WEBVTT

00:00:01.123 --> 00:00:05.872
De Aarde is 4,6 miljard jaar oud,

00:00:05.896 --> 00:00:10.597
maar een mensenleven duurt vaak 
minder dan 100 jaar.

00:00:11.191 --> 00:00:14.508
Dus waarom die zorg over 
de geschiedenis van onze planeet

00:00:14.532 --> 00:00:20.389
als het verre verleden zo weinig invloed 
lijkt te hebben op het leven van alledag?

00:00:20.849 --> 00:00:22.967
Want, voor zover wij kunnen nagaan,

00:00:22.991 --> 00:00:26.226
is de Aarde de enige planeet 
in ons zonnestelsel

00:00:26.250 --> 00:00:28.759
waarvan bekend is dat er leven ontstond,

00:00:28.783 --> 00:00:29.923
en het enige systeem

00:00:29.923 --> 00:00:34.763
dat in het levensonderhoud
van de mens kan voorzien.

NOTE Paragraph

00:00:34.763 --> 00:00:36.016
Waarom dan de Aarde?

00:00:36.731 --> 00:00:40.109
We weten dat de Aarde uniek is 
door de platentektoniek,

00:00:40.133 --> 00:00:41.686
vloeibaar water op het oppervlak

00:00:41.710 --> 00:00:43.987
en een zuurstofrijke atmosfeer.

00:00:44.457 --> 00:00:46.775
Maar dit is niet altijd zo geweest

00:00:46.799 --> 00:00:51.640
en we weten dit omdat oude gesteenten 
de cruciale momenten hebben opgetekend

00:00:51.664 --> 00:00:54.474
in de planetaire evolutie van de Aarde.

00:00:55.653 --> 00:00:58.636
Een van de beste plaatsen 
om die oude gesteenten te observeren

00:00:58.660 --> 00:01:02.133
is in de Pilbara van West-Australië.

00:01:03.494 --> 00:01:07.994
De rotsen zijn daar 3,5 miljard jaar oud

00:01:08.018 --> 00:01:12.624
en ze bevatten enkele van de oudste 
bewijzen voor leven op de planeet.

NOTE Paragraph

00:01:13.298 --> 00:01:15.713
Vaak, als we denken aan het vroege leven,

00:01:15.737 --> 00:01:18.955
stellen we ons soms een stegosaurus voor

00:01:18.979 --> 00:01:22.408
of misschien een vis 
die het land opkruipt.

00:01:23.012 --> 00:01:25.240
Maar het vroege leven 
waar ik het over heb,

00:01:25.264 --> 00:01:29.189
is eenvoudig microscopisch leven, 
zoals bacteriën.

00:01:29.745 --> 00:01:33.730
Hun fossielen worden vaak bewaard 
als gelaagde rotsstructuren,

00:01:33.754 --> 00:01:35.888
stromatolieten genaamd.

00:01:36.515 --> 00:01:41.482
Deze eenvoudige vorm van leven 
is bijna alles wat we zien in de fossielen

00:01:41.506 --> 00:01:45.637
voor de eerste drie miljard jaar 
van het leven op Aarde.

00:01:46.256 --> 00:01:49.711
Van onze soort worden 
alleen fossielen gevonden

00:01:49.735 --> 00:01:52.243
in de laatste paar honderdduizend jaar.

00:01:52.267 --> 00:01:54.232
We weten uit de fossielen

00:01:54.256 --> 00:01:58.306
dat bacteriën een sterke positie innamen

00:01:58.330 --> 00:02:01.706
van ongeveer 
3,5 tot 4 miljard jaar geleden.

00:02:02.316 --> 00:02:05.955
Rotsen ouder dan dit 
werden ofwel vernietigd

00:02:05.979 --> 00:02:09.110
of sterk vervormd door de platentektoniek.

00:02:09.550 --> 00:02:11.987
Een ontbrekend stukje van de puzzel

00:02:12.011 --> 00:02:16.975
is precies wanneer en hoe 
het leven op Aarde begon.

00:02:19.086 --> 00:02:22.662
Hier weer dat oude, 
vulkanische landschap in de Pilbara.

00:02:23.075 --> 00:02:27.902
Wist ik veel dat ons onderzoek hier 
zou zorgen voor een andere aanwijzing

00:02:27.926 --> 00:02:30.291
in de oorsprong-van-het-levenpuzzel.

NOTE Paragraph

00:02:30.871 --> 00:02:32.981
Het was op mijn eerste excursie hier,

00:02:33.005 --> 00:02:37.150
tegen het einde van een goedgevulde, 
lange week van in kaart brengen,

00:02:37.174 --> 00:02:40.161
dat ik iets nogal bijzonders 
op het spoor kwam.

00:02:41.026 --> 00:02:44.633
Wat er waarschijnlijk uitziet 
als een stel rimpelige oude rotsen

00:02:44.657 --> 00:02:46.670
zijn eigenlijk stromatolieten.

00:02:46.694 --> 00:02:50.821
Midden in deze massa 
zat een kleine, eigenaardige steen,

00:02:50.845 --> 00:02:53.523
ongeveer zo groot als een kinderhand.

00:02:54.144 --> 00:02:59.042
Het duurde zes maanden voordat we 
deze steen onder een microscoop bekeken,

00:02:59.066 --> 00:03:01.682
toen een van mijn toenmalige 
mentoren, Malcolm Walter,

00:03:01.706 --> 00:03:05.566
vond dat de rots leek op geiseriet.

00:03:06.034 --> 00:03:09.542
Geiseriet is een gesteente 
dat alleen ontstaat

00:03:09.566 --> 00:03:13.694
in en rond de randen 
van warmwaterbronpoelen.

NOTE Paragraph

00:03:14.165 --> 00:03:17.647
Om de betekenis van geiseriet 
te laten begrijpen,

00:03:17.671 --> 00:03:21.822
moeten we een paar eeuwen teruggaan.

00:03:23.464 --> 00:03:27.516
In 1871, in een brief 
aan zijn vriend Joseph Hooker,

00:03:27.540 --> 00:03:29.346
stelde Charles Darwin voor:

00:03:30.183 --> 00:03:33.904
'Wat als het leven begon 
in een warme kleine vijver

00:03:33.928 --> 00:03:36.047
met allerlei chemicaliën

00:03:36.071 --> 00:03:40.343
klaar om nog complexere 
veranderingen te ondergaan?'

NOTE Paragraph

00:03:40.883 --> 00:03:43.966
We kennen warme kleine vijvers, 
we noemen ze ‘warmwaterbronnen’.

00:03:43.990 --> 00:03:46.320
In deze omgevingen heb je warm water

00:03:46.344 --> 00:03:49.359
dat mineralen oplost 
uit de onderliggende rotsen.

00:03:50.295 --> 00:03:55.054
Deze oplossing mengt 
met organische verbindingen

00:03:55.078 --> 00:03:58.009
en resulteert in een soort 
chemische fabriek,

00:03:58.033 --> 00:04:04.023
waarvan onderzoekers hebben aangetoond 
dat ze simpele celstructuren kan maken

00:04:04.047 --> 00:04:07.339
die de eerste stappen zijn 
in de richting van leven.

NOTE Paragraph

00:04:07.363 --> 00:04:09.621
Maar 100 jaar na de brief van Darwin,

00:04:09.645 --> 00:04:13.474
ontdekten we in de diepzee 
hydrothermale bronnen, of ‘hot vents’.

00:04:13.844 --> 00:04:16.153
Dat zijn ook chemische fabrieken.

00:04:16.177 --> 00:04:19.727
Deze ligt langs de Tonga vulkanische boog,

00:04:19.751 --> 00:04:24.252
1.100 meter onder de zeespiegel 
in de Stille Oceaan.

00:04:25.560 --> 00:04:29.258
De zwarte rook die je ziet opwoelen 
uit deze schoorsteenachtige structuren

00:04:29.282 --> 00:04:31.099
is ook een mineraalrijke vloeistof,

00:04:31.123 --> 00:04:34.015
waar bacteriën van leven.

00:04:34.967 --> 00:04:37.235
Sinds de ontdekking 
van deze diepzeebronnen

00:04:37.259 --> 00:04:39.061
zijn zij het favoriete scenario

00:04:39.061 --> 00:04:41.683
voor een oorsprong 
van het leven in de oceaan.

00:04:42.071 --> 00:04:43.804
Daar is een goede reden voor:

00:04:45.118 --> 00:04:47.801
diepzeeopeningen zijn bekend 
in de oude gesteenten,

00:04:47.801 --> 00:04:51.516
en men denkt dat de vroege Aarde 
was overdekt met een wereldwijde oceaan

00:04:51.540 --> 00:04:54.292
en zeer weinig landoppervlak.

00:04:54.316 --> 00:04:56.655
Dus de waarschijnlijkheid 
dat diepzeeopeningen

00:04:56.655 --> 00:04:59.045
overvloedig aanwezig waren 
op de zeer vroege Aarde

00:04:59.045 --> 00:05:01.524
past goed bij een oorsprong van het leven

00:05:01.548 --> 00:05:02.828
in de oceaan.

NOTE Paragraph

00:05:04.233 --> 00:05:05.383
Maar ...

00:05:06.503 --> 00:05:10.657
ons onderzoek in de Pilbara 
levert en ondersteunt

00:05:10.681 --> 00:05:12.943
een alternatief standpunt.

00:05:13.590 --> 00:05:18.583
Na drie jaar konden we eindelijk aantonen

00:05:18.583 --> 00:05:22.891
dat onze kleine rots 
in feite geiseriet was.

00:05:22.915 --> 00:05:26.984
Deze conclusie suggereerde 
niet alleen dat er warmwaterbronnen waren

00:05:27.008 --> 00:05:31.064
in onze 3,5 miljard jaar oude 
vulkaan in de Pilbara,

00:05:31.088 --> 00:05:36.970
maar verschoof bewijs voor leven 
op het land in warmwaterbronnen

00:05:36.970 --> 00:05:39.709
in het geologisch archief van de Aarde

00:05:39.733 --> 00:05:43.641
drie miljard jaar terug in de tijd.

00:05:44.818 --> 00:05:50.022
Dus is vanuit geologisch perspectief 
Darwins kleine warme vijver

00:05:50.022 --> 00:05:55.116
een redelijke kandidaat 
voor de oorsprong van het leven.

NOTE Paragraph

00:05:57.174 --> 00:06:00.741
Natuurlijk is het nog steeds de vraag 
hoe het leven begon op Aarde,

00:06:00.765 --> 00:06:03.223
en dat zal het waarschijnlijk altijd zijn.

00:06:03.247 --> 00:06:05.803
Maar het is duidelijk dat het floreerde,

00:06:05.827 --> 00:06:07.187
diversifieerde

00:06:07.211 --> 00:06:09.737
en steeds complexer werd.

00:06:09.761 --> 00:06:13.083
Uiteindelijk bereikte het
het tijdperk van de mens,

00:06:13.107 --> 00:06:16.733
een soort die vragen stelde 
over haar eigen bestaan

00:06:16.757 --> 00:06:19.619
en het bestaan van buitenaards leven:

00:06:20.285 --> 00:06:23.962
bestaat er een kosmische gemeenschap 
die wacht om verbinding te maken met ons

00:06:23.962 --> 00:06:26.159
of zijn wij alles wat er is?

NOTE Paragraph

00:06:26.876 --> 00:06:31.364
Een aanwijzing voor deze puzzel 
komt weer uit het oude rotsarchief.

00:06:32.316 --> 00:06:34.576
Van ongeveer 2,5 miljard jaar geleden

00:06:34.600 --> 00:06:39.447
zijn er aanwijzingen dat bacteriën 
zuurstof begonnen te produceren,

00:06:39.471 --> 00:06:41.740
zoals vandaag planten dat doen.

00:06:41.764 --> 00:06:44.235
Geologen noemen 
de periode die daarop volgde

00:06:44.259 --> 00:06:46.921
de Grote Oxidatie.

00:06:47.436 --> 00:06:52.094
Het wordt afgeleid uit rotsen 
die we ‘banded iron formations’ noemen

00:06:52.118 --> 00:06:57.258
waarvan vele worden waargenomen 
als honderden meters dikke plakken rots

00:06:57.282 --> 00:06:59.443
zichtbaar gemaakt in kloven

00:06:59.467 --> 00:07:02.837
die hun weg uitkerven 
doorheen het Karijini Nationaal Park

00:07:02.861 --> 00:07:04.620
in Westelijk Australië.

00:07:05.070 --> 00:07:06.621
De komst van vrije zuurstof

00:07:06.621 --> 00:07:09.551
maakte twee grote veranderingen 
mogelijk op onze planeet.

NOTE Paragraph

00:07:09.551 --> 00:07:13.041
Ten eerste kon complex leven evolueren.

00:07:13.065 --> 00:07:17.015
Want leven heeft zuurstof nodig 
om groot en complex te worden.

00:07:17.730 --> 00:07:20.744
Ook produceerde het de ozonlaag 
die het moderne leven beschermt

00:07:20.768 --> 00:07:24.337
tegen de schadelijke effecten 
van de UVB-straling van de zon.

00:07:24.837 --> 00:07:27.612
Ironisch genoeg 
maakte het microbiële leven

00:07:27.612 --> 00:07:29.822
plaats voor complexe levensvormen

00:07:29.822 --> 00:07:33.455
en verloor zo in wezen 
de drie miljard jaar oude heerschappij

00:07:33.479 --> 00:07:34.653
over de planeet.

00:07:35.161 --> 00:07:38.755
Vandaag graven wij mensen 
gefossiliseerde complexe levensvormen op

00:07:38.779 --> 00:07:40.351
en verbranden ze als brandstof.

00:07:41.154 --> 00:07:43.217
Door deze praktijk pompen we

00:07:43.217 --> 00:07:45.567
enorme hoeveelheden 
kooldioxide in de atmosfeer

00:07:45.567 --> 00:07:48.018
en net als onze microbiële voorgangers

00:07:48.042 --> 00:07:51.484
veroorzaken we substantiële 
veranderingen op onze planeet.

00:07:52.889 --> 00:07:56.558
De effecten daarvan omvatten 
de opwarming van de Aarde.

NOTE Paragraph

00:07:58.793 --> 00:08:03.967
Helaas kan deze ironische wending 
de ondergang van de mensheid betekenen.

00:08:04.443 --> 00:08:08.403
Wellicht kunnen we geen
verbinding maken met leven elders,

00:08:08.403 --> 00:08:10.146
met intelligent leven elders,

00:08:10.170 --> 00:08:15.183
omdat dit zichzelf weer spoedig
uitdooft, nadat het is ontstaan.

NOTE Paragraph

00:08:16.153 --> 00:08:18.054
Als de rotsen konden praten,

00:08:18.078 --> 00:08:21.100
vermoed ik dat ze dit zouden zeggen:

00:08:22.345 --> 00:08:25.189
het leven op Aarde is kostbaar.

00:08:26.697 --> 00:08:31.084
Het is het product van 
ongeveer vier miljard jaar

00:08:31.108 --> 00:08:35.812
delicate en complexe co-evolutie

00:08:35.836 --> 00:08:38.349
tussen leven en Aarde,

00:08:38.373 --> 00:08:40.205
waarvan de mens slechts

00:08:40.205 --> 00:08:43.505
de laatste splinter tijd vertegenwoordigt.

00:08:45.473 --> 00:08:49.741
Jullie kunnen deze informatie gebruiken 
als een gids of een prognose --

00:08:49.765 --> 00:08:51.816
of een verklaring voor het feit

00:08:51.816 --> 00:08:55.036
dat het zo eenzaam lijkt 
in dit deel van de melkweg.

00:08:56.629 --> 00:09:00.318
Maar gebruik het 
om wat perspectief te krijgen

00:09:01.166 --> 00:09:05.918
over de erfenis die jij wil nalaten

00:09:05.942 --> 00:09:08.661
op de planeet die je kent als:

00:09:09.537 --> 00:09:10.607
thuis.

NOTE Paragraph

00:09:12.083 --> 00:09:13.332
Dank je.

NOTE Paragraph

00:09:13.356 --> 00:09:16.476
(Applaus)