0:00:01.000,0:00:05.000
Nie mogę pokazać wam twarzy

0:00:05.000,0:00:10.000
albo przyjdą po mnie źli ludzie.

0:00:10.000,0:00:14.000
Moja podróż rozpoczęła się 14 lat temu.

0:00:14.000,0:00:18.000
Byłem młodym reporterem, [br]prosto po studiach

0:00:18.000,0:00:21.000
i dostałem "gorący temat".

0:00:21.000,0:00:24.000
To była dość prosta historia

0:00:24.000,0:00:27.000
o policjantach biorących łapówki

0:00:27.000,0:00:30.000
od handlarzy ulicznych.

0:00:30.000,0:00:33.000
Jako młody reporter myślałem,

0:00:33.000,0:00:37.000
żeby muszę uzyskać maksymalny rozgłos,

0:00:37.000,0:00:39.000
bo o łapówkach wszyscy wiedzieli,

0:00:39.000,0:00:43.000
a nic nie było ich w stanie wykorzenić.

0:00:43.000,0:00:45.000
Postanowiłem udawać handlarza.

0:00:45.000,0:00:49.000
Postanowiłem udawać handlarza.

0:00:49.000,0:00:52.000
Handlując byłem w stanie zebrać

0:00:52.000,0:00:55.000
niezbite dowody.

0:00:55.000,0:00:58.000
Rozgłos był ogromny.

0:00:58.000,0:01:00.000
To było fantastyczne.

0:01:00.000,0:01:04.000
Nazywają to dziennikarstwem uczestniczącym

0:01:04.000,0:01:07.000
lub dziennikarstwem śledczym.

0:01:07.000,0:01:11.000
Jestem dziennikarzem śledczym.

0:01:11.000,0:01:15.000
Moje dziennikarstwo opiera się [br]na 3 podstawowych zasadach:

0:01:15.000,0:01:20.000
pozyskanie nazwisk, dowodów[br]i osadzanie w wiezieniu.

0:01:20.000,0:01:22.000
W dziennikarstwie chodzi o wyniki,

0:01:22.000,0:01:26.000
o wpływanie na społeczności [br]czy społeczeństwo

0:01:26.000,0:01:29.000
w najbardziej progresywny sposób.

0:01:29.000,0:01:33.000
Siedzę w tym od ponad 14 lat,

0:01:33.000,0:01:36.000
i mogę powiedzieć, że wyniki są bardzo dobre.

0:01:36.000,0:01:39.000
Przychodzi mi do głowy

0:01:39.000,0:01:41.000
pewien artykuł, nad którym pracowałem,

0:01:41.000,0:01:43.000
"Duch dziecka".

0:01:43.000,0:01:47.000
Chodziło o dzieci urodzone z deformacjami,

0:01:47.000,0:01:50.000
i ich rodziców, którzy uważali,

0:01:50.000,0:01:51.000
i ich rodziców, którzy uważali,

0:01:51.000,0:01:54.000
że nie zasługują na życie w społeczeństwie,

0:01:54.000,0:01:57.000
dlatego podawali im miksturę,

0:01:57.000,0:01:59.000
po której dzieci umierały.

0:01:59.000,0:02:02.000
Zbudowałem lalkę imitującą dziecko

0:02:02.000,0:02:04.000
i udałem się na wieś,

0:02:04.000,0:02:08.000
udając, że dziecko urodziło się

0:02:08.000,0:02:12.000
z deformacjami, a tu byli tacy, [br]co zajmują się zabijaniem.

0:02:12.000,0:02:15.000
Właśnie się przygotowują.

0:02:15.000,0:02:19.000
Postawiłem policję w stan gotowości.

0:02:19.000,0:02:21.000
Następnego ranka mężczyźni

0:02:21.000,0:02:24.000
przyszli zabić dziecko.

0:02:24.000,0:02:28.000
Pamiętam z jaka powagą [br]warzyli miksturę na ogniu,

0:02:28.000,0:02:31.000
Pamiętam z jaka powagą [br]warzyli miksturę na ogniu,

0:02:31.000,0:02:33.000
szykując ją do podania dziecku.

0:02:33.000,0:02:35.000
W tym czasie [br]zawiadomiona przeze mnie policja,

0:02:35.000,0:02:38.000
była już w stanie gotowości,

0:02:38.000,0:02:41.000
i jak tylko mikstura była gotowa,

0:02:41.000,0:02:44.000
i jak tylko mikstura była gotowa,

0:02:44.000,0:02:46.000
zadzwoniłem po nich.

0:02:46.000,0:02:50.000
Aresztowanie się udało.

0:02:50.000,0:02:53.000
Właśnie stoją przed sądem.

0:02:53.000,0:02:55.000
Pamiętamy podstawowe zasady:

0:02:55.000,0:02:58.000
pozyskiwanie nazwisk, dowodów [br]i osadzanie w więzieniu.

0:02:58.000,0:03:00.000
Postępowanie jest w trakcie

0:03:00.000,0:03:02.000
i jestem pewien, że koniec końców

0:03:02.000,0:03:05.000
trafią tam, gdzie powinni.

0:03:05.000,0:03:07.000
trafią tam, gdzie powinni.

0:03:07.000,0:03:10.000
Inna ważna historia odnosi się do zjawiska

0:03:10.000,0:03:14.000
zwanego "dziećmi złego ducha",

0:03:14.000,0:03:20.000
"Przekleństwo bielactwa"

0:03:20.000,0:03:23.000
Może słyszeliście, że w Tanzanii

0:03:23.000,0:03:26.000
dzieci albinosy

0:03:26.000,0:03:30.000
czasami uznawane są za niezdatne

0:03:30.000,0:03:32.000
do życia w społeczeństwie.

0:03:32.000,0:03:36.000
Ich ciała rąbie się maczetami

0:03:36.000,0:03:40.000
i stosuje do wywarów

0:03:40.000,0:03:43.000
i mikstur dla ludzi szukających bogactwa.

0:03:43.000,0:03:46.000
Czy inne historie.

0:03:46.000,0:03:49.000
Ponownie zdecydowałem się na śledztwo.

0:03:49.000,0:03:52.000
Udawałem mężczyznę zainteresowanego

0:03:52.000,0:03:55.000
tego typu rzeczami.

0:03:55.000,0:03:57.000
Użyłem sztucznej ręki.

0:03:57.000,0:04:01.000
Pierwszy raz filmowałem ukrytą kamerą.

0:04:01.000,0:04:05.000
Nakręciłem tych, którzy się tym zajmują,

0:04:05.000,0:04:08.000
kiedy chcieli kupić rękę

0:04:08.000,0:04:11.000
w celu przygotowania mikstury.

0:04:11.000,0:04:15.000
Cieszę się, że dziś rząd tanzański [br]podejmuje jakieś działania,

0:04:15.000,0:04:18.000
ale kluczową kwestią jest to, że może to robić

0:04:18.000,0:04:22.000
tylko wtedy, kiedy ma niezbite dowody.

0:04:22.000,0:04:26.000
Moje dziennikarstwo opiera się na takich dowodach.

0:04:26.000,0:04:28.000
Jeśli mowię, że ktoś coś ukradł, mam na to dowody.

0:04:28.000,0:04:30.000
Jeśli mowię, że ktoś coś ukradł, mam na to dowody.

0:04:30.000,0:04:32.000
Pokażę jak doszło do kradzieży,

0:04:32.000,0:04:34.000
kiedy i czego użyto,

0:04:34.000,0:04:36.000
i co z tym zrobiono.

0:04:36.000,0:04:41.000
Czym byłoby dziennikarstwo, [br]gdyby nie dawało korzyści społeczeństwu?

0:04:41.000,0:04:43.000
Moje dziennikarstwo

0:04:43.000,0:04:47.000
jest produktem mojego społeczeństwa.

0:04:47.000,0:04:50.000
Wiem, że ludzie często

0:04:50.000,0:04:54.000
są krytycznie nastawieni

0:04:54.000,0:04:57.000
do dziennikarstwa śledczego.

0:04:57.000,0:05:01.000
(Wideo) Celnik: Wyjął pieniędze z kieszeni

0:05:01.000,0:05:04.000
i położył na stole,

0:05:04.000,0:05:07.000
pokazując, że nie należy się bać.

0:05:07.000,0:05:13.000
Chciał przeszmuglować kakao[br]na Wybrzeże Kości Słoniowej.

0:05:13.000,0:05:17.000
Mając ukryte zamiary, milczałem.

0:05:17.000,0:05:19.000
Nie powiedziałem ani słowa.

0:05:19.000,0:05:21.000
Moi koledzy o niczym nie wiedzieli.

0:05:21.000,0:05:24.000
Po zebraniu pieniędzy,

0:05:24.000,0:05:28.000
czekaliśmy, aż wróci z towarem.

0:05:28.000,0:05:31.000
Natychmiast po jego wyjściu,

0:05:31.000,0:05:32.000
jako dowodzący grupą,

0:05:32.000,0:05:35.000
powiedziałem kolegom, że jeśli wrócą,

0:05:35.000,0:05:37.000
aresztujemy ich.

0:05:37.000,0:05:41.000
Drugi celnik: Nawet nie znam miejsca o nazwie [br][niewyraźnie].

0:05:41.000,0:05:43.000
Nigdy tam nie byłem,

0:05:43.000,0:05:44.000
więc byłem zaskoczony.

0:05:44.000,0:05:49.000
Widać ręce liczące pieniądze.

0:05:49.000,0:05:53.000
Za chwilę widać te pieniądze w moich rękach,

0:05:53.000,0:05:56.000
mimo że nie miałem z nikim kontaktu.

0:05:56.000,0:05:59.000
Z nikim się nie umawiałem.

0:05:59.000,0:06:01.000
Reporter: Gdy Metro News [br]spytało reportera śledczego,

0:06:01.000,0:06:03.000
Anasa Aremeyawa Anasa o opinię,

0:06:03.000,0:06:06.000
uśmiechnął się tylko i udostępnił nagranie,

0:06:06.000,0:06:11.000
którego nie wykorzystał [br]w niedawno emitowanym dokumencie.

0:06:11.000,0:06:13.000
Celnik, który wcześniej wypierał się [br]związku ze sprawą,

0:06:13.000,0:06:16.000
stuka w kalkulator licząc, ile dostanie

0:06:16.000,0:06:21.000
za przemycone kakao.

0:06:21.000,0:06:23.000
Anas Aremeyaw Anas: Jeszcze inna [br]antykorupcyjna historia.

0:06:23.000,0:06:25.000
Tutaj ten sam celnik, kiedy się wypiera.

0:06:25.000,0:06:27.000
Ale kiedy ma się niezbite dowody,

0:06:27.000,0:06:31.000
można wpłynąć na społeczeństwo.

0:06:31.000,0:06:33.000
Oto niektóre nagłówki z gazet.[br](Muzyka)

0:06:33.000,0:06:35.000
[Życzę Anasowi śmierci]

0:06:35.000,0:06:37.000
[Anas kłamie]

0:06:37.000,0:06:40.000
[Alarmujące informacje o łapówkarstwie [br]z wideo Anasa]

0:06:40.000,0:06:43.000
[Przestępstwa wysokich urzędników [br]Służb ds. Ceł, Akcyzy i Prewencji ujawnione]

0:06:43.000,0:06:46.000
[Czy Anas działa dzięki niewidzialnym mocom?]

0:06:46.000,0:06:49.000
[W rządzie zawrzało na wieść o wideo Anasa]

0:06:49.000,0:06:52.000
[Polowanie na myśliwego]

0:06:52.000,0:06:55.000
[Anas " facet od łapówek" w sądzie]

0:06:55.000,0:06:59.000
[15 głów poleciało po taśmie Anasa]

0:06:59.000,0:07:03.000
[Minister finansów popiera Anasa]

0:07:03.000,0:07:06.000
[11 osób przesłuchiwanych w związku [br]z artykułem Anasa]

0:07:06.000,0:07:09.000
[Stowarzyszenie Dziennikarzy Ghany [br]popiera Anasa]

0:07:09.000,0:07:13.000
[Prez. Mills przeprowadza nalot na Tema Harbour [br]w związku z filmem Anasa]

0:07:13.000,0:07:17.000
["Nieżyjący już Prof. John Evans Atta-Mills,[br]były prezydent Ghany"]

0:07:17.000,0:07:19.000
John Evans Atta-Mills: To o czym mówi Anas

0:07:19.000,0:07:23.000
dla wielu z nas nie jest żadną tajemnicą.

0:07:23.000,0:07:27.000
Ci, którzy są agentami,

0:07:27.000,0:07:31.000
i wodzą funkcjonariuszy celnych na pokuszenie,

0:07:31.000,0:07:36.000
mowię wam,

0:07:36.000,0:07:38.000
Ghana tego nie pochwali.

0:07:38.000,0:07:41.000
AAA: To był mój prezydent.

0:07:41.000,0:07:43.000
Wiedziałem, że nie mogę tu przyjechać

0:07:43.000,0:07:46.000
bez czegoś naprawdę specjalnego.

0:07:46.000,0:07:49.000
Mam materiał i jestem bardzo podekscytowany,

0:07:49.000,0:07:53.000
że podzielę się nim tutaj po raz pierwszy.

0:07:53.000,0:07:57.000
Byłem pod przykryciem w więzieniach.

0:07:57.000,0:08:01.000
Byłem tam przez długi czas.

0:08:01.000,0:08:06.000
I powiem wam, że to co widziałem nie jest miłe.

0:08:06.000,0:08:09.000
Ale powtórzę - mogę wpłynąć na społeczeństwo

0:08:09.000,0:08:13.000
i rząd, tylko jeśli mam niezbite dowody.

0:08:13.000,0:08:16.000
Wiele razy władze więzień przeczyły

0:08:16.000,0:08:19.000
jakimkolwiek problemom z narkomanią,

0:08:19.000,0:08:23.000
homoseksualizmem, i wieloma sprawami,

0:08:23.000,0:08:24.000
które mają miejsce.

0:08:24.000,0:08:28.000
Jak miałem uzyskać niezbite dowody?

0:08:28.000,0:08:32.000
Siedząc w wiezieniu. ["Więzienie Nsawan"]

0:08:32.000,0:08:36.000
Tu widzimy stosy trupów.

0:08:36.000,0:08:39.000
Miałem okazję towarzyszyć jednemu z więźniów,

0:08:39.000,0:08:43.000
jednemu z przyjaciół, od choroby do śmierci,

0:08:43.000,0:08:47.000
to było okropne.

0:08:47.000,0:08:50.000
Podawano nam popsute jedzenie.

0:08:50.000,0:08:55.000
Niektóre rzeczy, które jedliśmy

0:08:55.000,0:08:59.000
nie nadawały się dla istot ludzkich.

0:08:59.000,0:09:03.000
Sanitariaty w fatalnym stanie.

0:09:03.000,0:09:08.000
Trzeba stać w kolejce, żeby z skorzystać z normalnej.

0:09:08.000,0:09:11.000
Rozumiem przez to dziurę,

0:09:11.000,0:09:14.000
z której korzystają cztery osoby naraz.

0:09:14.000,0:09:18.000
Gdyby to komuś opowiedzieć,

0:09:18.000,0:09:19.000
mało kto by uwierzył.

0:09:19.000,0:09:22.000
Można to udowodnić

0:09:22.000,0:09:24.000
jedynie przedstawiając niezbite dowody.

0:09:24.000,0:09:27.000
Oczywiście nakrotyków tam pod dostatkiem.

0:09:27.000,0:09:30.000
Łatwiej tam o konopie\, heroinę i kokainę,

0:09:30.000,0:09:33.000
niż poza murami więzienia.

0:09:33.000,0:09:38.000
Zło w społeczeństwie to choroba ekstremalna,

0:09:38.000,0:09:40.000
a choroby ekstremalne,

0:09:40.000,0:09:43.000
wymagają ekstremalnych środków zaradczych.

0:09:43.000,0:09:46.000
Moje dziennikarstwo może się nie sprawdzić [br]na innych kontynentach

0:09:46.000,0:09:47.000
lub w innych krajach,

0:09:47.000,0:09:51.000
ale sprawdza się w mojej część Afryki,

0:09:51.000,0:09:53.000
bo zwykle, kiedy ludzie słyszą

0:09:53.000,0:09:56.000
o korupcji pytają o dowody.

0:09:56.000,0:09:57.000
"Pokaż mi dowody" - mówią.

0:09:57.000,0:09:59.000
Odpowiadam: "Oto dowody".

0:09:59.000,0:10:04.000
To one pomogły umieścić tylu za kratkami.

0:10:04.000,0:10:07.000
My, mieszkańcy Afryki

0:10:07.000,0:10:10.000
opowiadamy te historie lepiej, bo widzimy

0:10:10.000,0:10:12.000
i stawiamy czoła tym warunkom na co dzień.

0:10:12.000,0:10:14.000
Dlatego tak bardzo cieszyłem się,

0:10:14.000,0:10:16.000
kiedy rozpoczęliśmy serie "Africa Investigates",

0:10:16.000,0:10:20.000
w ramach której badamy wiele krajów Afryki.

0:10:20.000,0:10:23.000
Dzięki sukcesowi "Africa Investigates"

0:10:23.000,0:10:26.000
posuwamy się dalej w świat.

0:10:26.000,0:10:28.000
Kiedy skończymy, dużo więcej złych ludzi

0:10:28.000,0:10:32.000
z naszego kontynentu skończy za kratami.

0:10:32.000,0:10:34.000
Nie poprzestaniemy na tym.

0:10:34.000,0:10:37.000
Mam zamiar kontynuować [br]tego rodzaju dziennikarstwo,

0:10:37.000,0:10:40.000
bo wiem, że gdy źli ludzie niszczą,

0:10:40.000,0:10:42.000
dobrzy muszą budować i scalać.

0:10:42.000,0:10:43.000
Dziękuję bardzo.

0:10:43.000,0:10:52.000
(Brawa)

0:10:53.000,0:10:55.000
Chris Anderson: Dziękujemy.

0:10:55.000,0:10:57.000
Mam kilka pytań.

0:10:57.000,0:11:01.000
Jak się znalazłeś w więzieniu? [br]To było zaledwie kilka tygodni temu, tak?

0:11:01.000,0:11:03.000
AAA: Zgadza się. Dziennikarstwo śledcze

0:11:03.000,0:11:06.000
polega na dobrym ustawieniu priorytetów.

0:11:06.000,0:11:08.000
Stanąłem przed sądem.

0:11:08.000,0:11:10.000
Przeszedłem cały proces prawny,

0:11:10.000,0:11:12.000
ponieważ władze więzienia

0:11:12.000,0:11:15.000
zawsze sprawdzają czy się tam było, czy nie.

0:11:15.000,0:11:17.000
Tak się tam znalazłem.

0:11:17.000,0:11:19.000
CA: Czyli ktoś cie pozwał,

0:11:19.000,0:11:22.000
zostałeś aresztowany

0:11:22.000,0:11:24.000
i zrobiłeś to celowo.

0:11:24.000,0:11:26.000
AAA: Tak.

0:11:26.000,0:11:29.000
CA: Opowiedz nam o strachu

0:11:29.000,0:11:31.000
i jak sobie z nim radzisz,

0:11:31.000,0:11:33.000
bo regularnie stawiasz swoje życie [br]w sytuacjach zagrożenia.

0:11:33.000,0:11:35.000
Jak sobie z tym radzisz?

0:11:35.000,0:11:38.000
AAA: Działanie pod przykryciem, [br]to zawsze ostateczność.

0:11:38.000,0:11:40.000
Zanim się na to decyduję,[br]kieruję się pewnymi zasadami.

0:11:40.000,0:11:43.000
Jestem w stanie pozbyć się strachu tylko wtedy,

0:11:43.000,0:11:46.000
gdy jestem pewien, że wszystkie środki ostrożności

0:11:46.000,0:11:49.000
zostały podjęte. Nie robię tego sam.[br]Mam ekipę wsparcia,

0:11:49.000,0:11:52.000
która zapewnia, że system zabezpieczeń

0:11:52.000,0:11:54.000
działa bez zarzutu. Należy też podejmować

0:11:54.000,0:11:57.000
przemyślane decyzje, w każdym przypadku.

0:11:57.000,0:12:00.000
Jeśli tego nie zrobisz, możesz stracić życie.

0:12:00.000,0:12:02.000
Gdy system zabezpieczeń jest sprawdzony,

0:12:02.000,0:12:04.000
wtedy działam. Tak, to ryzykowne,

0:12:04.000,0:12:07.000
ale to wpisane w ryzyko zawodu.

0:12:07.000,0:12:09.000
Każdy narażony jest na jakieś zagrożenia.

0:12:09.000,0:12:10.000
A skoro wiesz, że w twoim zawodzie

0:12:10.000,0:12:13.000
to norma, po prostu je podejmujesz.

0:12:13.000,0:12:15.000
CA: Jesteś niesamowitym człowiekiem [br]i wykonałeś niesamowitą pracę.

0:12:15.000,0:12:17.000
Usłyszeliśmy od ciebie historie,

0:12:17.000,0:12:20.000
jakich nikt z nas wcześniej pewnie nie słyszał.

0:12:20.000,0:12:24.000
Jesteśmy wdzięczni. Chylimy czoła.[br]Dziękuję bardzo, Anas.

0:12:24.000,0:12:25.000
AAA: Dziękuję.

0:12:25.000,0:12:29.000
CA: Dziękuję. Uważaj na siebie. [br](Brawa)