00:16:01.240 Uważaliśmy, że lepiej będzie mieć pewność, opierając się na naszych doświadczeniach w laboratorium niż zakładać, że nie ma problemów. 00:16:01.240 --> 00:16:10.136 Jeśli udało mi się przekonać organy rządowe, by nam przyznały budżet w wysokości 1,6 miliona liwrów, to dlatego, że wierzyłem, 00:16:10.136 --> 00:16:22.487 że będziemy mogli wykonać tę pracę, która pozwoliłaby zagwarantować nieszkodliwość konsumowania roślin GMO przez ssaki. 00:16:22.487 --> 00:16:36.467 Żywiliśmy młode szczury dorastające w warunkach całkowicie identycznych: te same dawki, te same proteiny, ta sama energia. 00:16:36.467 --> 00:16:43.950 Jedyna różnica – jeden z produktów był zmodyfikowany genetycznie. 00:16:43.950 --> 00:17:02.824 Byliśmy być może jedynym laboratorium, które nie koncentrowało się wyłącznie na odporności na insekty i które badało w jaki sposób GMO może na nas wpłynąć. 00:17:02.824 --> 00:17:12.540 Mówi Pan, że byliście jedynym laboratorium, które podjęło takie badania. Czy nie było już wcześniej badań na temat wpływu GMO na zdrowie ludzkie i zwierzęce? 00:17:12.540 --> 00:17:26.952 Nie, nie. Od piętnastu lat, tzn. od wprowadzenia tej technologii, tylko jedne badania zostały opublikowane. 00:17:26.952 --> 00:17:32.807 I były to badania o wpływie soi Roundup na szczury, kury i sumy (ryby). 00:17:32.807 --> 00:17:47.346 Ku naszemu wielkiemu zaskoczeniu odkryliśmy, i byłem ogromnie zdziwiony, że już po dziesięciu dniach 00:17:47.346 --> 00:17:53.052 można było zauważyć znaczące zmiany w niektórych narządach wewnętrznych. 00:17:53.052 --> 00:18:06.957 Pusztai mówi, że po analizie tkanki 125 szczurów w pełni wzrostu, zaobserwował anormalną stymulację śledziony, jelit, prostaty i jąder, atrofię wątroby i opóźnienie w rozwoju mózgu. 00:18:06.957 --> 00:18:15.778 Niestabilność genetyczna ziemniaka GMO też go zdziwiła. Dr Pusztai odczuwa pilną potrzebę przekonania władz o pogłębieniu badań. 00:18:15.778 --> 00:18:27.486 Za zgodą swojego Instytutu daje dwa krótkie wywiady telewizyjne, w których ewokuje osłabienie systemu immunologicznego u badanych szczurów. To początek żywego sporu. 00:18:27.486 --> 00:18:29.028 Dr Vyvyen Howard toksykopatolog na Uniwerytecie w Liverpoolu 00:18:29.028 --> 00:18:37.308 Dał wywiad w obecności rzecznika prasowego Instytutu, który miał siedem tygodni, by wyrazić swój sprzeciw, jeśli by tego chciał. 00:18:37.308 --> 00:18:47.386 Przez 48 godzin po swoim wywiadzie, dr Pusztai był wspierany przez Instytut, trzeciego dnia powiedziano mu nagle, iż jest zwolniony. 00:18:47.386 --> 00:18:59.755 Nie wiemy, co się stało. Niektórzy przypuszczali, że dyrektor (Instytutu) stanął w obliczu nacisków politycznych, by się nas pozbyć - mnie i mojej żony, 00:18:59.755 --> 00:19:06.057 którzy kierowaliśmy ekipą badawczą i którym teraz zabroniono kontynuować swe prace. 00:19:06.057 --> 00:19:16.222 Nasze komputery zostały zamknięte. Wszystko wzięli, 00:19:16.222 --> 00:19:21.191 chcieli wszystko wyeliminować, to nie ulega najmniejszej wątpliwości. 00:19:21.191 --> 00:19:25.713 Jako naukowiec miał on (dr Pusztai) bardzo długą ścieżkę kariery zawodowej, 00:19:25.713 --> 00:19:29.739 około 300 artykułów naukowych opublikowanych w tej dziedzinie. 00:19:29.739 --> 00:19:36.275 Jest członkiem królewskiego towarzystwa naukowego w Edynburgu. A nie można nim się stać, nie będąc naprawdę dobrym naukowcem. 00:19:36.275 --> 00:19:43.540 Tak więc być może nie podobają im się rezultaty. Jeśli jednak dr Pusztai mówi wam, że jest problem, trzeba to wziąć pod uwagę. 00:19:43.540 --> 00:19:52.988 Nikt nie kontestuje, że chodzi o dane wstępne, których wytłumaczenia na razie nie znamy. Ale to wymaga więcej badań a nie mniej. 00:19:52.988 --> 00:20:06.105 Zabronili mi mówić. Mogli więc mówić co tylko chcieli. Ja nie mogłem niczego odeprzeć publicznie. 00:20:06.105 --> 00:20:11.948 Dwudziestu dwóch renomowanych naukowców z trzynastu krajów podpisuje wspólny tekst, w którym podkreśla, 00:20:11.948 --> 00:20:19.173 że po przestudiowaniu wszystkich dostępnych im danych niepokój dr Pusztaia był uzasadniony i nigdy nie powinien on być przedmiotem takich ataków, ani zawieszony w swoich funkcjach. 00:20:19.173 --> 00:20:30.546 Rezultaty doktora Pusztaia pozwalają wnioskować, że ziemniaki modyfikowane genetycznie mogą uszkodzić układ immunologiczny. 00:20:30.546 --> 00:20:41.866 Jemy rzeczy, których dotąd nigdy nie jedliśmy. I któż może przewidzieć, jakie będą tego konsekwencje? 00:20:41.866 --> 00:20:50.176 Przede wszystkim dla naszego układu odpornościowego, który jest po to, by nas chronić przed zagrożeniami ze świata zewnętrznego. 00:20:50.176 --> 00:20:58.774 Ludzie troszczą się o swoje pożywienie nie tylko dla swojego dobrostanu, ale też dla zdrowia swoich dzieci. 00:20:58.774 --> 00:21:01.672 I dla dzieci swoich dzieci. 00:21:01.672 --> 00:21:07.980 Wielka Brytania była bardzo dotknięta przez epidemię szalonych krów i konsumenci są bardzo podejrzliwi 00:21:07.980 --> 00:21:14.103 jeśli chodzi o oficjalne wersje naukowców co do nowych dróg rozwoju w dziedzinie pożywienia. 00:21:18.426 --> 00:21:31.644 Ludzie domagają się coraz więcej zdrowych produktów. Islandia produkuje od roku swoje własne pożywienie bez GMO i oznacza je w ten sposób. 00:21:31.889 --> 00:21:52.824 Nowe prawo o oznaczaniu żywności będzie wymagało identyfikacji składników zawierających GMO. Burger King i Kentucky Fried Chicken projektują wyeliminowanie GMO. Według Przyjaciół Ziemi Pizza Express i Wimpy już to zrobiły. 00:21:53.440 --> 00:22:00.063 Pod naciskiem społeczeństwa, rząd brytyjski wprowadził prawo oznakowania wszystkich produktów zawierających GMO. 00:22:00.063 --> 00:22:09.431 Jeśli chodzi o pożywienie organiczne, jego sprzedaż wzrosła wykładniczo. Jednak popyt jest o wiele większy, niż zapotrzebowanie i 70% produktów organicznych jest importowana. 00:22:09.431 --> 00:22:17.959 Dajemy naszym baranom paszę organiczną, pochodzącą ze zbiorów certyfikowanych bez GMO. 00:22:17.959 --> 00:22:25.948 Oferujemy naszym klientom to, co jest dobre dla zdrowia a nie to, co jest tanie w produkcji. 00:22:25.948 --> 00:22:34.117 Rolnictwo powinno być zrównoważone, nie możemy się więc odwoływać do GMO. 00:22:34.117 --> 00:22:39.550 Nie możemy wiedzieć, czy nie będzie reakcji łańcuchowej, więc wolimy poczekać i obserwować jakie będą efekty długoterminowe. 00:22:39.550 --> 00:22:50.285 Moi klienci powracają, ponieważ mi ufają. Ofiarowuję również wizyty edukacyjne po mojej farmie. 00:22:50.285 --> 00:22:58.472 Moi kliencie chcą tego, co najlepsze dla swoich dzieci. Wychowanie dzieci to praca długoterminowa, czyż nie? 00:22:58.472 --> 00:23:09.599 Prowadzenie farmy także. Trzeba umieć wybrać drogę, pracę jak najbardziej trwałą (zrównoważoną). 00:23:09.599 --> 00:23:16.151 Nie negując zagrożeń socjoekonomicznych i sanitarnych, jeśli o mnie chodzi, to widzę zagrożenia ekologiczne. 00:23:16.151 --> 00:23:25.454 Myślę, że można je objąć wspólną nazwą zanieczyszczenia genetycznego, trochę przez analogię do zanieczyszczenia chemicznego czy radioaktywnego. 00:23:25.454 --> 00:23:33.454 I właśnie one powinny służyć nam za lekcję. Mamy dość kłopotów z zanieczyszczeniem chemicznym i radioaktywnym, by jeszcze dorzucać następne, 00:23:33.454 --> 00:23:38.373 które jest – poprzez fakt, że dotyczy istot żywych – jednocześnie nieodwracalne i – powiedziałbym – samo-pomnażające się. 00:23:38.373 --> 00:23:46.053 Na lewo rzepak tradycyjny. Na prawo rzepak GMO. 00:23:46.053 --> 00:23:55.315 Otóż okazuje się, że rzepak transgeniczny (GMO) jest raczej inwazyjny. Liczne badania europejskie wykazały, że może się on krzyżować z dzikimi roślinami tego samego gatunku. 00:23:55.315 --> 00:24:01.544 Te swego rodzaju mutanty mogłyby skolonizować środowisko naturalne i zmodyfikować równowagę między gatunkami. 00:24:01.544 --> 00:24:06.719 Lecz to zagrożenie ekologiczne jest na tę chwilę trudne do oszacowania. 00:24:06.719 --> 00:24:13.547 Pierre-Henri Gouillon opracowuje modele matematyczne, by spróbować przewidzieć nieprzewidywalne. 00:24:13.547 --> 00:24:18.697 To jest nasz region, po środku jest pole uprawne rzepaku transgenicznego. 00:24:18.697 --> 00:24:25.981 I geny tego rzepaku transgenicznego rozprzestrzeniają się na rośliny, które znajdują się wokół tego pola. 00:24:25.981 --> 00:24:32.138 Powstaje pytanie z jaką szybkością te geny będą się rozprzestrzeniać w środowisku naturalnym. 00:24:32.138 --> 00:24:37.903 Pierre - Henri Gouillon dyrektor badań w CNRS (Narodowe Centrum Badań Naukowych) Możemy posłużyć się symulacją, widać tu z jaką szybkością (u góry z lewej wyświetlane są cyfry ukazujące ilość mijających lat - Générations) 00:24:37.903 --> 00:24:41.871 w przeciągu czterdziestu lat region jest już poważnie zaatakowany. 00:24:41.871 --> 00:24:47.569 I pytanie jakie się pojawia z takim modelem, to jak wiedzieć, czy to się zatrzyma pewnego dnia czy też będzie się ciągnęło w nieskończoność. 00:24:47.569 --> 00:24:55.299 (Po pierwsze) te produkty żyją. Bakterie, wirusy, rośliny zwierzęta żyją. Są więc zasadniczo bardziej nieprzewidywalne niż produkty chemiczne czy nuklearne. 00:24:55.299 --> 00:24:58.742 Jeremy Rifkin ekonomista, Prezes Fundacji Economic Trends, Waszyngton Po drugie: rozmnażają się. 00:24:58.742 --> 00:25:06.071 Po trzecie: migrują, proliferują, ulęgają mutacji, nie można ich zawołać na powrót do laboratorium. 00:25:06.071 --> 00:25:13.575 Istnieją więc bardzo poważne kwestie oddziaływań na środowisko, których nigdy nie trzeba było podejmować w wypadku produktów chemicznych czy nuklearnych. 00:25:13.575 --> 00:25:20.641 W chemii mamy toksykologię, która nie jest co prawda nauką doskonałą, jednakże pozwala nam oszacować pewne ryzyka. 00:25:20.641 --> 00:25:27.287 W dziedzinie ekologii nie mamy żadnej nauki, która pozwoliłaby nam oszacować wpływ organizmów GMO na środowisko. 00:25:27.287 --> 00:25:31.419 A więc nie mamy żadnej pewności długoterminowej co do katastrof. 00:25:31.419 --> 00:25:40.791 Rządom Kanady i USA jest bardzo spieszno, by promować tę technologię, lecz muszą poinformować społeczeństwo, że nie wdrożono żadnych długoterminowych gwarancji. 00:25:40.791 --> 00:25:49.835 Kompanie ubezpieczeniowe ubezpieczają zbiory w krótkiej perspektywie czasowej i nie będą ubezpieczały katastroficznych strat w dłuższym przedziale czasowym. 00:25:49.835 --> 00:25:55.439 Jest więc działaniem nieodpowiedzialnym rozprzestrzenianie w środowisku GMO bez idącej w parze nauki 00:25:55.439 --> 00:25:59.060 pozwalającej oszacować wynikające z tego zagrożenia i bez możliwości przypisania negatywnych skutków danym firmom. 00:25:59.060 --> 00:26:13.297 To dlatego od lat domagam się światowego moratorium. I jestem szczęśliwy, widząc wiele z potęg europejskich, pośród nich Wielką Brytanię, Francję, Włochy, mówiących: NIE komercjalizacji GMO. 00:26:13.297 --> 00:26:26.215 Różnica z Europą jest taka, że gdy pierwsze dostawy transgeniczne przybyły do Europy ze Stanów Zjednoczonych, które rozpoczęły produkcję wcześniej od Europejczyków, 00:26:26.215 --> 00:26:31.967 podjęto tam już pewną liczbę działań nagłośnionych przez media, działań ze strony grup ekologicznych, jak np. Greenpeace, 00:26:31.967 --> 00:26:41.362 ze strony zrzeszenia konsumentów, ze strony rolników europejskich, które spowodowały, że temat stał się znany społeczeństwu. 00:26:41.362 --> 00:26:54.440 I też fakt, że europejczycy są bardzo mocno przywiązani do swoich tradycji kulinarnych, powiedzieli: nie, to niemożliwe, nikt nas nie zmusi do jedzenia czegoś, czego nie mamy ochoty jeść. 00:26:54.440 --> 00:26:58.008 Nie czuję się zobowiązany, by kopiować Amerykę (Stany) w dziedzinie rolnictwa. 00:26:58.008 --> 00:27:08.942 Mamy własną tradycję produkcji artykułów spożywczych i dietetycznych wysokiej jakości, mamy mniej otyłych niż Amerykanie, mamy mniej cukrzyków niż Amerykanie, 00:27:08.942 --> 00:27:18.693 mamy mniej zawałów serca niż Amerykanie, a wszystko to powiązane jest z odżywianiem i nie sądzę, że w dziedzinie odżywania Amerykanie są lepsi niż my. 00:27:18.693 --> 00:27:29.543 We Francji jest od 65 do 70% (w zależności od przeprowadzonego sondażu) ludzi przeciwnych produktom transgenicznym, którzy nie chcą jeść GMO. 00:27:29.543 --> 00:27:37.344 Wiecie, trzy czwarte handlowców dzisiaj, szczególnie na targu jest proekologiczna. Dzisiaj trzeba być ekologiem. 00:27:37.344 --> 00:27:44.621 To znaczy w dobie dzisiejszej trzeba koniecznie walczyć z tymi ludźmi, którzy chcą robić kasę i którzy mają gdzieś zdrowie ludzi. 00:27:44.621 --> 00:27:46.060 Pada pytanie dotyczące Amerykanów (?) 00:27:46.060 --> 00:27:54.244 Nie lubię Amerykanów. Nie lubię ich ponieważ ciągle zjawiają się z czymś nowym, by truć ludzi. 00:27:54.244 --> 00:28:03.280 Mam naprawdę wrażenie, że ruchy opinii publicznej, które się rozwinęły w Europie w ciągu ostatnich trzech lat (film pojawił się w 1999) 00:28:03.280 --> 00:28:12.576 i które odzwierciedlają się w sposób bardzo aktywny w Parlamencie Europejskim będą miały ważki skutek jeśli chodzi o planowanie środków zaradczych 00:28:12.576 --> 00:28:15.886 i być może będą miały - drogą feedbacku - wpływ na Amerykę. 00:28:15.886 --> 00:28:22.793 Sprzeciw Europy, potem Japonii i Australii, dosięga teraz Amerykę Północną. 00:28:22.793 --> 00:28:30.746 W marcu 1999 podczas tej manifestacji Biotech Action w Montrealu, debata społeczna była jeszcze chłodna. 00:28:30.746 --> 00:28:44.672 Lecz opanowuje już media i Parlament. Santé Canada i amerykański FDA wykluczyło GMO z pożywienia dla dzieci i spowodowało pierwszą porażkę firmy Monsanto na giełdzie. 00:28:44.672 --> 00:28:48.563 Lise Beauchamps jest agronomem, ekonomistą i producentem mleka. 00:28:48.563 --> 00:28:51.125 Lise Beauchamps wiceprezydent federacji producentów mleka w Quebeku, UPA 00:28:51.125 --> 00:29:01.648 Wiadomo, że to jest dozwolone, że rząd Kanady się nie sprzeciwił, lecz z drugiej strony rząd nie poinformował ani rolników ani konsumentów o tych nowych technologiach. 00:29:01.648 --> 00:29:07.881 To jest nowe narzędzie, które mamy. Ale jest pewne, że nie jestem gotów nim się posługiwać. 00:29:07.881 --> 00:29:10.141 Jean-Marie Ladouceur sadownik jabłek 00:29:10.141 --> 00:29:22.564 Bo nie jestem pewny, że to jest bezpieczne, nie jest dość wypróbowane, brak mi informacji i mam wrażenie, że coś tu nie gra. 00:29:22.564 --> 00:29:24.180 Georges Bastien producent mleka i zbóż 00:29:24.180 --> 00:29:34.972 Przed zakupieniem moich nasion, rozmawialiśmy o tym, że są producenci kupują nasiona GMO, żeby zmniejszyć koszty produkcji, zwiększyć wydajność, obciąć wydatki, itd. 00:29:34.972 --> 00:29:47.750 Czytałem dokumentacje w gazetach, słyszałem też, że miały miejsce protesty w Europie ludzi, którzy się temu sprzeciwiają. 00:29:47.750 --> 00:29:54.963 (?) Wstrzymuję się z decyzją, myślę, że rynki zaczną sprzyjać rolnictwu konwencjonalnemu. 00:29:54.963 --> 00:29:56.781 Marc Lemoyne sprzedawca nasion 00:29:56.781 --> 00:30:08.544 Jak rozmawiacie z wielkimi korporacjami, które wam sprzedają te technologie jeśli wniesiecie 20 dolarów w produkcji, 00:30:08.544 --> 00:30:15.400 oni wam wezmą dziesięć czy nawet piętnaście, a dla was pozostaną tylko okruchy. 00:30:15.400 --> 00:30:29.067 Korporacje są w trakcie wykupywania praw do wszystkich nasion, by w ten sposób robić na tym pieniądze. 00:30:29.067 --> 00:30:31.888 NAPAD NA ŻYCIE 00:30:31.888 --> 00:30:36.557 W przeciągu mniej niż 50 lat intensyfikacja rolnictwa zmieniła wiejski pejzaż, zdziesiątkowała gospodarstwa rodzinne 00:30:36.557 --> 00:30:46.352 lub przekształciła je w skomplikowane i kosztowne przedsiębiorstwa podlegające gigantom agrobiznesu. 00:30:46.352 --> 00:30:59.931 Czy agrogenetyka podkreśli centralizację i przekształci rolników w producentów molekuł na służbie jakichś koncernów? 00:30:59.931 --> 00:31:02.394 Pat Mooney dyrektor RAFI (Rural Advancement Foundation International), Winnipeg 00:31:02.394 --> 00:31:05.329 Nasiona są pierwszym ogniwem łańcucha żywnościowego. Jeśli kontrolujecie nasiona, 00:31:05.329 --> 00:31:12.814 jeśli macie technologię, by je kontrolować, to możecie kontrolować cały system żywnościowy. 00:31:12.814 --> 00:31:22.693 Pat Mooney, który zatrzymuje się w Montrealu między seminariami w Sztokholmie i w Zimbabwe analizuje wpływ przemysłu żywieniowego GMO z Life Science Industry na rolnictwo. 00:31:22.693 --> 00:31:34.586 Jest dyrektorem RAFI – Międzynarodowej Fundacji Popierania Obszarów Wiejskich, organizacji pozarządowej z Winnipegu, zasiadające w Komisji Bioróżnorodności ONZ. 00:31:34.586 --> 00:31:41.313 Zaczęliśmy naszą pracę około dwadzieścia lat temu. W tamtych czasach, by kontrolować dwie odmiany nasion, 00:31:41.313 --> 00:31:46.203 musieliśmy monitorować 7000 przedsiębiorstw na świecie rozwijających odmiany roślin. 00:31:46.203 --> 00:31:54.174 Dzisiaj dziesięć największych koncernów kontroluje 43% upraw świata (rok 1999). W czołówce znajduje się Dupont. 00:31:54.174 --> 00:32:04.532 Myśli się najczęściej o Dupont w kontekście produktów chemicznych, lecz Dupont jest obecnie największym koncernem nasienniczym na świecie i jednym z największych producentów pestycydów. 00:32:04.532 --> 00:32:08.854 Obroty w 1988: Dupont - 26,6 miliarda Monsanto - 8,6 miliarda Novartis Ciba-Geigy, Sandoz - 20,1 miliarda Astra Zenca – 15,5 miliarda Aventis (Rhône-Poulenc/Hoechst) – 26,6 miliarda 00:32:08.854 --> 00:32:14.938 Na drugim miejscu jest Monsanto, inny koncern chemiczny, który wydał w ostatnich latach 8,5 miliarda dolarów na zakup innych spółek nasiennych. 00:32:14.938 --> 00:32:24.370 Numer trzy to Novartis, szwajcarski koncern produktów farmaceutycznych, który powstał z połączenia Ciba-Ceigy i Sandoz. 00:32:24.370 --> 00:32:32.276 A więc koncern farmaceutyczny łączy się z koncernem chemicznym, który dokonuje fuzji z producentem nasion czy pestycydów 00:32:32.276 --> 00:32:36.758 i staje się w ten sposób jednym z największych koncernów nasienniczych na świecie. 00:32:36.758 --> 00:32:43.918 By dać wam wyobrażenie ogromu zmiany frontu, która dokonuje się za kulisami, bez publicznej debaty, 00:32:43.918 --> 00:32:52.702 spójrzcie na cztery z największych koncernów chemicznych: Dupont, Monsanto, Novartis i Hoechst - gigantów rewolucji petrochemicznej dwudziestego wieku. 00:32:52.702 --> 00:33:00.206 W ciągu ostatnich dwóch lat, każdy z tych gigantów zdecydował się sprzedać lub pozbyć części lub całości swego sektora produktów chemicznych, 00:33:00.206 --> 00:33:05.176 by się przemienić w koncerny Life Science Industry. 00:33:05.176 --> 00:33:14.720 Jeśli te koncerny posiadają wszystkie zasoby genetyczne i światowe nasiona, wszystkie produkty pozwalające tym roślinom rosnąć, 00:33:14.720 --> 00:33:22.036 wszystkich kupców, którzy zapewniają transport tych nasion i posiadają także część przemysłu agro-żywnościowego, 00:33:22.036 --> 00:33:30.368 wówczas zaczynają one mieć znaczną władzę i posiadają coś, co nazywam bronią żywieniową. 00:33:30.368 --> 00:33:40.615 Tzn. mogą ewentualnie w każdej chwili zagrozić każdemu rządowi, ponieważ rządy staną się coraz bardzie zależne od tych koncernów. 00:33:40.615 --> 00:33:42.456 Ricardo Petrella ekonomista, prezes Klubu Lizbońskiego 00:33:42.456 --> 00:33:50.619 Są dwa narzędzia poprzez które pozwoliliśmy sektorowi prywatnemu zawładnąć kapitałem życia a więc i prawem do życia. 00:33:50.619 --> 00:33:59.707 Z jednej strony mamy cały proces liberalizacji rynku, deregulacji, prywatyzacji, a więc wybory polityczne dokonane przez nasze Parlamenty. To nie spadło z nieba, 00:33:59.707 --> 00:34:06.447 to zostało zrobione przez nasze Parlamenty, wszystkie te deregulacje, prywatyzacje, itd. 00:34:06.447 --> 00:34:12.509 Z drugiej strony zaś mamy prawo własności intelektualnej, to znaczy poprzez prawo do własności intelektualnej, 00:34:12.509 --> 00:34:21.546 jesteśmy w trakcie dawania wszystkiego: mózgu, duszy, ducha, życia, wody - wszystko, co żyje oddajemy w ręce prywatne. 00:34:21.546 --> 00:34:23.526 Axel Khan genetyk, zastępca dyrektora naukowego od spraw Life Science Industry w Rhône-Poulenc 00:34:23.526 --> 00:34:31.808 Jeśli chcecie, żeby – także w dziedzinie biotechnologii – istniały badania, polepszanie roślin, diagnozy przedsiębiorstw używających wiedzy Life Science Industry, 00:34:31.808 --> 00:34:33.452 trzeba żeby istniała reguła patentowania. 00:34:33.452 --> 00:34:45.775 Jednak od chwili, gdy od ochrony projektu przechodzimy do ochrony wiedzy naturalnego elementu świata, to jest po prostu zaprzeczeniem patentu. 00:34:45.775 --> 00:34:56.637 Jak chemik odkrywał jakiś pierwiastek na tablicy układu okresowego, mógł otrzymać patent na proces jego otrzymywania, ale nigdy by nie otrzymali patentu na pierwiastek. 00:34:56.637 --> 00:35:01.808 Możecie sobie wyobrazić kogoś, kto by powiedział: udało mi się wyizolować tlen, aluminium, tytan, 00:35:01.808 --> 00:35:09.524 a więc mam prawo do patentu i wszyscy ci, którzy chcą mieć dostęp do tych zasobów chemicznych planety, powinni mi uiścić opłaty. 00:35:09.524 --> 00:35:17.206 Moment przewrotny, w którym zaczęlibyśmy prywatyzować lub chronić uczynić wiedzę niedostępną, 00:35:17.206 --> 00:35:24.057 byłby moim zdaniem piłowaniem gałęzi, na której postęp technologiczny się opiera. 00:35:24.057 --> 00:35:31.423 Słońce świeci, to niefortunne dla handlarzy świec, ale nie przyszłoby nikomu do głowy, 00:35:31.423 --> 00:35:37.611 by zabić drzwi i okna po to, by pozwolić im walczyć z nieuczciwą konkurencją Słońca. 00:35:37.611 --> 00:35:40.072 Jean-Pierre Berlan agronom i ekonomista dyrektor badań w INRA (Institut national de la recherche agronomique), Francja 00:35:40.072 --> 00:35:51.126 W dziedzinie życia, rośliny i zwierzęta rozmnażają się. To naprawdę szkoda dla firm ponadnarodowych i selekcjonerów. 00:35:51.126 --> 00:36:02.497 A jednak, a jednak. Całe nasze społeczeństwo jest obecnie w obliczu próby konfiskaty tej własności, by stała się ona przywilejem kilku firm. 00:36:02.497 --> 00:36:10.794 To znaczy, że jesteśmy w trakcie przeszkadzania Słońcu, by świeciło. Po to by pozwolić handlarzom świeczek genetycznych nam je sprzedawać. 00:36:10.794 --> 00:36:20.548 Jeszcze dwadzieścia lat temu, niemożliwym było monopolizowanie materiałów biologicznych, które stanowiły 40% światowej ekonomii. 00:36:20.548 --> 00:36:31.691 System patentowania ich nie obejmował, nie można było patentować życia. To było poza zasięgiem kontroli wielkich korporacji. 00:36:31.691 --> 00:36:41.338 Dzisiaj 40% światowej ekonomii jest rzucona na pożarcie temu, kto da więcej. Wielkie przedsiębiorstwa, które kontrolują technologie życia mogą je przechwycić. 00:36:41.338 --> 00:36:50.597 To znaczy, że mogą przejąć nasz system żywieniowy, nasz system zdrowia, wielką część tego, co jest esencjalne dla naszego przeżycia. 00:36:50.597 --> 00:37:02.394 Ostatnie projekty rozwojowe tych korporacji w dziedzinie kultur transgenicznych zmierzają do tego, by odebrać rolnikom możliwość zachowania ich własnych nasion i tworzenia własnych odmian roślin. 00:37:02.394 --> 00:37:11.325 Strategia technologiczna, którą się określa mianem: „Terminator” pozwoli korporacjom na wykradzenie rolnikom tej możliwości. 00:37:11.325 --> 00:37:16.680 Bawełna była jedną z pierwszych roślin pomyślaną, by wprowadzić tam gen Terminator. 00:37:16.680 --> 00:37:24.840 Marty Crouch jest profesorem botaniki na Uniwersytecie w Indianapolis. Pracowała w Monstanto nad pierwszym pomidorem transgenicznym Flavr Savr. 00:37:24.840 --> 00:37:35.399 Zna dobrze Terminator i Traitor - te technologie o zastosowaniu restrykcyjnym, które niszczą zdolność rośliny do reprodukcji, czy też do powielania pewnych charakterystyk genetycznych. 00:37:35.399 --> 00:37:43.735 Mamy tutaj patentowane rośliny bawełny. Jeśli byśmy wprowadzili Terminatora, nasiono rozwinęło by się normalnie, 00:37:43.735 --> 00:37:49.676 rozwinęłoby swoje włókna, ale na końcu całego procesu, wyprodukowałoby toksynę, truciznę. 00:37:49.676 --> 00:37:57.444 I to tak, że po zasianiu to nasiono Terminator byłoby martwe. To technologia, która prowadzi do tego, 00:37:57.444 --> 00:38:05.140 To technologia, która prowadzi do tego, że druga generacja roślin popełnia samobójstwo. One rosną, ale odgałęzienia same się zatruwają. 00:38:05.140 --> 00:38:17.298 Dzisiaj, około półtora miliarda osób na tej planecie jest zależna, jeśli chodzi o ich przeżycie od możliwości zachowania swoich nasion. Inaczej nie mieliby pożywienia. 00:38:17.298 --> 00:38:18.896 Marty Crouch profesor botaniki, Uniwersytet w Indiana 00:38:18.896 --> 00:38:30.393 Dla większości ludzi nasiona reprezentują potencjał życia do trwania z pokolenia na pokolenie. To ikona ciągłości życia. 00:38:30.393 --> 00:38:38.461 Dla nas jest ważne, by uwypuklić, że ta technologia nie przedstawia żadnych korzyści agronomicznych dla rolnika. 00:38:38.461 --> 00:38:47.220 Nie ma absolutnie żadnego powodu, by podejmować jakiekolwiek ryzyko. Nie mamy nic do zyskania. Po co więc podejmować ryzyko? 00:38:47.220 --> 00:39:00.029 By narzucić swój monopol i zmusić rolników, by stosowali ich patenty, firmy wymyśliły zadziwiający system nadzoru, donosów i reklam przypominający rolnikom, że ryzykują wiele, jeśli będą ich ignorować. 00:39:00.029 --> 00:39:09.681 Ta broszura odzwierciedla dobrze język, jakiego używa Monsanto, by przeszkodzić rolnikom w zachowaniu nasion. 00:39:10.188 --> 00:39:16.079 Mówią im: jeśli zachowalibyście nasiona, możemy poddać inspekcji książki waszego przedsiębiorstwa, zapisy nawet z kilku poprzednich lat 00:39:16.333 --> 00:39:25.288 lub zmusić was do zniszczenia nielegalnych upraw lub też wyegzekwować zapłacenie setek dolarów tantiemów za akr uprawy. 00:39:25.288 --> 00:39:32.693 Według naszych ostatnich obliczeń, Monsanto wytoczyło proces 450 farmerom w Kanadzie i USA. 00:39:32.693 --> 00:39:41.263 To reprezentuje ich wysiłek, by respektowano umowy licencyjne, która podpisali z farmerami, które zakazują rolnikom zachowania nasion. 00:39:41.263 --> 00:39:45.176 A wszystko to jeszcze przed zastosowaniem technologii Terminator! 00:39:45.176 --> 00:39:50.277 Monsanto korzysta z usług Agencji Pinkertona, firmy bardzo znanej w USA, która zatrudnia prywatnych detektywów. 00:39:50.277 --> 00:39:58.525 Odwołują się też do donosicieli, którzy donoszą na sąsiadów. To skandaliczny sposób podejścia do rolnictwa. 00:39:58.525 --> 00:40:05.757 Stwarza nieufność w tej branży i traktuje rolników tak, jakby byli kryminalistami. 00:40:05.757 --> 00:40:15.280 Te reklamy prezentują rolnictwo jak prawdziwą maszynę wojenną. 00:40:15.280 --> 00:40:22.452 Na przykład tu mamy ziarno soi przybrane w hełm wojskowy z następującym tekstem: 00:40:22.452 --> 00:40:34.047 Herbicyd (XXX) marki Dupont zmienia wasze nasiona w artylerię przeciwko wielkim liściom karbieńca pospolitego i czarnej jagody. To herbicyd z jajami. 00:40:34.047 --> 00:40:46.674 Sugeruje się, że człowiek jest przeciwko naturze, co jest bez wątpienia jednym z najniebezpieczniejszych aspektów współczesnego przemysłowego stanu umysłu. 00:40:46.674 --> 00:40:50.445 Jacques Desrosiers producent bydła rzeźnego 00:40:50.445 --> 00:41:05.371 Produkujemy GMO. Rzepak - canola, jest jego wiele odmian (argumentuje za produktami transgenicznymi, że są wydajne). 00:41:05.371 --> 00:41:10.066 Lise Beauchamps wiceprezes Federacji producentów mleka w Quebeku, UPA 00:41:10.066 --> 00:41:26.517 Ale kto będzie strażnikiem tego wszystkiego. Kto ci zagwarantuje, że nie będzie problemów na dłuższą metę. 00:41:26.517 --> 00:41:29.713 Yves Thibodeau producent produktów mlecznych 00:41:29.713 --> 00:41:39.546 W pewnym stopniu istnieje ryzyko, że staniemy się królikami doświadczalnymi, na nas będą eksperymentowane te produkty. To my robimy testy, robimy testy dla innych. 00:41:39.546 --> 00:42:01.527 Dam wam dobry przykład, kukurydza transgeniczna BT. Mogę jeść kukurydzę BT, która nie była spryskiwana insektycydami (niż naturalną ale spryskiwaną). 00:42:01.527 --> 00:42:21.878 Choć może kukurydza nie jest najlepszym przykładem. Ale kapusta czy sałata, taka jak ta widoczna na straganie, wolę jeść transgeniczną niż spryskiwaną. 00:42:21.878 --> 00:42:23.934 Jean - Marie Pelt biolog, dyrektor Krzyku Genu 00:42:23.934 --> 00:42:28.275 Ma rację, że boi się jeść kapusty, która była obficie spryskana herbicydami i pestycydami. 00:42:28.275 --> 00:42:39.482 Ale jeśli jego transgeniczna kapusta jest odporna na insekty, to dlatego, że ma wkomponowany środek chwastobójczy czy pestycyd 00:42:39.482 --> 00:42:50.821 i w związku z tym kapusta czy kukurydza czy soja zawierają obecnie wewnątrz to, czym przedtem je spryskiwano. 00:42:50.821 --> 00:42:57.836 Lecz fundamentalnie problem pozostaje ten sam: jesteśmy ciągle w obecności substancji chemicznej wprowadzanej do pożywienia. 00:42:57.836 --> 00:43:10.559 Czy rośliny transgeniczne, zależnie od ich różnej konstrukcji genetycznej będą kumulowały czy też rozkładały pestycydy? Czy rzeczywiście zmniejszą intensywność spryskiwania i jego szkodliwość? 00:43:10.559 --> 00:43:21.955 Czy też przeciwnie, w perspektywie długoterminowej będą sprzyjały rozwojowi gatunków inwazyjnych superodpornych, powodując tę samą spiralę inflacyjną jak w przypadku pestycydów? 00:43:21.955 --> 00:43:27.959 Film dokumentalny wystawy L’attitude NORD prezentowanej w Paryżu podczas Quebéc Technologique przypominał, 00:43:27.959 --> 00:43:41.023 że w 1947 roku tylko 7 gatunków insektów było odpornych na środki owadobójcze (insektycydy). Obecnie jest ich 600, nawet jeśli używa się dwanaście razy więcej insektycydów niż w 1945 roku. 00:43:41.023 --> 00:43:49.224 Środowisko się zmienia i jeśli używany insektycydów, gatunki zwierzęce, insekty stają się odporne. 00:43:49.224 --> 00:43:53.630 Będziemy używać następnego, staną się odporne na następny, jeszcze następnego, uodpornią się i na ten. 00:43:53.630 --> 00:44:01.827 To rodzaj wyścigu bez końca między odkryciem nowych molekuł, które są coraz bardziej kosztowne w eksploatacji, 00:44:01.827 --> 00:44:12.194 gdyż ich opracowanie jest coraz droższe. Jest to wiec wyścig bez końca i oczywiście wyścig bardzo lukratywny dla tych, którzy sprzedają insektycydy. 00:44:12.194 --> 00:44:27.888 Kto jest obwiniany za to, co się stało w Quebeku w związku z używaniem herbicydów i pestycydów? Rolnicy! 00:44:27.888 --> 00:44:28.122 To my byliśmy za to obwiniani. Nawet jeśli te produkty były zatwierdzone przez Santé Canada i przez Agriculture Canada. 00:44:28.122 --> 00:44:32.570 To dlatego jestem ostrożna jeśli chodzi o biotechnologie. 00:44:32.570 --> 00:44:47.270 Zmierzam do tego, że dzisiaj ze wszystkimi tymi roślinami i zwierzętami zmodyfikowanymi genetycznie: czy czujemy, że instytucje takie jak Santé Canada i Agriculture Canada są obecne? 00:44:47.270 --> 00:44:49.641 Czy czujemy, że nas w tym wspierają, czy czujemy, że nas informują? 00:44:49.641 --> 00:44:59.686 Ja wcale nie mam tego wrażenia. Sprzedają się przede wszystkim ziarna, nasiona. 00:44:59.686 --> 00:45:06.604 I informacje, które posiadamy pochodzą przede wszystkim od koncernów, które je sprzedają i które w rzeczywistości je selekcjonują. 00:45:06.604 --> 00:45:24.568 Doktor Michèlle Brill-Edwards spędziła piętnaście lat na stanowisku kierowniczym w Direction Générale de la Protection de la Santé w Santé Canada. W obliczu demontażu systemu i jego tendencji, 00:45:24.568 --> 00:45:36.223 by dawać przywileje prywatnym interesom, podała się do dymisji, oceniając że nie może dłużej wypełnić swojego mandatu. 00:45:36.223 --> 00:45:39.801 Michèlle Brill-Edwards były zastępca dyrektora medycznego Biuro leku, DGPS (Direction Générale de la Protection de la Santé – Generalna Dyrekcja Ochrony Zdrowia) , Santé Canada 00:45:39.801 --> 00:45:46.895 Opuściłam Santé Canada ponieważ czułam, że jest moim obowiązkiem zdemaskowanie nadużyć, których byłam świadkiem. 00:45:46.895 --> 00:45:51.901 Nie mogłam nic zrobić będąc wewnątrz, zdecydowałam więc poinformować społeczeństwo. 00:45:51.901 --> 00:46:04.800 W roku 1987, według Kanadyjskiej Koalicji Zdrowia 24,8 miliona dolarów z 26,2 milionów przeznaczonych na bezpieczeństwo leków w DGPS pochodziło z dochodów przemysłu leków. 00:46:04.800 --> 00:46:12.176 Gdy przemysł staje się bezpośrednim klientem Santé Canada, sama misja Generalnej Dyrekcji Ochrony Zdrowia jest przez to głęboko zmodyfikowana. 00:46:12.176 --> 00:46:16.994 Jak o tym świadczy wewnętrzny biuletyn Santé Canada zatytułowany Quality Initiative: 00:46:16.994 --> 00:46:26.996 Kto jest waszym klientem? Waszym klientem jest ten, który bezpośrednio otrzymuje wasze usługi, osoba lub firma, która płaci za wasze usługi. 00:46:26.996 --> 00:46:34.552 Mamy ogromny problem. Rząd nie działa w interesie publicznym. 00:46:34.552 --> 00:46:45.094 W tej kulturze oszukiwania, rząd trzyma społeczeństwo na dystans, jednocześnie służąc interesom prywatnym. 00:46:45.094 --> 00:46:53.794 Od trzydziestu lat, odkąd jestem w Waszyngtonie nigdy nie widziałem tak intymnej relacji między rządem i przemysłem jak ta, 00:46:53.794 --> 00:47:01.878 która się rozwinęła się między przemysłem związanym z naukami biomedycznymi (Life Science Industry) i administracją naszego rządu. To przerażające i haniebne. 00:47:01.878 --> 00:47:14.045 A więc naukowcy są zakupywani przez wielkie koncerny, wolność w kwestii badań jest bardzo zredukowana, 00:47:14.045 --> 00:47:22.538 jeżeli chcesz zarobić na życie, jesteś zmuszony przejść przez ich kontrakty i przejść przez wszystkie upokorzenia serwowane przez te korporacje. 00:47:22.538 --> 00:47:31.853 Nauka oddała się handlowi, złotemu cielcowi, złotemu cielcowi, to znaczy pieniądzom, żeby być zupełnie jasnym. 00:47:31.853 --> 00:47:35.292 I złoty cielec staje się szalonymi krowami. 00:47:35.292 --> 00:47:43.077 To bardzo niebezpieczne, gdy polityka i biznes są ze sobą tak splątane. 00:47:43.077 --> 00:48:05.473 Jako naukowcy, mamy być bezstronni i wypowiadać się w imieniu podatników, to w końcu oni nam płacą. 00:48:05.473 --> 00:48:18.909 STAWKA: DEMOKRACJA I OBYWATELSTWO 00:48:18.909 --> 00:48:41.102 Każdego roku, obszar powierzchni Kanady i USA razem wziętych, czyli 14 milionów kilometrów kwadratowych dna oceanów jest skrobane i dewastowane przez trałowce i włóki, które na dziesiątki lat narażają na szwank rozmnażanie gatunków. 00:48:42.577 --> 00:48:56.236 A więc czy pozostawimy genetyczną przyszłość planety apetytom akcjonariuszy i spekulantów jadących rączo na ciągle na tym samym micie nieskończonych zasobów 00:48:56.541 --> 00:49:00.973 i rzekomego doskonałego opanowania technicznego? Pod okiem rządu dopingowanego przemowami o konkurencji i nieskończonym wzroście. 00:49:00.973 --> 00:49:13.701 W przypadku prawa patentowego, terminatora uczestniczymy w prawdziwym napadzie na życie. To jest napad, nie ma innego określenia. 00:49:13.701 --> 00:49:22.363 Jean-Pierre Berlan agronom i ekonomista dyrektor badań w INRA, Francja Czas, by teraz rządy stanęły na czele kampanii, by stworzyć nowe prawa człowieka. 00:49:22.363 --> 00:49:30.095 I te prawa człowieka proklamowałyby życie jako wspólne dobro ludzkości. To było oczywiście proponowane przez innych przede mną, 00:49:30.095 --> 00:49:37.664 lecz myślę, że trzeba wziąć tę hipotezę, ten pomysł bardzo na serio. I że życie jest niezawłaszczane ze swej natury. 00:49:37.664 --> 00:49:49.960 Stawką tutaj nie jest nauka. Pytaniem jest, jaki rodzaj nauki i technologii będziemy używać, by czerpać korzyści z tej nowej wiedzy. 00:49:49.960 --> 00:49:59.215 W Life Science Industry i w biologii molekularnej wielu umieszcza debatę na poziomie: za lub przeciw postępowi. 00:49:59.215 --> 00:50:05.513 Nie o to jednak chodzi i nigdy o to nie chodziło. Chodzi o to, jaki użytek uczynimy z tej nauki. 00:50:05.513 --> 00:50:13.679 Teoretycznie, władza obywateli jest ogromna. Zasadniczo, jeśli obywatel chce, to może to zmienić. 00:50:13.679 --> 00:50:20.539 Tym bardziej, że w naszych społeczeństwach mamy instrumenty, pozwalające uczestniczyć obywatelom w zmianach. 00:50:20.539 --> 00:50:28.960 Mamy demokracje przedstawicielskie (pośrednie), mamy parlament. I to właśnie tutaj intelektualiści i naukowcy mają ważną rolę do odegrania. 00:50:28.960 --> 00:50:37.268 Ponieważ jeśli intelektualiści i naukowcy nie wesprą u podstaw ludzi, to politycy także nie podążą za nimi. 00:50:37.268 --> 00:50:48.693 To właśnie w ten sposób mamy błędne koło i de facto przez naszą apatię, lub powiedzmy względną nieobecność stajemy się wspólnikami, tak jak intelektualiści i naukowcy, 00:50:48.693 --> 00:50:57.970 tego przejęcia mocy życia przez ręce prywatne: wody, genów, nasion… 00:50:57.970 --> 00:51:02.525 I w ten sposób skonfiskuje się ludziom życie i w ten sposób skonfiskuje się obywatelstwo 00:51:02.525 --> 00:51:07.560 i to w ten sposób skonfiskuje się demokrację. 00:51:07.560 --> 00:52:03.445 TŁUMACZENIE: Co-Evolution Institute – www.co-evolutioninstitute.com