[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.96,0:00:12.52,Default,,0000,0000,0000,,Co dwie sekundy na świecie\Nktoś dostaje udaru mózgu.
Dialogue: 0,0:00:12.52,0:00:17.88,Default,,0000,0000,0000,,Jedna na sześć osób dozna udaru\Nw którymś momencie swojego życia.
Dialogue: 0,0:00:17.88,0:00:20.87,Default,,0000,0000,0000,,Udar pozbawia komórki mózgowe tlenu,
Dialogue: 0,0:00:20.87,0:00:23.59,Default,,0000,0000,0000,,jest jednym z najczęstszych\Npowodów śmierci
Dialogue: 0,0:00:23.59,0:00:26.78,Default,,0000,0000,0000,,oraz główną przyczyną kalectwa,\Nktóremu można zapobiec.
Dialogue: 0,0:00:26.78,0:00:31.45,Default,,0000,0000,0000,,Przy udarze kluczowa jest szybka pomoc,
Dialogue: 0,0:00:31.45,0:00:34.73,Default,,0000,0000,0000,,która często pomaga uniknąć\Ntrwałego uszkodzenia mózgu.
Dialogue: 0,0:00:34.73,0:00:37.59,Default,,0000,0000,0000,,Ale co powoduje udar?
Dialogue: 0,0:00:37.59,0:00:40.85,Default,,0000,0000,0000,,I jak wygląda leczenie?
Dialogue: 0,0:00:40.85,0:00:44.52,Default,,0000,0000,0000,,Mózg stanowi tylko 2% masy ciała,
Dialogue: 0,0:00:44.52,0:00:48.96,Default,,0000,0000,0000,,ale zużywa ponad 20% tlenu we krwi.
Dialogue: 0,0:00:48.96,0:00:52.75,Default,,0000,0000,0000,,Tlen dociera do mózgu przez system tętnic.
Dialogue: 0,0:00:52.75,0:00:55.64,Default,,0000,0000,0000,,Tętnice szyjne zaopatrują\Nw tlen przednią część mózgu,
Dialogue: 0,0:00:55.64,0:00:58.69,Default,,0000,0000,0000,,a tętnice kręgowe tylną część.
Dialogue: 0,0:00:58.69,0:01:00.72,Default,,0000,0000,0000,,Połączone ze sobą tętnice
Dialogue: 0,0:01:00.72,0:01:03.37,Default,,0000,0000,0000,,dzielą się na mniejsze naczynia,
Dialogue: 0,0:01:03.37,0:01:07.38,Default,,0000,0000,0000,,które dostarczają tlen miliardom neuronów.
Dialogue: 0,0:01:07.38,0:01:11.09,Default,,0000,0000,0000,,Przerwanie przepływu krwi\Nwstrzymuje dostawę tlenu
Dialogue: 0,0:01:11.09,0:01:13.35,Default,,0000,0000,0000,,i komórki mózgowe obumierają.
Dialogue: 0,0:01:13.35,0:01:15.49,Default,,0000,0000,0000,,Może do tego dojść w dwóch sytuacjach.
Dialogue: 0,0:01:15.49,0:01:20.64,Default,,0000,0000,0000,,Udar krwotoczny występuje na skutek\Nwylewu krwi przez przerwane naczynie.
Dialogue: 0,0:01:20.64,0:01:23.53,Default,,0000,0000,0000,,Jednak częściej dochodzi\Ndo udaru niedokrwiennego,
Dialogue: 0,0:01:23.53,0:01:28.52,Default,,0000,0000,0000,,kiedy zakrzep blokuje naczynie\Ni zatrzymuje dopływ krwi.
Dialogue: 0,0:01:28.52,0:01:30.69,Default,,0000,0000,0000,,Jak powstają zakrzepy?
Dialogue: 0,0:01:30.69,0:01:33.59,Default,,0000,0000,0000,,W rzadkich przypadkach\Nnagłe zaburzenie rytmu serca
Dialogue: 0,0:01:33.59,0:01:37.90,Default,,0000,0000,0000,,uniemożliwia prawidłowy skurcz\Nprzedsionków serca.
Dialogue: 0,0:01:37.90,0:01:39.81,Default,,0000,0000,0000,,To spowalnia przepływ krwi,
Dialogue: 0,0:01:39.81,0:01:45.38,Default,,0000,0000,0000,,przez co płytki krwi, czynniki krzepnięcia\Ni włóknik zlepiają się ze sobą.
Dialogue: 0,0:01:45.38,0:01:48.78,Default,,0000,0000,0000,,Zakrzep wędruje do tętnic\Ni naczyń krwionośnych
Dialogue: 0,0:01:48.78,0:01:50.61,Default,,0000,0000,0000,,dostarczających krew do mózgu,
Dialogue: 0,0:01:50.61,0:01:54.09,Default,,0000,0000,0000,,aż dotrze do takiego,\Nprzez które nie może się przecisnąć.
Dialogue: 0,0:01:54.09,0:01:56.30,Default,,0000,0000,0000,,Wtedy dochodzi do zatoru,
Dialogue: 0,0:01:56.30,0:02:00.66,Default,,0000,0000,0000,,który odcina dopływ tlenu\Nkolejnym komórkom.
Dialogue: 0,0:02:00.66,0:02:05.86,Default,,0000,0000,0000,,Mózg nie ma receptorów bólowych,\Nwięc nie czujemy samego zatoru.
Dialogue: 0,0:02:05.86,0:02:08.67,Default,,0000,0000,0000,,Ale niedobór tlenu\Nspowalnia czynności mózgu,
Dialogue: 0,0:02:08.67,0:02:11.80,Default,,0000,0000,0000,,więc może mieć nagłe i zauważalne skutki.
Dialogue: 0,0:02:11.80,0:02:15.59,Default,,0000,0000,0000,,Na przykład jeśli dotknięty obszar\Njest odpowiedzialny za mowę,
Dialogue: 0,0:02:15.59,0:02:18.51,Default,,0000,0000,0000,,słowa chorego mogą brzmieć niewyraźnie.
Dialogue: 0,0:02:18.51,0:02:21.97,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli udar dotyczy obszaru mózgu\Nkontrolującego ruchy mięśni,
Dialogue: 0,0:02:21.97,0:02:26.55,Default,,0000,0000,0000,,może spowodować niedowład,\Nczęsto tylko jednej strony ciała.
Dialogue: 0,0:02:26.55,0:02:30.44,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy do tego dochodzi,\Nciało próbuje to zrównoważyć,
Dialogue: 0,0:02:30.44,0:02:33.40,Default,,0000,0000,0000,,zmieniając kierunek przepływu krwi\Ndo dotkniętego obszaru,
Dialogue: 0,0:02:33.40,0:02:35.88,Default,,0000,0000,0000,,ale nie jest to idealne rozwiązanie.
Dialogue: 0,0:02:35.88,0:02:39.82,Default,,0000,0000,0000,,W końcu komórki pozbawione\Ntlenu zaczynają obumierać,
Dialogue: 0,0:02:39.82,0:02:43.75,Default,,0000,0000,0000,,prowadząc do poważnego\Nalbo trwałego uszkodzenia mózgu.
Dialogue: 0,0:02:43.75,0:02:48.39,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego tak ważne jest uzyskanie\Nnatychmiastowej opieki lekarskiej.
Dialogue: 0,0:02:48.39,0:02:51.37,Default,,0000,0000,0000,,Terapią pierwszego rzutu jest lek dożylny
Dialogue: 0,0:02:51.37,0:02:54.20,Default,,0000,0000,0000,,zwany tkankowym aktywatorem plazminogenu,
Dialogue: 0,0:02:54.20,0:02:55.88,Default,,0000,0000,0000,,który rozbija zakrzep
Dialogue: 0,0:02:55.88,0:02:59.86,Default,,0000,0000,0000,,i umożliwia ponowny przepływ krwi\Nw zagrożonej tętnicy.
Dialogue: 0,0:02:59.86,0:03:02.02,Default,,0000,0000,0000,,Lek podany w ciągu kilku godzin
Dialogue: 0,0:03:02.02,0:03:05.42,Default,,0000,0000,0000,,znacznie zwiększa szanse przeżycia
Dialogue: 0,0:03:05.42,0:03:08.50,Default,,0000,0000,0000,,i uniknięcia trwałych konsekwencji.
Dialogue: 0,0:03:08.50,0:03:11.65,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli nie można podać\Ntkankowego aktywatora plazminogenu,
Dialogue: 0,0:03:11.65,0:03:13.98,Default,,0000,0000,0000,,bo pacjent przyjmuje pewne leki,
Dialogue: 0,0:03:13.98,0:03:15.60,Default,,0000,0000,0000,,ma skłonność do poważnych krwawień
Dialogue: 0,0:03:15.60,0:03:18.34,Default,,0000,0000,0000,,albo zakrzep jest wyjątkowo duży,
Dialogue: 0,0:03:18.34,0:03:23.60,Default,,0000,0000,0000,,lekarze mogą przeprowadzić\Nwewnątrznaczyniową trombektomię.
Dialogue: 0,0:03:23.60,0:03:28.69,Default,,0000,0000,0000,,Kontrast uwidacznia naczynia krwionośne\Npod wpływem promieni rentgena,
Dialogue: 0,0:03:28.69,0:03:33.15,Default,,0000,0000,0000,,a lekarz wprowadza długą, cienką\Ni giętką rurkę zwaną cewnikiem
Dialogue: 0,0:03:33.15,0:03:35.38,Default,,0000,0000,0000,,do tętnicy w nodze
Dialogue: 0,0:03:35.38,0:03:38.51,Default,,0000,0000,0000,,i manewruje nim, aż dotrze do zatoru.
Dialogue: 0,0:03:38.51,0:03:41.38,Default,,0000,0000,0000,,Przez cewnik przechodzi stent.
Dialogue: 0,0:03:41.38,0:03:45.87,Default,,0000,0000,0000,,Po dotarciu do zatoru\Nrozwija się i chwyta go.
Dialogue: 0,0:03:45.87,0:03:50.74,Default,,0000,0000,0000,,Wraz z usunięciem cewnika\Nzakrzep zostaje wyciągnięty.
Dialogue: 0,0:03:50.74,0:03:53.68,Default,,0000,0000,0000,,Leczenie trzeba podjąć\Nnajszybciej, jak to możliwe,
Dialogue: 0,0:03:53.68,0:03:55.34,Default,,0000,0000,0000,,żeby zachować czynności mózgu.
Dialogue: 0,0:03:55.34,0:03:59.59,Default,,0000,0000,0000,,Niezbędne jest więc\Nszybkie rozpoznanie udaru.
Dialogue: 0,0:03:59.59,0:04:01.02,Default,,0000,0000,0000,,Po czym poznać objawy udaru?
Dialogue: 0,0:04:01.02,0:04:03.87,Default,,0000,0000,0000,,Oto trzy szybkie sposoby.
Dialogue: 0,0:04:03.87,0:04:06.56,Default,,0000,0000,0000,,1. Poproś chorego o uśmiechnięcie się.
Dialogue: 0,0:04:06.56,0:04:11.12,Default,,0000,0000,0000,,Krzywy uśmiech i opadający kącik ust\Nmogą wskazywać na porażenie mięśni.
Dialogue: 0,0:04:11.12,0:04:13.88,Default,,0000,0000,0000,,2. Poproś o podniesienie ramion.
Dialogue: 0,0:04:13.88,0:04:19.83,Default,,0000,0000,0000,,Opadnięcie jednego z nich\Nmoże świadczyć o udarze.
Dialogue: 0,0:04:19.83,0:04:23.92,Default,,0000,0000,0000,,3. Poproś o powtórzenie\Nprostego słowa albo wyrażenia.
Dialogue: 0,0:04:23.92,0:04:26.79,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli mowa jest niewyraźna albo dziwna,
Dialogue: 0,0:04:26.79,0:04:31.49,Default,,0000,0000,0000,,oznacza to, że obszar mózgu odpowiedzialny\Nza mowę jest pozbawiony tlenu.
Dialogue: 0,0:04:31.49,0:04:37.28,Default,,0000,0000,0000,,To tak zwany test FAST,\Ngdzie T oznacza Time, czyli czas.
Dialogue: 0,0:04:37.28,0:04:42.29,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli zauważysz któryś z tych objawów,\Nniezwłocznie zadzwoń po pogotowie.
Dialogue: 0,0:04:42.29,0:04:44.33,Default,,0000,0000,0000,,Od tego może zależeć życie.