1
00:00:00,643 --> 00:00:03,058
Eroin bağımlılığı ne yüzünden olur?

2
00:00:03,508 --> 00:00:05,644
Ne aptalca bir soru, değil mi?

3
00:00:05,994 --> 00:00:07,446
Çok açık. Hepimiz biliyoruz;

4
00:00:07,446 --> 00:00:09,695
Eroin bağımlılığı, eroin yüzünden olur.

5
00:00:10,225 --> 00:00:11,469
İşte şu şekilde:

6
00:00:11,469 --> 00:00:15,296
20 gün boyunca eroin kullanırsanız
21. günde,

7
00:00:15,296 --> 00:00:17,904
vücudunuz fiziksel olarak
daha fazlasını arzulayacaktır

8
00:00:17,904 --> 00:00:19,989
çünkü uyuşturucuda bağımlılık
yapan kimyasallar vardır.

9
00:00:20,449 --> 00:00:21,876
Bağımlılık da budur.

10
00:00:22,416 --> 00:00:24,219
Ancak, bunda bir aldatmaca var.

11
00:00:24,699 --> 00:00:28,071
Bağımlılık hakkında bildiğimiz
neredeyse her şey yanlış.

12
00:00:35,128 --> 00:00:38,518
Örneğin kalçanızı kırdığınızda
hastaneye götürülürsünüz

13
00:00:38,518 --> 00:00:42,023
ve size haftalarca, belki aylarca
yüksek miktarda diamorfin verirler.

14
00:00:42,483 --> 00:00:44,236
Diamorfin, eroindir.

15
00:00:44,896 --> 00:00:48,317
Aslında bu, sokakta bulabileceğinizden
çok daha güçlü bir eroindir.

16
00:00:48,317 --> 00:00:51,932
Çünkü uyuşturucu satıcısının sulandırmaya
çalıştığı maddelerle kirlenmemiştir

17
00:00:52,582 --> 00:00:54,200
Şu ânda çevrenizde hastanelerde

18
00:00:54,200 --> 00:00:56,981
"kaliteli" eroin verilen bir sürü insan var.

19
00:00:57,501 --> 00:00:59,502
Yani en azından birkaçı
bağımlı olmalıydı değil mi ?

20
00:01:00,272 --> 00:01:03,411
Ama bu yakından incelendi
ve öyle bir şey olmuyor.

21
00:01:03,901 --> 00:01:07,401
Nineniz kalça protezi yüzünden
bir eroinmana dönüşmedi ya!

22
00:01:07,831 --> 00:01:08,654
Peki neden?

23
00:01:09,394 --> 00:01:12,716
Bağımlılık hakkındaki şu anki
teorimiz 20. yüzyılın başlarında yapılan

24
00:01:12,716 --> 00:01:15,186
birtakım deneyden ilham
alınarak oluşturuldu.

25
00:01:15,576 --> 00:01:16,773
Deney çok basitti:

26
00:01:16,773 --> 00:01:20,274
Bir deney faresini iki suluklu
bir kafese koyuyorsunuz.

27
00:01:20,814 --> 00:01:24,819
Bunlardan biri sadece su iken
diğeri eroin veya kokainli su.

28
00:01:25,129 --> 00:01:27,128
Bu deneyi her yaptığınızda,

29
00:01:27,128 --> 00:01:29,509
farenin uyuşturuculu suya kafayı taktığını

30
00:01:29,509 --> 00:01:33,010
ve kendini öldürünceye dek
içmeye devam ettiğini görürsünüz.

31
00:01:33,800 --> 00:01:37,571
Ama 1970'lerde, bir psikoloji
profesörü olan Bruce Alexander,

32
00:01:37,571 --> 00:01:39,952
bu deneyle ilgili tuhaf
bir şeyin farkına vardı:

33
00:01:39,952 --> 00:01:42,357
Fare kafese her zaman yalnız konuluyordu.

34
00:01:42,957 --> 00:01:44,925
Uyuşturucu dışında
yapacağı bir şey yoktu.

35
00:01:45,535 --> 00:01:48,473
Bu deney farklı yapılırsa
neler olacağını merak etti, Hoca.

36
00:01:49,323 --> 00:01:53,071
Böylece bir "Fare Parkı" kurdu,
esasen bir fare cenneti...

37
00:01:53,071 --> 00:01:57,021
Farelerin; renkli toplarının
ve tünellerinin olduğu,

38
00:01:57,021 --> 00:02:00,136
oynayacak ve çiftleşecek bir sürü
başka farenin olduğu bir kafesti.

39
00:02:00,136 --> 00:02:02,369
Bir farenin isteyebileceği her şey vardı.

40
00:02:02,779 --> 00:02:05,756
Tabii yine normal ve uyuşturuculu
sulukları vardı.

41
00:02:06,426 --> 00:02:08,274
Fakat işin ilginç yanı,

42
00:02:08,274 --> 00:02:11,780
"Fare Parkı"nda, fareler nadiren
uyuşturuculu suyu kullandılar.

43
00:02:11,780 --> 00:02:15,820
Eroinli suya hiçbiri takılmadı,
hiçbiri aşırı doz almadı.

44
00:02:16,550 --> 00:02:18,695
Belki sadece farelerde oluyordur,
ne dersiniz?

45
00:02:19,155 --> 00:02:22,517
Pekala, aslında bunun insanlarla
yapılmış bir şekli de var.

46
00:02:22,517 --> 00:02:23,801
Vietnam Savaşı.

47
00:02:24,281 --> 00:02:27,768
Amerikalı askerlerin %20'si
yüksek dozda eroin kullanıyordu.

48
00:02:28,228 --> 00:02:29,862
Gerida kalanlar bayağı endişeliydi

49
00:02:29,862 --> 00:02:32,555
çünkü savaş bitince
Amerikan sokaklarında

50
00:02:32,555 --> 00:02:35,149
yüzbinlerce eroinman
olacağını düşündüler.

51
00:02:35,629 --> 00:02:39,234
Ancak eve dönen askerler incelendi
ve çarpıcı bir şey görüldü:


52
00:02:39,234 --> 00:02:42,603
Askerler rehabilitasyona gitmediler,
hatta hiçbir sıkıntı yaşamadılar;

53
00:02:42,603 --> 00:02:45,652
%95'i eve dönünce uyuşturucu
kullanmayı bıraktı.

54
00:02:45,952 --> 00:02:49,564
Uyuşturucu hakkında eski teorilere göre,
bunlar pek mantıklı gelmeyebilir.

55
00:02:49,564 --> 00:02:53,095
Ama eğer Alexander Hocanın teorisine
inanıyorsanız, gayet mantıklı.

56
00:02:53,095 --> 00:02:56,303
Çünkü yabancı bir ülkede,
korkunç bir ormana bırakıldığınızda

57
00:02:56,303 --> 00:03:00,033
olmak istemediğiniz bir yerde, öldürmeye
veya ölmeye zorlandığınız bir anda,

58
00:03:00,033 --> 00:03:02,748
eroin kullanmak zamanınızı geçirmek
için makul gelebilir.

59
00:03:02,748 --> 00:03:06,058
Ancak güzel evinize, aileniz
ve arkadaşlarınızın yanına dönmek,

60
00:03:06,058 --> 00:03:08,950
o ilk fare kafesinden alınıp
insan "Fare Parkı"na

61
00:03:08,950 --> 00:03:10,721
konulmakla eşdeğer.

62
00:03:11,561 --> 00:03:13,999
Mesele, kimyasallar değil;
mesele, sizin kafesiniz.

63
00:03:14,539 --> 00:03:16,557
Bağımlılık hakkında
daha farklı düşünmeliyiz.

64
00:03:17,197 --> 00:03:20,031
İnsanoğlunda doğuştan gelen bir bağlanma ihtiyacı var.

65
00:03:20,421 --> 00:03:23,655
Mutlu veya sağlıklı olduğumuzda, bunu çevremizdekilerle paylaşmak isteriz.

66
00:03:24,005 --> 00:03:25,000
Ama bunu yapamadığımızda,

67
00:03:25,000 --> 00:03:28,267
örneğin travma geçirdiğinizde veya soyutlandığınızda...

68
00:03:28,267 --> 00:03:31,564
Bizi rahatlatan bir şeylerle bağ kurma ihtiyacı duyarız.

69
00:03:31,784 --> 00:03:34,029
Bu belki akıllı telefonu sonsuza dek kucalamak;

70
00:03:34,029 --> 00:03:39,909
veya belki video oyunları, kumar ve kokain.

71
00:03:40,239 --> 00:03:43,686
Ama bir şeylerle bağ kuracağız, çünkü bu doğamızda var.

72
00:03:44,416 --> 00:03:47,765
Kötü bağlardan iyi bağlara giden yol,

73
00:03:47,975 --> 00:03:50,535
...birlikte mutlu olduğunuz insanlarla olmaktan geçer.

74
00:03:51,265 --> 00:03:54,417
Bağımlılık etrafımızda sürekli olan bağlanamama...

75
00:03:54,417 --> 00:03:55,704
sorununa bir belirti.

76
00:03:55,974 --> 00:03:56,918
Hepimiz hissetmişizdir.

77
00:03:57,258 --> 00:04:01,085
1950' lerden beri ortalama bir Amerikalının yakın arkadaşlarının sayısı...

78
00:04:01,085 --> 00:04:02,711
...giderek düşüyor.

79
00:04:02,881 --> 00:04:05,841
Aynı zamanda evlerindeki boş alan...

80
00:04:05,841 --> 00:04:07,419
...giderek artıyor.

81
00:04:07,749 --> 00:04:11,764
Arkadaşlar arasındaki mesafe ve bu bağlantılar arasındaki engelleri seçmek için.

82
00:04:12,584 --> 00:04:15,336
Uyuşturucular üzerindeki savaş yüzyıldır devam ediyor,

83
00:04:15,336 --> 00:04:16,985
ve her şeyi daha kötü hâle getirdi.

84
00:04:17,395 --> 00:04:20,273
Onlara iyileşmeleri için yardım etmenin yanında...

85
00:04:20,273 --> 00:04:22,524
...onları toplumdan dışlıyoruz.

86
00:04:22,524 --> 00:04:25,655
Onlar için iş bulmayı ve istikrarlı olmalarını daha zor hale getirdik.

87
00:04:25,655 --> 00:04:29,166
.

88
00:04:29,166 --> 00:04:32,604
...ve onları hapislere atıyoruz. Yani kafeslere.

89
00:04:32,604 --> 00:04:34,774
Zaten iyi durumda olmayan insanları...

90
00:04:34,774 --> 00:04:39,020
daha kötü hissedecekleri bir duruma sokuyoruz ve kurtulmadan nefret etmelerine neden oluyoruz.

91
00:04:39,440 --> 00:04:43,355
Şimdiye kadar sadece uyuşturucudan bireysel kurtulmadan bahsettik.

92
00:04:43,865 --> 00:04:46,309
Ama şimdi sosyal kurtulmadan bahsetmeliyiz.

93
00:04:46,459 --> 00:04:48,667
Çünkü bize göre bir şeyler yanlış gidiyor.

94
00:04:49,097 --> 00:04:52,579
Daha "Fare Parkı"na benzeyen kurumlar kurmalıyız.

95
00:04:52,579 --> 00:04:55,256
Kesinlikle soyutlanmış kafeslere değil.

96
00:04:55,786 --> 00:04:58,852
Bu yaşadığımız doğal olmayan yolu değiştirmeli,

97
00:04:58,852 --> 00:05:00,508
ve birbirimizi yeniden keşfetmeliyiz.

98
00:05:01,178 --> 00:05:06,746
Bağımlılığın tersi itidal değil, bağlantı.

99
00:05:10,806 --> 00:05:13,152
[Alyazı: Barış Tunahan]