0:00:22.686,0:00:50.258 ZAWŁADNIĘCIE GENAMI[br]czyli mutujące pożywienie[br]film Karl Parent i Louise Vandelac 0:00:53.350,0:01:00.006 Pierwsze formy życia mogły powstać w tych oceanach, około cztery miliardy lat temu. 0:01:00.006,0:01:08.537 Różnorodność biologiczna pochodziłaby od tych pierwotnych genów – odcisku i zakodowanej pamięci naszego wspólnego dziedzictwa. 0:01:08.537,0:01:20.256 Geny są więc tymi kluczami życia, których ekspresja rysuje formy, granice i różnorodność gatunków. 0:01:20.256,0:01:30.360 Otóż ledwie zaczęto rozszyfrowywać genom, porwani przez fascynację i opary rynku modyfikujemy geny i je patentujemy. 0:01:30.360,0:01:42.189 Rozpruwając mechanizmy życia, naruszamy istniejące od milionów lat granice między gatunkami, między człowiekiem, zwierzęciem i rośliną, między ludźmi i rzeczami. 0:01:42.189,0:01:57.272 Tworzy się w ten sposób przemysłowe stawy drzew, zwierząt i przede wszystkim roślin transgenicznych, które już jemy, nie wiedząc o tym. 0:01:57.272,0:02:03.627 Wszystko staje się towarem. Gen ludzki staje się towarem. Woda staje się towarem. 0:02:03.627,0:02:06.093 Ricardo Petrella[br]ekonomista, Uniwersytet katolicki w Louvain[br] 0:02:06.093,0:02:19.148 Wszystko musi być „handlowalne” i podporządkowane logice rentowności towaru, którego wartość jest zdeterminowana wyłącznie przez rentowność: handlową, przemysłową i finansową. 0:02:19.148,0:02:22.012 Axel Khan[br]genetyk, Instytut Cochin w Paryżu i Inserm (l'Institut national de la santé et de la recherche médicale)[br] 0:02:22.012,0:02:37.622 Jeśli chodzi o surowce takie jak uran, węgiel, ropa, wielkie mocarstwa biły się o nie, toczyły czasem wojnę, by próbować sobie przypisać prawo do pierwszeństwa, do wyłączności ich poszukiwań. 0:02:37.622,0:02:48.660 Otóż nowy surowiec tych biotechnologii to genom, to różnorodność genetyczna i jesteśmy świadkami próby sił, które dokładnie to przypomina. 0:02:48.660,0:02:51.188 Jeremy Rifkin[br]prezes Foundation of Economic Trends, Washington[br] 0:02:51.188,0:02:55.493 Ci, którzy będą kontrolować geny, będą kontrolować XXI wiek. 0:02:55.493,0:03:04.247 Ludzie uważają je ciągle za anegdotyczne: tu jakieś klonowanie, tam jakaś nowa terapia genetyczna, lecz te technologie nie mają nic z błahostek, 0:03:04.247,0:03:12.175 pociągają za sobą radykalne zmiany w naturze handlu, geny w pożywieniu, materiałach konstrukcyjnych, energii, farmacji, medycynie. 0:03:12.175,0:03:21.524 Komputer i geny łączą się w dziedzinę bioinformatyki, by ukształtować silny związek, unię, mocno się zjednoczyć. 0:03:21.524,0:03:30.071 SZCZYPTA GENÓW W MOJEJ PUREE… 0:03:30.071,0:03:38.463 Wykład na Cegep Edouard-Montpetit, Montreal 0:03:38.463,0:03:40.893 Louise Vandelac[br]socjolog, Uniwersytet w Quebeku, Montreal[br] 0:03:40.893,0:03:43.589 Ważne jest, by najprzód pojąć, że począwszy od chwili, kiedy możemy wyizolować, identyfikować, rekombinować geny 0:03:43.589,0:03:47.164 to oznacza, że po pierwszy raz w historii ludzkości dziedzictwo genetyczne planety może się stać - jak to podkreśla Rifkin – głównym surowcem wszelkiej aktywności ekonomicznej.[br] 0:03:47.164,0:03:54.005 Jeremy Rifkin jest autorem: Wieku Biotechnologii (The Biotech Century) i piętnastu innych dzieł na temat oddziaływania socjoekonomicznego techno nauk. 0:03:54.005,0:03:58.079 Ekonomista, jest prezesem Foundation of Economic Trends w Waszyngtonie. 0:03:58.079,0:04:06.796 Jedzenie jest u podstaw ekonomii. W przeciągu trzydziestu lat nie będzie gospodarstw pod otwartym niebem. 0:04:06.796,0:04:15.674 Czy zastosujemy hipotezy inżynierii genetycznej do samego życia? Czy będziemy się starali być inżynierami naszej drugiej genezy? 0:04:15.674,0:04:25.993 Ulepszania natury, tak jakby była maszyną? Dziś niektórzy ludzie, koncerny Life Science Industry mogą się uważać za bogów. 0:04:25.993,0:04:36.514 „Rośliny i artykuły (spożywcze) transgeniczne” zostały opublikowane w 1998 przez biologa Jean -Marie Pelt, autora około dwudziestu prac na temat roślin i środowiska. 0:04:36.514,0:04:46.591 Jest on prezesem Europejskiego Instytutu Ekologii w Metzu, we Francji. Jest też dyrektorem niezależnych badań inżynierii genetycznej: Krzyk Genu.[br] 0:04:46.591,0:04:50.423 [br]Jean-Marie Pelt[br]biolog, prezes Europejskiego Instytutu Ekologii w Metz, Francja[br] 0:04:50.423,0:04:54.074 Myślę, że życie nie funkcjonuje jak jakaś mechanika. W mechanice są części i wtedy gdy wznosicie jakąś konstrukcję, 0:04:54.074,0:05:02.935 usuwacie jedną część, wstawiacie na to miejsce inną i konstruujecie to, czego chcecie. W inżynierii genetycznej jest właśnie taka mentalność. 0:05:02.935,0:05:14.923 Biorę jeden gen tu, wprowadzam go tam i i wprowadzam charakterystyki, które uważam za użyteczne dla rośliny, która chcę zmodyfikować. 0:05:14.923,0:05:17.808 Myślę, że to się dzieje niezupełnie w taki sposób. 0:05:17.808,0:05:30.777 Ponieważ genom, to znaczy długa wstęga DNA ma stan równowagi, który jest mu właściwy i który bez wątpienia wynika z tego, jak zasady są rozmieszczone na tej wstędze. 0:05:30.777,0:05:43.062 Gdy wprowadzamy obcy gen, dokonujemy transgresji. Transgeneza jest transgresją, wprowadzamy coś, co nie jest oczekiwane przez ten genom. 0:05:43.062,0:05:48.332 I można w ten sposób naruszyć istniejącą wcześniej równowagę. 0:05:48.332,0:05:55.609 A więc to przechodzenie poza granice gatunku podnosi kwestie, które moim zdaniem o wiele za szybko odłożono do lamusa. 0:05:55.609,0:05:59.748 Myślę, że zastosowania idą o wiele szybciej niż nauka fundamentalna. 0:05:59.748,0:06:07.509 To trochę tak jakbyśmy budowali potężną katedrę, którą jest żywność transgeniczna (GMO) na ruchomych piaskach. 0:06:07.509,0:06:10.614 Niepokoi przede wszystkim żywność transgeniczna. 0:06:10.614,0:06:24.241 Nawet jeśli zagrożenia dla środowiska i zdrowia się mnożą a konsument nie dostrzega w tym czegoś o pierwszorzędnym znaczeniu, GMO opanowały już nasze pola, rynki i talerze. 0:06:24.241,0:06:35.167 Stanowią one część integralną dwóch trzecich żywności przemysłowej w postaci soi, kukurydzy, rzepaku. [br] 0:06:35.167,0:06:41.915 Paryż, 28 kwietnia 1999. Spotykamy Arnaud Apoteker, doktora biologii fizykochemicznej stosowanej, 0:06:41.915,0:06:45.983 odpowiedzialnego za program: „Różnorodność biologiczna” w Greenpeace France. 0:06:45.983,0:06:50.231 Właśnie opublikował książkę: „Du Poisson dans les fraises” – „Ryba w truskawkach, nasza manipulowana (genetycznie) żywność”. 0:06:50.231,0:06:58.662 Od lat osiemdziesiątych potrafimy wziąć geny jakiegokolwiek gatunku i umieścić je w innym gatunku. 0:06:58.662,0:07:00.403 Arnaud Apoteker[br]biolog[br] 0:07:00.403,0:07:07.811 I jest to robione w laboratoriach. Bierze się po prostu gen dajmy na to ryby arktycznej, która potrafi przeżyć w niezwykle niskich temperaturach, 0:07:07.811,0:07:18.430 bierze się gen odpowiedzialny za odporność na niską temperaturę, umieszcza się go truskawkach, mając nadzieję, że w ten sposób truskawki będą odporne na mróz, 0:07:18.430,0:07:21.800 a więc produkowane w regionach, w których na przykład nie mogły być dotąd produkowane. 0:07:21.800,0:07:27.151 Jest to przykład spośród dziesiątki innych i dzisiaj w laboratoriach, można znaleźć wszystko: 0:07:27.151,0:07:31.395 znajdujemy gen skorpiona w pomidorach, by je uczynić odpornymi na insekty, 0:07:31.395,0:07:38.987 znajdujemy gen ludzki w ziemniakach, by mogły rosnąć na ziemiach zanieczyszczonych przez metale ciężkie 0:07:38.987,0:07:43.097 i znajdujemy – to jest przykład, którego nie znajdziecie w mojej książce, ponieważ jest zupełnie niedawny - 0:07:43.097,0:07:52.803 geny żaby w ziemniakach; testują to w Nowej Zelandii, by je uczynić odpornymi na insekty z tych samych powodów. 0:07:52.803,0:08:01.987 Rośliny transgeniczne były początkowe pomyślane tak, by być odpornymi na pestycydy zaprojektowane na insekty i wirusy i niektóre spowalniają dojrzewanie czy uleganie zamarzaniu. 0:08:01.987,0:08:11.324 Lecz teraz są to rynki żywności z wartością dodaną, ich celem są produkty kosmetyczne, farmaceutyczne i przemysłowe. 0:08:11.324,0:08:24.171 Nawet jeśli spora liczba naukowców, obywateli uważa ocenę GMO za niewystarczającą, przemysł i rząd Ameryki północnej utrzymują, że ta żywność jest zasadniczo równoważna z żywnością konwencjonalną. 0:08:24.171,0:08:28.984 Przyjmują, zakładają, że ta żywność nie przedstawia szczególnych zagrożeń dla zdrowia i otoczenia. 0:08:28.984,0:08:43.890 Odmawiają ich oznakowania i rozpowszechniają je z błyskawiczną szybkością. W ten sposób w roku 1998 światowa powierzchnia kultur transgenicznych, prawie nieistniejąca w roku 1996, przekraczała już 28 milionów hektarów, 0:08:43.890,0:08:57.399 z czego prawie 74% w Ameryce, 15% w Argentynie, 10% w Kanadzie, która już zatwierdziła 40 roślin genetycznie modyfikowanych. 0:08:57.399,0:09:04.316 Firmy, które zainwestowały miliony a nawet miliardy dolarów w poszukiwania i rozwój tych nowych roślin transgenicznych 0:09:04.316,0:09:12.750 i które są pod presją akcjonariuszy - bardzo im się spieszy, by rzucić te nowe rośliny na rynek. 0:09:12.750,0:09:17.387 Co w pewnym stopniu wyjaśnia wojnę handlową, którą mamy między kontynentem amerykańskim i europejskim. 0:09:17.387,0:09:26.266 Ponieważ konsumenci europejscy nie akceptują faktu bycia traktowanymi jak króliki doświadczalne i konsumowania tych produktów, bez możliwości ich wyboru. 0:09:26.266,0:09:34.848 Jeśli, pomimo rosnącej nieufności i opozycji konsumentów, Ameryka Północna narzuca żywność transgeniczną, przewiduje się, że do roku 2005, 0:09:34.848,0:09:45.077 te kultury zajmą prawie wszystkie ziemie uprawne. Większość warzyw, owoców i wyroby spożywcze będą wtedy genetycznie modyfikowane. 0:09:45.077,0:09:48.432 Krótko mówiąc, lawina miałaby się zaledwie zaczynać. 0:09:48.432,0:09:52.597 Pierwsza roślina transgeniczna ma 15 lat (w 1999 r.), lecz jest to roślina laboratoryjna. 0:09:52.597,0:10:00.445 Pierwsze uprawy transgeniczne na wielką skalę, pojawiły się na kontynencie amerykańskim w latach 95/96, 0:10:00.445,0:10:05.866 to znaczy około trzech, czterech lat temu, to znaczy miliard razy mniej lat niż sama ewolucja. 0:10:05.866,0:10:19.510 I teraz jest to rozpowszechniane na milionach hektarów. Uważam, że to właśnie ta różnica na poziomie skali czasu 0:10:19.510,0:10:30.733 że robimy doświadczenie niezwykle poważne w stosunku do ekosystemów i także w stosunku do zdrowia z perspektywą czasową niezwykle krótką. 0:10:30.733,0:10:38.958 I jakże możemy znać skutki sanitarne długofalowe, podczas gdy te produkty pojawiły się na rynku dopiero cztery czy pięć lat temu? 0:10:38.958,0:10:50.331 Mam wrażenie, że jest garstka koncernów, które robią doświadczenie sanitarne i epidemiologiczne na wielka skalę na rodzaju ludzkim. 0:10:50.331,0:11:02.968 Dr Vyvyen Howard jest toksykopatologiem na Uniwersytecie w Liverpoolu. Tak samo jak Brytyjska Asocjacja Medyczna i setka naukowców domagających się pięcioletniego moratorium naukowego, 0:11:02.968,0:11:11.020 dziwi się, że rozpowszechnia się żywność transgeniczną przed dokonaniem skrupulatnej ewaluacji jej potencjalnych skutków na nasze zdrowie. 0:11:11.020,0:11:12.993 Dr Vyvyen Howard[br]toksykopatolog na Uniwerytecie w Liverpoolu[br] 0:11:12.993,0:11:17.803 Niektóre z tych roślin (GMO) zostały wprowadzone bardzo szybko, pod presją handlową. 0:11:17.803,0:11:22.425 Ewaluacja roślin GMO jest sekretem handlowym. 0:11:22.425,0:11:28.330 Dokumenty przedstawiane instytucjom rządowym nie są dostępne publicznie. 0:11:28.330,0:11:33.949 Skonstatowaliśmy, że soja powoduje więcej alergii niż kilka lat temu. 0:11:33.949,0:11:39.614 I zupełnie niedawno mogliśmy ustalić korelację między wzrostem ilości soi transgenicznej i wzrostem alergii. 0:11:39.614,0:11:47.946 A więc jeśli rzeczywiście to niebezpieczeństwo ma się pojawić, trzeba umieć je zlokalizować 0:11:47.946,0:11:52.982 zlokalizować i być może znajdziemy jakiś szczególny problem, ponieważ skutki uboczne, znajdujemy je dopiero po jakimś czasie. 0:11:52.982,0:12:01.247 Skutki uboczne odkrywamy po pewnym czasie. Toksykologia DDT rozwinęła się trzydzieści lat po wprowadzeniu DDT. 0:12:01.247,0:12:08.930 Odkrycie we Francji skutków azbestu nastąpiło po 50 latach użytkowania azbestu, kiedy to odkryto jego szkodliwe skutki. 0:12:08.930,0:12:18.934 Jako że postępuje się bardzo szybko w tej dziedzinie, nie studiuje się długofalowych skutków toksykologicznych, jakbyśmy to zrobili na przykład w przypadku lekarstw. 0:12:18.934,0:12:30.059 Uważamy, że powinny istnieć badania przygotowujące do wprowadzenia tych produktów na rynek, które inspirują się procedurami, które aplikuje się w przypadku wprowadzania leków ( film z 1999 roku). 0:12:30.059,0:12:34.553 W końcu, będziemy konsumować te rośliny przez całe lata, wszyscy ludzie będą je konsumowali, 0:12:34.553,0:12:38.178 jest więc całkowicie normalne zachowanie jak najdalej idącej ostrożności. 0:12:38.178,0:12:48.949 Dla Amerykanów (USA), dla władz amerykańskich, aby zakazać jakiegoś produktu, trzeba wykazać szkodliwość tegoż produktu. 0:12:48.949,0:12:58.529 Podczas gdy zasada ostrożności, która jest teraz wpisana w prawo międzynarodowe i którą UE stara się stosować chciałby dokładnego przeciwieństwa, 0:12:58.529,0:13:03.853 tzn. aby pozwolono na wprowadzenie danego produktu, trzeba wykazać całkowitą jego nieszkodliwość. [br] 0:13:03.853,0:13:05.683 Michèle Brill-Edwards[br]była dyrektorka zastępca medyczny [br]Biuro Leku, DGPS, Santé Canada[br] 0:13:05.683,0:13:15.434 Budujemy prawdziwe biologiczne Tytaniki. Rozwijamy zupełnie nowy sposób budowy pożywienia, które mogą nas poprowadzić ku katastrofie. 0:13:15.434,0:13:35.384 Na Tytaniku przynajmniej ludzie mieli wybór: by kupić bilet lub nie. Tym razem, cała planeta jest na pokładzie tego Tytanika. 0:13:35.384,0:13:46.733 Trzeba więc mieć dość zdrowego rozsądku, by powiedzieć: NIE, poczekajcie, chcemy niezależnego systemu ewaluacji 0:13:46.733,0:14:05.019 i kontroli, który działa w interesie publicznym. 0:14:05.019,0:14:09.195 SPRAWA PUSZTAIA… 0:14:09.195,0:14:20.236 30 kwietnia 1999, lotnisko Charles de Gaulle w Paryżu. Witamy Arpada Pusztaia, biochemika z Instytutu Rowett w Szkocji w towarzystwie francuskiego agronoma Jean-Pierre Berlan. 0:14:20.236,0:14:27.756 Ze swoją ekipą osiemnastu badaczy, Arpad Pusztai opracował ścisłą metodę ewaluacji produktów transgenicznych. 0:14:27.756,0:14:33.553 Otóż na zaminowanym terenie GMO, to naukowe przedsięwzięcie okazało się wybuchowe. 0:14:33.553,0:14:47.918 Jego badania nad zdrowiem młodych szczurów, żywionych przez 10 dni genetycznie modyfikowanymi ziemniakami wykazały osłabienie systemu immunologicznego szczurów i normalnego rozwoju ich organów wewnętrznych - wśród nich wątroby, mózgu. 0:14:47.918,0:15:00.130 Prawdziwa bomba, która rozogniła media i opinię publiczną, wstrząsnęła parlamentem brytyjskim i nawet skłoniła księcia Charles’a do sprzeciwienia się publicznie żywności transgenicznej. 0:15:00.130,0:15:04.220 Prace dr Pusztaia były katalizatorem, alarmowym dzwonkiem w Anglii w kwestii GMO.[br] 0:15:04.220,0:15:06.188 David Brown[br]dziennikarz w The Daily Telegraph, Londyn 0:15:06.188,0:15:15.475 Myślę, że to jest naukowiec bardzo respektowany, międzynarodowy ekspert w dziedzinie lektyn, 0:15:15.475,0:15:24.616 dziedzina do której rozwoju znacznie się przyczynił, szczególnie jeśli chodzi o ich wykorzystanie w GMO. 0:15:24.616,0:15:35.333 W 1995, po siedmiu latach prac nad proteiną komunikacji zwaną lektyną, używaną jako środek owadobójczy ziemniaków dr Pusztai otrzymał, 0:15:35.333,0:15:46.868 spomiędzy 27 konkurentów, kontrakt badawczy w wysokości 3.5 miliona dolarów, by przetestować jej (lektyny) efekty na ssakach. 0:15:46.868,0:15:49.520 Dr Arpad Pusztai[br]biochemik Instytutu Rowett [br] 0:15:49.520,0:16:01.240 Uważaliśmy, że lepiej będzie mieć pewność, opierając się na naszych doświadczeniach w laboratorium niż zakładać, że nie ma problemów. 0:16:01.240,0:16:10.136 Jeśli udało mi się przekonać organy rządowe, by nam przyznały budżet w wysokości 1,6 miliona liwrów, to dlatego, że wierzyłem, 0:16:10.136,0:16:22.487 że będziemy mogli wykonać tę pracę, która pozwoliłaby zagwarantować nieszkodliwość konsumowania roślin GMO przez ssaki. 0:16:22.487,0:16:36.467 Żywiliśmy młode szczury dorastające w warunkach całkowicie identycznych: te same dawki, te same proteiny, ta sama energia. 0:16:36.467,0:16:43.950 Jedyna różnica – jeden z produktów był zmodyfikowany genetycznie. 0:16:43.950,0:17:02.824 Byliśmy być może jedynym laboratorium, które nie koncentrowało się wyłącznie na odporności na insekty i które badało w jaki sposób GMO może na nas wpłynąć. 0:17:02.824,0:17:12.540 Mówi Pan, że byliście jedynym laboratorium, które podjęło takie badania. Czy nie było już wcześniej badań na temat wpływu GMO na zdrowie ludzkie i zwierzęce? 0:17:12.540,0:17:26.952 Nie, nie. Od piętnastu lat, tzn. od wprowadzenia tej technologii, tylko jedne badania zostały opublikowane. 0:17:26.952,0:17:32.807 I były to badania o wpływie soi Roundup na szczury, kury i sumy (ryby). 0:17:32.807,0:17:47.346 Ku naszemu wielkiemu zaskoczeniu odkryliśmy, i byłem ogromnie zdziwiony, że już po dziesięciu dniach 0:17:47.346,0:17:53.052 można było zauważyć znaczące zmiany w niektórych narządach wewnętrznych. 0:17:53.052,0:18:06.957 Pusztai mówi, że po analizie tkanki 125 szczurów w pełni wzrostu, zaobserwował anormalną stymulację śledziony, jelit, prostaty i jąder, atrofię wątroby i opóźnienie w rozwoju mózgu. 0:18:06.957,0:18:15.778 Niestabilność genetyczna ziemniaka GMO też go zdziwiła. Dr Pusztai odczuwa pilną potrzebę przekonania władz o pogłębieniu badań. 0:18:15.778,0:18:27.486 Za zgodą swojego Instytutu daje dwa krótkie wywiady telewizyjne, w których ewokuje osłabienie systemu immunologicznego u badanych szczurów. To początek żywego sporu. 0:18:27.486,0:18:29.028 Dr Vyvyen Howard[br]toksykopatolog na Uniwerytecie w Liverpoolu[br] 0:18:29.028,0:18:37.308 Dał wywiad w obecności rzecznika prasowego Instytutu, który miał siedem tygodni, by wyrazić swój sprzeciw, jeśli by tego chciał. 0:18:37.308,0:18:47.386 Przez 48 godzin po swoim wywiadzie, dr Pusztai był wspierany przez Instytut, trzeciego dnia powiedziano mu nagle, iż jest zwolniony. 0:18:47.386,0:18:59.755 Nie wiemy, co się stało. Niektórzy przypuszczali, że dyrektor (Instytutu) stanął w obliczu nacisków politycznych, by się nas pozbyć - mnie i mojej żony, 0:18:59.755,0:19:06.057 którzy kierowaliśmy ekipą badawczą i którym teraz zabroniono kontynuować swe prace. 0:19:06.057,0:19:16.222 Nasze komputery zostały zamknięte. Wszystko wzięli, 0:19:16.222,0:19:21.191 chcieli wszystko wyeliminować, to nie ulega najmniejszej wątpliwości. 0:19:21.191,0:19:25.713 Jako naukowiec miał on (dr Pusztai) bardzo długą ścieżkę kariery zawodowej, 0:19:25.713,0:19:29.739 około 300 artykułów naukowych opublikowanych w tej dziedzinie. 0:19:29.739,0:19:36.275 Jest członkiem królewskiego towarzystwa naukowego w Edynburgu. A nie można nim się stać, nie będąc naprawdę dobrym naukowcem. 0:19:36.275,0:19:43.540 Tak więc być może nie podobają im się rezultaty. Jeśli jednak dr Pusztai mówi wam, że jest problem, trzeba to wziąć pod uwagę. 0:19:43.540,0:19:52.988 Nikt nie kontestuje, że chodzi o dane wstępne, których wytłumaczenia na razie nie znamy. Ale to wymaga więcej badań a nie mniej. [br] 0:19:52.988,0:20:06.105 Zabronili mi mówić. Mogli więc mówić co tylko chcieli. Ja nie mogłem niczego odeprzeć publicznie. 0:20:06.105,0:20:11.948 Dwudziestu dwóch renomowanych naukowców z trzynastu krajów podpisuje wspólny tekst, w którym podkreśla, 0:20:11.948,0:20:19.173 że po przestudiowaniu wszystkich dostępnych im danych niepokój dr Pusztaia był uzasadniony i nigdy nie powinien on być przedmiotem takich ataków, ani zawieszony w swoich funkcjach. 0:20:19.173,0:20:30.546 Rezultaty doktora Pusztaia pozwalają wnioskować, że ziemniaki modyfikowane genetycznie mogą uszkodzić układ immunologiczny. [br] 0:20:30.546,0:20:41.866 Jemy rzeczy, których dotąd nigdy nie jedliśmy. I któż może przewidzieć, jakie będą tego konsekwencje? 0:20:41.866,0:20:50.176 Przede wszystkim dla naszego układu odpornościowego, który jest po to, by nas chronić przed zagrożeniami ze świata zewnętrznego. 0:20:50.176,0:20:58.774 Ludzie troszczą się o swoje pożywienie nie tylko dla swojego dobrostanu, ale też dla zdrowia swoich dzieci. [br] 0:20:58.774,0:21:01.672 I dla dzieci swoich dzieci. 0:21:01.672,0:21:07.980 Wielka Brytania była bardzo dotknięta przez epidemię szalonych krów i konsumenci są bardzo podejrzliwi 0:21:07.980,0:21:14.103 jeśli chodzi o oficjalne wersje naukowców co do nowych dróg rozwoju w dziedzinie pożywienia. 0:21:18.426,0:21:31.644 Ludzie domagają się coraz więcej zdrowych produktów. Islandia produkuje od roku swoje własne pożywienie bez GMO i oznacza je w ten sposób. 0:21:31.889,0:21:52.824 Nowe prawo o oznaczaniu żywności będzie wymagało identyfikacji składników zawierających GMO. Burger King i Kentucky Fried Chicken projektują wyeliminowanie GMO. Według Przyjaciół Ziemi Pizza Express i Wimpy już to zrobiły. 0:21:53.440,0:22:00.063 Pod naciskiem społeczeństwa, rząd brytyjski wprowadził prawo oznakowania wszystkich produktów zawierających GMO. 0:22:00.063,0:22:09.431 Jeśli chodzi o pożywienie organiczne, jego sprzedaż wzrosła wykładniczo. Jednak popyt jest o wiele większy, niż zapotrzebowanie i 70% produktów organicznych jest importowana. 0:22:09.431,0:22:17.959 Dajemy naszym baranom paszę organiczną, pochodzącą ze zbiorów certyfikowanych bez GMO. 0:22:17.959,0:22:25.948 Oferujemy naszym klientom to, co jest dobre dla zdrowia a nie to, co jest tanie w produkcji. 0:22:25.948,0:22:34.117 Rolnictwo powinno być zrównoważone, nie możemy się więc odwoływać do GMO. 0:22:34.117,0:22:39.550 Nie możemy wiedzieć, czy nie będzie reakcji łańcuchowej, więc wolimy poczekać i obserwować jakie będą efekty długoterminowe. 0:22:39.550,0:22:50.285 Moi klienci powracają, ponieważ mi ufają. Ofiarowuję również wizyty edukacyjne po mojej farmie. 0:22:50.285,0:22:58.472 Moi kliencie chcą tego, co najlepsze dla swoich dzieci. Wychowanie dzieci to praca długoterminowa, czyż nie? 0:22:58.472,0:23:09.599 Prowadzenie farmy także. Trzeba umieć wybrać drogę, pracę jak najbardziej trwałą (zrównoważoną). 0:23:09.599,0:23:16.151 Nie negując zagrożeń socjoekonomicznych i sanitarnych, jeśli o mnie chodzi, to widzę zagrożenia ekologiczne. 0:23:16.151,0:23:25.454 Myślę, że można je objąć wspólną nazwą zanieczyszczenia genetycznego, trochę przez analogię do zanieczyszczenia chemicznego czy radioaktywnego. 0:23:25.454,0:23:33.454 I właśnie one powinny służyć nam za lekcję. Mamy dość kłopotów z zanieczyszczeniem chemicznym i radioaktywnym, by jeszcze dorzucać następne, 0:23:33.454,0:23:38.373 które jest – poprzez fakt, że dotyczy istot żywych – jednocześnie nieodwracalne i – powiedziałbym – samo-pomnażające się.[br] 0:23:38.373,0:23:46.053 Na lewo rzepak tradycyjny. Na prawo rzepak GMO. 0:23:46.053,0:23:55.315 Otóż okazuje się, że rzepak transgeniczny (GMO) jest raczej inwazyjny. Liczne badania europejskie wykazały, że może się on krzyżować z dzikimi roślinami tego samego gatunku. 0:23:55.315,0:24:01.544 Te swego rodzaju mutanty mogłyby skolonizować środowisko naturalne i zmodyfikować równowagę między gatunkami. 0:24:01.544,0:24:06.719 Lecz to zagrożenie ekologiczne jest na tę chwilę trudne do oszacowania. 0:24:06.719,0:24:13.547 Pierre-Henri Gouillon opracowuje modele matematyczne, by spróbować przewidzieć nieprzewidywalne. 0:24:13.547,0:24:18.697 To jest nasz region, po środku jest pole uprawne rzepaku transgenicznego. 0:24:18.697,0:24:25.981 I geny tego rzepaku transgenicznego rozprzestrzeniają się na rośliny, które znajdują się wokół tego pola. 0:24:25.981,0:24:32.138 Powstaje pytanie z jaką szybkością te geny będą się rozprzestrzeniać w środowisku naturalnym. 0:24:32.138,0:24:37.903 Pierre - Henri Gouillon [br]dyrektor badań w CNRS (Narodowe Centrum Badań Naukowych)[br]Możemy posłużyć się symulacją, widać tu z jaką szybkością (u góry z lewej wyświetlane są cyfry ukazujące ilość mijających lat - Générations) 0:24:37.903,0:24:41.871 w przeciągu czterdziestu lat region jest już poważnie zaatakowany. 0:24:41.871,0:24:47.569 I pytanie jakie się pojawia z takim modelem, to jak wiedzieć, czy to się zatrzyma pewnego dnia czy też będzie się ciągnęło w nieskończoność. 0:24:47.569,0:24:55.299 (Po pierwsze) te produkty żyją. Bakterie, wirusy, rośliny zwierzęta żyją. Są więc zasadniczo bardziej nieprzewidywalne niż produkty chemiczne czy nuklearne. 0:24:55.299,0:24:58.742 Jeremy Rifkin[br]ekonomista, Prezes Fundacji Economic Trends, Waszyngton[br]Po drugie: rozmnażają się. 0:24:58.742,0:25:06.071 Po trzecie: migrują, proliferują, ulęgają mutacji, nie można ich zawołać na powrót do laboratorium. 0:25:06.071,0:25:13.575 Istnieją więc bardzo poważne kwestie oddziaływań na środowisko, których nigdy nie trzeba było podejmować w wypadku produktów chemicznych czy nuklearnych. 0:25:13.575,0:25:20.641 W chemii mamy toksykologię, która nie jest co prawda nauką doskonałą, jednakże pozwala nam oszacować pewne ryzyka. 0:25:20.641,0:25:27.287 W dziedzinie ekologii nie mamy żadnej nauki, która pozwoliłaby nam oszacować wpływ organizmów GMO na środowisko. 0:25:27.287,0:25:31.419 A więc nie mamy żadnej pewności [br]długoterminowej co do katastrof. 0:25:31.419,0:25:40.791 Rządom Kanady i USA jest bardzo spieszno, by promować tę technologię, lecz muszą poinformować społeczeństwo, że nie wdrożono żadnych długoterminowych gwarancji. 0:25:40.791,0:25:49.835 Kompanie ubezpieczeniowe ubezpieczają zbiory w krótkiej perspektywie czasowej i nie będą ubezpieczały katastroficznych strat w dłuższym przedziale czasowym. 0:25:49.835,0:25:55.439 Jest więc działaniem nieodpowiedzialnym rozprzestrzenianie w środowisku GMO bez idącej w parze nauki 0:25:55.439,0:25:59.060 pozwalającej oszacować wynikające z tego zagrożenia i bez możliwości przypisania negatywnych skutków danym firmom. 0:25:59.060,0:26:13.297 To dlatego od lat domagam się światowego moratorium. I jestem szczęśliwy, widząc wiele z potęg europejskich, pośród nich Wielką Brytanię, Francję, Włochy, mówiących: NIE komercjalizacji GMO. 0:26:13.297,0:26:26.215 Różnica z Europą jest taka, że gdy pierwsze dostawy transgeniczne przybyły do Europy ze Stanów Zjednoczonych, które rozpoczęły produkcję wcześniej od Europejczyków, 0:26:26.215,0:26:31.967 podjęto tam już pewną liczbę działań nagłośnionych przez media, działań ze strony grup ekologicznych, jak np. Greenpeace, 0:26:31.967,0:26:41.362 ze strony zrzeszenia konsumentów, ze strony rolników europejskich, które spowodowały, że temat stał się znany społeczeństwu. 0:26:41.362,0:26:54.440 I też fakt, że europejczycy są bardzo mocno przywiązani do swoich tradycji kulinarnych, powiedzieli: nie, to niemożliwe, nikt nas nie zmusi do jedzenia czegoś, czego nie mamy ochoty jeść. 0:26:54.440,0:26:58.008 Nie czuję się zobowiązany, by kopiować Amerykę (Stany) w dziedzinie rolnictwa. 0:26:58.008,0:27:08.942 Mamy własną tradycję produkcji artykułów spożywczych i dietetycznych wysokiej jakości, mamy mniej otyłych niż Amerykanie, mamy mniej cukrzyków niż Amerykanie, 0:27:08.942,0:27:18.693 mamy mniej zawałów serca niż Amerykanie, a wszystko to powiązane jest z odżywianiem i nie sądzę, że w dziedzinie odżywania Amerykanie są lepsi niż my. 0:27:18.693,0:27:29.543 We Francji jest od 65 do 70% (w zależności od przeprowadzonego sondażu) ludzi przeciwnych produktom transgenicznym, którzy nie chcą jeść GMO. 0:27:29.543,0:27:37.344 Wiecie, trzy czwarte handlowców dzisiaj, szczególnie na targu jest proekologiczna. Dzisiaj trzeba być ekologiem. 0:27:37.344,0:27:44.621 To znaczy w dobie dzisiejszej trzeba koniecznie walczyć z tymi ludźmi, którzy chcą robić kasę i którzy mają gdzieś zdrowie ludzi. 0:27:44.621,0:27:46.060 Pada pytanie dotyczące Amerykanów (?) 0:27:46.060,0:27:54.244 Nie lubię Amerykanów. Nie lubię ich ponieważ ciągle zjawiają się z czymś nowym, by truć ludzi. 0:27:54.244,0:28:03.280 Mam naprawdę wrażenie, że ruchy opinii publicznej, które się rozwinęły w Europie w ciągu ostatnich trzech lat (film pojawił się w 1999) 0:28:03.280,0:28:12.576 i które odzwierciedlają się w sposób bardzo aktywny w Parlamencie Europejskim będą miały ważki skutek jeśli chodzi o planowanie środków zaradczych 0:28:12.576,0:28:15.886 i być może będą miały - drogą feedbacku - wpływ na Amerykę. 0:28:15.886,0:28:22.793 Sprzeciw Europy, potem Japonii i Australii, dosięga teraz Amerykę Północną. 0:28:22.793,0:28:30.746 W marcu 1999 podczas tej manifestacji Biotech Action w Montrealu, debata społeczna była jeszcze chłodna. 0:28:30.746,0:28:44.672 Lecz opanowuje już media i Parlament. Santé Canada i amerykański FDA wykluczyło GMO z pożywienia dla dzieci i spowodowało pierwszą porażkę firmy Monsanto na giełdzie. 0:28:44.672,0:28:48.563 Lise Beauchamps jest agronomem, ekonomistą i producentem mleka. 0:28:48.563,0:28:51.125 Lise Beauchamps[br]wiceprezydent federacji producentów mleka w Quebeku, UPA[br] 0:28:51.125,0:29:01.648 Wiadomo, że to jest dozwolone, że rząd Kanady się nie sprzeciwił, lecz z drugiej strony rząd nie poinformował ani rolników ani konsumentów o tych nowych technologiach. 0:29:01.648,0:29:07.881 To jest nowe narzędzie, które mamy. Ale jest pewne, że nie jestem gotów nim się posługiwać. 0:29:07.881,0:29:10.141 Jean-Marie Ladouceur[br]sadownik jabłek[br] 0:29:10.141,0:29:22.564 Bo nie jestem pewny, że to jest bezpieczne, nie jest dość wypróbowane, brak mi informacji i mam wrażenie, że coś tu nie gra. [br] 0:29:22.564,0:29:24.180 Georges Bastien[br]producent mleka i zbóż[br] 0:29:24.180,0:29:34.972 Przed zakupieniem moich nasion, rozmawialiśmy o tym, że są producenci kupują nasiona GMO, żeby zmniejszyć koszty produkcji, zwiększyć wydajność, obciąć wydatki, itd. 0:29:34.972,0:29:47.750 Czytałem dokumentacje w gazetach, słyszałem też, że miały miejsce protesty w Europie ludzi, którzy się temu sprzeciwiają. 0:29:47.750,0:29:54.963 (?) Wstrzymuję się z decyzją, myślę, że rynki zaczną sprzyjać rolnictwu konwencjonalnemu. [br][br] 0:29:54.963,0:29:56.781 Marc Lemoyne[br]sprzedawca nasion[br] 0:29:56.781,0:30:08.544 Jak rozmawiacie z wielkimi korporacjami, które wam sprzedają te technologie jeśli wniesiecie 20 dolarów w produkcji, 0:30:08.544,0:30:15.400 oni wam wezmą dziesięć czy nawet piętnaście, a dla was pozostaną tylko okruchy. 0:30:15.400,0:30:29.067 Korporacje są w trakcie wykupywania praw do wszystkich nasion, by w ten sposób robić na tym pieniądze. 0:30:29.067,0:30:31.888 NAPAD NA ŻYCIE 0:30:31.888,0:30:36.557 W przeciągu mniej niż 50 lat intensyfikacja rolnictwa zmieniła wiejski pejzaż, zdziesiątkowała gospodarstwa rodzinne 0:30:36.557,0:30:46.352 lub przekształciła je w skomplikowane i kosztowne przedsiębiorstwa podlegające gigantom agrobiznesu. 0:30:46.352,0:30:59.931 Czy agrogenetyka podkreśli centralizację i przekształci rolników w producentów molekuł na służbie jakichś koncernów?[br] 0:30:59.931,0:31:02.394 Pat Mooney[br]dyrektor RAFI (Rural Advancement Foundation International), Winnipeg[br] 0:31:02.394,0:31:05.329 Nasiona są pierwszym ogniwem łańcucha żywnościowego. Jeśli kontrolujecie nasiona, 0:31:05.329,0:31:12.814 jeśli macie technologię, by je kontrolować, to możecie kontrolować cały system żywnościowy. 0:31:12.814,0:31:22.693 Pat Mooney, który zatrzymuje się w Montrealu między seminariami w Sztokholmie i w Zimbabwe analizuje wpływ przemysłu żywieniowego GMO z Life Science Industry na rolnictwo. 0:31:22.693,0:31:34.586 Jest dyrektorem RAFI – Międzynarodowej Fundacji Popierania Obszarów Wiejskich, organizacji pozarządowej z Winnipegu, zasiadające w Komisji Bioróżnorodności ONZ. 0:31:34.586,0:31:41.313 Zaczęliśmy naszą pracę około dwadzieścia lat temu. W tamtych czasach, by kontrolować dwie odmiany nasion, 0:31:41.313,0:31:46.203 musieliśmy monitorować 7000 przedsiębiorstw na świecie rozwijających odmiany roślin. 0:31:46.203,0:31:54.174 Dzisiaj dziesięć największych koncernów kontroluje 43% upraw świata (rok 1999). W czołówce znajduje się Dupont. 0:31:54.174,0:32:04.532 Myśli się najczęściej o Dupont w kontekście produktów chemicznych, lecz Dupont jest obecnie największym koncernem nasienniczym na świecie i jednym z największych producentów pestycydów. 0:32:04.532,0:32:08.854 Obroty w 1988:[br]Dupont - 26,6 miliarda[br]Monsanto - 8,6 miliarda[br]Novartis Ciba-Geigy, Sandoz - 20,1 miliarda[br]Astra Zenca – 15,5 miliarda[br]Aventis (Rhône-Poulenc/Hoechst) – 26,6 miliarda[br] 0:32:08.854,0:32:14.938 Na drugim miejscu jest Monsanto, inny koncern chemiczny, który wydał w ostatnich latach 8,5 miliarda dolarów na zakup innych spółek nasiennych. 0:32:14.938,0:32:24.370 Numer trzy to Novartis, szwajcarski koncern produktów farmaceutycznych, który powstał z połączenia Ciba-Ceigy i Sandoz. 0:32:24.370,0:32:32.276 A więc koncern farmaceutyczny łączy się z koncernem chemicznym, który dokonuje fuzji z producentem nasion czy pestycydów 0:32:32.276,0:32:36.758 i staje się w ten sposób jednym z największych koncernów nasienniczych na świecie. 0:32:36.758,0:32:43.918 By dać wam wyobrażenie ogromu zmiany frontu, która dokonuje się za kulisami, bez publicznej debaty, 0:32:43.918,0:32:52.702 spójrzcie na cztery z największych koncernów chemicznych: Dupont, Monsanto, Novartis i Hoechst - gigantów rewolucji petrochemicznej dwudziestego wieku. 0:32:52.702,0:33:00.206 W ciągu ostatnich dwóch lat, każdy z tych gigantów zdecydował się sprzedać lub pozbyć części lub całości swego sektora produktów chemicznych, 0:33:00.206,0:33:05.176 by się przemienić w koncerny Life Science Industry. 0:33:05.176,0:33:14.720 Jeśli te koncerny posiadają wszystkie zasoby genetyczne i światowe nasiona, wszystkie produkty pozwalające tym roślinom rosnąć, 0:33:14.720,0:33:22.036 wszystkich kupców, którzy zapewniają transport tych nasion i posiadają także część przemysłu agro-żywnościowego, 0:33:22.036,0:33:30.368 wówczas zaczynają one mieć znaczną władzę i posiadają coś, co nazywam bronią żywieniową. 0:33:30.368,0:33:40.615 Tzn. mogą ewentualnie w każdej chwili zagrozić każdemu rządowi, ponieważ rządy staną się coraz bardzie zależne od tych koncernów. 0:33:40.615,0:33:42.456 Ricardo Petrella[br]ekonomista, prezes Klubu Lizbońskiego[br] 0:33:42.456,0:33:50.619 Są dwa narzędzia poprzez które pozwoliliśmy sektorowi prywatnemu zawładnąć kapitałem życia a więc i prawem do życia. 0:33:50.619,0:33:59.707 Z jednej strony mamy cały proces liberalizacji rynku, deregulacji, prywatyzacji, a więc wybory polityczne dokonane przez nasze Parlamenty. To nie spadło z nieba, 0:33:59.707,0:34:06.447 to zostało zrobione przez nasze Parlamenty, wszystkie te deregulacje, prywatyzacje, itd. 0:34:06.447,0:34:12.509 Z drugiej strony zaś mamy prawo własności intelektualnej, to znaczy poprzez prawo do własności intelektualnej, 0:34:12.509,0:34:21.546 jesteśmy w trakcie dawania wszystkiego: mózgu, duszy, ducha, życia, wody - wszystko, co żyje oddajemy w ręce prywatne. 0:34:21.546,0:34:23.526 Axel Khan[br]genetyk, zastępca dyrektora naukowego od spraw Life Science Industry w Rhône-Poulenc[br] 0:34:23.526,0:34:31.808 Jeśli chcecie, żeby – także w dziedzinie biotechnologii – istniały badania, polepszanie roślin, diagnozy przedsiębiorstw używających wiedzy Life Science Industry, 0:34:31.808,0:34:33.452 trzeba żeby istniała reguła patentowania. 0:34:33.452,0:34:45.775 Jednak od chwili, gdy od ochrony projektu przechodzimy do ochrony wiedzy naturalnego elementu świata, to jest po prostu zaprzeczeniem patentu. 0:34:45.775,0:34:56.637 Jak chemik odkrywał jakiś pierwiastek na tablicy układu okresowego, mógł otrzymać patent na proces jego otrzymywania, ale nigdy by nie otrzymali patentu na pierwiastek. 0:34:56.637,0:35:01.808 Możecie sobie wyobrazić kogoś, kto by powiedział: udało mi się wyizolować tlen, aluminium, tytan, 0:35:01.808,0:35:09.524 a więc mam prawo do patentu i wszyscy ci, którzy chcą mieć dostęp do tych zasobów chemicznych planety, powinni mi uiścić opłaty. 0:35:09.524,0:35:17.206 Moment przewrotny, w którym zaczęlibyśmy prywatyzować lub chronić uczynić wiedzę niedostępną, 0:35:17.206,0:35:24.057 byłby moim zdaniem piłowaniem gałęzi, na której postęp technologiczny się opiera. 0:35:24.057,0:35:31.423 Słońce świeci, to niefortunne dla handlarzy świec, ale nie przyszłoby nikomu do głowy, 0:35:31.423,0:35:37.611 by zabić drzwi i okna po to, by pozwolić im walczyć z nieuczciwą konkurencją Słońca. 0:35:37.611,0:35:40.072 Jean-Pierre Berlan[br]agronom i ekonomista[br]dyrektor badań w INRA (Institut national de la recherche agronomique), Francja[br] 0:35:40.072,0:35:51.126 W dziedzinie życia, rośliny i zwierzęta rozmnażają się. To naprawdę szkoda dla firm ponadnarodowych i selekcjonerów. 0:35:51.126,0:36:02.497 A jednak, a jednak. Całe nasze społeczeństwo jest obecnie w obliczu próby konfiskaty tej własności, by stała się ona przywilejem kilku firm. 0:36:02.497,0:36:10.794 To znaczy, że jesteśmy w trakcie przeszkadzania Słońcu, by świeciło. Po to by pozwolić handlarzom świeczek genetycznych nam je sprzedawać. [br] 0:36:10.794,0:36:20.548 Jeszcze dwadzieścia lat temu, niemożliwym było monopolizowanie materiałów biologicznych, które stanowiły 40% światowej ekonomii. 0:36:20.548,0:36:31.691 System patentowania ich nie obejmował, nie można było patentować życia. To było poza zasięgiem kontroli wielkich korporacji. 0:36:31.691,0:36:41.338 Dzisiaj 40% światowej ekonomii jest rzucona na pożarcie temu, kto da więcej. Wielkie przedsiębiorstwa, które kontrolują technologie życia mogą je przechwycić. 0:36:41.338,0:36:50.597 To znaczy, że mogą przejąć nasz system żywieniowy, nasz system zdrowia, wielką część tego, co jest esencjalne dla naszego przeżycia. 0:36:50.597,0:37:02.394 Ostatnie projekty rozwojowe tych korporacji w dziedzinie kultur transgenicznych zmierzają do tego, by odebrać rolnikom możliwość zachowania ich własnych nasion i tworzenia własnych odmian roślin. 0:37:02.394,0:37:11.325 Strategia technologiczna, którą się określa mianem: „Terminator” pozwoli korporacjom na wykradzenie rolnikom tej możliwości.[br] 0:37:11.325,0:37:16.680 Bawełna była jedną z pierwszych roślin pomyślaną, by wprowadzić tam gen Terminator. 0:37:16.680,0:37:24.840 Marty Crouch jest profesorem botaniki na Uniwersytecie w Indianapolis. Pracowała w Monstanto nad pierwszym pomidorem transgenicznym Flavr Savr. 0:37:24.840,0:37:35.399 Zna dobrze Terminator i Traitor - te technologie o zastosowaniu restrykcyjnym, które niszczą zdolność rośliny do reprodukcji, czy też do powielania pewnych charakterystyk genetycznych. [br] 0:37:35.399,0:37:43.735 Mamy tutaj patentowane rośliny bawełny. Jeśli byśmy wprowadzili Terminatora, nasiono rozwinęło by się normalnie, [br] 0:37:43.735,0:37:49.676 rozwinęłoby swoje włókna, ale na końcu całego procesu, wyprodukowałoby toksynę, truciznę. 0:37:49.676,0:37:57.444 I to tak, że po zasianiu to nasiono Terminator byłoby martwe. To technologia, która prowadzi do tego, 0:37:57.444,0:38:05.140 To technologia, która prowadzi do tego, że druga generacja roślin popełnia samobójstwo. One rosną, ale odgałęzienia same się zatruwają. 0:38:05.140,0:38:17.298 Dzisiaj, około półtora miliarda osób na tej planecie jest zależna, jeśli chodzi o ich przeżycie od możliwości zachowania swoich nasion. Inaczej nie mieliby pożywienia. 0:38:17.298,0:38:18.896 Marty Crouch [br]profesor botaniki, Uniwersytet w Indiana [br] 0:38:18.896,0:38:30.393 Dla większości ludzi nasiona reprezentują potencjał życia do trwania z pokolenia na pokolenie. To ikona ciągłości życia. 0:38:30.393,0:38:38.461 Dla nas jest ważne, by uwypuklić, że ta technologia nie przedstawia żadnych korzyści agronomicznych dla rolnika. 0:38:38.461,0:38:47.220 Nie ma absolutnie żadnego powodu, by podejmować jakiekolwiek ryzyko. Nie mamy nic do zyskania. Po co więc podejmować ryzyko? 0:38:47.220,0:39:00.029 By narzucić swój monopol i zmusić rolników, by stosowali ich patenty, firmy wymyśliły zadziwiający system nadzoru, donosów i reklam przypominający rolnikom, że ryzykują wiele, jeśli będą ich ignorować. 0:39:00.029,0:39:09.681 Ta broszura odzwierciedla dobrze język, jakiego używa Monsanto, by przeszkodzić rolnikom w zachowaniu nasion. 0:39:10.188,0:39:16.079 Mówią im: jeśli zachowalibyście nasiona, możemy poddać inspekcji książki waszego przedsiębiorstwa, zapisy nawet z kilku poprzednich lat 0:39:16.333,0:39:25.288 lub zmusić was do zniszczenia nielegalnych upraw lub też wyegzekwować zapłacenie setek dolarów tantiemów za akr uprawy. [br] 0:39:25.288,0:39:32.693 Według naszych ostatnich obliczeń, Monsanto wytoczyło proces 450 farmerom w Kanadzie i USA. 0:39:32.693,0:39:41.263 To reprezentuje ich wysiłek, by respektowano umowy licencyjne, która podpisali z farmerami, które zakazują rolnikom zachowania nasion. 0:39:41.263,0:39:45.176 A wszystko to jeszcze przed zastosowaniem technologii Terminator! 0:39:45.176,0:39:50.277 Monsanto korzysta z usług Agencji Pinkertona, firmy bardzo znanej w USA, która zatrudnia prywatnych detektywów. 0:39:50.277,0:39:58.525 Odwołują się też do donosicieli, którzy donoszą na sąsiadów. To skandaliczny sposób podejścia do rolnictwa. 0:39:58.525,0:40:05.757 Stwarza nieufność w tej branży i traktuje rolników tak, jakby byli kryminalistami. 0:40:05.757,0:40:15.280 Te reklamy prezentują rolnictwo jak prawdziwą maszynę wojenną. 0:40:15.280,0:40:22.452 Na przykład tu mamy ziarno soi przybrane w hełm wojskowy z następującym tekstem: 0:40:22.452,0:40:34.047 Herbicyd (XXX) marki Dupont zmienia wasze nasiona w artylerię przeciwko wielkim liściom karbieńca pospolitego i czarnej jagody. To herbicyd z jajami. 0:40:34.047,0:40:46.674 Sugeruje się, że człowiek jest przeciwko naturze, co jest bez wątpienia jednym z najniebezpieczniejszych aspektów współczesnego przemysłowego stanu umysłu. 0:40:46.674,0:40:50.445 Jacques Desrosiers[br]producent bydła rzeźnego[br] 0:40:50.445,0:41:05.371 Produkujemy GMO. Rzepak - canola, jest jego wiele odmian (argumentuje za produktami transgenicznymi, że są wydajne). 0:41:05.371,0:41:10.066 Lise Beauchamps[br]wiceprezes Federacji producentów mleka w Quebeku, UPA[br] 0:41:10.066,0:41:26.517 Ale kto będzie strażnikiem tego wszystkiego. Kto ci zagwarantuje, że nie będzie problemów na dłuższą metę. 0:41:26.517,0:41:29.713 Yves Thibodeau[br]producent produktów mlecznych[br] 0:41:29.713,0:41:39.546 W pewnym stopniu istnieje ryzyko, że staniemy się królikami doświadczalnymi, na nas będą eksperymentowane te produkty. To my robimy testy, robimy testy dla innych. 0:41:39.546,0:42:01.527 Dam wam dobry przykład, kukurydza transgeniczna BT. Mogę jeść kukurydzę BT, która nie była spryskiwana insektycydami (niż naturalną ale spryskiwaną). 0:42:01.527,0:42:21.878 Choć może kukurydza nie jest najlepszym przykładem. Ale kapusta czy sałata, taka jak ta widoczna na straganie, wolę jeść transgeniczną niż spryskiwaną. 0:42:21.878,0:42:23.934 Jean - Marie Pelt[br]biolog, dyrektor Krzyku Genu[br] 0:42:23.934,0:42:28.275 Ma rację, że boi się jeść kapusty, która była obficie spryskana herbicydami i pestycydami. 0:42:28.275,0:42:39.482 Ale jeśli jego transgeniczna kapusta jest odporna na insekty, to dlatego, że ma wkomponowany środek chwastobójczy czy pestycyd 0:42:39.482,0:42:50.821 i w związku z tym kapusta czy kukurydza czy soja zawierają obecnie wewnątrz to, czym przedtem je spryskiwano. 0:42:50.821,0:42:57.836 Lecz fundamentalnie problem pozostaje ten sam: jesteśmy ciągle w obecności substancji chemicznej wprowadzanej do pożywienia. 0:42:57.836,0:43:10.559 Czy rośliny transgeniczne, zależnie od ich różnej konstrukcji genetycznej będą kumulowały czy też rozkładały pestycydy? Czy rzeczywiście zmniejszą intensywność spryskiwania i jego szkodliwość? 0:43:10.559,0:43:21.955 Czy też przeciwnie, w perspektywie długoterminowej będą sprzyjały rozwojowi gatunków inwazyjnych superodpornych, powodując tę samą spiralę inflacyjną jak w przypadku pestycydów? 0:43:21.955,0:43:27.959 Film dokumentalny wystawy L’attitude NORD prezentowanej w Paryżu podczas Quebéc Technologique przypominał, 0:43:27.959,0:43:41.023 że w 1947 roku tylko 7 gatunków insektów było odpornych na środki owadobójcze (insektycydy). Obecnie jest ich 600, nawet jeśli używa się dwanaście razy więcej insektycydów niż w 1945 roku. 0:43:41.023,0:43:49.224 Środowisko się zmienia i jeśli używany insektycydów, gatunki zwierzęce, insekty stają się odporne. 0:43:49.224,0:43:53.630 Będziemy używać następnego, staną się odporne na następny, jeszcze następnego, uodpornią się i na ten. 0:43:53.630,0:44:01.827 To rodzaj wyścigu bez końca między odkryciem nowych molekuł, które są coraz bardziej kosztowne w eksploatacji, 0:44:01.827,0:44:12.194 gdyż ich opracowanie jest coraz droższe. Jest to wiec wyścig bez końca i oczywiście wyścig bardzo lukratywny dla tych, którzy sprzedają insektycydy. 0:44:12.194,0:44:27.888 Kto jest obwiniany za to, co się stało w Quebeku w związku z używaniem herbicydów i pestycydów? Rolnicy! 0:44:27.888,0:44:28.122 To my byliśmy za to obwiniani. Nawet jeśli te produkty były zatwierdzone przez Santé Canada i przez Agriculture Canada. 0:44:28.122,0:44:32.570 To dlatego jestem ostrożna jeśli chodzi o biotechnologie. 0:44:32.570,0:44:47.270 Zmierzam do tego, że dzisiaj ze wszystkimi tymi roślinami i zwierzętami zmodyfikowanymi genetycznie: czy czujemy, że instytucje takie jak Santé Canada i Agriculture Canada są obecne? 0:44:47.270,0:44:49.641 Czy czujemy, że nas w tym wspierają, czy czujemy, że nas informują? 0:44:49.641,0:44:59.686 Ja wcale nie mam tego wrażenia. Sprzedają się przede wszystkim ziarna, nasiona. 0:44:59.686,0:45:06.604 I informacje, które posiadamy pochodzą przede wszystkim od koncernów, które je sprzedają i które w rzeczywistości je selekcjonują. 0:45:06.604,0:45:24.568 Doktor Michèlle Brill-Edwards spędziła piętnaście lat na stanowisku kierowniczym w Direction Générale de la Protection de la Santé w Santé Canada. W obliczu demontażu systemu i jego tendencji, 0:45:24.568,0:45:36.223 by dawać przywileje prywatnym interesom, podała się do dymisji, oceniając że nie może dłużej wypełnić swojego mandatu. 0:45:36.223,0:45:39.801 Michèlle Brill-Edwards[br]były zastępca dyrektora medycznego[br]Biuro leku, DGPS (Direction Générale de la Protection de la Santé – Generalna Dyrekcja Ochrony Zdrowia) , Santé Canada[br] 0:45:39.801,0:45:46.895 Opuściłam Santé Canada ponieważ czułam, że jest moim obowiązkiem zdemaskowanie nadużyć, których byłam świadkiem. 0:45:46.895,0:45:51.901 Nie mogłam nic zrobić będąc wewnątrz, zdecydowałam więc poinformować społeczeństwo. 0:45:51.901,0:46:04.800 W roku 1987, według Kanadyjskiej Koalicji Zdrowia 24,8 miliona dolarów z 26,2 milionów przeznaczonych na bezpieczeństwo leków w DGPS pochodziło z dochodów przemysłu leków. 0:46:04.800,0:46:12.176 Gdy przemysł staje się bezpośrednim klientem Santé Canada, sama misja Generalnej Dyrekcji Ochrony Zdrowia jest przez to głęboko zmodyfikowana. 0:46:12.176,0:46:16.994 Jak o tym świadczy wewnętrzny biuletyn Santé Canada zatytułowany Quality Initiative:[br] 0:46:16.994,0:46:26.996 Kto jest waszym klientem? Waszym klientem jest ten, który bezpośrednio otrzymuje wasze usługi, osoba lub firma, która płaci za wasze usługi. 0:46:26.996,0:46:34.552 Mamy ogromny problem. Rząd nie działa w interesie publicznym. 0:46:34.552,0:46:45.094 W tej kulturze oszukiwania, rząd trzyma społeczeństwo na dystans, jednocześnie służąc interesom prywatnym. 0:46:45.094,0:46:53.794 Od trzydziestu lat, odkąd jestem w Waszyngtonie nigdy nie widziałem tak intymnej relacji między rządem i przemysłem jak ta, 0:46:53.794,0:47:01.878 która się rozwinęła się między przemysłem związanym z naukami biomedycznymi (Life Science Industry) i administracją naszego rządu. To przerażające i haniebne. 0:47:01.878,0:47:14.045 A więc naukowcy są zakupywani przez wielkie koncerny, wolność w kwestii badań jest bardzo zredukowana, 0:47:14.045,0:47:22.538 jeżeli chcesz zarobić na życie, jesteś zmuszony przejść przez ich kontrakty i przejść przez wszystkie upokorzenia serwowane przez te korporacje. 0:47:22.538,0:47:31.853 Nauka oddała się handlowi, złotemu cielcowi, złotemu cielcowi, to znaczy pieniądzom, żeby być zupełnie jasnym. 0:47:31.853,0:47:35.292 I złoty cielec staje się szalonymi krowami.[br] 0:47:35.292,0:47:43.077 To bardzo niebezpieczne, gdy polityka i biznes są ze sobą tak splątane. 0:47:43.077,0:48:05.473 Jako naukowcy, mamy być bezstronni i wypowiadać się w imieniu podatników, to w końcu oni nam płacą. 0:48:05.473,0:48:18.909 STAWKA: DEMOKRACJA I OBYWATELSTWO [br] 0:48:18.909,0:48:41.102 Każdego roku, obszar powierzchni Kanady i USA razem wziętych, czyli 14 milionów kilometrów kwadratowych dna oceanów jest skrobane i dewastowane przez trałowce i włóki, które na dziesiątki lat narażają na szwank rozmnażanie gatunków. 0:48:42.577,0:48:56.236 A więc czy pozostawimy genetyczną przyszłość planety apetytom akcjonariuszy i spekulantów jadących rączo na ciągle na tym samym micie nieskończonych zasobów 0:48:56.541,0:49:00.973 i rzekomego doskonałego opanowania technicznego? Pod okiem rządu dopingowanego przemowami o konkurencji i nieskończonym wzroście. 0:49:00.973,0:49:13.701 W przypadku prawa patentowego, terminatora uczestniczymy w prawdziwym napadzie na życie. To jest napad, nie ma innego określenia. 0:49:13.701,0:49:22.363 Jean-Pierre Berlan[br]agronom i ekonomista[br]dyrektor badań w INRA, Francja[br]Czas, by teraz rządy stanęły na czele kampanii, by stworzyć nowe prawa człowieka. 0:49:22.363,0:49:30.095 I te prawa człowieka proklamowałyby życie jako wspólne dobro ludzkości. To było oczywiście proponowane przez innych przede mną, 0:49:30.095,0:49:37.664 lecz myślę, że trzeba wziąć tę hipotezę, ten pomysł bardzo na serio. I że życie jest niezawłaszczane ze swej natury. 0:49:37.664,0:49:49.960 Stawką tutaj nie jest nauka. Pytaniem jest, jaki rodzaj nauki i technologii będziemy używać, by czerpać korzyści z tej nowej wiedzy. 0:49:49.960,0:49:59.215 W Life Science Industry i w biologii molekularnej wielu umieszcza debatę na poziomie: za lub przeciw postępowi. 0:49:59.215,0:50:05.513 Nie o to jednak chodzi i nigdy o to nie chodziło. Chodzi o to, jaki użytek uczynimy z tej nauki. 0:50:05.513,0:50:13.679 Teoretycznie, władza obywateli jest ogromna. Zasadniczo, jeśli obywatel chce, to może to zmienić. 0:50:13.679,0:50:20.539 Tym bardziej, że w naszych społeczeństwach mamy instrumenty, pozwalające uczestniczyć obywatelom w zmianach. 0:50:20.539,0:50:28.960 Mamy demokracje przedstawicielskie (pośrednie), mamy parlament. I to właśnie tutaj intelektualiści i naukowcy mają ważną rolę do odegrania. 0:50:28.960,0:50:37.268 Ponieważ jeśli intelektualiści i naukowcy nie wesprą u podstaw ludzi, to politycy także nie podążą za nimi. 0:50:37.268,0:50:48.693 To właśnie w ten sposób mamy błędne koło i de facto przez naszą apatię, lub powiedzmy względną nieobecność stajemy się wspólnikami, tak jak intelektualiści i naukowcy, 0:50:48.693,0:50:57.970 tego przejęcia mocy życia przez ręce prywatne: wody, genów, nasion… 0:50:57.970,0:51:02.525 I w ten sposób skonfiskuje się ludziom życie i w ten sposób skonfiskuje się obywatelstwo 0:51:02.525,0:51:07.560 i to w ten sposób skonfiskuje się demokrację. 0:51:07.560,0:52:03.445 TŁUMACZENIE: Co-Evolution Institute – www.co-evolutioninstitute.com