0:00:00.026,0:00:03.487
Coraz więcej wiemy o znaczącym związku

0:00:03.487,0:00:06.236
między snem a chorobą Alzheimera.

0:00:06.785,0:00:09.066
[Nauka na dobranoc]

0:00:11.418,0:00:14.983
Choroba Alzheimera jest formą demencji.

0:00:15.257,0:00:19.530
Cechuje ją zwykle utrata pamięci[br]oraz trudności z zapamiętywaniem.

0:00:19.530,0:00:24.459
Badania pokazują,[br]że kilka różnych rodzajów białek

0:00:24.459,0:00:27.525
odgrywa rolę w rozwoju choroby Alzheimera.

0:00:27.649,0:00:30.980
Jednym z nich jest kleista,[br]toksyczna substancja

0:00:30.980,0:00:34.165
nazywana beta-amyloidem,[br]która gromadzi się w mózgu.

0:00:34.349,0:00:37.090
Inne to białko tau.

0:00:37.244,0:00:40.251
Co te białka łączy ze snem?

0:00:40.251,0:00:44.636
Dane epidemiologiczne pokazują,

0:00:44.720,0:00:50.510
że w mózgach osób, które śpią[br]w nocy krócej niż sześć godzin,

0:00:50.510,0:00:56.674
gromadzi się więcej beta-amyloidu

0:00:56.674,0:00:58.411
w późniejszych latach życia.

0:00:58.411,0:01:01.749
Wiemy też, że dwa zaburzenia snu,

0:01:01.749,0:01:06.117
bezsenność i związany z głośnym[br]chrapaniem bezdech senny,

0:01:06.117,0:01:10.647
wiążą się ze znacznie większym[br]ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera

0:01:10.647,0:01:11.996
w starszym wieku.

0:01:12.210,0:01:15.979
Badania te pokazują istnienie związku,

0:01:15.979,0:01:17.811
ale nie dowodzą przyczynowości.

0:01:17.811,0:01:23.189
Niedawno udało nam się jednak[br]znaleźć dowód takiego związku.

0:01:23.755,0:01:29.579
Jeśli zdrowego człowieka[br]pozbawimy snu tylko na jedną noc,

0:01:29.579,0:01:34.945
już na drugi dzień zobaczymy u niego[br]zwiększony poziom beta-amyloidu

0:01:34.952,0:01:37.167
zarówno we krwi,

0:01:37.171,0:01:40.969
jak i w płynie mózgowo-rdzeniowym.

0:01:40.969,0:01:44.674
Najnowsze badanie z wykorzystaniem[br]techniki neuroobrazowania

0:01:44.674,0:01:46.545
po zaledwie jednej nieprzespanej nocy

0:01:46.545,0:01:53.315
wykazało zwiększoną ilość beta-amyloidu[br]także w samym mózgu.

0:01:53.315,0:01:55.324
To dowodzi, że jest związek przyczynowy.

0:01:55.758,0:02:00.285
Jaki mechanizm snu zapobiega

0:02:00.285,0:02:05.280
gromadzeniu się białek[br]związanych z chorobą Alzheimera?

0:02:05.730,0:02:10.033
Kilka lat temu badaczka Maiken Nedergaard

0:02:10.033,0:02:12.577
dokonała niezwykłego odkrycia.

0:02:12.577,0:02:17.218
Znalazła system oczyszczający mózgu.

0:02:17.678,0:02:21.404
Wcześniej wiedzieliśmy,[br]że ciało ma system oczyszczający

0:02:21.681,0:02:23.956
i wielu z was na pewno o tym wie.

0:02:23.960,0:02:26.034
To układ limfatyczny.

0:02:26.034,0:02:29.915
Nie wiedzieliśmy jednak,[br]że mózg ma własny system oczyszczania.

0:02:30.344,0:02:37.016
Badając myszy, Nedergaard odkryła[br]sieć oczyszczającą w mózgu.

0:02:37.195,0:02:39.546
Nazywana jest układem glimfatycznym,

0:02:39.546,0:02:43.677
tworzą ją bowiem komórki glejowe.

0:02:43.786,0:02:45.922
Jakby tego było mało,

0:02:45.922,0:02:49.430
Nedergaard dokonała jeszcze[br]dwóch niesamowitych odkryć.

0:02:49.430,0:02:53.665
Okazało się, że ten system oczyszczania

0:02:53.665,0:03:00.277
nie działa na wysokich[br]obrotach przez całą dobę,

0:03:00.555,0:03:04.126
Kiedy myszy spały,

0:03:04.130,0:03:07.209
zwłaszcza w czasie snu głębokiego non-REM,

0:03:07.213,0:03:10.918
system oczyszczania[br]wchodził na wysokie obroty.

0:03:10.942,0:03:13.816
Trzecie odkrycie Nedergaard wyjaśnia

0:03:13.820,0:03:17.956
związek z chorobą Alzheimera.

0:03:18.296,0:03:21.599
Okazało się, że jednym z toksycznych[br]produktów ubocznych metabolizmu,

0:03:21.599,0:03:25.487
z których mózg się oczyszczał podczas snu,

0:03:25.491,0:03:31.463
był kleisty beta-amyloid[br]związany z chorobą Alzheimera.

0:03:31.615,0:03:35.770
Niedawno naukowcy z Bostonu odkryli

0:03:35.770,0:03:42.363
bardzo podobny system[br]oczyszczający u ludzi.

0:03:42.640,0:03:46.794
To, o czym mówię,[br]może brzmieć przygnębiająco.

0:03:47.098,0:03:52.430
Z wiekiem zwykle śpimy mniej,

0:03:52.558,0:03:55.570
a ryzyko zachorowania[br]na alzheimera generalnie rośnie.

0:03:55.570,0:03:58.316
Jest jednak iskierka nadziei.

0:03:58.480,0:04:04.049
Wiele czynników związanych[br]ze starzeniem się i chorobą Alzheimera,

0:04:04.049,0:04:07.249
na przykład zmiany[br]w fizycznej strukturze mózgu,

0:04:07.249,0:04:09.968
niezmiernie trudno leczyć

0:04:10.192,0:04:14.133
i medycyna wciąż nie ma[br]wiele do zaoferowania.

0:04:14.407,0:04:19.597
Sen jest jednak brakującym[br]elementem układanki,

0:04:19.597,0:04:21.977
jaką jest zagadka[br]starzenia się i alzheimera.

0:04:21.977,0:04:25.904
To wspaniale,[br]bo otwiera nam pole działania.

0:04:25.975,0:04:29.276
Gdyby tak dało się wydłużyć sen

0:04:29.276,0:04:33.980
i poprawić jakość[br]snu głębokiego w wieku średnim,

0:04:33.980,0:04:37.906
czyli wtedy, kiedy zaczynamy[br]doświadczać go coraz mniej?

0:04:38.006,0:04:44.957
A gdyby zamiast leczyć[br]chorobę Alzheimera w późnym wieku,

0:04:44.957,0:04:47.774
można jej było zapobiegać w średnim wieku?

0:04:47.774,0:04:52.253
Czy zamiast leczyć można by zapobiegać?

0:04:52.253,0:04:55.283
Czy modyfikacja snu rzeczywiście pomoże

0:04:55.284,0:04:59.938
zmniejszyć ryzyko zapadnięcia[br]na chorobę Alzheimera?

0:05:00.152,0:05:03.593
To zagadnienie niezwykle mnie interesuje

0:05:03.597,0:05:07.203
i właśnie nad nim pracujemy.