0:00:06.956,0:00:12.525
Dünyanın herhangi bir yerinde, [br]her iki saniyede bir inme geçiriliyor.

0:00:12.525,0:00:17.878
Her altı kişiden biri[br]hayatının bir döneminde inme geçirecek.

0:00:17.878,0:00:20.868
İnme beyin hücrelerini[br]oksijenden yoksun bırakır,

0:00:20.868,0:00:23.589
en yaygın ölüm nedenlerinden birisidir

0:00:23.589,0:00:26.785
ve önlenebilir engelliliğin[br]başlıca nedenidir.

0:00:26.785,0:00:31.449
Biri inme geçirdiğinde[br]acil tıbbi müdahale çok önemlidir

0:00:31.449,0:00:34.729
ve genellikle [br]kalıcı beyin hasarını önleyebilir.

0:00:34.729,0:00:37.588
Peki inmelerin nedeni nedir?

0:00:37.588,0:00:40.849
Doktorlar tedavi için ne yapabilir?[br]

0:00:40.849,0:00:44.520
Beyin vücut kütlenizin [br]sadece %2'sini oluşturur

0:00:44.520,0:00:48.958
ancak kandaki oksijenin[br]%20'sinden fazlasını tüketir.

0:00:48.958,0:00:52.751
Oksijen beyne bir arter sistemi [br]vasıtasıyla taşınır.

0:00:52.751,0:00:55.638
Karotid arterler beynin [br]ön bölümünün beslenmesini sağlarken

0:00:55.638,0:00:58.688
vertebral arterler arka bölümünün [br]beslenmesini sağlar.

0:00:58.688,0:01:00.719
Bağlantılı olan bu damar sistemleri

0:01:00.719,0:01:03.369
küçük ve daha küçük damarlara bölünerek[br]

0:01:03.369,0:01:07.380
milyarlarca nöronun ihtiyacı olan [br]oksijeni taşırlar.

0:01:07.380,0:01:13.349
Kan dolaşımı engellenirse, oksijen [br]sağlanması durur ve beyin hücreleri ölür.

0:01:13.349,0:01:15.490
Bunun oluşması için iki durum vardır.

0:01:15.490,0:01:20.641
Hemorajik inme, yırtılan bir damardan[br]kanın sızması nedeniyle meydana gelir.

0:01:20.641,0:01:23.530
İskemik inme daha yaygın görülen tiptir,

0:01:23.530,0:01:28.518
damar içerisine yerleşen bir pıhtının[br]kan akımını engellemesiyle oluşur.

0:01:28.518,0:01:30.690
Bu pıhtılar nereden geliyor?

0:01:30.690,0:01:33.591
Nadiren, kalp ritminde ani bir değişiklik

0:01:33.591,0:01:37.900
kalbin kulakçıklarının normal şekilde[br]kasılmasını önler.

0:01:37.900,0:01:39.809
Dolayısıyla kan akımı yavaşlar,

0:01:39.809,0:01:45.382
trombositler, pıhtılaşma faktörleri [br]ve fibrin birbirine yapışır.

0:01:45.382,0:01:46.731
Pıhtı

0:01:46.731,0:01:50.611
beyni besleyen arterlere [br]ve venlere doğru taşınabilir,

0:01:50.611,0:01:54.092
ta ki sığamayacağı bir alana gelene kadar.

0:01:54.092,0:01:56.297
Buna emboli denilmektedir

0:01:56.297,0:02:00.665
ve akış yönündeki tüm hücrelerin[br]oksijen tedarikini keser.

0:02:00.665,0:02:05.862
Beyinde ağrı reseptörleri yoktur, [br]bu nedenle tıkanıklığı hissetmezsiniz.

0:02:05.862,0:02:08.672
Oksijen yoksunluğu [br]beynin işlevini yavaşlatarak

0:02:08.672,0:02:11.802
ani ve fark edilir sonuçlara [br]neden olabilir.

0:02:11.802,0:02:15.593
Örneğin, etkilenen alan [br]konuşmadan sorumluysa

0:02:15.593,0:02:18.514
kişi kelimeleri bozuk telaffuz eder [br]ya da söyleyemez.

0:02:18.514,0:02:21.972
Eğer felç beyindeki kas hareketini [br]kontrol eden bir bölümü etkilerse

0:02:21.972,0:02:26.553
genellikle vücudun tek tarafında olan [br]kas güçsüzlüğüne neden olabilir.

0:02:26.553,0:02:30.435
Vücut bu durumu hemen[br]telafi etmeye çalışacak,

0:02:30.435,0:02:33.405
etkilenen bölgeye [br]kan akışını yöneltecektir

0:02:33.405,0:02:35.885
fakat bu yeterli bir çözüm değildir.

0:02:35.885,0:02:39.824
Sonuçta, oksijenden yoksun hücreler[br]ölmeye başlayarak

0:02:39.824,0:02:43.748
ciddi ya da kalıcı olabilecek [br]beyin hasarına neden olurlar.

0:02:43.748,0:02:48.390
Tıbbi yardımı olabildiğince hızlı almak[br]bu nedenle önemlidir.

0:02:48.390,0:02:51.370
Tedavide ilk seçenek

0:02:51.370,0:02:54.205
Doku Plazminojen Aktivatörü denilen [br]intravenöz ilaçlardır;

0:02:54.205,0:02:55.884
bu ilaçlar kan pıhtısını dağıtarak

0:02:55.884,0:02:59.855
tehlike arz eden arterde kan akımının [br]yeniden başlamasını sağlarlar.

0:02:59.855,0:03:02.015
Birkaç saat içerisinde verilebilirse[br]

0:03:02.015,0:03:05.415
bu ilaç, felçten sağ kalma şansını [br]büyük ölçüde artırır

0:03:05.415,0:03:08.496
ve kalıcı hasarları engeller.

0:03:08.496,0:03:11.646
Eğer Doku Plasminojen Aktivatörü

0:03:11.646,0:03:13.976
hastanın kullanmakta olduğu [br]bazı ilaçlar,

0:03:13.976,0:03:15.595
ciddi kanama öyküsü varlığı,

0:03:15.595,0:03:18.336
veya büyük bir pıhtı nedeniyle verilemezse

0:03:18.336,0:03:23.605
doktorlar, endovasküler trombektomi [br]denilen bir yöntem uygulayabilir.

0:03:23.605,0:03:28.694
Floresan boya ile kan damarlarını [br]görüntüleyen güçlü bir röntgen altında,

0:03:28.694,0:03:33.146
doktor kateter adı verilen [br]uzun, ince, esnek bir tüpü

0:03:33.146,0:03:35.375
bacaktaki atardamar içine yerleştirir

0:03:35.375,0:03:38.508
ve tıkanıklığa kadar tüm yol boyunca [br]manevra yaparak ilerler.

0:03:38.508,0:03:41.377
Bir pıhtı tutucu stent [br]bu kateterden geçirilir.

0:03:41.377,0:03:45.867
Stent açılarak pıhtıyı damarın içinde [br]yakalayıp bağlar.

0:03:45.867,0:03:50.737
Kateter ayrıldığında pıhtı da [br]dışarıya çıkar.

0:03:50.737,0:03:53.579
Bu tedavilerin beyin fonksiyonunu[br]korumak için

0:03:53.579,0:03:55.338
en kısa sürede yapılması gerekmekte,

0:03:55.338,0:03:59.588
Bu da birisi inme geçiriyorsa [br]hızlı düşünmek gerekiyor demek.

0:03:59.588,0:04:01.017
Peki nasıl anlarsınız?

0:04:01.017,0:04:03.869
İşte denemek için üç hızlı şey:[br]

0:04:03.869,0:04:06.558
1. Kişiden gülümsemesini isteyin.

0:04:06.558,0:04:11.118
Eğri bir ağız veya yüzde sarkma, [br]kas güçsüzlüğünü gösterebilir.

0:04:11.118,0:04:13.879
2. Kollarını kaldırmasını isteyin.

0:04:13.879,0:04:19.829
Eğer bir kol aşağıya doğru eğilirse[br]o kolun zaafiyeti felç işaretidir.

0:04:19.829,0:04:23.919
3. Onlara basit bir kelime [br]veya cümle tekrarlamalarını isteyin.

0:04:23.919,0:04:26.788
Eğer konuşmaları bozuk[br]veya garip geliyorsa

0:04:26.788,0:04:31.489
Bu beynin dil alanının oksijenden[br]yoksun olduğu anlamına gelebilir.

0:04:31.489,0:04:37.281
Buna bazen FAST test denir [br]ve T zaman demektir.

0:04:37.281,0:04:42.290
Eğer bu işaretlerden herhangi birini [br]görürseniz hemen acil servisi arayın.

0:04:42.290,0:04:44.331
Yaşamlar buna bağlı olabilir.