1
00:00:06,956 --> 00:00:12,525
Dünyanın herhangi bir yerinde, 
her iki saniyede bir inme geçiriliyor.

2
00:00:12,525 --> 00:00:17,878
Her altı kişiden biri
hayatının bir döneminde inme geçirecek.

3
00:00:17,878 --> 00:00:20,868
İnme beyin hücrelerini
oksijenden yoksun bırakır,

4
00:00:20,868 --> 00:00:23,589
en yaygın ölüm nedenlerinden birisidir

5
00:00:23,589 --> 00:00:26,785
ve önlenebilir engelliliğin
başlıca nedenidir.

6
00:00:26,785 --> 00:00:31,449
Biri inme geçirdiğinde
acil tıbbi müdahale çok önemlidir

7
00:00:31,449 --> 00:00:34,729
ve genellikle 
kalıcı beyin hasarını önleyebilir.

8
00:00:34,729 --> 00:00:37,588
Peki inmelerin nedeni nedir?

9
00:00:37,588 --> 00:00:40,849
Doktorlar tedavi için ne yapabilir?


10
00:00:40,849 --> 00:00:44,520
Beyin vücut kütlenizin 
sadece %2'sini oluşturur

11
00:00:44,520 --> 00:00:48,958
ancak kandaki oksijenin
%20'sinden fazlasını tüketir.

12
00:00:48,958 --> 00:00:52,751
Oksijen beyne bir arter sistemi 
vasıtasıyla taşınır.

13
00:00:52,751 --> 00:00:55,638
Karotid arterler beynin 
ön bölümünün beslenmesini sağlarken

14
00:00:55,638 --> 00:00:58,688
vertebral arterler arka bölümünün 
beslenmesini sağlar.

15
00:00:58,688 --> 00:01:00,719
Bağlantılı olan bu damar sistemleri

16
00:01:00,719 --> 00:01:03,369
küçük ve daha küçük damarlara bölünerek


17
00:01:03,369 --> 00:01:07,380
milyarlarca nöronun ihtiyacı olan 
oksijeni taşırlar.

18
00:01:07,380 --> 00:01:13,349
Kan dolaşımı engellenirse, oksijen 
sağlanması durur ve beyin hücreleri ölür.

19
00:01:13,349 --> 00:01:15,490
Bunun oluşması için iki durum vardır.

20
00:01:15,490 --> 00:01:20,641
Hemorajik inme, yırtılan bir damardan
kanın sızması nedeniyle meydana gelir.

21
00:01:20,641 --> 00:01:23,530
İskemik inme daha yaygın görülen tiptir,

22
00:01:23,530 --> 00:01:28,518
damar içerisine yerleşen bir pıhtının
kan akımını engellemesiyle oluşur.

23
00:01:28,518 --> 00:01:30,690
Bu pıhtılar nereden geliyor?

24
00:01:30,690 --> 00:01:33,591
Nadiren, kalp ritminde ani bir değişiklik

25
00:01:33,591 --> 00:01:37,900
kalbin kulakçıklarının normal şekilde
kasılmasını önler.

26
00:01:37,900 --> 00:01:39,809
Dolayısıyla kan akımı yavaşlar,

27
00:01:39,809 --> 00:01:45,382
trombositler, pıhtılaşma faktörleri 
ve fibrin birbirine yapışır.

28
00:01:45,382 --> 00:01:46,731
Pıhtı

29
00:01:46,731 --> 00:01:50,611
beyni besleyen arterlere 
ve venlere doğru taşınabilir,

30
00:01:50,611 --> 00:01:54,092
ta ki sığamayacağı bir alana gelene kadar.

31
00:01:54,092 --> 00:01:56,297
Buna emboli denilmektedir

32
00:01:56,297 --> 00:02:00,665
ve akış yönündeki tüm hücrelerin
oksijen tedarikini keser.

33
00:02:00,665 --> 00:02:05,862
Beyinde ağrı reseptörleri yoktur, 
bu nedenle tıkanıklığı hissetmezsiniz.

34
00:02:05,862 --> 00:02:08,672
Oksijen yoksunluğu 
beynin işlevini yavaşlatarak

35
00:02:08,672 --> 00:02:11,802
ani ve fark edilir sonuçlara 
neden olabilir.

36
00:02:11,802 --> 00:02:15,593
Örneğin, etkilenen alan 
konuşmadan sorumluysa

37
00:02:15,593 --> 00:02:18,514
kişi kelimeleri bozuk telaffuz eder 
ya da söyleyemez.

38
00:02:18,514 --> 00:02:21,972
Eğer felç beyindeki kas hareketini 
kontrol eden bir bölümü etkilerse

39
00:02:21,972 --> 00:02:26,553
genellikle vücudun tek tarafında olan 
kas güçsüzlüğüne neden olabilir.

40
00:02:26,553 --> 00:02:30,435
Vücut bu durumu hemen
telafi etmeye çalışacak,

41
00:02:30,435 --> 00:02:33,405
etkilenen bölgeye 
kan akışını yöneltecektir

42
00:02:33,405 --> 00:02:35,885
fakat bu yeterli bir çözüm değildir.

43
00:02:35,885 --> 00:02:39,824
Sonuçta, oksijenden yoksun hücreler
ölmeye başlayarak

44
00:02:39,824 --> 00:02:43,748
ciddi ya da kalıcı olabilecek 
beyin hasarına neden olurlar.

45
00:02:43,748 --> 00:02:48,390
Tıbbi yardımı olabildiğince hızlı almak
bu nedenle önemlidir.

46
00:02:48,390 --> 00:02:51,370
Tedavide ilk seçenek

47
00:02:51,370 --> 00:02:54,205
Doku Plazminojen Aktivatörü denilen 
intravenöz ilaçlardır;

48
00:02:54,205 --> 00:02:55,884
bu ilaçlar kan pıhtısını dağıtarak

49
00:02:55,884 --> 00:02:59,855
tehlike arz eden arterde kan akımının 
yeniden başlamasını sağlarlar.

50
00:02:59,855 --> 00:03:02,015
Birkaç saat içerisinde verilebilirse


51
00:03:02,015 --> 00:03:05,415
bu ilaç, felçten sağ kalma şansını 
büyük ölçüde artırır

52
00:03:05,415 --> 00:03:08,496
ve kalıcı hasarları engeller.

53
00:03:08,496 --> 00:03:11,646
Eğer Doku Plasminojen Aktivatörü

54
00:03:11,646 --> 00:03:13,976
hastanın kullanmakta olduğu 
bazı ilaçlar,

55
00:03:13,976 --> 00:03:15,595
ciddi kanama öyküsü varlığı,

56
00:03:15,595 --> 00:03:18,336
veya büyük bir pıhtı nedeniyle verilemezse

57
00:03:18,336 --> 00:03:23,605
doktorlar, endovasküler trombektomi 
denilen bir yöntem uygulayabilir.

58
00:03:23,605 --> 00:03:28,694
Floresan boya ile kan damarlarını 
görüntüleyen güçlü bir röntgen altında,

59
00:03:28,694 --> 00:03:33,146
doktor kateter adı verilen 
uzun, ince, esnek bir tüpü

60
00:03:33,146 --> 00:03:35,375
bacaktaki atardamar içine yerleştirir

61
00:03:35,375 --> 00:03:38,508
ve tıkanıklığa kadar tüm yol boyunca 
manevra yaparak ilerler.

62
00:03:38,508 --> 00:03:41,377
Bir pıhtı tutucu stent 
bu kateterden geçirilir.

63
00:03:41,377 --> 00:03:45,867
Stent açılarak pıhtıyı damarın içinde 
yakalayıp bağlar.

64
00:03:45,867 --> 00:03:50,737
Kateter ayrıldığında pıhtı da 
dışarıya çıkar.

65
00:03:50,737 --> 00:03:53,579
Bu tedavilerin beyin fonksiyonunu
korumak için

66
00:03:53,579 --> 00:03:55,338
en kısa sürede yapılması gerekmekte,

67
00:03:55,338 --> 00:03:59,588
Bu da birisi inme geçiriyorsa 
hızlı düşünmek gerekiyor demek.

68
00:03:59,588 --> 00:04:01,017
Peki nasıl anlarsınız?

69
00:04:01,017 --> 00:04:03,869
İşte denemek için üç hızlı şey:


70
00:04:03,869 --> 00:04:06,558
1. Kişiden gülümsemesini isteyin.

71
00:04:06,558 --> 00:04:11,118
Eğri bir ağız veya yüzde sarkma, 
kas güçsüzlüğünü gösterebilir.

72
00:04:11,118 --> 00:04:13,879
2. Kollarını kaldırmasını isteyin.

73
00:04:13,879 --> 00:04:19,829
Eğer bir kol aşağıya doğru eğilirse
o kolun zaafiyeti felç işaretidir.

74
00:04:19,829 --> 00:04:23,919
3. Onlara basit bir kelime 
veya cümle tekrarlamalarını isteyin.

75
00:04:23,919 --> 00:04:26,788
Eğer konuşmaları bozuk
veya garip geliyorsa

76
00:04:26,788 --> 00:04:31,489
Bu beynin dil alanının oksijenden
yoksun olduğu anlamına gelebilir.

77
00:04:31,489 --> 00:04:37,281
Buna bazen FAST test denir 
ve T zaman demektir.

78
00:04:37,281 --> 00:04:42,290
Eğer bu işaretlerden herhangi birini 
görürseniz hemen acil servisi arayın.

79
00:04:42,290 --> 00:04:44,331
Yaşamlar buna bağlı olabilir.