[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.61,0:00:04.21,Default,,0000,0000,0000,,Hepimizin sorduğu bir sorunun cevabını biliyorum. Dialogue: 0,0:00:04.21,0:00:05.33,Default,,0000,0000,0000,,Soru şu: Dialogue: 0,0:00:05.33,0:00:07.61,Default,,0000,0000,0000,,X harfi neden bilinmeyeni Dialogue: 0,0:00:07.61,0:00:09.61,Default,,0000,0000,0000,,temsil ediyor? Dialogue: 0,0:00:09.61,0:00:12.58,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, bunu matematik dersinde öğrendiğimizi biliyorum Dialogue: 0,0:00:12.58,0:00:14.33,Default,,0000,0000,0000,,ama bu artık kültürümüzün de içinde: Dialogue: 0,0:00:14.33,0:00:17.13,Default,,0000,0000,0000,,x fiyatı, x dosyaları Dialogue: 0,0:00:17.13,0:00:21.05,Default,,0000,0000,0000,,x projesi, TEDx. Dialogue: 0,0:00:21.05,0:00:23.05,Default,,0000,0000,0000,,Bu nereden geldi? Dialogue: 0,0:00:23.05,0:00:24.27,Default,,0000,0000,0000,,Altı sene önce Dialogue: 0,0:00:24.27,0:00:26.98,Default,,0000,0000,0000,,Arapça öğrenmeye karar verdim, Dialogue: 0,0:00:26.98,0:00:30.93,Default,,0000,0000,0000,,ve bu dilin oldukça mantıklı olduğuna kanaat getirdim. Dialogue: 0,0:00:30.93,0:00:33.25,Default,,0000,0000,0000,,Arapça'da bir cümle, kelime Dialogue: 0,0:00:33.25,0:00:34.93,Default,,0000,0000,0000,,ya da bir tabir yazmak Dialogue: 0,0:00:34.93,0:00:37.16,Default,,0000,0000,0000,,bir denklem oluşturmak gibi, Dialogue: 0,0:00:37.16,0:00:39.53,Default,,0000,0000,0000,,çünkü her parça son derece net Dialogue: 0,0:00:39.53,0:00:42.38,Default,,0000,0000,0000,,ve çokça bilgi taşıyor. Dialogue: 0,0:00:42.38,0:00:43.73,Default,,0000,0000,0000,,Bu da sebeplerden birisidir ki, Dialogue: 0,0:00:43.73,0:00:45.25,Default,,0000,0000,0000,,bugünkü Batı bilimi, matematiği Dialogue: 0,0:00:45.25,0:00:49.07,Default,,0000,0000,0000,,ve mühendisliği olarak bildiğimiz, Dialogue: 0,0:00:49.07,0:00:52.39,Default,,0000,0000,0000,,aslında miladın ilk bir kaç yüzyılında Persliler, Araplar Dialogue: 0,0:00:52.39,0:00:55.70,Default,,0000,0000,0000,,ve Türkler tarafından oluşturulmuştu. Dialogue: 0,0:00:55.70,0:00:58.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu Arapça'da "al-jebra" denen ufak bir Dialogue: 0,0:00:58.02,0:00:59.74,Default,,0000,0000,0000,,sistemi kapsıyor. Dialogue: 0,0:00:59.74,0:01:02.91,Default,,0000,0000,0000,,Ve al-jebr kabaca "birbirinden bağımsız Dialogue: 0,0:01:02.91,0:01:06.60,Default,,0000,0000,0000,,parçaları bir araya getirme sistemi" anlamına gelir. Dialogue: 0,0:01:06.60,0:01:10.66,Default,,0000,0000,0000,,Al-jebr dilimize en sonunda cebir olarak geldi. Dialogue: 0,0:01:10.66,0:01:12.82,Default,,0000,0000,0000,,Bir çok örnekten sadece biri. Dialogue: 0,0:01:12.82,0:01:16.79,Default,,0000,0000,0000,,Matematiksel ilme sahip bu kaynaklar Dialogue: 0,0:01:16.79,0:01:18.57,Default,,0000,0000,0000,,sonunda 11. ve 12. yüzyıllarda Dialogue: 0,0:01:18.57,0:01:19.86,Default,,0000,0000,0000,,Avrupa'ya, yani İspanya'ya Dialogue: 0,0:01:19.86,0:01:22.32,Default,,0000,0000,0000,,ulaştılar. Dialogue: 0,0:01:22.32,0:01:23.47,Default,,0000,0000,0000,,Ve ulaştıklarında Dialogue: 0,0:01:23.47,0:01:25.36,Default,,0000,0000,0000,,bu matematiksel ilmi Dialogue: 0,0:01:25.36,0:01:27.09,Default,,0000,0000,0000,,Avrupa dillerinden birine tercüme etmeye Dialogue: 0,0:01:27.09,0:01:28.74,Default,,0000,0000,0000,,muazzam bir ilgi vardı. Dialogue: 0,0:01:28.74,0:01:30.76,Default,,0000,0000,0000,,Ama bazı sorunlar vardı. Dialogue: 0,0:01:30.76,0:01:32.47,Default,,0000,0000,0000,,Sorunlardan biri: Dialogue: 0,0:01:32.47,0:01:35.11,Default,,0000,0000,0000,,Arapça'da Avrupalı bir gırtlağın Dialogue: 0,0:01:35.11,0:01:38.10,Default,,0000,0000,0000,,çok fazla pratik yapmadan çıkaramayacağı Dialogue: 0,0:01:38.10,0:01:40.37,Default,,0000,0000,0000,,bazı sesler var. Dialogue: 0,0:01:40.37,0:01:42.11,Default,,0000,0000,0000,,Bana bu konuda güvenebilirsiniz. Dialogue: 0,0:01:42.11,0:01:44.32,Default,,0000,0000,0000,,Ayrıca bu sesler Dialogue: 0,0:01:44.32,0:01:46.24,Default,,0000,0000,0000,,Avrupa dillerinde mevcut olan karakterlerle Dialogue: 0,0:01:46.24,0:01:49.82,Default,,0000,0000,0000,,ifade edilemiyorlar da. Dialogue: 0,0:01:49.82,0:01:51.64,Default,,0000,0000,0000,,İşte suçlulardan biri. Dialogue: 0,0:01:51.64,0:01:53.52,Default,,0000,0000,0000,,Bu şīn harfi Dialogue: 0,0:01:53.52,0:01:57.12,Default,,0000,0000,0000,,ve bizim dilimizde ş harfinin çıkardığı sese karşılık geliyor -- "ş" Dialogue: 0,0:01:57.12,0:01:59.72,Default,,0000,0000,0000,,Aynı zamanda "bir şey" anlamına Dialogue: 0,0:01:59.72,0:02:02.16,Default,,0000,0000,0000,,gelen "şeylan" kelimesinin Dialogue: 0,0:02:02.16,0:02:03.95,Default,,0000,0000,0000,,baş harfi. Dialogue: 0,0:02:03.95,0:02:05.80,Default,,0000,0000,0000,,Tıpkı İngilizce'deki tanımlanmamış, bilinmeyen şey Dialogue: 0,0:02:05.80,0:02:09.08,Default,,0000,0000,0000,,anlamındaki "something" kelimesi gibi. Dialogue: 0,0:02:09.08,0:02:10.25,Default,,0000,0000,0000,,Arapça'da bu kelimeyi Dialogue: 0,0:02:10.25,0:02:11.45,Default,,0000,0000,0000,,belirli tanımlık edatı -"al"- Dialogue: 0,0:02:11.45,0:02:13.60,Default,,0000,0000,0000,,ekleyerek belirleyebiliriz. Dialogue: 0,0:02:13.60,0:02:16.20,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi al-şeylan oldu; Dialogue: 0,0:02:16.20,0:02:17.85,Default,,0000,0000,0000,,"bilinmeyen şey" Dialogue: 0,0:02:17.85,0:02:21.15,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu kelime matematiğin ilk zamanlarından beri mevcut, Dialogue: 0,0:02:21.15,0:02:28.35,Default,,0000,0000,0000,,tıpkı bu 10. yüzyıldan kalan kök almada olduğu gibi. Dialogue: 0,0:02:28.35,0:02:30.86,Default,,0000,0000,0000,,Ortaçağın bu kaynakları tercüme etmekle görevli Dialogue: 0,0:02:30.86,0:02:33.43,Default,,0000,0000,0000,,bilginlerinin sorunu, şīn harfinin Dialogue: 0,0:02:33.43,0:02:37.91,Default,,0000,0000,0000,,ve şeylan kelimesinin Dialogue: 0,0:02:37.91,0:02:39.86,Default,,0000,0000,0000,,İspanyolca'ya çevirilememesiydi. Dialogue: 0,0:02:39.86,0:02:42.45,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü İspanyolca'da bu ş harfi Dialogue: 0,0:02:42.45,0:02:43.75,Default,,0000,0000,0000,,ya da "ş" sesi mevcut değildi. Dialogue: 0,0:02:43.75,0:02:45.33,Default,,0000,0000,0000,,Böylece kurul tarafından, Dialogue: 0,0:02:45.33,0:02:46.99,Default,,0000,0000,0000,,CK sesinin; "k" sesinin Dialogue: 0,0:02:46.99,0:02:51.21,Default,,0000,0000,0000,,alınıp, Antik Yunanca'nın Dialogue: 0,0:02:51.21,0:02:52.96,Default,,0000,0000,0000,,Kai harfine dönüştürüldüğü Dialogue: 0,0:02:52.96,0:02:55.64,Default,,0000,0000,0000,,bir kural ortaya attılar. Dialogue: 0,0:02:55.64,0:02:58.36,Default,,0000,0000,0000,,Sonradan bu kaynaklar herhangi bir Dialogue: 0,0:02:58.36,0:03:00.71,Default,,0000,0000,0000,,ortak Avrupa diline, Dialogue: 0,0:03:00.71,0:03:02.76,Default,,0000,0000,0000,,yani Latince'ye çevirilirken Dialogue: 0,0:03:02.76,0:03:04.79,Default,,0000,0000,0000,,Yunan Kai harfinin yerine Dialogue: 0,0:03:04.79,0:03:07.14,Default,,0000,0000,0000,,Latin X harfini koydular. Dialogue: 0,0:03:07.14,0:03:08.41,Default,,0000,0000,0000,,Ve bu olduğunda, Dialogue: 0,0:03:08.41,0:03:10.88,Default,,0000,0000,0000,,söz konusu materyal Latince'ye çevrildiğinde, Dialogue: 0,0:03:10.88,0:03:14.46,Default,,0000,0000,0000,,matematik kitaplarının neredeyse 600 yıllık Dialogue: 0,0:03:14.46,0:03:16.54,Default,,0000,0000,0000,,temeli oluşmuş oldu. Dialogue: 0,0:03:16.54,0:03:18.56,Default,,0000,0000,0000,,Şu anda sorumuzun cevabını biliyoruz. Dialogue: 0,0:03:18.56,0:03:21.34,Default,,0000,0000,0000,,Bilinmeyen neden X? Dialogue: 0,0:03:21.34,0:03:23.16,Default,,0000,0000,0000,,X bilinmeyen, Dialogue: 0,0:03:23.16,0:03:26.94,Default,,0000,0000,0000,,çünkü İspanyolca'da "ş" diyemiyorsunuz. Dialogue: 0,0:03:26.94,0:03:29.33,Default,,0000,0000,0000,,(Gülüşmeler) Dialogue: 0,0:03:29.33,0:03:31.65,Default,,0000,0000,0000,,Bunun paylaşmaya değer olduğunu düşündüm. Dialogue: 0,0:03:31.65,0:03:34.76,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış)