0:00:06.955,0:00:12.525
दोन सेकंदात जगात कुठे न कुठे [br]एखाद्यास पक्षाघात होत असतो.

0:00:12.525,0:00:17.878
सहा पैकी एकास आयुष्यात पक्षाघातास [br]सामोरे जावे लागते.

0:00:17.878,0:00:20.868
पक्षाघाताने मेदुला प्राणवायूचा [br]पुरवठा पेशी करू शकत नाही.

0:00:20.868,0:00:23.589
मृत्यूचे ते सर्वसाधारण कारण आहे.

0:00:23.589,0:00:26.785
आणि अपंगत्वाचे ही प्रमुख कारण आहे.

0:00:26.785,0:00:31.449
एखाद्यास पक्षघात झाल्यावर त्यास [br]तातडीने वैद्यकीय उपचार करावा लागतो.

0:00:31.449,0:00:34.729
त्यामुळे मेंदूचे कायम स्वरूपी होणारे [br]नुकसान टाळता येते.

0:00:34.729,0:00:37.588
पण पक्षाघात का होतो?

0:00:37.588,0:00:40.849
त्यावर डॉक्टर कोणते उपचार करतात.?

0:00:40.849,0:00:44.520
आपल्या शरीराच्या वजनाच्या केवळ [br]दोन टक्के वजन मेंदूचे असते.

0:00:44.520,0:00:48.958
पण तो रक्तातील २० टक्के प्राणवायू [br]उपयोगात आणतो.

0:00:48.958,0:00:52.751
रक्तवाहिन्यांच्या जाळ्यातून [br]हे रक्त मेंदूपर्यंत पोहचते

0:00:52.751,0:00:55.638
मेंदूच्या पुढील भागास carotid[br]रक्तवाहिनी रक्त पुरविते.

0:00:55.638,0:00:58.688
मागील भागास vertebral रक्तवाहिन्या [br]रक्ताचा पुरवठा करतात.

0:00:58.688,0:01:00.719
या दोंनही एकमेकांना जोडलेल्या असतात.

0:01:00.719,0:01:03.369
पुडे त्या लहान बारीक [br]रक्तवाहिन्यात विभागल्या जातात.

0:01:03.369,0:01:07.380
त्यात असत्तात कोट्यावधी न्युरोन्स [br]ज्यांना प्राणवायू लागतो.

0:01:07.380,0:01:13.349
मेंदूचा रक्तपुरवठा थांबलयास [br]प्राणवायूच्या अभावी मेंदूतील पेशी मारतील,

0:01:13.349,0:01:15.490
हे दोन प्रकारे होऊ शकते.

0:01:15.490,0:01:20.641
जेव्हा मेंदूच्या रक्तवाहिनीतून रक्त [br]बाहेर पडते ब्रेन हमरेज होते तेव्हा.

0:01:20.641,0:01:23.530
पण मेंदूच्या रक्तवाहिन्यातील[br]गुठळ्यामुळे होणारा पक्षाघात

0:01:23.530,0:01:28.518
रक्तातील गुठळी रक्त प्रवाहास अडथळा करते.

0:01:28.518,0:01:30.690
या गुठळ्या कशा बनतात ?

0:01:30.690,0:01:33.591
क्वचित प्रसंगी ,अचानक हृदयाच्या लयीत [br]बदल झाल्यास

0:01:33.591,0:01:37.900
हृदयाचे वरचे कप्पे नेहमी प्रमाणे [br]आकुंचन पावत नाही.

0:01:37.900,0:01:39.809
त्यानेही रक्त पुरवठा संथ होतो .

0:01:39.809,0:01:45.382
त्यामुळे रक्त पेशी .गोठलेले रक्त त्यातील [br]फायब्रीन एकत्र चिकटते .

0:01:45.382,0:01:46.731
व त्याची गुठळी पुढे सरकते.

0:01:46.731,0:01:50.611
मेंदूला रक्तपुरवठा करणाऱ्या [br]रक्तवाहिन्यात जाते.

0:01:50.611,0:01:54.092
आणि जेथून जाऊ शकणार नाही इथे अडकते .[br]

0:01:54.092,0:01:56.297
यास इम्बोलीझाम म्हणतात.

0:01:56.297,0:02:00.665
त्यामुळे प्राणवायूचा पुरवठा [br]पुढील पेशींना मिळत नाही.

0:02:00.665,0:02:05.862
आपल्याला हे जाणवत नाही कारण मेंदूत [br]वेदनेची जाणीव करून देणारे ग्राहक नसतात.,

0:02:05.862,0:02:08.672
प्राणवायूच्या अपुऱ्या पुरवठ्याने[br]मेंदूचे कार्य सुस्तावते.

0:02:08.672,0:02:11.802
त्याचे काही दृश्य परिणाम दिसतात .

0:02:11.802,0:02:15.593
समजा मेंदूचा बाधित भाग जर बोलण्याचे [br]केंद्र असल्यास

0:02:15.593,0:02:18.514
ती व्यक्ती बोलताना अडखळते.

0:02:18.514,0:02:21.972
जे स्नायूंच्या हालचालीवर नियंत्रण ठेवणारे [br]केंद्र बाधित असेल तर

0:02:21.972,0:02:26.553
बहुतेक वेळा शरीराची एक बाजू लुळी पडते.

0:02:26.553,0:02:30.435
असे घडते तेव्हा शरीर[br]यातून उपाय शोधात असते.

0:02:30.435,0:02:33.405
या भागाकडे जास्त रक्त पुरवठा केला जातो.

0:02:33.405,0:02:35.885
पण हा काही रामबन उपाय नाही.

0:02:35.885,0:02:39.824
हळूहळू प्राणवायू [br]न मिळालेल्या पेशी मृत होतात.

0:02:39.824,0:02:43.748
परिणामतः गंभीर व कायंचे नुकसान होते.

0:02:43.748,0:02:48.390
यासाठी तत्काळ वैद्यकीय उपचार आवश्यक आहेत.

0:02:48.390,0:02:51.370
पहिली पायरी आहे इंजेक्शन देणे .

0:02:51.370,0:02:54.205
Tissue Plasminogen Activator,नावाचे

0:02:54.205,0:02:55.884
जे रक्ताच्या गुठळ्या तोडतात.

0:02:55.884,0:02:59.855
व रक्त पुरवठा सुरळीत करतात.

0:02:59.855,0:03:02.015
काही तासातच याचा इलाज करावा लागतो.

0:03:02.015,0:03:05.415
यातून वाचण्याची हि मोठी संधी आहे.

0:03:05.415,0:03:08.496
त्यामुळे कायमचे नुकसान टळते.

0:03:08.496,0:03:11.646
पण जर हे TPA इंजेक्शन देता आले नाही

0:03:11.646,0:03:13.976
रुग्ण काही इतर औश्ढे घेत असेल

0:03:13.976,0:03:15.595
व रक्त स्त्राव होत असेल

0:03:15.595,0:03:18.336
किवा गुठळी खूप मोठी असेल

0:03:18.336,0:03:23.605
तर डॉक्टरांना endovascular thrombectomy.[br]करावी लागते

0:03:23.605,0:03:28.694
एक्स रे वापरून स्फुर्दीप्ती रंग [br]रक्त वाहिन्यात सोडून त्याचे अवलोकन करतात.

0:03:28.694,0:03:33.146
त्यासाठी डॉक्टर एकलांब लवचिक नळी

0:03:33.146,0:03:35.375
catheter पायाच्या रक्त वाहिनीतून सोडतात.

0:03:35.375,0:03:38.508
आणि गुठ्ळीचा मार्ग पाहतात .

0:03:38.508,0:03:41.377
त्या कॅठेतर मधु एक लहानसा विमोचक [br]पाठविला जातो.

0:03:41.377,0:03:45.867
तो गुठ्लीजवळ जाताच प्रसारण पावतो [br]व गुठ्लीला वेध घालतो

0:03:45.867,0:03:50.737
त्यानंतर कॅठेतर ओढून घेतली जाते [br]व रक्ताची गुठळी काढली जाते.

0:03:50.737,0:03:53.679
हे मात्र लवकरात लवकर झाले पाहिजे

0:03:53.679,0:03:55.338
तर मेंदू सुरक्षित राहील.

0:03:55.338,0:03:59.588
तय्साठी कोण एकास पक्षाघात झाला कि [br]लागलीच कळणे आवश्यक आहे.

0:03:59.588,0:04:01.017
पण तसे कसे कळेल तुम्हाला ?

0:04:01.017,0:04:03.869
तीन बाबी आहेत

0:04:03.869,0:04:06.558
त्या व्यक्तीस हसायला सांगा.

0:04:06.558,0:04:11.118
पडलेला चेहरा वाकडे झालेले[br]तोंड याचे निदर्शक आहे.

0:04:11.118,0:04:13.879
त्या व्यक्तीला हात वर करायला लावा.

0:04:13.879,0:04:19.829
तो खालीच राहिला तर ते हि लक्षण समजावे.

0:04:19.829,0:04:23.919
त्या व्यक्तीस साधे शब्द पुन्हा पुन्हा[br]उच्चारास लावावे.

0:04:23.919,0:04:26.788
जर शब्द अडखळत आले व विचित्र वाटले तर

0:04:26.788,0:04:31.489
भाषा केंन्द्रास प्राणवायू मिळत नाही.

0:04:31.489,0:04:37.281
यास FAST चाचणी म्हणतात T म्हणजे टाइम

0:04:37.281,0:04:42.290
हि लक्षणे दिसल्यास ताबडतोब[br]आपत्कालीन व्यवस्थेस पाचारण करा.

0:04:42.290,0:04:44.331
कारण त्यावर जीवन अवलंबून आहे.