[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.88,0:00:03.48,Default,,0000,0000,0000,,Geçen yıl Noel’den hemen sonra, Dialogue: 0,0:00:03.48,0:00:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Kaliforniya’da 132 çocuk, ya Disneyland'ı Dialogue: 0,0:00:07.00,0:00:09.33,Default,,0000,0000,0000,,ziyaret ettikleri ya da orada \Nbulunmuş biriyle Dialogue: 0,0:00:09.33,0:00:12.28,Default,,0000,0000,0000,,temasa geçtikleri için kızamığa yakalandı. Dialogue: 0,0:00:12.28,0:00:15.49,Default,,0000,0000,0000,,Virüs daha sonra Kanada sınırını geçip Dialogue: 0,0:00:15.49,0:00:18.92,Default,,0000,0000,0000,,Quebec'te 100'den fazla çocuğa bulaştı. Dialogue: 0,0:00:18.92,0:00:21.87,Default,,0000,0000,0000,,Bu salgınla alakalı trajik şeylerden biri, Dialogue: 0,0:00:21.87,0:00:27.33,Default,,0000,0000,0000,,dünyada tedavisi en kolay hastalıklardan \Nbiri olan kızamığın Dialogue: 0,0:00:27.33,0:00:31.28,Default,,0000,0000,0000,,bağışıklık sistemi zayıf olan bir çocuk \Niçin öldürücü olabilmesidir. Dialogue: 0,0:00:31.28,0:00:33.27,Default,,0000,0000,0000,,Bu hastalığı durdurabilecek etkili bir aşı Dialogue: 0,0:00:33.27,0:00:36.64,Default,,0000,0000,0000,,yarım asrı aşkın süredir mevcut, Dialogue: 0,0:00:36.64,0:00:39.06,Default,,0000,0000,0000,,fakat Disneyland'de bu salgına yakalanan Dialogue: 0,0:00:39.06,0:00:41.89,Default,,0000,0000,0000,,çocukların birçoğuna aşı yapılmamıştı, Dialogue: 0,0:00:41.89,0:00:44.96,Default,,0000,0000,0000,,çünkü aileleri bunun sözde \Ndaha kötü bir şeye Dialogue: 0,0:00:44.96,0:00:47.16,Default,,0000,0000,0000,,yol açabileceğinden korkmuşlardı: Dialogue: 0,0:00:47.16,0:00:48.88,Default,,0000,0000,0000,,Otizme. Dialogue: 0,0:00:48.88,0:00:52.66,Default,,0000,0000,0000,,Fakat durun-- İngiliz Tıp Dergisi\Ntarafından yayınlanmış, Dialogue: 0,0:00:52.66,0:00:54.98,Default,,0000,0000,0000,,otizm ve aşılar hakkında\Ntartışmayı alevlendiren, Dialogue: 0,0:00:54.98,0:00:56.98,Default,,0000,0000,0000,,foyası meydana çıkan Dialogue: 0,0:00:56.98,0:00:58.35,Default,,0000,0000,0000,,ve ardından geri çekilen ve Dialogue: 0,0:00:58.35,0:01:00.95,Default,,0000,0000,0000,,kasten dolandıran o makale \Ndeğil miydi? Dialogue: 0,0:01:00.95,0:01:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Bilim meraklısı çoğu insan, Dialogue: 0,0:01:03.20,0:01:07.52,Default,,0000,0000,0000,,aşının otizme yol açtığı teorisinin bir \Nsaçmalık olduğundan bihaber mi?\N Dialogue: 0,0:01:07.52,0:01:09.38,Default,,0000,0000,0000,,Bence çoğunuz biliyorsunuz bunu, Dialogue: 0,0:01:09.38,0:01:11.96,Default,,0000,0000,0000,,fakat dünyadaki milyonlarca ebeveyn, Dialogue: 0,0:01:11.96,0:01:16.83,Default,,0000,0000,0000,,aşının çocuklarını otizm riskine\Natacağından korkmaya devam ediyor. Dialogue: 0,0:01:16.93,0:01:17.87,Default,,0000,0000,0000,,Neden? Dialogue: 0,0:01:18.56,0:01:19.76,Default,,0000,0000,0000,,İşte sebebi. Dialogue: 0,0:01:20.30,0:01:25.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu zamanla yükseldiği değerlendirilen\Notizmin yayılma grafiği. Dialogue: 0,0:01:25.38,0:01:28.15,Default,,0000,0000,0000,,Otizm 20. yüzyılda çok nadir görülen bir Dialogue: 0,0:01:28.15,0:01:30.58,Default,,0000,0000,0000,,durum olarak nitelendiriliyordu. Dialogue: 0,0:01:31.18,0:01:34.32,Default,,0000,0000,0000,,Otizmi daha önce duymuş olan az sayıda Dialogue: 0,0:01:34.32,0:01:36.14,Default,,0000,0000,0000,,psikolog ve çocuk doktoru, Dialogue: 0,0:01:36.14,0:01:39.56,Default,,0000,0000,0000,,kariyerlerini böyle bir vaka görmeden\Ntamamlayacaklarını düşünüyorlardı. Dialogue: 0,0:01:40.37,0:01:44.76,Default,,0000,0000,0000,,Onlarca yıl, yaygınlık derecesi\N10 bin çocukta sadece Dialogue: 0,0:01:44.76,0:01:46.84,Default,,0000,0000,0000,,3 ila 4 arasında sabit kaldı. Dialogue: 0,0:01:46.84,0:01:48.88,Default,,0000,0000,0000,,Fakat sonra, 1990'larda, Dialogue: 0,0:01:48.93,0:01:51.38,Default,,0000,0000,0000,,değerler birdenbire artmaya başladı. Dialogue: 0,0:01:51.38,0:01:54.62,Default,,0000,0000,0000,,Otizm Konuşuyor gibi yardım kuruluşları Dialogue: 0,0:01:54.64,0:01:57.54,Default,,0000,0000,0000,,otizmi tekrar tekrar,\NDisneyland'daki başka bir Dialogue: 0,0:01:57.54,0:02:00.94,Default,,0000,0000,0000,,çocuktan kapılabilecek bir salgınmış gibi \Ndeğerlendiriyorlar. Dialogue: 0,0:02:01.38,0:02:02.92,Default,,0000,0000,0000,,Peki ya neler oluyor? Dialogue: 0,0:02:02.94,0:02:06.30,Default,,0000,0000,0000,,Eğer sorun aşılar değilse, ne o zaman? Dialogue: 0,0:02:06.37,0:02:09.95,Default,,0000,0000,0000,,Atlanta'daki Hastalık Kontrol \NMerkezi'ndeki insanlara, Dialogue: 0,0:02:09.95,0:02:11.44,Default,,0000,0000,0000,,ne olduğunu sorarsanız, Dialogue: 0,0:02:11.44,0:02:14.25,Default,,0000,0000,0000,,bu hızla yükselen değerleri açıklamak için Dialogue: 0,0:02:14.25,0:02:18.56,Default,,0000,0000,0000,,“genişletilmiş tanı kriterleri” ve \N“daha iyi vaka saptanması” Dialogue: 0,0:02:18.56,0:02:20.64,Default,,0000,0000,0000,,gibi ifadeler kullanmaya meyilliler. Dialogue: 0,0:02:20.72,0:02:22.41,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bu tarz bir dil, Dialogue: 0,0:02:22.74,0:02:26.19,Default,,0000,0000,0000,,2 yaşındaki çocuğunun göz teması \Nkurmasını ümit eden Dialogue: 0,0:02:26.19,0:02:29.56,Default,,0000,0000,0000,,genç bir anneyi sakinleştirmeye yetmez. Dialogue: 0,0:02:30.31,0:02:33.47,Default,,0000,0000,0000,,Tanı kriterleri daha geniş olmalıyken, Dialogue: 0,0:02:33.47,0:02:36.16,Default,,0000,0000,0000,,en başta neden bu kadar sınırlıydılar? Dialogue: 0,0:02:36.16,0:02:37.76,Default,,0000,0000,0000,,Neden 1990'lardan önce Dialogue: 0,0:02:37.76,0:02:41.45,Default,,0000,0000,0000,,otizm vakalarına daha nadir rastlanıyordu? Dialogue: 0,0:02:41.45,0:02:46.72,Default,,0000,0000,0000,,Beş yıl önce, bu soruların cevabını\Nortaya çıkarmaya karar verdim. Dialogue: 0,0:02:47.18,0:02:49.93,Default,,0000,0000,0000,,Olanların yavaş ve tedbirli adımlarla\Nilerleyen bilimdense Dialogue: 0,0:02:49.93,0:02:53.17,Default,,0000,0000,0000,,halk arasındaki söylentilerin gücü ile Dialogue: 0,0:02:53.17,0:02:56.55,Default,,0000,0000,0000,,daha çok alakası olduğunu öğrendim. Dialogue: 0,0:02:56.55,0:02:58.68,Default,,0000,0000,0000,,20. yüzyılın büyük bir kısmında, Dialogue: 0,0:02:58.75,0:03:01.20,Default,,0000,0000,0000,,klinisyenler otizmin ne olduğu Dialogue: 0,0:03:01.20,0:03:03.22,Default,,0000,0000,0000,,ve nasıl keşfedildiği ile alakalı Dialogue: 0,0:03:03.22,0:03:05.17,Default,,0000,0000,0000,,bir hikâye anlattılar, Dialogue: 0,0:03:05.17,0:03:09.37,Default,,0000,0000,0000,,fakat bunun yanlış çıkması ve \Nberaberinde getirdiği sonuçları Dialogue: 0,0:03:09.37,0:03:13.29,Default,,0000,0000,0000,,küresel toplum sağlığı üzerinde\Nyıkıcı bir etki oluşturuyor. Dialogue: 0,0:03:13.29,0:03:16.70,Default,,0000,0000,0000,,Tıbbi literatürün kıyısında \Nköşesinde kalmış, Dialogue: 0,0:03:16.81,0:03:19.03,Default,,0000,0000,0000,,kaybedilmiş ve unutulmuş, Dialogue: 0,0:03:19.15,0:03:22.31,Default,,0000,0000,0000,,otizmi anlatan daha gerçek \Nbaşka bir hikâye vardı. Dialogue: 0,0:03:22.42,0:03:25.62,Default,,0000,0000,0000,,Bu ikinci hikâye, bu noktaya nasıl \Nulaştığımızı ve bir sonraki Dialogue: 0,0:03:25.62,0:03:28.61,Default,,0000,0000,0000,,aşamada nerede olmamız gerekeceği \Nhakkında her şeyi anlatıyor. Dialogue: 0,0:03:29.37,0:03:33.95,Default,,0000,0000,0000,,İlk hikâye, Johns Hopkins \NHastanesi'ndeki çocuk psikiyatristi Dialogue: 0,0:03:33.95,0:03:35.70,Default,,0000,0000,0000,,olan Leo Kanner ile başlıyor. Dialogue: 0,0:03:35.96,0:03:39.39,Default,,0000,0000,0000,,1943'te Kanner kendi dünyasında yaşayan, Dialogue: 0,0:03:39.50,0:03:44.32,Default,,0000,0000,0000,,etrafındakileri, hatta ebeveynlerini\Ngörmezden gelen Dialogue: 0,0:03:44.32,0:03:46.52,Default,,0000,0000,0000,,11 genç hastayı anlatan Dialogue: 0,0:03:46.52,0:03:48.42,Default,,0000,0000,0000,,bir makale yayınladı. Dialogue: 0,0:03:48.44,0:03:50.74,Default,,0000,0000,0000,,Yüzlerinin önünde ellerini çırparak Dialogue: 0,0:03:50.74,0:03:53.25,Default,,0000,0000,0000,,saatlerce kendilerini \Neğlendirebiliyorlardı, Dialogue: 0,0:03:53.25,0:03:55.58,Default,,0000,0000,0000,,fakat en sevdikleri oyuncakları \Nhaberleri olmadan Dialogue: 0,0:03:55.58,0:03:58.45,Default,,0000,0000,0000,,her zamanki yerinden alınmış olması gibi Dialogue: 0,0:03:58.45,0:04:00.96,Default,,0000,0000,0000,,küçük şeylerden ise paniğe kapılıyorlardı. Dialogue: 0,0:04:00.99,0:04:03.69,Default,,0000,0000,0000,,Kanner kliniğine getirilen \Nhastalardan yola çıkarak Dialogue: 0,0:04:03.69,0:04:06.78,Default,,0000,0000,0000,,otizmin çok nadir olduğunu düşündü. Dialogue: 0,0:04:07.24,0:04:11.60,Default,,0000,0000,0000,,1950'lere kadar, dünyada bu \Nkonunun öncüsü olarak, Dialogue: 0,0:04:11.60,0:04:15.96,Default,,0000,0000,0000,,Güney Afrika kadar \Nuzaklardan yönlendirildiğinde, Dialogue: 0,0:04:15.96,0:04:20.77,Default,,0000,0000,0000,,sadece 150'nin altında gerçek otizm\Nvakasına tanık olduğunu açıkladı. Dialogue: 0,0:04:21.36,0:04:23.67,Default,,0000,0000,0000,,Bu aslında şaşılacak bir şey değildi, Dialogue: 0,0:04:23.77,0:04:27.22,Default,,0000,0000,0000,,çünkü Kanner’ın otizm tanısı kriterleri Dialogue: 0,0:04:27.22,0:04:29.40,Default,,0000,0000,0000,,inanılmaz seçiciydi. Dialogue: 0,0:04:29.44,0:04:34.63,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, o nöbet geçiren çocuklara\Nbu teşhisin konmasına karşıydı Dialogue: 0,0:04:34.63,0:04:38.33,Default,,0000,0000,0000,,ama bugün biliyoruz ki\Nepilepsi otizmde çok yaygındır. Dialogue: 0,0:04:38.33,0:04:41.46,Default,,0000,0000,0000,,Bir defasında başka \Nklinisyenler tarafından Dialogue: 0,0:04:41.46,0:04:43.96,Default,,0000,0000,0000,,otizm teşhisi konan 10 çocuktan dokuzunun Dialogue: 0,0:04:43.96,0:04:47.58,Default,,0000,0000,0000,,otistik olduğunu reddettiği için\Nhavalara girmişti. Dialogue: 0,0:04:48.50,0:04:50.29,Default,,0000,0000,0000,,Kanner zeki biriydi, Dialogue: 0,0:04:50.34,0:04:53.12,Default,,0000,0000,0000,,ama teorilerinden \Nbirkaçı başarılı olamadı. Dialogue: 0,0:04:53.12,0:04:56.98,Default,,0000,0000,0000,,O, otizmi soğuk ve sevgisiz\Nebeveynlerin neden olduğu Dialogue: 0,0:04:57.03,0:05:00.26,Default,,0000,0000,0000,,bir çocuk psikozu olarak sınıflandırdı. Dialogue: 0,0:05:00.90,0:05:05.24,Default,,0000,0000,0000,,Bu çocuklar buzdolabında düzgün \Nbir şekilde tutulmuşlar Dialogue: 0,0:05:05.26,0:05:07.36,Default,,0000,0000,0000,,ve erimemişler dedi. Dialogue: 0,0:05:07.36,0:05:09.17,Default,,0000,0000,0000,,Fakat aynı zamanda Kanner, Dialogue: 0,0:05:09.17,0:05:12.44,Default,,0000,0000,0000,,bazı genç hastalarının müzik, \Nmatematik ve hafıza gibi Dialogue: 0,0:05:12.44,0:05:15.35,Default,,0000,0000,0000,,bazı belli başlı alanlarda yoğunlaşan Dialogue: 0,0:05:15.35,0:05:18.62,Default,,0000,0000,0000,,özel yeteneklerinin olduğunu fark etti. Dialogue: 0,0:05:18.85,0:05:20.81,Default,,0000,0000,0000,,Kliniğindeki bir erkek çocuk Dialogue: 0,0:05:20.81,0:05:25.62,Default,,0000,0000,0000,,daha 2 yaşına girmeden 18 senfoniyi \Nbirbirinden ayırt edebiliyordu. Dialogue: 0,0:05:25.79,0:05:28.76,Default,,0000,0000,0000,,Annesi onun en sevdiği\Nplaklardan birini koyduğunda Dialogue: 0,0:05:28.76,0:05:31.75,Default,,0000,0000,0000,,doğru bir şekilde “Beethoven” diyordu. Dialogue: 0,0:05:31.75,0:05:34.41,Default,,0000,0000,0000,,Fakat Kanner ebeveynlerinin onayını almada Dialogue: 0,0:05:34.41,0:05:37.95,Default,,0000,0000,0000,,umutsuz olan bu çocukların \Nşatafatlı ebeveynlerden Dialogue: 0,0:05:37.95,0:05:40.71,Default,,0000,0000,0000,,duydukları şeyleri \Nkustuklarını iddia ederek Dialogue: 0,0:05:40.74,0:05:43.46,Default,,0000,0000,0000,,bu yeteneklere karşı karamsar \Nbir görüşe sahipti. Dialogue: 0,0:05:43.49,0:05:48.53,Default,,0000,0000,0000,,Sonuç olarak, otizm aileler için bir\Nleke ve utanç kaynağı oldu Dialogue: 0,0:05:48.57,0:05:51.25,Default,,0000,0000,0000,,ve dünyanın çoğu için görünmez olarak, Dialogue: 0,0:05:51.25,0:05:53.74,Default,,0000,0000,0000,,otistik çocukların iki nesli Dialogue: 0,0:05:53.76,0:05:58.13,Default,,0000,0000,0000,,kendi iyilikleri için bazı \Nkurumlara yollandılar. Dialogue: 0,0:05:58.16,0:06:02.16,Default,,0000,0000,0000,,İlginç bir şekilde, araştırmacılar \N1970’lere kadar Dialogue: 0,0:06:02.20,0:06:06.72,Default,,0000,0000,0000,,Kanner’ın otizmin nadir olduğu \Nteorisini test etmeye başlamadılar. Dialogue: 0,0:06:07.82,0:06:11.68,Default,,0000,0000,0000,,Bana söylediği gibi Kanner’ın\Nbuzdolabı ebeveynliği teorisinin Dialogue: 0,0:06:11.68,0:06:14.60,Default,,0000,0000,0000,,"tam bir aptallık” olduğunu \Ndüşünen Lorna Wing, Dialogue: 0,0:06:14.60,0:06:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Londra’da bir bilişsel psikologtu. Dialogue: 0,0:06:17.77,0:06:21.21,Default,,0000,0000,0000,,O ve kocası John, sıcakkanlı \Nve şefkatli insanlardı, Dialogue: 0,0:06:21.21,0:06:25.05,Default,,0000,0000,0000,,fakat Susie adında son derece \Notistik bir kızları vardı. Dialogue: 0,0:06:25.12,0:06:28.69,Default,,0000,0000,0000,,Lorna ve John, bir tanı olmadan\Nulaşılamayacak olan Dialogue: 0,0:06:28.76,0:06:30.96,Default,,0000,0000,0000,,destek hizmetleri, Dialogue: 0,0:06:31.02,0:06:33.66,Default,,0000,0000,0000,,özel eğitim ve diğer kaynaklar olmadan Dialogue: 0,0:06:33.71,0:06:37.25,Default,,0000,0000,0000,,Susie gibi bir çocuğu büyütmenin \Nne kadar zor olduğunu biliyorlardı. Dialogue: 0,0:06:37.55,0:06:39.96,Default,,0000,0000,0000,,Lorna ve meslektaşı Judith Gould, Dialogue: 0,0:06:39.96,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,otistik çocuklar ve aileleri için\Ndaha fazla kaynak gerektiği konusunu Dialogue: 0,0:06:45.05,0:06:47.68,Default,,0000,0000,0000,,Sağlık Bakanlığı’na taşımak için Dialogue: 0,0:06:47.73,0:06:51.87,Default,,0000,0000,0000,,aslında 30 yıl önce yapılmış olması \Ngereken bir şeyi yapmaya karar verdiler. Dialogue: 0,0:06:52.01,0:06:57.14,Default,,0000,0000,0000,,Onlar, toplum genelinde otizmin \Nyaygınlığı çalışmasını başlattılar. Dialogue: 0,0:06:57.21,0:06:59.94,Default,,0000,0000,0000,,Onlar toplumdaki otistik\Nçocukları bulmak için Dialogue: 0,0:06:59.98,0:07:04.67,Default,,0000,0000,0000,,Londra’nın Camberwell adlı banliyosunda \Nkaldırımları mesken tuttular. Dialogue: 0,0:07:04.73,0:07:09.84,Default,,0000,0000,0000,,Gördükleri şey Kanner’ın modelinin\Nçok sığ olduğunu açığa çıkardı. Dialogue: 0,0:07:09.84,0:07:14.66,Default,,0000,0000,0000,,Halbuki otizm gerçeği daha \Nrenkli ve çeşitli. Dialogue: 0,0:07:14.69,0:07:17.26,Default,,0000,0000,0000,,Bazı çocuklar neredeyse hiç konuşamıyordu, Dialogue: 0,0:07:17.29,0:07:22.07,Default,,0000,0000,0000,,fakat diğerleri astrofiziğe,\Ndinozorlara ve kraliyet ailesinin Dialogue: 0,0:07:22.07,0:07:25.48,Default,,0000,0000,0000,,şeceresine olan cazibeleriyle sanki\Nmuma dönmüşlerdi. Dialogue: 0,0:07:25.48,0:07:28.53,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bir ifadeyle, bu çocuklar güzel Dialogue: 0,0:07:28.53,0:07:31.58,Default,,0000,0000,0000,,ve düzgün kutulara sığmıyorlardı Dialogue: 0,0:07:31.87,0:07:34.10,Default,,0000,0000,0000,,ve onlar orada Kanner’ın tahmin ettiği Dialogue: 0,0:07:34.10,0:07:37.14,Default,,0000,0000,0000,,yekpare modelden çok daha \Nfazlasını gördüler. Dialogue: 0,0:07:37.53,0:07:41.44,Default,,0000,0000,0000,,İlk başta ellerindeki veriyi\Nanlamlandıramadılar. Dialogue: 0,0:07:41.44,0:07:44.01,Default,,0000,0000,0000,,Bu çocukları daha önce nasıl \Nhiç fark eden olmamıştı? Dialogue: 0,0:07:44.01,0:07:47.25,Default,,0000,0000,0000,,Fakat sonra Lorna, Kanner’ın\Nmakelesinden bir yıl sonra Dialogue: 0,0:07:47.25,0:07:50.55,Default,,0000,0000,0000,,1944’ te Almanya’da Dialogue: 0,0:07:50.55,0:07:52.16,Default,,0000,0000,0000,,yayınlanıp unutulan Dialogue: 0,0:07:52.16,0:07:54.80,Default,,0000,0000,0000,,ve hiç kimsenin hatırlamak ve \Ndüşünmek bile istemediği Dialogue: 0,0:07:54.80,0:07:57.20,Default,,0000,0000,0000,,korkunç bir zamanın küllerinde gömülmüş Dialogue: 0,0:07:57.20,0:08:00.21,Default,,0000,0000,0000,,bir makaleye atfedilen\Nbir belgeye rastladı. Dialogue: 0,0:08:00.61,0:08:03.18,Default,,0000,0000,0000,,Kanner, kendisiyle rekabet eden \Nbu makaleyi biliyordu, Dialogue: 0,0:08:03.18,0:08:06.84,Default,,0000,0000,0000,,fakat kendi çalışmasında\Nbundan özellikle bahsetmedi. Dialogue: 0,0:08:07.17,0:08:10.19,Default,,0000,0000,0000,,İngilizce’ye bile hiç çevrilmemişti, Dialogue: 0,0:08:10.22,0:08:13.29,Default,,0000,0000,0000,,fakat şans eseri, Lorna’nın\Nkocası Almanca biliyordu Dialogue: 0,0:08:13.29,0:08:15.86,Default,,0000,0000,0000,,ve Lora için onu çevirdi. Dialogue: 0,0:08:15.92,0:08:19.62,Default,,0000,0000,0000,,O makale otizmin\Nbaşka bir hikâyesini sunuyordu. Dialogue: 0,0:08:19.62,0:08:22.58,Default,,0000,0000,0000,,Yazarı 1930’larda\NViyana’da bir yatılı okul Dialogue: 0,0:08:22.58,0:08:25.54,Default,,0000,0000,0000,,ve klinik karışımı bir yeri işleten Dialogue: 0,0:08:25.54,0:08:28.19,Default,,0000,0000,0000,,Hans Asperger adında bir adamdı. Dialogue: 0,0:08:28.19,0:08:32.24,Default,,0000,0000,0000,,Asperger’in öğrenme farklılıkları olan \Nçocukların eğitimi hakkındaki fikirleri Dialogue: 0,0:08:32.26,0:08:35.33,Default,,0000,0000,0000,,bugünün çağdaş standartlarının \Nbile ilerisindeydi. Dialogue: 0,0:08:35.36,0:08:39.80,Default,,0000,0000,0000,,Klinikte sabahları, müzik besteleme\Nçalışmaları ile başlıyordu Dialogue: 0,0:08:39.82,0:08:43.35,Default,,0000,0000,0000,,ve Pazar günü öğleden sonraları\Nçocuklar oyun oynuyorlardı. Dialogue: 0,0:08:43.35,0:08:46.57,Default,,0000,0000,0000,,Ebeveynleri otizme neden olmayla \Nsuçlamak yerine, Dialogue: 0,0:08:46.57,0:08:49.38,Default,,0000,0000,0000,,Asperger, onu birinin tüm yaşamı boyunca Dialogue: 0,0:08:49.40,0:08:53.30,Default,,0000,0000,0000,,konfor ve çeşitli şefkatli destekler \Ngerektiren uzun soluklu Dialogue: 0,0:08:53.30,0:08:57.84,Default,,0000,0000,0000,,poligenetik bir yetersizlik \Nolarak çerçevelendirmişti. Dialogue: 0,0:08:58.23,0:09:01.37,Default,,0000,0000,0000,,Çocuklara kliniğindeki hastalar gibi \Ndavranmanın aksine, Dialogue: 0,0:09:01.37,0:09:04.69,Default,,0000,0000,0000,,Asperger onları onun küçük\Nprofesörleri olarak adlandırdı Dialogue: 0,0:09:04.70,0:09:08.19,Default,,0000,0000,0000,,ve özellikle onlara uygun olan eğitim \Nmetotlarının geliştirilmesinde Dialogue: 0,0:09:08.19,0:09:10.34,Default,,0000,0000,0000,,onların katkılarını kaydetmişti. Dialogue: 0,0:09:11.03,0:09:15.61,Default,,0000,0000,0000,,Önemli bir şekilde, Asperger otizmi\Nyetenekli olmakla engelli olma Dialogue: 0,0:09:15.61,0:09:20.75,Default,,0000,0000,0000,,aralığını kapsayan farklı \Nbir süreç olarak görmüştür. Dialogue: 0,0:09:21.56,0:09:25.22,Default,,0000,0000,0000,,O, otizmin ve otistik\Nözelliklerin yaygın olduğuna Dialogue: 0,0:09:25.22,0:09:27.35,Default,,0000,0000,0000,,ve her zaman var olmuş olduğuna, Dialogue: 0,0:09:27.35,0:09:30.76,Default,,0000,0000,0000,,bu sürecin tuhaf bilim adamı ve\Ndalgın profesör gibi Dialogue: 0,0:09:30.76,0:09:33.96,Default,,0000,0000,0000,,popüler kültürden benzer numunelerin Dialogue: 0,0:09:33.96,0:09:36.91,Default,,0000,0000,0000,,yönlerini görerek inanmıştı. Dialogue: 0,0:09:37.33,0:09:39.46,Default,,0000,0000,0000,,Hatta öyle görünüyor ki Dialogue: 0,0:09:39.46,0:09:42.55,Default,,0000,0000,0000,,bilim ve sanatta başarı için\Nkişide otizmden Dialogue: 0,0:09:42.55,0:09:46.09,Default,,0000,0000,0000,,bir parça iz gereklidir \Ndiyecek kadar ileri gitmişti. Dialogue: 0,0:09:46.15,0:09:50.41,Default,,0000,0000,0000,,Lorna and Judith, Kanner’ın ebeveylerin\Notizme neden olduğundan dolayı nadir Dialogue: 0,0:09:50.41,0:09:53.91,Default,,0000,0000,0000,,olduğunu düşündüğü için hatalı \Nolduğunu fark ettiler. Dialogue: 0,0:09:53.91,0:09:55.95,Default,,0000,0000,0000,,Sonraki birkaç yıl boyunca, Dialogue: 0,0:09:55.95,0:09:59.64,Default,,0000,0000,0000,,onlar Amerikan Psikiyatri \NDerneği ile tanı kriterlerini Dialogue: 0,0:09:59.67,0:10:02.74,Default,,0000,0000,0000,,genişletmek için “otizm yelpazesi” \Ndiye adlandırdıkları Dialogue: 0,0:10:02.74,0:10:05.89,Default,,0000,0000,0000,,çeşitliliği sunmak için \Nsessizce çalıştılar. Dialogue: 0,0:10:05.93,0:10:08.60,Default,,0000,0000,0000,,1980’lerin sonunda 1990’ların başında, Dialogue: 0,0:10:08.60,0:10:10.90,Default,,0000,0000,0000,,onların değişiklikleri\NKanner’ın sığ modelini Dialogue: 0,0:10:10.93,0:10:14.03,Default,,0000,0000,0000,,Asperger’in geniş ve kapsamlı modeliyle Dialogue: 0,0:10:14.03,0:10:16.44,Default,,0000,0000,0000,,değiştirerek yürürlüğe girdi. Dialogue: 0,0:10:16.85,0:10:19.65,Default,,0000,0000,0000,,Bu değişiklikler dış dünyadan \Nkopuk bir şekilde olmuyordu. Dialogue: 0,0:10:19.68,0:10:23.41,Default,,0000,0000,0000,,Şans eseri, Lorna ve Judith\Ngözlerden uzak çalışarak Dialogue: 0,0:10:23.41,0:10:25.05,Default,,0000,0000,0000,,kriterleri geliştirirken, Dialogue: 0,0:10:25.09,0:10:29.70,Default,,0000,0000,0000,,bütün dünyadaki insanlar\Nilk defa otistik yetişkinler görüyorlardı. Dialogue: 0,0:10:30.18,0:10:33.02,Default,,0000,0000,0000,,1988’de “Yağmur Adam” filmi çıkmadan Dialogue: 0,0:10:33.02,0:10:38.17,Default,,0000,0000,0000,,sadece çok az sayıda uzman\Notizmin nasıl bir şey olduğunu biliyordu. Dialogue: 0,0:10:38.18,0:10:43.03,Default,,0000,0000,0000,,Dustin Hoffman’ın Raymond Babbitt \Nolarak unutulmaz performansı Dialogue: 0,0:10:43.06,0:10:46.06,Default,,0000,0000,0000,,“Yağmur Adam”a dört Akademi \NÖdülü kazandırdığında, Dialogue: 0,0:10:46.06,0:10:48.71,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın her yanındaki çocuk doktorları, Dialogue: 0,0:10:48.73,0:10:53.29,Default,,0000,0000,0000,,psikologlar, öğretmenler ve ebeveynler \Notizmin nasıl bir şey olduğunu öğrendiler. Dialogue: 0,0:10:53.67,0:10:56.22,Default,,0000,0000,0000,,Şans eseri aynı zamanda, Dialogue: 0,0:10:56.22,0:11:01.86,Default,,0000,0000,0000,,otizm tanısı koymada\Nkullanımı kolay ilk testler tanıtıldı. Dialogue: 0,0:11:01.89,0:11:05.49,Default,,0000,0000,0000,,Artık sen çocuğunu değerlendirmesi için \Nküçük bir uzmanlar sınıfı ile Dialogue: 0,0:11:05.49,0:11:08.78,Default,,0000,0000,0000,,irtibat kurmak zorunda kalmayacaktın. Dialogue: 0,0:11:09.35,0:11:13.06,Default,,0000,0000,0000,,“Yağmur Adam”, kriterlerdeki değişiklikler Dialogue: 0,0:11:13.06,0:11:15.55,Default,,0000,0000,0000,,ve bu testlerin tanıtımının birlikteliği Dialogue: 0,0:11:15.57,0:11:17.83,Default,,0000,0000,0000,,mükemmel bir otizm farkındalığı Dialogue: 0,0:11:17.86,0:11:20.90,Default,,0000,0000,0000,,ve bir ağ etkisi yarattı. Dialogue: 0,0:11:21.27,0:11:23.83,Default,,0000,0000,0000,,Lorna ve Judith’in de tahmin ettiği gibi, Dialogue: 0,0:11:23.95,0:11:27.07,Default,,0000,0000,0000,,aslında umduğu gibi, tanıların \Nsayısında bir artış oldu ki Dialogue: 0,0:11:27.12,0:11:30.38,Default,,0000,0000,0000,,bu nihayet hak ettikleri\Ndestek ve hizmetlerden Dialogue: 0,0:11:30.38,0:11:35.05,Default,,0000,0000,0000,,otistik insanların ve ailelerinin \Nfaydalanmasına imkân sağlayacaktı. Dialogue: 0,0:11:35.93,0:11:38.04,Default,,0000,0000,0000,,Sonra Andrew Wakefield ortaya çıktı Dialogue: 0,0:11:38.06,0:11:41.58,Default,,0000,0000,0000,,ve tanıların artmasında aşıları suçladı. Dialogue: 0,0:11:41.60,0:11:43.92,Default,,0000,0000,0000,,Bu basit, güçlü Dialogue: 0,0:11:43.94,0:11:46.70,Default,,0000,0000,0000,,ve kışkırtıcı bir şekilde \Ninandırıcı hikâye Dialogue: 0,0:11:46.70,0:11:49.12,Default,,0000,0000,0000,,Kanner’ın otizmin nadir olduğu teorisi Dialogue: 0,0:11:49.12,0:11:50.63,Default,,0000,0000,0000,,kadar yanlıştı. Dialogue: 0,0:11:51.26,0:11:54.29,Default,,0000,0000,0000,,Eğer CDS’nin Amerika’da Dialogue: 0,0:11:54.31,0:11:59.17,Default,,0000,0000,0000,,68 çocukta bir çocuk olan \Nmevcut tahmini doğruysa, Dialogue: 0,0:11:59.23,0:12:03.03,Default,,0000,0000,0000,,o zaman otistikler dünyadaki en büyük\Nazınlık gruplarından biri oluyorlar. Dialogue: 0,0:12:03.20,0:12:06.34,Default,,0000,0000,0000,,Son yıllarda, otistik insanlar\Nkendilerinin bir sonraki Dialogue: 0,0:12:06.34,0:12:09.16,Default,,0000,0000,0000,,tıbbi buluş yoluyla çözülecek \Nbirer bulmaca Dialogue: 0,0:12:09.16,0:12:12.66,Default,,0000,0000,0000,,oldukları düşüncesini reddetmek için Dialogue: 0,0:12:12.69,0:12:16.22,Default,,0000,0000,0000,,“nöroçeşitlilik” terimini insan bilişinin\Nçeşitlerini kutlamak için Dialogue: 0,0:12:16.27,0:12:19.10,Default,,0000,0000,0000,,damgalayarak internette\Nbir araya geldiler. Dialogue: 0,0:12:19.27,0:12:21.62,Default,,0000,0000,0000,,Nöroçeşitliliği anlamanın bir yolu Dialogue: 0,0:12:21.62,0:12:24.73,Default,,0000,0000,0000,,insanların işletim sistemleri \Nyoluyla düşünmektir. Dialogue: 0,0:12:25.21,0:12:30.33,Default,,0000,0000,0000,,Bir bilgisayar sadece Windows’u\Nçalıştırmıyor diye bozuk sayılmaz. Dialogue: 0,0:12:30.33,0:12:33.92,Default,,0000,0000,0000,,Otistik standartlara göre \Nnormal insan beyni Dialogue: 0,0:12:33.94,0:12:35.88,Default,,0000,0000,0000,,kolayca çeldirilebilir, Dialogue: 0,0:12:35.91,0:12:37.59,Default,,0000,0000,0000,,takıntılı bir şekilde sosyal Dialogue: 0,0:12:37.63,0:12:40.100,Default,,0000,0000,0000,,ve detaylar için dikkat\Neksikliğinden muzdariptir. Dialogue: 0,0:12:40.100,0:12:44.03,Default,,0000,0000,0000,,Tabii ki kendileri için\Nuygun olmayan bir dünyada Dialogue: 0,0:12:44.05,0:12:46.34,Default,,0000,0000,0000,,zor bir hayat yaşadıkları kesin. Dialogue: 0,0:12:46.37,0:12:50.59,Default,,0000,0000,0000,,80 yıl sonra, biz hâlâ Asperger’i\Nyakalamaya çalışıyoruz ki Dialogue: 0,0:12:50.59,0:12:53.98,Default,,0000,0000,0000,,o otizmin en zor yanlarının “tedavisi”nin Dialogue: 0,0:12:53.98,0:12:56.96,Default,,0000,0000,0000,,anlayışlı öğretmenlerinde, Dialogue: 0,0:12:56.96,0:12:59.26,Default,,0000,0000,0000,,yardımcı işverenlerinde, Dialogue: 0,0:12:59.27,0:13:01.14,Default,,0000,0000,0000,,destek topluluklarında Dialogue: 0,0:13:01.14,0:13:04.54,Default,,0000,0000,0000,,ve çocuklarının potansiyeline inanan \Nebeveynlerinde bulunduğuna inanıyordu. Dialogue: 0,0:13:04.82,0:13:07.91,Default,,0000,0000,0000,,Zosia Zaks adında otistik bir adam\Nbir keresinde şöyle demişti: Dialogue: 0,0:13:07.92,0:13:13.12,Default,,0000,0000,0000,,“İnsanlık gemisini yüzdürmek için \Nhaydi herkes işbaşına!” Dialogue: 0,0:13:13.12,0:13:16.09,Default,,0000,0000,0000,,Belirsiz bir geleceğe doğru\Nyelken açarken, Dialogue: 0,0:13:16.09,0:13:19.66,Default,,0000,0000,0000,,toplum olarak karşı karşıya kaldığımız \Nzorluklarla mücadele etmek için Dialogue: 0,0:13:19.68,0:13:23.71,Default,,0000,0000,0000,,gezegenimizdeki insan zekâsının\Nher çeşidinin birlikte çalışmasına Dialogue: 0,0:13:23.71,0:13:25.47,Default,,0000,0000,0000,,ihtiyacımız var. Dialogue: 0,0:13:25.47,0:13:27.78,Default,,0000,0000,0000,,Bir tane bile zekâyı boşa harcama \Nlüksümüz yok. Dialogue: 0,0:13:27.79,0:13:29.08,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkür ederim. Dialogue: 0,0:13:29.08,0:13:32.87,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)