(بڤبڤا پێشییێ)
(دەنگێ شەق لێدانێ)
من تۆ گرتی.
پێشی.
کەربێن من ژوان ڤەدبن.
کەربێت تەژی ژوان ڤە نابن؟
ئەو بڤبڤا نەخوەش لدەوروبەری گوهێن تە بشەڤێ
یاکو تە بتەمامی دین دکەت؟
بزانینا وێ چەندێ کو ئەوێ
دڤێت شیژنەکێ بکەتە
دپیستێ تەدا و خوینا تە
بمێژیت؟
گەلەک نەخوەشە،
مانە وەسایە؟
براستی، دەربارەی پێشییا،
تشتەکێ باش یێ هەی ئەز دشێم هزر تێدا بکەم.
،دەمێ بشەڤێ دژوورا مەیا نڤستنێ ڤە دفرن
.وا پێخوشە لەقا لهەڤژینامن بدەن
(پێكەنين)
بەلـێ پا تشتەکێ بالکێشە، مانە؟
بوچی ئەو پتر ژمن لەقا دخوەت؟
و بەرسڤ بێهنە،
بێهنا لەشێ وێ.
و مادەم بێهنا مە هەمییان یا ژێک جودایە و
ماددێن کیمیایی یێن جودا ئەم
لسەر لەشێ خوە بەرهەم دئینین، کو یان پێشیان
بەرەف خوەڤە دکێشن یان ددەنە پاش،
هەما بتنێ ژبەرکو هندەک ژمە
پتر ژیێن دی دسەرنجراکێشترن.
ڤێجا بێهنا هەڤژینا من خوەشترە ژیامن،
یانژی بتنێ بێهنا من پیسترە ژیا وێ.
بهەر ڕێکەکا هەبیت، پێــشی دتاریاتییێ دا مە
دبینن برێکا بێهنکرنێ. ئەو بێهن دکەنە مە.
و دماوێ دکتورایا خوەدا، من دڤیا
بدروستاهی بزانم کا ئەو چ کیمییای نە
ژلەشێ مە کو پێشیا مەلاریا
یا ئەفریقی بکاردئینیت داکو
بدویف مە بکەڤیت بشەڤێ.
و ڕێژەکا گەلەک ژ تێکەلان
یا هەی یێن کو ئەو بکاردئینن.
و ئەڤە نە کارەکێ بسانەهی بوو.
و ژبەر ڤێ چيندێ مە ژمارەکا
جیاواز یا تاقیکرنان ئامادەکرن.
بوچی مە ئەڤ تاقیکرنە ئامادەکرن؟
ژبەرکو نیڤا دانویشتییێن جیهانێ
یێن ژمەترسییا توشبوونێ بئێشەکا کوژەک درەڤن
وەک مەلاریایێ
برێکا لەقەکا سادە یا پێشییێ.
هەر ٣٠ چرکەیان،
لجهەکی لسەر ڤێ هەسارێ،
زاروکەک دمریت ژبەر مەلاریایێ،
و ڤێ سپێدێ پاول لێڤی
دەربارەی میتافورا ٧٢٧ێ
و هاتنا وێ بو ئەمریکا دئاخفت.
باشە، لئەفریقیا، مە نێزیکی
٧٤٧ێن گەلەک مەزن یێن هەین
کو هەر ڕۆژ ڕوویددەن.
بەلـێ پا دبیت ئەگەر ئەم بشێین
پێشییان بەرەف خەفکان ڤە بکێشین،
دسەردا ببەین برێکا بێهنا خوە،
لوی دەمی دبیت ئەم بشێین
ڤەگوهاستنا ئێشان براوەستینن.
نوکە، چارەسەرکرنا ڤێ ئاریشێ
تشتەکێ بسانەهی نەبوو.
ژبەرکو ئەم سەدان ماددێن کیمیاییێن
جودا بەرهەم دئینن لسەر پیستی،
بەلـێ پا مە هندەک
تاقیکرنێن بالکێش ئەنجام دان
یێن کو ڕێک دایە مە کو گەلەک زوی
ڤێ ئاریشێ چارەسەر بکەین.
لدەستپێکێ، مە تێبینیا وێ چەندێ کر
کو نە هەمی توخمێن پێشییان
لهەمان جهـێ لەشی لەقا ددانن.
تشتەکێ سەیرە.
ژبەرڤێ چەندێ
مە تاقیکرنەک ئامادەکر
و مە خوبەخشەکێ ڕویس
کرە دقەفەسەکا مەزن دا،
(پێکەنین)
و دوێ قەفەسێ دا، مە پێشی بەردان
دا ئەم ببینين کا ئەو لەقا ددانە کیڤە
لسەر لەشێ وی کەسی.
و مە هندەک جیاوازییێن بالکێش دیتن.
للایێ چەپێ لڤێرە تو لەقێن
پێشییا مەلاریا یا ئەلمانی
دبینی لسەر ڤی کەسی.
ئەوانا حەزەکا مەزن هەبوو
ژبو لەقدانێ لسەر ناڤچاڤێن مرۆڤی.
بەروڤاژی ڤێ چەندێ،
پێشییا مەلاریا یا ئەفریقی
حەزەکا مەزن هەبوو ژبو لەقدانێ
لئەنیشک و پێیێن ڤی کەسی.
و ئەو، چ پێنەڤێت، پێتڤییە
مە زانیبایە ژکەڤن وەرە،
ژبەرکو دبێژنە وان [موسکی-تووس]، تو دبینی؟
تووس=تبلێن پێی بئینگلیزی
(پێکەنین)
ئەڤ چەندە ڕاستە.
(دەست قوتان)
و ژبەر ڤێ چەندێ مە دەستپێکر
کو بالا خوە بدەینە سەر بێهنا پێیان...
لسە بێهنا پێیێن مرۆڤی.
حەتا ئەم گەهشتینە داخویانییەکا
بالکێش دزانستێ ئەدەبی دا
کو دبێژیت کو بێهنا پێیان ژپەنیری دهێت
نەکو بێهنا پەنیری ژپێیان دهێت.
هزرا خوە تێدا بکە.
و ئەڤێ وەل مە کر ژبو
ئەنجام دانا تاقیکرنەکا بالکێش.
مە پێکولکر، ب پارچەکا
بچوویک یا پەنیرێ لیمبورگەر،
یاکو گەلەک بێهنا پێیان ژێ دهات،
داپێشییا مەلاریا یائەفریقی
بەرەف خوەڤەبکێشیت.
و تو دزانی چ؟
ئەڤ چەندە ڕوویدا.
براستی، گەلەک بباشی برێڤە چوو
کو نوکە مە تێکەلەکێ دەستکرد یێ
بێهنا پەنیرێ لیمورگەر یێ هەی
کو ئەم یێ بکاردئینن لتەنزانییا
و یا دیاربووی لوێرێ
کو دوو یان سێ جاران پتر
ژمرۆڤان سەرنجراکێشترە بۆ پێشییان.
لیمبورگ، یا سەر بلند بە بپەنیرێ خوە،
ژبەرکو نوکە ئەو دهێتە بکارئینان
دشەرێ لدژی پێشیيان دا.
(دەست قوتان)
ئەڤە ئەو پەنیرە، بتنێ دا نیشا هەوە بدەم.
چیروکا من یا دووێ ژی یا بالکێشە.
دەربارەی باشترین هەڤالێ مرۆڤییە.
دەربارەی سەی یە.
و ئەزدێ نیشا هەوە دەم کا ئەم چەوا دێ شێین
سەی بکارئینین لدژی مەلاریایێ.
ئێک ژباشترین ڕێکێن کوشتنا پێشییان
ئەوە کو خوە نەگری حەتا ئەو بشێن
بفرن وەک پێشییێن پێگەهشتی
و لەقا بدانن و ئێشان بڤەگوهێزن.
ڕێک ئەوە کو وان بکوژی دەمێ ئەو هێشتا دئاڤێ
دا وەک کرموک.
بۆچی؟
ژبەرکو ئەو وەکی (سی-ئای-ئەی) نە.
دوی جهێ ئاڤێ دا، ئەڤ کرموکە بکوم بکومەنە.
ئەو هەمییە یێن پێکڤە لوێرێ.
ئەو نەشێن بلڤن.
ئەو نەشێن ژوێ ئاڤێ برەڤن.
ئەو نەشێن بفرن.
و بسانەهی مرۆڤ دشێت بگەهیتە وان.
تو دشێی بسانەهی بچییە دەف وێ ئاڤێ
و وان لوێرێ بکوژی، مانە؟
ڤێجا ئاریشە دهێتە درێکا مەدا لڤێرە
ئەوە کو، لسەرانسەری ئەردی،
ئەڤ هەمی جهێن ئاڤێ یێن کرموک تێدا،
ئەو دبەلاڤ بووینە لسەرانسەری جهی هەمییێ،
کو بو چاڤدێرەکێ وەکی ڤی بزەحمەت لێ دکەت
داکو بشێت ڤان هەمی جهێن
زێدە بوونا وان ببینیت و برێکا دەرمانێ
مێش و مووران وان ژناڤ ببەت.
وسالا بووری مە گەلەک هزر کر، گەلەک و گەلەک
کا دێ چەوا شێین ڤێ ئاریشێ چارەسەر کەین؟
حەتا بوومە دیاربووی کو هەروەکی مە --
کا چەوا مە بێهنەکا جوودا هەیە --
کرموکێن پێشییانژی
بێهنەکا زێدە جوودا یا هەی.
و ژبەر ڤێ چەندێ مە
تاقیکرنەکا دی یا دین
ئەنجام دا، ژبەرکو مە بێهنا
ڤان کرموکان کوم دکر
ددانا سەر پارچەکا قوماشی، و پاشی تشتەکێ
گەلەک بالکێش ئەنجام دا.
لڤێرە مە هێلەک یا هەی
کو چوار کون یێن لێ
و مە بێهنا ڤان کرموکان
کرە دکونا لاێ چەپێ دا.
ئوهـ، گەلەک زووی رویدا.
و پاشی تو دبینی سەی. ناڤێ وی تویدە.
ژجورێ کوڵییێ سنورایە.
ئەو یێ ڤان بێهنان تاقی دکەت
و نوکە ئەو یێ ئامادەیە.
ئەو دێ زڤریتە ڤە داکو دووبارە
کونترولا کونان بکەت،
بەلـێ پا ئەو یێ دزڤریتەڤە بو یا ئێکێ،
و نوکە ئەو ما گرێدای بوێ بێهنڤێ ڤە،
کو نوکە ڕامانا وێ چەندێ ددەت، ئەم دشێین
سەیان بکاربینین دگەل ڤان چاڤدێران
داکو گەلەک بسانەهیتر جهێن
زێدە بوونا پێشییان ببینن،
و هوسا کارتێکرنەکا مەزنتر
هەبیت لسەر مەلاریایێ.
ناڤێ ڤێ خاتینێ
ئیلێن ڤان دێر زویپە.
ئەو ئێکە ژباشترین ڕاهێنەرێن سەیان لجیهانێ،
و ئەو باوەردکەت ئەم
دشێین پتر ئەنجام بدەین.
ژبەرکو ئەم وی چەندێ ژی دزانین کو ئەو کەسێن
مێشومورێن مەلاریا لێ دهەلگرن
بێهنا وان یا جیاوازە ژوی
کەسێ نە توشبووی،
ئەو لوێ باوەرێ یە
کو ئەم دشێین سەیان فێربکەین
کو وان کەسان ببینیت
یێن توشی مەلاریایێ بووین.
ئەڤە ڕامانا وێ ددەت کو
دناڤ کومەکا مرۆڤان دا ئەو جهێ
مەلاریایێ ڕێکا خوە دناڤ
هەمییێ دا دیتی وژمارەکا کێم
یا مرۆڤان یا مای دگەل ڤان مێش وموران
کو سە دشێن ڤان مرۆڤان ببینن، ئەم دشێین وان
دەرمان بکەین بدەرمانێن لدژی مەلاریایێ و
دوماهیکەکێ بدانین بو مەلاریایێ.
باشترین هەڤالێ مرۆڤی دشەرێ لدژی
مەلاریایێ دا.
چیروکا من یا سێیێ بالکێشترە...
،وپێتڤییە ئەز بێژم، چ جاران نەهاتییە گوتن
حەتا نوکە
(هەوارکرنا ئامادەبوویا)
بەلـێ ئە،
چیروکەکا دینە، بەلـێ پا ئەز باوەر دکەم کو
دێ باشترین تولڤەکرن بیت
حەتا نوکە لدژی پێشییان.
براستی، خەلکی یا گوتییە من
کو نوکە وان کەیف بلەقدانا پێشییان دهێت.
و چ پێ نەڤێت پرسیار ئەڤەیە،
ئەو چ تشتە وەدکەت کو کەسەک
کەیفێ ژلەقدانا پێشییان ببینیت؟
و بەرسڤ من یا لڤێرە هەی...
دبەریکا خوەدا --
(پێکەنین)
ئەگەر ئەز بزانم.
ئەو حەبکە.
حەبکەکا سادە،
و دەمێ ئەز دگەل ئاڤێ ڤەدخوەم...
ئەو نەوازەیان (موعجیزان) دکەت.
سوپاس بو هەوە.
نوکە، بهێلن دا نیشا هەوە بدەم
کا چەوە کاردکەت.
لڤێرە دڤێ بوکسێ دا، من قەفەسەک یا هەی
کوچەند سەد پێشییێن مێ یێن برسی یێن تێدا...
(پێکەنین)
یێن کو نوکە دێ بەردەم.
(پێکەنین)
ترانا دکەم، ترانا دکەم.
(پێکەنین)
ئەوا ئەز نیشا هەوە بدەم ئەوە، کو
ئەز دێ دەستێ خوە کەمە تێدا
و دێ نیشا هەوە دەم چەند
زوی ئەو دێ لەقا دانن.
ئەها ئەڤ ئەم دێ وەکەین.
نەترسن، ئەز هەمی دەمان
ڤێ چەندێ دکەم دتاقیگەهێ ڤە.
.ئەها ئەڤە
ئەم دێ وەکەین.
باشە.
نوکە، لسەر ڤیدیویێ --
لڤێرە، لسەر ڤیدیویێ،
ئەز دێ هەمان تشت نیشا هەوە دەم،
ژبلی ئەوا ئەز نیشا هەوە ددەم دڤیدیویێ دا
دەمژمێرەکێ پشتی من حەبک بکارئینای.
بەرێ خوە بدێ.
ئەڤە کارناکەت.
باشە.
ببورن.
ئەز یێ دەستێ خوە دکەمە تێدا، ئەز یێ
خوارنەکا مەزن و تژی ژخوینێ
ددەمێ، ئەز یێ وان دلەرزینم،
و لدویف وان دکەڤم
چ پێ نەڤێت داکو ڤان پێشییان
ببینم گەلەک نەساخ ببن،
لڤێرە بلڤینا بلەز دیار دکەت.
و پشتی سێ دەمژمێران،
ئەوا ئەم دبینن لبنێ قەفەسێ
پێشییێن مرینە...
پێشییێن گەلەک مری.
ئەز دێ بێژم،
بەرێزان،
مە کارت دگەل پێشییان لێک گوهارتن.
ئەو مە ناکوژن.
ئەم وان دکوژین.
(دەست قوتان)
نوکە --
(پێکەنین)
ماسترێخت، خوە ئامادە کە.
نوکە، هزر بکە ئەم دشێین چ لڤێ بکەین.
ئەم دشێین براستی بکاربینین
داکو ئێشێن ڤەگر
یێن پێشییان براوەستینین، مانە؟
و هێشتا باشتر، هزربکە دا چ ڕوویدەت
ئەگەر، دجهەکێ مەزن دا، هەمی کەسان ئەڤ
دەرمانە بکارئینابان،
بتنێ بو ماوێ سێ حەفتییان.
ئەو دا دەرفەتەکێ دەتە مە کو براستی ئێشا
مەلاریایێ ژناڤ ببەین.
ڤێجا پەنیر، سە و حەبکەک
داکو پێشییان بکوژن.
ئەڤە ئەوجورێ زانستییە یێ ژدەرڤەی
بوکسێ دا یێ ئەز حەز ژێ دکەم بکەم ...
ژبو باشترکرنا مرۆڤایەتییێ،
بەلـێ پا بتایبەتی ژبو وێ،
کو ئەو بشێت دجیهانەکێ
دا مەزن بیت بێی مەلاریا.
سوپاس.
(دەست قوتان)