0:00:05.916,0:00:12.525
Cứ mỗi hai giây, sẽ có một người[br]ở đâu đó trên thế giới bị đột quỵ.

0:00:12.525,0:00:17.878
Và cứ sáu người sẽ có một người bị đột quỵ[br]vào thời điểm nào đó trong đời.

0:00:17.878,0:00:20.818
Đột quỵ gây thiếu oxy [br]đến các tế bào não

0:00:20.818,0:00:23.589
là một trong những nguyên nhân[br]gây tử vong phổ biến nhất

0:00:23.589,0:00:26.785
và là nguyên nhân chính gây tàn tật[br]có thể ngăn ngừa.

0:00:26.785,0:00:31.449
Khi ai đó trải qua cơn đột quỵ,[br]trợ giúp y tế kịp thời là rất quan trọng,

0:00:31.449,0:00:34.729
và thường giúp tránh được[br]tổn thương não vĩnh viễn.

0:00:34.729,0:00:37.588
Nhưng điều gì gây ra đột quỵ?

0:00:37.588,0:00:40.849
Và bác sĩ sẽ làm gì để xử lý?

0:00:40.849,0:00:44.520
Bộ não chỉ chiếm 2% khối lượng cơ thể

0:00:44.520,0:00:48.958
nhưng tiêu thụ hơn 20% oxy trong máu.

0:00:48.958,0:00:52.751
Oxy được đưa lên não[br]thông qua một hệ động mạch.

0:00:52.751,0:00:55.638
Động mạch cảnh cung cấp oxy[br]cho phần trước não,

0:00:55.638,0:00:58.688
động mạch đốt sống[br]cung cấp cho phần não sau.

0:00:58.688,0:01:00.719
Chúng được kết nối với nhau,

0:01:00.719,0:01:03.369
và được chia thành các mạch[br]nhỏ và nhỏ hơn nữa,

0:01:03.369,0:01:07.380
giúp hàng tỉ neuron thần kinh[br]nhận được lượng oxy cần thiết.

0:01:07.380,0:01:12.859
Nếu dòng máu bị gián đoạn, cung cấp oxy[br]dừng lại và các tế bào não sẽ chết.

0:01:12.859,0:01:15.490
Điều này có thể xảy ra theo hai cách.

0:01:15.490,0:01:20.641
Đột quỵ xuất huyết xảy ra khi [br]mạch máu bị thủng gây mất máu.

0:01:20.641,0:01:23.530
Nhưng loại phổ biến hơn là[br]đột quỵ do thiếu máu cục bộ,

0:01:23.530,0:01:28.178
khi một cục máu đông chặn mạch máu[br]và làm máu ngừng lưu thông.

0:01:28.178,0:01:30.630
Vậy những cục máu đông này [br]từ đâu mà ra?

0:01:30.630,0:01:33.591
Trong vài dịp hiếm gặp,[br]một thay đổi đột ngột trong nhịp tim

0:01:33.591,0:01:37.900
ngăn cản buồng trên của tim[br]co bóp bình thường.

0:01:37.900,0:01:39.809
Điều này làm chậm sự lưu thông máu,

0:01:39.809,0:01:44.942
làm tiểu cầu, các nhân tố gây đông máu,[br]và các sợi huyết dính lại với nhau.

0:01:44.942,0:01:46.731
Cục máu đông sẽ được đưa tới

0:01:46.731,0:01:50.611
động mạch và các mạch máu[br]cung cấp cho não

0:01:50.611,0:01:54.092
cho tới khi nó không thể[br]di chuyển được nữa.

0:01:54.092,0:01:56.297
Đây được gọi là sự tắc nghẽn mạch,

0:01:56.297,0:02:00.665
nó cắt giảm lượng oxy cung cấp[br]đến toàn bộ các tế bào ở hạ lưu.

0:02:00.665,0:02:05.862
Bộ não không có cơ quan cảm nhận cơn đau,[br]nên bạn không thể cảm thấy sự tắc nghẽn.

0:02:05.862,0:02:08.672
Nhưng sự thiếu hụt oxy[br]làm chậm chức năng não

0:02:08.672,0:02:11.802
có thể gây ra những tác động bất ngờ[br]và dễ nhận biết.

0:02:11.802,0:02:15.593
Ví dụ, nếu khu vực bị ảnh hưởng[br]chịu trách nhiệm về ngôn ngữ,

0:02:15.593,0:02:18.514
từ ngữ nói ra có thể bị lắp.

0:02:18.514,0:02:21.972
Nếu đột quỵ ảnh hưởng đến phần não[br]điều khiển vận động cơ bắp,

0:02:21.972,0:02:26.553
nó có thể gây ra tình trạng yếu ớt,[br]thường chỉ ở một bên cơ thể.

0:02:26.553,0:02:30.435
Khi điều này xảy ra,[br]cơ thể sẽ cố gắng bù đắp ngay lập tức

0:02:30.435,0:02:33.655
bằng cách chuyển hướng dòng máu[br]đến khu vực bị ảnh hưởng,

0:02:33.655,0:02:36.125
nhưng đây không phải là[br]giải pháp chu toàn.

0:02:36.125,0:02:39.824
Cuối cùng, những tế bào thiếu oxy[br]bắt đầu chết,

0:02:39.824,0:02:43.748
dẫn đến tổn thương não nghiêm trọng,[br]có thể là vĩnh viễn.

0:02:43.748,0:02:48.390
Đó là lý do tại sao cần trợ giúp y tế[br]càng nhanh càng tốt.

0:02:48.390,0:02:51.370
Việc điều trị đầu tiên là truyền[br]một loại thuốc tiêm tĩnh mạch

0:02:51.370,0:02:54.205
gọi là chất hoạt hóa Plasminogen mô,

0:02:54.205,0:02:55.884
phá vỡ cục máu đông

0:02:55.884,0:02:59.855
và cho phép máu lưu thông lại[br]trong động mạch bị tổn thương.

0:02:59.855,0:03:02.015
Nếu được truyền trong vòng vài giờ,

0:03:02.015,0:03:05.415
loại thuốc này làm tăng đáng kể[br]cơ hội sống sót

0:03:05.415,0:03:08.496
và ngăn ngừa các hậu quả lâu dài.

0:03:08.496,0:03:11.646
Nếu không thể truyền[br]chất hoạt hóa Plasminogen mô

0:03:11.646,0:03:13.976
vì bệnh nhân đang dùng [br]những thuốc khác,

0:03:13.976,0:03:18.135
hay có tiền sử chảy máu nặng,[br]hay cục máu đông quá lớn,

0:03:18.135,0:03:23.574
các bác sĩ sẽ thực hiện một quy trình[br]gọi là can thiệp nội mạch.

0:03:23.584,0:03:28.923
Dùng thuốc nhuộm huỳnh quang[br]rọi sáng các mạch máu dưới tia X cực mạnh,

0:03:28.923,0:03:33.146
bác sĩ sẽ chèn một ống dẻo, dài và nhỏ[br]gọi là ống thông

0:03:33.146,0:03:35.375
vào một động mạch ở chân

0:03:35.375,0:03:38.508
và điều khiển nó đến chỗ tắc nghẽn.

0:03:38.508,0:03:41.377
Một thiết bị loại bỏ[br]được dẫn vào ống thông này.

0:03:41.377,0:03:45.867
Nó sẽ nở rộng và neo vào cục máu[br]ngay khi đi qua.

0:03:45.867,0:03:50.597
Sau đó, ống thông sẽ kéo cục máu ra[br]khi nó được tháo bỏ.

0:03:50.597,0:03:53.709
Các phương pháp điều trị này[br]phải được thực hiện càng sớm càng tốt

0:03:53.709,0:03:55.338
để bảo toàn chức năng não,

0:03:55.338,0:03:59.588
có nghĩa là phải nhanh chóng nhận ra[br]nếu ai đó sắp bị đột quỵ.

0:03:59.588,0:04:01.017
Vậy làm sao để biết?

0:04:01.017,0:04:03.869
Đây là ba cách thử nhanh chóng:

0:04:03.869,0:04:06.558
1. Yêu cầu họ mỉm cười.

0:04:06.558,0:04:11.118
Miệng bị méo hay gương mặt chảy xệ[br]có thể biểu thị sự yếu cơ.

0:04:11.118,0:04:13.879
2. Đề nghị người đó giơ hai tay lên.

0:04:13.879,0:04:19.829
Nếu một tay đổ xuống, cánh tay bị yếu đó[br]cũng là dấu hiệu của đột quỵ.

0:04:19.829,0:04:23.919
3. Yêu cầu họ lặp lại một từ[br]hay cụm từ đơn giản.

0:04:23.919,0:04:26.788
Nếu họ nói líu lưỡi hay [br]phát âm kỳ lạ,

0:04:26.788,0:04:31.489
có thể khu vực ngôn ngữ trong não[br]bị thiếu oxy.

0:04:31.489,0:04:37.281
Đây đôi khi được gọi là thử nghiệm FAST,[br]T là viết tắt của Time.

0:04:37.281,0:04:42.290
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào,[br]hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

0:04:42.290,0:04:46.071
Mạng sống có thể phụ thuộc vào đó.