WEBVTT

00:00:00.880 --> 00:00:02.576
Biri Küba'dan bahsettiğinde

00:00:02.600 --> 00:00:03.800
aklınıza ne geliyor?

00:00:05.200 --> 00:00:07.256
Klasik arabalar mı?

00:00:07.280 --> 00:00:09.030
Yoksa kaliteli puro mu?

00:00:09.600 --> 00:00:11.696
Belki de ünlü bir beyzbol oyuncusu.

00:00:11.720 --> 00:00:14.056
Peki, ya biri Kuzey Koreden 
bahsedince? 


00:00:14.080 --> 00:00:16.175
Aklınıza füze denemeleri gelir,

00:00:16.200 --> 00:00:18.096
veya şu ünlü liderleri

00:00:18.120 --> 00:00:20.120
ya da arkadaşı Dennis Rodman.

NOTE Paragraph

00:00:20.640 --> 00:00:22.136
(Kahkahalar)

NOTE Paragraph

00:00:22.160 --> 00:00:24.496
Muhtemelen düşünmeyeceğiniz şey ise

00:00:24.520 --> 00:00:26.280
şöyle bir ülke görüntüsüdür;

00:00:26.960 --> 00:00:28.216
ekonomisi serbest ve

00:00:28.240 --> 00:00:33.139
vatandaşlarının ucuz ve çeşitli tüketim
mallarına erişebildiği bir ülke.

NOTE Paragraph

00:00:35.240 --> 00:00:39.856
Amacım bu ülkelerin bu noktaya
nasıl geldiklerini tartışmak değil.

00:00:39.880 --> 00:00:43.576
Bu ülkeleri ve vatandaşlarını 
bir örnek olarak vermek istedim.

00:00:43.600 --> 00:00:46.816
Bu insanlar, ithalatı kısıtlayan ve yerel

00:00:46.840 --> 00:00:49.450
endüstrileri koruyan ticari politikalardan

00:00:49.960 --> 00:00:51.900
olumsuz etkileniyorlar.

00:00:52.480 --> 00:00:55.376
Son günlerde bir dizi ülkenin
ithalatı kısıtlamayı

00:00:55.400 --> 00:00:57.576
ve yerli endüstrileri korumayı

00:00:57.600 --> 00:01:00.616
gündeme getirdiğini duyuyoruz.

00:01:00.640 --> 00:01:03.896
Bu ilk başta kulağa hoş gelebilir

00:01:03.920 --> 00:01:06.440
fakat korumacılık aslında nedir?

00:01:07.160 --> 00:01:10.920
2016 seçimlerinde bunu çok sık duyduk,

00:01:11.600 --> 00:01:14.056
Brexit tartışmalarında duyduk

00:01:14.080 --> 00:01:17.400
ve son olarak Fransız seçimlerinde duyduk.

00:01:18.680 --> 00:01:21.416
Aslında bu dünya ölçeğinde tartışılan

00:01:21.440 --> 00:01:23.576
gerçekten önemli bir konu.

00:01:23.600 --> 00:01:26.016
Gelecek vaadeden bir çok politik lider,

00:01:26.040 --> 00:01:29.970
korumacılığı iyi bir şey gibi sunan
platformlarla bu konuyu işliyorlar.

NOTE Paragraph

00:01:30.800 --> 00:01:33.576
Korumacılığın iyi olduğunu düşünme
nedenlerini anlıyorum,

00:01:33.600 --> 00:01:37.980
çünkü bazen ticaret
adaletsiz gibi görünür.

00:01:39.120 --> 00:01:41.056
Burada, Amerikada yaşadığımız

00:01:41.080 --> 00:01:44.216
bazı sorunlar için 
ticareti suçlayanlar var.

00:01:44.240 --> 00:01:45.616
Yıllardır Amerikada,


00:01:45.640 --> 00:01:48.840
üretim sektöründeki yüksek ücretli
işlerin azaldığını duyuyoruz.

00:01:49.560 --> 00:01:53.136
Çoğu insan, Amerikadaki
üretimin azaldığını ve bunun

00:01:53.160 --> 00:01:56.296
nedeninin, şirketlerin
faaliyetlerini düşük işgücü maliyetli

00:01:56.320 --> 00:01:58.736
Çin, Meksika ve Vietnam gbi denizaşırı

00:01:58.760 --> 00:02:01.940
ülkelere kaydırması olduğunu düşünüyor.

00:02:02.720 --> 00:02:06.376
Ayrıca ticari anlaşmaların bazen
adaletsiz olduğunu düşünüyorlar,

00:02:06.400 --> 00:02:08.096
örneğin; NAFTA

00:02:08.120 --> 00:02:09.936
ve Trans-Pasifik Ortaklığı gibi.

00:02:09.960 --> 00:02:13.416
Çünkü bu ticaret anlaşmaları
şrketlerin iş olanaklarının

00:02:13.440 --> 00:02:16.870
kaydığı ülkelerde ucuza üretilen
malları Amerika veya

00:02:17.720 --> 00:02:20.856
diğer ülkelerin tekrar ithal
etmesine izin veriyor.

00:02:20.880 --> 00:02:23.976
Yani ihracat yapanlar kazanıyor

00:02:24.000 --> 00:02:26.440
ithal edenler kaybediyor gibi düşünülüyor.

NOTE Paragraph

00:02:26.960 --> 00:02:28.176
Ancak gerçek şu ki

00:02:28.200 --> 00:02:31.120
Amerikadaki üretim sektörünün

00:02:32.080 --> 00:02:33.816
hacmi aslında büyüyor

00:02:33.840 --> 00:02:35.416
ama işlerimiz azalıyor,

00:02:35.440 --> 00:02:37.200
İş olanakları çok azalıyor.

00:02:37.400 --> 00:02:40.096
Aslında 2000 den 2010 yılına kadar,

00:02:40.120 --> 00:02:43.760
üretim sektöründeki işlerde
5.7 milyon azalma oldu.

00:02:44.560 --> 00:02:48.380
Ama bu azalmanın nedeni 
düşündüğünüz şey değil.

00:02:49.120 --> 00:02:51.500
Ohio, Toledo'da yaşayan Mike Johnson

00:02:52.080 --> 00:02:54.056
fabrikadaki işini, Meksika Monterrey'de

00:02:54.080 --> 00:02:56.536
yaşayan Miguel Sanchez'e kaptırmıyor.

00:02:56.560 --> 00:02:57.776
Böyle değil.

00:02:57.800 --> 00:03:00.570
Mike'ın işini bir makine kapıyor.

00:03:01.600 --> 00:03:04.896
Üretim sektöründe kaybedilen 
işlerin %87'sine,

00:03:04.920 --> 00:03:07.736
üretim süreçlerindeki yenilikler

00:03:07.760 --> 00:03:10.860
ve otomasyonun artması neden oluyor.

00:03:11.720 --> 00:03:16.416
Yani, üretim sektöründeki işlerin 
sadece 10'da 1'i,

00:03:16.440 --> 00:03:19.010
denizaşırı üretim yüzünden kaybediliyor

00:03:19.680 --> 00:03:22.096
ve bu sadece Amerika'ya özgü de değil.

00:03:22.120 --> 00:03:23.336
Hayır değil.

00:03:23.360 --> 00:03:26.696
Otomasyon bütün dünyada,
bütün ülkelerde ve

00:03:26.720 --> 00:03:29.090
bütün üretim hatlarında artıyor.

NOTE Paragraph

00:03:29.720 --> 00:03:31.336
Bakın, şunu anlıyorum;

00:03:31.360 --> 00:03:32.856
İşini kaybettiğinde,

00:03:32.880 --> 00:03:34.536
gazetede senin eski şirketin

00:03:34.560 --> 00:03:37.176
Çin'de bir anlaşma yaptığını okuyunca

00:03:37.200 --> 00:03:39.656
senin işini bir başkasının aldığını

00:03:39.680 --> 00:03:41.280
düşünmen doğal.

NOTE Paragraph

00:03:42.080 --> 00:03:45.056
Böyle öyküler duyduğumda, 
insanlar acaba ticaretin sadece

00:03:45.080 --> 00:03:48.360
iki ülke arasında yapıldığını mı
sanıyorlar diye düşünürüm.

00:03:49.120 --> 00:03:51.536
Sanki bir ülkede üreticiler üretiyor

00:03:51.560 --> 00:03:56.276
ve bir başka ülkedeki tüketicilere
bu ürünleri ihraç ediyor gibi.

00:03:57.000 --> 00:04:00.016
Bu sanki, üreten ülke kazanıyor,

00:04:00.040 --> 00:04:02.860
ithal eden kaybediyor gibi gelebilir.

NOTE Paragraph

00:04:03.520 --> 00:04:06.240
Gerçek bundan biraz farklı.

00:04:07.230 --> 00:04:08.976
İşim tedarik zinciri uzmanlığı,

00:04:09.000 --> 00:04:11.120
Meksika'da yaşıyor ve çalışıyorum.

00:04:12.520 --> 00:04:13.776
Kullandığımız ürünleri

00:04:13.800 --> 00:04:16.976
üretmek için dünyanın 
çeşitli yerlerinden

00:04:17.000 --> 00:04:19.136
işbirliği içerisinde çalışan

00:04:19.160 --> 00:04:21.560
sıkı bir üreticiler ağının
ortasında çalışıyorum.

00:04:22.600 --> 00:04:23.816
Meksika'daki

00:04:23.840 --> 00:04:26.416
ön sıralardaki pozisyonumdan

00:04:26.440 --> 00:04:28.760
görünen manzara daha çok şöyle.

00:04:29.680 --> 00:04:33.760
Bu tanım ticaretin neye benzediğini 
çok daha net anlatıyor.

00:04:34.616 --> 00:04:36.616
Golf sopasından,
diz üstü bilgisayara,

00:04:36.640 --> 00:04:39.136
internet sunucusundan otomobile,

00:04:39.160 --> 00:04:41.976
hatta uçağa kadar, çeşitli ürünlerin

00:04:42.000 --> 00:04:44.576
üretildiğini görebilmekten

00:04:44.600 --> 00:04:46.160
memnuniyet duyuyorum.

00:04:46.520 --> 00:04:49.880
İnanın bana, bunların hiçbiri 
tek bir hatta üretilmiyor.

NOTE Paragraph

00:04:50.440 --> 00:04:51.916
Bir örnek vereyim.

00:04:53.520 --> 00:04:57.776
Birkaç ay önce, Querétaro, Meksika'da,

00:04:57.800 --> 00:05:00.776
bir uluslararası 
havacılık şirketinin

00:05:00.800 --> 00:05:02.600
üretim tesisini geziyordum.

00:05:02.920 --> 00:05:06.600
Lojistik Müdür Yardımcısı 
tamamlanmış bir kuyruğu işaret etti.

00:05:07.440 --> 00:05:11.816
Aslında bu üretim hattı,
Fransa'da üretilen panellerin

00:05:11.840 --> 00:05:14.336
ABD'de üretilen ve ithal edilen

00:05:14.360 --> 00:05:16.576
parçalarla birleştirildiği

00:05:16.600 --> 00:05:19.520
bir üretim hattıydı.

00:05:20.040 --> 00:05:22.056
Bu kuyruk, montaj tamamlandığında

00:05:22.080 --> 00:05:24.536
tırlarla Kanada'ya,

00:05:24.560 --> 00:05:26.736
birincil montaj tesislerine;

00:05:26.760 --> 00:05:28.016
kanatlar, koltuklar,

00:05:28.040 --> 00:05:30.456
pencere güneşlikleri gibi

00:05:30.480 --> 00:05:32.856
diğer binlerce parça gibi

00:05:32.880 --> 00:05:35.776
yeni bir uçak oluşturmak üzere

00:05:35.800 --> 00:05:38.200
ihraç ediliyordu.

00:05:39.480 --> 00:05:40.680
Düşünün,

00:05:41.320 --> 00:05:45.296
yeni uçakların pasaportlarında, 
ilk uçuşlarından önce bile,

00:05:45.400 --> 00:05:50.336
Angelina Jolie'ninkinden
daha fazla damga var.

NOTE Paragraph

00:05:50.760 --> 00:05:54.256
Artık imalat konusundaki bu yaklaşım

00:05:54.280 --> 00:05:56.776
cilt kremlerinden, uçağa kadar

00:05:56.800 --> 00:05:59.336
her gün kullandığımız tüm ürünlerde

00:05:59.360 --> 00:06:01.850
ve bütün dünyada geçerli.

00:06:02.520 --> 00:06:04.960
Bu akşam eve döndüğünüzde
etrafa bir bakın.

00:06:05.680 --> 00:06:08.880
Şöyle bir etiket görürseniz
şaşırmayın:

00:06:10.080 --> 00:06:14.280
"Amerikan malı ve ithal 
parçalarla ABD'de üretilmiştir."

NOTE Paragraph

00:06:15.160 --> 00:06:17.096
Ekonomist Micael Porter,

00:06:17.360 --> 00:06:19.520
olanları çok güzel açıklıyor.

00:06:19.840 --> 00:06:24.576
"Onlarca yıl önce,
bir ülke için en kârlı olan şey

00:06:24.600 --> 00:06:28.976
en verimli üretebildiği 
ürünü üretmek ve bütün diğer

00:06:29.000 --> 00:06:31.330
ürünlerle bunu değiş tokuş etmekti."

00:06:32.000 --> 00:06:34.760
Burada üretim paylaşımından bahsediyor

00:06:35.520 --> 00:06:37.950
ve en önemli şey verimlilik.

00:06:38.720 --> 00:06:41.256
Bunun bir örneğini evde veya

00:06:41.280 --> 00:06:42.920
işte görmüşsünüzdür.

NOTE Paragraph

00:06:43.800 --> 00:06:45.536
Bir örnek olarak,

00:06:45.560 --> 00:06:48.010
evinizin nasıl yapıldığını
veya mutfağınızın

00:06:48.520 --> 00:06:50.300
tadilatını düşünün.

00:06:50.600 --> 00:06:53.056
Genellikle diğer tüm yüklenicilerin

00:06:53.080 --> 00:06:55.296
işlerini koordine eden tek bir

00:06:55.320 --> 00:06:56.936
yüklenici (müteahhit) vardır.

00:06:56.960 --> 00:06:58.600
Mimar planı çizer,

00:06:59.480 --> 00:07:02.416
hafriyat şirketi temeli kazar,

00:07:02.440 --> 00:07:04.320
tesisatçı, marangoz ve benzeri.

00:07:05.000 --> 00:07:06.856
Neden genel yüklenici

00:07:06.880 --> 00:07:09.496
tüm işler için tek bir

00:07:09.520 --> 00:07:10.736
şirket seçmiyor,

00:07:10.760 --> 00:07:11.960
mesela mimarı?

00:07:12.600 --> 00:07:13.800
Çünkü bu saçma.

00:07:14.760 --> 00:07:17.056
Genel yüklenici, uzmanları seçer

00:07:17.080 --> 00:07:20.466
çünkü ev inşa etmek, 
mutfak yenilemek için gereken

00:07:20.600 --> 00:07:24.376
ustalığı kazanmak yıllar alır,

00:07:24.400 --> 00:07:27.040
bazen de özel eğitim gerektirir.

00:07:28.040 --> 00:07:29.256
Şöyle düşünün:

00:07:29.280 --> 00:07:33.110
Tuvaletinizi bir mimarın 
monte etmesini ister miydiniz?

00:07:33.320 --> 00:07:34.736
Tabi ki hayır.

NOTE Paragraph

00:07:34.760 --> 00:07:37.760
Öyleyse aynı süreci birleşik
dünyaya uyarlayın.

00:07:38.200 --> 00:07:40.776
Şirketler bugün en iyi ve en verimli

00:07:40.800 --> 00:07:44.136
ürettikleri ürüne odaklanıyorlar

00:07:44.160 --> 00:07:46.340
ve geri kalanlarla onu
değiş tokuş ediyorlar.

00:07:46.680 --> 00:07:49.376
Dolayısıyla; üretmek için küresel ve

00:07:49.400 --> 00:07:55.616
birbirlerine bağlı ve bağımlı bir
üretici ağına güveniyorlar.

00:07:55.680 --> 00:07:57.736
Aslında bu ağ birbirine
o kadar bağlı ki

00:07:57.760 --> 00:07:59.900
bu ağı parçalarına ayırmak

00:08:00.080 --> 00:08:03.740
ve ürünleri tek bir ülkede
üretmek neredeyse olanaksız.

NOTE Paragraph

00:08:04.120 --> 00:08:06.416
Az önce bahsettiğimiz

00:08:06.440 --> 00:08:08.096
birbirine bağlı ağa bir bakalım.

00:08:08.120 --> 00:08:10.416
Ağın, Amerika ve Meksika arasındaki

00:08:10.440 --> 00:08:13.080
bölümünü mercek altına alalım.

00:08:14.420 --> 00:08:17.456
Wilson Enstitüsü, müşterek üretimin
ABD ve Meksika arasındaki

00:08:17.480 --> 00:08:22.560
yarım trilyonluk ticaretin 
40%'ını oluşturduğunu söylüyor.

00:08:23.080 --> 00:08:25.736
Bu yaklaşık 200 milyar dolar eder.

00:08:25.760 --> 00:08:28.720
Portekiz'in GSMH'i kadar.

00:08:29.720 --> 00:08:32.256
ABD'nin Meksika'dan gelen mallara

00:08:32.280 --> 00:08:39.126
20% gümrük vergisi koyduğunu
farz edelim.

00:08:39.840 --> 00:08:41.056
Peki, güzel.

00:08:41.080 --> 00:08:45.680
Meksika'nın eli kolu bağlı
bekleyeceğini mi sanıyorsunuz?

00:08:46.120 --> 00:08:47.816
Kesinlikle hayır.

00:08:47.840 --> 00:08:50.896
Misilleme olarak, benzer vergileri

00:08:50.920 --> 00:08:53.910
ABD'den ithal edilen ürünlere koyar.

00:08:54.640 --> 00:08:57.280
Bu dişe diş oyununda, gümrüklerden

00:08:58.200 --> 00:09:01.656
girip çıkan her ürün ve ürün parçasına

00:09:01.680 --> 00:09:07.686
20% vergi eklendiğini varsayarsak,

00:09:07.920 --> 00:09:11.256
40% vergi artışıyla karşılaşabiliriz,

00:09:11.280 --> 00:09:13.470
yani 80 milyar dolar artı vergiyle.

00:09:13.800 --> 00:09:15.576
Kendimizi kandırmayalım,

00:09:15.600 --> 00:09:20.476
bu maliyetler size ve bana yansıtılır.

00:09:21.960 --> 00:09:27.216
Her gün aldığımız ürünlerin fiyatlarına

00:09:27.240 --> 00:09:30.240
nasıl bir etki yapacağını düşünün.

00:09:30.600 --> 00:09:35.016
Gümrük vergisinde 30% artış 
kabul edilseydi

00:09:35.040 --> 00:09:38.910
bugün fiyatlarda oldukça önemli
bir artışla karşılacaktık.

00:09:39.640 --> 00:09:43.640
Lincoln MKZ, 37000 dolardan 
48000'e çıkacaktı.

00:09:44.760 --> 00:09:48.120
Sharp 60 inç HDTV, 898 dolardan

00:09:48.800 --> 00:09:54.016
1167 dolara çıkacaktı.

00:09:54.040 --> 00:09:58.176
16 onsluk CVS nemlendirici,

00:09:58.200 --> 00:10:01.640
13'ten 17 dolara çıkardı.

00:10:02.240 --> 00:10:07.616
Unutmayın, üretim zincirinin 
tek bir parçasına,

00:10:07.640 --> 00:10:09.016
ABD ve Meksika'ya bakıyoruz.

00:10:09.040 --> 00:10:11.840
Bunu tüm parçalarla çarpın,

00:10:12.600 --> 00:10:14.256
etkisi muazzam olurdu.

NOTE Paragraph

00:10:14.280 --> 00:10:16.936
Şunu düşünün:

00:10:16.960 --> 00:10:20.890
Bu ağı dağıtabilsek ve ürünler

00:10:21.480 --> 00:10:24.696
tek bir ülkede üretilse, bu arada

00:10:24.720 --> 00:10:27.216
söylemek yapmaktan daha kolay,

00:10:27.240 --> 00:10:33.476
işlerimizin yine de 
sadece 10%'unu koruyabilirdik.

00:10:33.600 --> 00:10:37.140
Bu doğru, çünkü unutmayın;

00:10:37.400 --> 00:10:40.056
işlerin çoğu, 87%'si

00:10:40.080 --> 00:10:42.990
üretimdeki gelişmelerden dolayı yok oldu.

00:10:43.520 --> 00:10:47.650
Ve ne yazık ki bu işler
temelli yok oldu.

00:10:48.160 --> 00:10:49.920
Gerçek soru şudur:

00:10:50.520 --> 00:10:52.856
Birkaç yıl içerisinde kaybolacak işleri

00:10:52.880 --> 00:10:58.400
koruma adına, her gün
kullandığımız ürünlerin

00:10:59.020 --> 00:11:01.496
fiyatlarını karşılayamayacağımız noktaya

00:11:01.520 --> 00:11:04.300
getirmek mantıklı mı?

NOTE Paragraph

00:11:06.040 --> 00:11:08.056
Müşterek üretim, yüksek kalite ürünleri,

00:11:08.080 --> 00:11:11.440
düşük maliyetle üretmemizi

00:11:11.440 --> 00:11:12.976
mümkün kılıyor.

00:11:13.000 --> 00:11:14.720
Bu kadar basit.

00:11:14.960 --> 00:11:16.816
Bu bizim kısıtlı kaynaklar ve

00:11:16.840 --> 00:11:19.256
uzmanlığımızı daha
iyi kullanmamızı

00:11:19.280 --> 00:11:23.220
ve aynı zamanda 
daha düşük fiyatlı ürünler sağlıyor.

00:11:23.560 --> 00:11:25.616
Müşterek üretimin verimli olmasının

00:11:25.640 --> 00:11:28.456
hammade, parça ve nihai ürünün

00:11:28.480 --> 00:11:33.896
sınırlardan hızlı ve etkin bir biçimde


00:11:33.920 --> 00:11:36.310
geçmesine bağlı olduğunu unutmayalım.

NOTE Paragraph

00:11:36.960 --> 00:11:39.010
Biri sizi, korumacı politikanın

00:11:39.120 --> 00:11:43.176
iyi bir fikir olduğuna
ikna etmeye çalıştığında,

00:11:43.200 --> 00:11:45.840
bunu hatırlayın.

00:11:46.440 --> 00:11:48.016
iyi değildir.

NOTE Paragraph

00:11:48.040 --> 00:11:49.256
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:11:49.280 --> 00:11:52.040
(Alkışlar)