1
00:00:07,245 --> 00:00:11,543
Πάνω από 100.000 τόνοι
καφέ καταναλώνονται

2
00:00:11,543 --> 00:00:13,812
ανά τον κόσμο κάθε χρόνο.

3
00:00:13,812 --> 00:00:18,034
Αυτή η ποσότητα ισούται 
με το βάρος 14 Πύργων του Άιφελ.

4
00:00:18,034 --> 00:00:21,344
Η περισσότερη καφεΐνη καταναλώνεται
στον καφέ και το τσάι,

5
00:00:21,344 --> 00:00:23,793
όμως καφεΐνη λαμβάνεται
και από κάποια αναψυκτικά,

6
00:00:23,793 --> 00:00:24,667
τη σοκολάτα,

7
00:00:24,667 --> 00:00:26,244
τα χάπια καφεΐνης,

8
00:00:26,244 --> 00:00:29,264
και ακόμη και σε ποτά
που χαρακτηρίζονται ντεκαφεϊνέ.

9
00:00:29,264 --> 00:00:32,991
Με την καφεΐνη είμαστε σε εγρήγορση,
συγκεντρωμένοι, χαρούμενοι και δραστήριοι,

10
00:00:32,991 --> 00:00:35,982
ακόμη και αν δεν έχουμε κοιμηθεί αρκετά.

11
00:00:35,982 --> 00:00:40,410
Αλλά, μπορεί επίσης να μας αυξήσει
την πίεση και να μας κάνει νευρικούς.

12
00:00:40,410 --> 00:00:43,153
Είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο
ναρκωτικό παγκοσμίως.

13
00:00:43,153 --> 00:00:46,612
Επομένως, πώς μας κρατάει ξύπνιους;

14
00:00:46,612 --> 00:00:50,892
Η καφεΐνη αναπτύχθηκε στα φυτά
όπου εξυπηρετεί διάφορους σκοπούς.

15
00:00:50,892 --> 00:00:55,474
Σε υψηλές δόσεις, όπως εντοπίζεται 
στα φύλλα και τους καρπούς κάποιων ειδών,

16
00:00:55,474 --> 00:00:57,784
είναι τοξική στα έντομα.

17
00:00:57,784 --> 00:01:01,672
Όμως, όταν το καταναλώνουν σε χαμηλότερες
δόσεις, όπως εντοπίζεται στο νέκταρ,

18
00:01:01,672 --> 00:01:05,924
μπορεί να τα βοηθάει να θυμούνται
και να επισκέπτονται ξανά τα λουλούδια.

19
00:01:05,924 --> 00:01:11,403
Στο σώμα μας, η καφεΐνη δρα διεγερτικά
για το κεντρικό νευρικό σύστημα.

20
00:01:11,403 --> 00:01:15,747
Μας κρατάει ξύπνιους μπλοκάροντας
ένα από τα βασικά μόρια που μας κοιμίζουν,

21
00:01:15,747 --> 00:01:19,402
μια ουσία που ονομάζεται αδενοσίνη.

22
00:01:19,402 --> 00:01:22,013
Το σώμα σας χρειάζεται
συνεχή παροχή ενέργειας,

23
00:01:22,013 --> 00:01:27,104
την οποία παίρνει διασπώντας
ένα μόριο υψηλής ενέργειας, το ATP.

24
00:01:27,104 --> 00:01:28,254
Σε αυτήν τη διαδικασία,

25
00:01:28,254 --> 00:01:32,794
απελευθερώνει αδενοσίνη,
το χημικό σκελετό του ATP.

26
00:01:32,794 --> 00:01:37,645
Νευρώνες στον εγκέφαλό σας έχουν υποδοχείς
ακριβώς προσαρμοσμένους στο μόριο αυτό.

27
00:01:37,645 --> 00:01:39,954
Όταν η αδενοσίνη αγκυροβολεί 
στους υποδοχείς,

28
00:01:39,954 --> 00:01:43,665
ενεργοποιεί έναν καταρράκτη
βιοχημικών αντιδράσεων

29
00:01:43,665 --> 00:01:45,926
έτσι ώστε οι νευρώνες
να πυροδοτούν πιο νωθρά

30
00:01:45,926 --> 00:01:50,465
και αργά τα σημαντικά σηματοδοτικά
μόρια του εγκεφάλου.

31
00:01:50,465 --> 00:01:53,265
Με άλλα λόγια, νυστάζετε.

32
00:01:53,265 --> 00:01:58,285
Η καφεΐνη είναι αυτό που λέγεται
ανταγωνιστικός αναστολέας της αδενοσίνης.

33
00:01:58,285 --> 00:02:01,856
Αυτό σημαίνει ότι ανατρέπει τη διαδικασία
που επιβραδύνει τους νευρώνες

34
00:02:01,856 --> 00:02:04,385
μπλοκάροντας τους υποδοχείς αδενοσίνης.

35
00:02:04,385 --> 00:02:08,627
Η καφεΐνη και η αδενοσίνη
έχουν παρόμοια χημική δομή,

36
00:02:08,627 --> 00:02:12,456
αρκετά ίδια έτσι ώστε η καφεΐνη να μπορεί
να προσδεθεί σε υποδοχείς αδενοσίνης,

37
00:02:12,456 --> 00:02:15,266
αλλά όχι τόσο ίδια
ώστε να τους ενεργοποιήσει.

38
00:02:15,266 --> 00:02:18,855
Συνοψίζοντας, η αδενοσίνη
εμποδίζει τους νευρώνες.

39
00:02:18,855 --> 00:02:24,727
Η καφεΐνη εμποδίζει τον αναστολέα,
επομένως σας διεγείρει.

40
00:02:24,727 --> 00:02:27,306
Η καφεΐνη μπορεί ακόμη να τονώσει 
θετικά συναισθήματα.

41
00:02:27,306 --> 00:02:29,855
Σε μερικούς νευρώνες, 
οι υποδοχείς αδενοσίνης

42
00:02:29,855 --> 00:02:34,367
είναι συνδεδεμένοι με υποδοχείς
για ένα άλλο μόριο, την ντοπαμίνη.

43
00:02:34,367 --> 00:02:38,570
Ένας από τους ρόλους της ντοπαμίνης
είναι να επιφέρει αίσθημα ευχαρίστησης.

44
00:02:38,570 --> 00:02:41,871
Όταν η αδενοσίνη συνδέεται σε κάποιον 
συζευγμένο υποδοχέα,

45
00:02:41,871 --> 00:02:45,948
αυτό κάνει δυσκολότερο για την ντοπαμίνη
να χωρέσει στη θέση της,

46
00:02:45,948 --> 00:02:48,758
και τη σταματά από το
να μας φτιάξει τη διάθεση.

47
00:02:48,758 --> 00:02:53,338
Όμως όταν η καφεΐνη παίρνει τη θέση της 
αδενοσίνης δεν έχει την ίδια επίδραση,

48
00:02:53,338 --> 00:02:55,948
και η ντοπαμίνη μπορεί να μεταφερθεί μέσα.

49
00:02:55,948 --> 00:02:57,180
Υπάρχουν ενδείξεις

50
00:02:57,180 --> 00:03:00,930
ότι η επίδραση της καφεΐνης στους
υποδοχείς αδενοσίνης και ντοπαμίνης

51
00:03:00,930 --> 00:03:05,180
φέρει πλεονεκτήματα και μακροπρόθεσμα,
μειώνοντας τον κίνδυνο για ασθένειες

52
00:03:05,180 --> 00:03:10,129
όπως το Πάρκινσον, το Αλτσχάιμερ
και κάποιους τύπους καρκίνου.

53
00:03:10,129 --> 00:03:14,998
Η καφεΐνη μπορεί επίσης να αυξήσει
την ικανότητα του σώματος να καίει λίπος.

54
00:03:14,998 --> 00:03:17,510
Μάλιστα, κάποιοι αθλητικοί
οργανισμοί θεωρούν

55
00:03:17,510 --> 00:03:20,960
ότι η καφεΐνη δίνει στους αθλητές
ένα αθέμιτο πλεονέκτημα

56
00:03:20,960 --> 00:03:24,308
και έχουν θέσει όρια στην κατανάλωσή της.

57
00:03:24,308 --> 00:03:28,190
Από το 1972 μέχρι το 2004,
οι αθλητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες

58
00:03:28,190 --> 00:03:32,849
έπρεπε να έχουν κάτω από ένα όριο
καφεΐνης στο αίμα για να αγωνιστούν.

59
00:03:34,120 --> 00:03:37,469
Φυσικά, δεν είναι όλες οι επιδράσεις
της καφεΐνης τόσο βοηθητικές.

60
00:03:37,469 --> 00:03:40,089
Μπορεί να σας κάνει να νιώθετε
καλύτερα και σε εγρήγορση

61
00:03:40,089 --> 00:03:43,220
αλλά μπορεί επίσης να αυξήσει
τον καρδιακό ρυθμό και την πίεση,

62
00:03:43,220 --> 00:03:46,410
να προκαλέσει συχνουρία ή διάρροια,

63
00:03:46,410 --> 00:03:49,953
και να συντελέσει
στην αϋπνία και το άγχος.

64
00:03:49,953 --> 00:03:52,801
Επιπλέον, τα φαγητά και τα ποτά με καφεΐνη

65
00:03:52,801 --> 00:03:58,541
έχουν τις δικές τους επιδράσεις στο σώμα
οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

66
00:03:58,541 --> 00:04:01,571
Ο εγκέφαλος προσαρμόζεται
στην τακτική κατανάλωση καφεΐνης.

67
00:04:01,571 --> 00:04:04,832
Αν οι υποδοχείς αδενοσίνης 
είναι διαρκώς βουλωμένοι,

68
00:04:04,832 --> 00:04:07,720
το σώμα σας θα κατασκευάσει επιπλέον.

69
00:04:07,720 --> 00:04:09,939
Έτσι, ακόμη και παρουσία καφεΐνης,

70
00:04:09,939 --> 00:04:15,252
η αδενοσίνη μπορεί ακόμη να επιβραδύνει
τη λειτουργία του εγκεφάλου.

71
00:04:15,252 --> 00:04:18,723
Για αυτό διαπιστώνετε ότι χρειάζεται
να καταναλώνετε περισσότερη καφεΐνη

72
00:04:18,723 --> 00:04:20,853
για να νιώθετε το ίδιο σε εγρήγορση.

73
00:04:20,853 --> 00:04:24,473
Υπάρχουν ολοένα περισσότεροι 
υποδοχείς αδενοσίνης για να μπλοκαριστούν.

74
00:04:24,473 --> 00:04:26,973
Γι' αυτό επίσης εάν ξαφνικά 
σταματήσετε την καφεΐνη,

75
00:04:26,973 --> 00:04:30,194
μπορεί να βιώσετε μια δυσάρεστη στέρηση.

76
00:04:30,194 --> 00:04:32,493
Με πληθώρα υποδοχέων
και κανένα ανταγωνισμό,

77
00:04:32,493 --> 00:04:34,853
η αδενοσίνη μπορεί να δουλεύει υπερωρίες,

78
00:04:34,853 --> 00:04:36,893
προκαλώντας συμπτώματα όπως πονοκεφάλους,

79
00:04:36,893 --> 00:04:37,634
κούραση,

80
00:04:37,634 --> 00:04:40,212
και άσχημη διάθεση.

81
00:04:40,212 --> 00:04:44,963
Όμως σε λίγες μέρες, οι επιπλέον 
υποδοχείς αδενοσίνης θα εξαφανιστούν,

82
00:04:44,963 --> 00:04:46,993
το σώμα σας θα επαναπροσαρμοστεί,

83
00:04:46,993 --> 00:04:49,593
και θα νιώσετε τόσο
σε εγρήγορση όσο πάντα,

84
00:04:49,593 --> 00:04:53,233
ακόμη και χωρίς μια έγχυση 
του πιο δημοφιλούς διεγερτικού του κόσμου.