0:00:06.957,0:00:13.088
Tibet yüksek platosu,[br]denizin 4500 metre üstünde

0:00:13.088,0:00:17.058
altında bulunan %60 oksijen ile bulunur.

0:00:17.058,0:00:21.390
Ziyaretçiler ve yeni yerleşimciler [br]irtifa hastalığı ile uğraşırken

0:00:21.390,0:00:24.749
yerli Tibetliler dağlarda koşuştururlardı.

0:00:24.749,0:00:27.860
Bu yetenek yalnızca[br]çalışma ve pratikten değil,

0:00:27.860,0:00:31.450
birkaç genin oksijenden[br]en iyi şekilde yararlanması için de

0:00:31.450,0:00:34.720
değişime uğramasından kaynaklanır.

0:00:34.720,0:00:37.660
Bu farklılıklar[br]doğumdan itibaren bellidir,

0:00:37.660,0:00:41.510
Tibetli bebekler[br]ortalama olarak daha kilolu,

0:00:41.510,0:00:43.690
daha fazla oksijen doyumlu

0:00:43.690,0:00:49.400
ve bu çevrede doğan tüm bebeklere nazaran [br]hayatta kalmaya daha eğilimli doğarlar.

0:00:49.400,0:00:52.840
Bu genetik değişikliklerin [br]son 3.000 yıl önceden evrildiği

0:00:52.840,0:00:57.167
ve hâlâ devam ettiği tahmin ediliyor.

0:00:57.167,0:00:59.384
Çok uzun süre önceymiş gibi gelse de

0:00:59.384,0:01:05.737
bu bir insan topluluğunda gelişmiş[br]en hızlı adaptasyon olabilir.

0:01:05.737,0:01:08.857
İnsan evriminin tamamlanmadığı aşikâr

0:01:08.857,0:01:10.937
fakat diğer güncel değişiklikler nedir?

0:01:10.937,0:01:16.562
Teknolojik ve bilimsel yeniliklerimiz[br]evrimimizi etkileyecek mi?

0:01:16.562,0:01:18.682
Geçmiş birkaç bin yılda,

0:01:18.682,0:01:23.345
birçok genetik adaptasyon [br]kendi yerel çevresine göre evrim geçirdi.

0:01:23.345,0:01:29.943
Siberya'daki ve kutuplardaki insanlar[br]eşsizce aşırı soğuklara adapte oldular.

0:01:29.943,0:01:32.013
Donmaya karşı daha dirençlidirler

0:01:32.013,0:01:34.517
ve ellerini sıfırın altındaki havalarda

0:01:34.517,0:01:38.517
birçok insandan daha uzun süre[br]kullanmaya devam edebilirler.

0:01:38.517,0:01:41.817
Sıcaklık koruyuculuğunu arttıran[br]daha yüksek bir metabolik hız için

0:01:41.817,0:01:44.737
bir seçilim geçirdiler.

0:01:44.737,0:01:49.298
Daha güneyde, Güneydoğu Asya'daki[br]Bajaulu insanlar

0:01:49.298,0:01:54.418
70 metre dalabiliyor[br]ve dipte yaklaşık 15 dakika kalabiliyor.

0:01:54.418,0:01:58.301
Binlerce yıldır göçebe olarak[br]denizde yaşayan avcılar;

0:01:58.301,0:02:00.791
oksijen deposu görevi gören,

0:02:00.791,0:02:05.492
denizin altında uzun süre[br]kalmalarını sağlayan

0:02:05.492,0:02:08.522
ve genetik olarak alışılmadık derecede[br]büyük dalaklarında,

0:02:08.522,0:02:13.012
foklarınkine benzeyen[br]bir adaptasyon geçirdiler.

0:02:13.512,0:02:16.232
Karşılaştırıldığında banal görülse de

0:02:16.232,0:02:20.009
süt içebilme yetisi de[br]başka bir adaptasyon örneğidir.

0:02:20.009,0:02:23.326
Tüm memeliler annelerinin sütünü[br]bebekken içebilir.

0:02:23.326,0:02:28.307
Sütten kesildiklerinde[br]sütü hazmeden genleri işlev dışı kalır.

0:02:28.307,0:02:33.468
Fakat Aşağı Sahra Afrika, Orta Doğu[br]ve Kuzeybatı Avrupa'daki

0:02:33.468,0:02:38.564
inekleri sütü için kullanan[br]insan toplulukları son 7000 - 8000 yılda

0:02:38.564,0:02:44.324
bu süt geninin devre dışı kalmayan[br]DNA varyasyonlarının arttığına şahit oldu.

0:02:44.324,0:02:46.585
En azından Avrupa'da süt içmek

0:02:46.585,0:02:51.266
kuzeyde doğal D vitamini kaynağı[br]güneş ışığı azalırken

0:02:51.266,0:02:55.916
insanlara kalsiyum kaynağı[br]vermiş olabilir.

0:02:56.782,0:02:59.305
Her zaman açıkça olmasa da[br]bütün bu değişiklikler

0:02:59.305,0:03:04.154
insanın üreme çağına kadar[br]hayatta kalma şansını artıran şeydir.

0:03:04.154,0:03:06.263
Bu doğal seçilimi belirleyen şey,

0:03:06.263,0:03:09.757
bütün bu evrimsel değişimler,[br]doğal seleksiyonun arkasındaki güçtür.

0:03:10.057,0:03:15.973
Modern tıp, genlerimiz bizi öldürebilecek[br]bulaşıcı hastalıklarla birleştiğinde

0:03:15.973,0:03:20.703
bizi canlı tutarak[br]bu seçici baskıları ortadan kaldırır.

0:03:20.707,0:03:25.337
Antibiyotikler, aşılar, temiz su[br]ve iyi bir sağlık koruması

0:03:25.337,0:03:28.508
genlerin arasındaki [br]farklılıkları önemsiz kılar.

0:03:29.178,0:03:32.540
Benzer bir şekilde, çocukluk kanserini [br]tedavi edebilme yetimiz

0:03:32.540,0:03:35.178
iltihaplı apandisi ameliyetla almak

0:03:35.758,0:03:39.764
ve annesi hayati tehlikesi olan bir[br]hamilelik süreci geçiren

0:03:39.764,0:03:41.020
çocukların doğumu,

0:03:41.210,0:03:44.360
bunların hepsi daha fazla insanın[br]üreme çağına kadar

0:03:44.360,0:03:47.614
hayatta kalabilmesini sağlayarak[br]seçilimi durdurur.

0:03:48.134,0:03:52.545
Fakat dünyadaki her bir insan[br]modern tıbba erişim sağlasa da

0:03:52.545,0:03:55.462
bu durum insan evriminin[br]sonu olduğu anlamına gelmez.

0:03:55.462,0:04:00.128
Bunun sebebi, doğal seçilimin yanı sıra[br]evrimin diğer yönlerinin de olmasıdır.

0:04:00.352,0:04:05.692
Modern tıp, doğal seçilime konu olabilecek[br]genetik varyasyonu

0:04:05.692,0:04:09.756
genetik sürüklenmeye bağlar.

0:04:09.756,0:04:14.902
Genetik sürüklenme ile genetik farklar[br]popülasyonda rastgele değişebilir.

0:04:14.902,0:04:19.970
Bir genetik seviyede modern tıp,[br]çeşitliliği artırabilir

0:04:19.970,0:04:24.550
çünkü zararlı mutasyonlar[br]insanları öldürmediği için elenmez.

0:04:24.550,0:04:27.835
Fakat bu çeşitlilik, insanlar arasında

0:04:27.835,0:04:32.345
gözlenebilir ya da fenotipik farklılıklara[br]dönüşmeyebilir.

0:04:32.735,0:04:36.575
Araştırmacılar aynı zamanda[br]epigenetik modifikasyonlar ile

0:04:36.575,0:04:38.458
genetik adaptasyonların

0:04:38.458,0:04:42.188
belirli bir çevrede çabucak[br]ortaya çıkıp çıkamayacağını araştırıyor.

0:04:42.398,0:04:48.278
Genlerin kendileri değil, belli genlerin[br]ortaya çıkma zamanı değiştiriliyor.

0:04:48.418,0:04:51.501
Bu değişiklikler hayat boyu olabilir

0:04:51.501,0:04:53.969
hatta yeni doğacak yavruya geçebilir

0:04:53.969,0:04:57.290
fakat şu ana kadar araştırmacılar [br]epigenetik modifikasyonların

0:04:57.290,0:05:02.340
jenerasyonlar boyunca sürüp[br]popülasyonlar arasında süren

0:05:02.340,0:05:05.916
değişikliklere sebep olduğu[br]konusunda çelişkideler.

0:05:06.686,0:05:10.462
İnsan evrimine karşı [br]diğer katkıcılar da olabilir.

0:05:10.462,0:05:14.172
Modern tıp ve teknoloji en hızlı[br]ve en yeni doğal seçilim değişiklikleriyle

0:05:14.172,0:05:17.250
karşılaştırılınca bile oldukça yenidir.

0:05:17.420,0:05:19.299
Bu yüzden yalnızca zaman

0:05:19.299,0:05:22.588
şimdiki hâlimizin geleceğimizi[br]nasıl etkileyebileceğini söyleyebilir.