0:00:00.718,0:00:03.222
जेव्हा मी १४ वर्षांची होते ,

0:00:03.246,0:00:07.640
माझे कुटुंब यूथोपियाथून माझ्या [br]लहान भावांना दत्तक घेणार होते.

0:00:07.664,0:00:09.956
एके दिवशी माझ्या आईने विचारले,

0:00:09.980,0:00:12.483
यांचा जन्मदिवस आपण कोणता दिवस टाकावा ?

0:00:13.216,0:00:16.152
मुळातच, त्यांचा जन्म [br]ज्या दिवशी झाला तो दिवस ?

0:00:16.176,0:00:17.891
विचित्र प्रश्न.

0:00:17.915,0:00:19.553
आणि मग माझी आई म्हणाली,

0:00:19.577,0:00:20.825
अगं क्रिस्टिन,

0:00:20.849,0:00:23.573
तुझ्या एकाही लहान भावाकडे जन्मदाखला नाही,

0:00:23.597,0:00:26.027
मग तू काय सुचवतेस कि [br]आपण ते कसे जाणून घ्यावे ?

0:00:26.804,0:00:28.093
अतिशय आश्चर्य वाटले.

0:00:28.117,0:00:31.282
आणि ,२० वर्षांनंतर, [br]मी आताही त्यावर काम करत आहे,

0:00:31.306,0:00:33.409
फक्त माझ्या भावांच्या [br]जन्म दाखल्याचे रहस्य

0:00:33.433,0:00:35.449
सोडवण्याचा प्रयत्न सोडून,

0:00:35.473,0:00:37.284
मी जागतिकस्तरावर प्रयत्नशील आहे.

0:00:37.308,0:00:41.099
आंतरराष्ट्रीय विकासामध्ये [br]जन्म दाखल्याचे काय काम ?

0:00:41.123,0:00:44.733
त्याचे उत्तर मिळवण्यासाठी आपल्याला [br]मूळ विकास उद्दिष्टांकडे बघावे लागेल,

0:00:44.757,0:00:46.447
मानवी हक्क उद्दिष्टांकडे.

0:00:46.471,0:00:50.306
तर १९४८ साली मानवी हक्कांच्या [br]आंतरराष्ट्रीय घोषणांमध्ये,

0:00:50.330,0:00:51.783
पहिल्यांदा,

0:00:51.807,0:00:55.528
प्राथमिक मानवी हक्क आणि प्रतिष्ठा [br]यांच्या सामायिक दृष्टीचा समावेश केला

0:00:55.552,0:00:58.633
जो सगळ्या राष्ट्रांतील लोकांनां लागू होतो:

0:00:58.657,0:01:03.372
लेख ६ वा, हक्कांना [br]न्यायापुढे मान्यता मिळावी

0:01:03.396,0:01:05.202
किंवा कायदेशीर ओळख.

0:01:05.226,0:01:07.386
मुलांसाठी , हे म्हणजे जन्मदाखला .

0:01:07.410,0:01:10.235
आणि जागतिक मानवी हक्क असूनसुद्धा,

0:01:10.259,0:01:14.732
आज एक लक्ष लोकांकडे [br]ते अस्तित्वात आहेत याचे प्रमाण नाही,

0:01:14.756,0:01:18.496
ही आजपर्यंतची सगळ्यात मोठी [br]मानवी हक्कांची उल्लंघना आहे,

0:01:18.520,0:01:20.959
तरीसुद्धा याविषयी [br]कोणालाच माहित नसल्याचे जाणवते

0:01:22.475,0:01:24.872
ज्या जगात गरिबी आणि उपासमार [br]या समस्या आहेत तिथे

0:01:24.896,0:01:27.436
प्रत्येकाची कायदेशीर ओळख आहे [br]याची खात्री बाळगणे

0:01:27.460,0:01:28.926
तितके महत्वाचे वाटत नाही

0:01:28.950,0:01:30.608
पण प्रत्यक्षात ते महत्वाचे आहे.

0:01:31.401,0:01:32.775
कारकिर्दीच्या सुरुवातीला,

0:01:32.799,0:01:36.787
मी एका सामाजिक कार्यकर्तीसोबत मुंबईच्या [br]झोपडपट्टी समुदायासाठी काम करत होते,

0:01:36.811,0:01:39.485
आम्ही एका घटनेचा मागोवा [br]घेत होतो ज्यात एका लहान मुलीला

0:01:39.509,0:01:43.680
जन्मतः पोलिओ ची बाधा झाली होती आणि [br]जिचा कमरेखालचा भाग सुन्न झाला होता.

0:01:44.476,0:01:46.447
जेव्हा आम्ही त्या घरी पोहोचलो,

0:01:46.471,0:01:48.248
आम्हाला ती जमिनीवर पडलेली दिसली.

0:01:48.272,0:01:51.265
तिचे पाय वर्णांनी अतिशय बाधित झाले होते,

0:01:51.289,0:01:52.878
ती कुपोषित होती.

0:01:52.902,0:01:55.278
ती कधीही शाळेत गेलेली नव्हती

0:01:55.302,0:01:59.569
आणि तिचे सगळे आयुष्य एका अंध्याऱ्या, [br]छोट्या खोलीत व्यतीत केले होते.

0:02:00.912,0:02:04.771
जेव्हा आम्ही निघालो मी कार्यकर्त्यांना [br]विचारले कि या घटनेची योजना काय.

0:02:04.795,0:02:07.983
तेव्हा त्या म्हणाल्या कि आधी तिला [br]जन्मदाखला मिळवून द्यावा लागेल.

0:02:08.007,0:02:09.374
मी थोडी थक्क झाले.

0:02:09.398,0:02:12.834
म्हणाले कि,"तुम्हाला असे वाटत नाही कि [br]आपल्याला तिला थोडे सामाजिक सहकार्य

0:02:12.858,0:02:14.922
घर आणि शाळेचा बंदोबस्त करायला हवा ?

0:02:14.946,0:02:18.570
त्या उतरल्या कि," तेच तर , त्याचसाठी तिला [br]जन्मदाखला मिळवून द्यावा लागेल".

0:02:18.594,0:02:20.721
बघ , न्यायालयीन ओळख असल्याशिवाय

0:02:20.745,0:02:23.278
तुमची एक व्यक्ती म्हणून [br]सरकारमार्फत मान्यता होत नाही

0:02:23.302,0:02:27.936
आणि ज्या व्यक्तीचे अधिकृत अस्तित्व नाही [br]त्याला सरकारी सेवांचा लाभ घेता येत नाही,

0:02:27.960,0:02:30.255
आणि सरकार फक्त ज्या व्यक्तींची ओळख आहे

0:02:30.279,0:02:32.269
त्यांनाच सेवांचा पुरवठा करू शकते.

0:02:32.293,0:02:36.902
त्यामुळे लोकांकडे दुर्लक्ष होते. [br]उदा. साधारण लसीकरण सेवा.

0:02:37.902,0:02:42.676
कायदेशीर ओळख नसलेले लोक गणनेत वगळले जातात [br]आणि असुरक्षित राहतात

0:02:42.700,0:02:45.045
ते समाजाच्या [br]अत्यंत गरीब सदस्यांपैकी असतात.

0:02:45.069,0:02:47.585
समाजाचा जो अत्यंत उपेक्षित गट आहे.

0:02:47.609,0:02:49.628
ते तस्करीला बळी पडतात

0:02:49.652,0:02:53.705
मानव तस्कर्त्यांना माहित असते कि [br]ज्या व्यक्तीच्या अस्तित्वाची नोंदच नाही ,

0:02:53.729,0:02:56.866
त्या व्यक्तीला शोधून काढणे अशक्य आहे.

0:02:57.438,0:03:01.223
अशा व्यक्ती शोषणाला बळी पडतात [br]जसे कि बालविवाह आणि बालमजुरी

0:03:01.247,0:03:04.902
जन्मदाखला असल्याशिवाय कसे सिद्ध कराल[br]कि एखादा बालक आताही बाल्यावस्थेतच आहे ?

0:03:05.636,0:03:07.182
ते नागरिकत्व विरहित मध्ये आहेत .

0:03:07.206,0:03:09.854
जन्मदाखला तुमचे पालक कोण आहेत [br]याचा पुरावा देतो

0:03:09.878,0:03:11.057
तुमचे जन्मस्थान याचाही

0:03:11.081,0:03:13.953
जे दोन महत्वाचे घटक आहेत[br]नागरिकत्व मिळवण्यासाठी

0:03:15.382,0:03:18.454
या जगातील कायदेशीर ओळख नसलेल्या [br]एक दशलक्ष लोकांमध्ये

0:03:18.478,0:03:21.993
बहुतांश मुलांचा समावेश आहे [br]ज्यांची जन्मनोंदणी करण्यात आली नव्हती.

0:03:22.380,0:03:24.034
कमीतकमी विकास झालेल्या देशांमध्ये

0:03:24.058,0:03:28.335
६० टक्क्यांपेक्षा अधिक मुलांची जन्मनोंद [br]केलेली कधीही आढळत नाही

0:03:28.359,0:03:31.562
सब सहारा आफ्रिकेच्या १७ देशांमध्ये [br]केलेल्या अभ्यासानुसार

0:03:31.586,0:03:35.115
असे आढळून आले कि ८० टक्के मुलांकडे [br]जन्मदाखला नाही

0:03:35.846,0:03:38.321
ज्या देशांमध्ये जागतिक जन्म नोंदणी दर

0:03:38.345,0:03:41.120
साधल्या गेला नाही तिथे ,

0:03:41.144,0:03:45.251
२६ देशांमध्ये आरोग्य सेवेचा लाभ घेण्यास[br]जन्म दाखल्याची गरज पडते,

0:03:45.275,0:03:46.654
त्यात लसीकरणचाही समावेश होतो.

0:03:47.589,0:03:50.951
३७ देशांमध्ये सहकार्य जे लोकांना [br]गरिबीमुक्त करण्यास प्रयत्नशील आहे

0:03:50.975,0:03:53.298
त्याकरिता जन्मदाखल्याची गरज पडते

0:03:55.226,0:03:59.135
आणि ५९ देशांमध्ये शाळेत प्रवेशनोंदणी[br]साठी तसेच पूर्ण शिक्षणासाठी

0:03:59.159,0:04:01.951
जन्म दाखल्याची गरज पडते.

0:04:02.883,0:04:06.765
तसेच जन्मदाखला इतर कायदेशीर ओळखपत्रांसाठी[br]आवश्यक ठरतो.

0:04:06.789,0:04:09.029
जसे कि राष्ट्रीय ओळख , [br]परदेश प्रवासाचा परवाना.

0:04:09.053,0:04:12.586
आणि कुठल्याही प्रकारची कायदेशीर ओळख [br]हि प्रत्येक देशामध्ये गरजेची असते.

0:04:12.610,0:04:15.960
मतदान करण्यासाठी, सिमकार्ड घेण्याकरिता [br]किंवा बँकेत खाते उघडण्याकरिता

0:04:15.984,0:04:19.741
खरं तर या जगातील १.७ दशलक्ष लोक [br]ज्यांचे बँकेचे व्यवहार नाहीत

0:04:19.765,0:04:23.195
त्यातील २० टक्के लोकांकडे कायदेशीर [br]ओळखपत्र नसल्याने त्यांचे काम अडले आहे

0:04:23.969,0:04:27.797
हे समजून घेण्याकरिता तुम्ही [br]या क्षेत्रात तज्ञ् असणे गरजेचे नाही

0:04:27.821,0:04:29.327
हि मोठी समस्या आहे.

0:04:29.946,0:04:31.950
आश्चर्यजनक नाही कि पुरावे दाखवतात

0:04:31.974,0:04:34.775
कि सुधारित जन्मनोंदणी क्षेत्र आणि [br]सुधारित विकास परिणाम

0:04:34.799,0:04:36.521
यांचा नजीकचा संबंध आहे.

0:04:36.545,0:04:37.951
गरिबी उन्मूलन पासून

0:04:37.975,0:04:40.947
चांगल्या आरोग्य, पोषण आणि शिक्षण

0:04:40.971,0:04:42.483
आर्थिक सुधारणा,

0:04:42.507,0:04:44.777
आणि सुरक्षित क्रमशः स्थलांतर.

0:04:46.714,0:04:51.375
२०१५ मध्ये जेव्हा जागतिक नेते एकत्र आले

0:04:51.399,0:04:55.081
आणि त्यांनी मानवी हक्कांचे [br]समर्थन करण्याचे वचन दिले

0:04:55.105,0:04:56.676
ज्यायोगे गरिबी, उपासमार

0:04:56.700,0:04:58.723
आणि विषमता कमी करण्यास

0:04:58.747,0:04:59.913
प्रयत्नशील असताना

0:04:59.937,0:05:01.389
कुणीही यातून वंचित राहणार नाही

0:05:01.413,0:05:03.554
पण ते मानवी हक्कांचे समर्थन कसे करणार ?

0:05:03.578,0:05:06.027
आणि कसे कळणार कि [br]कुणी यातून वंचित राहिले आहे ?

0:05:06.051,0:05:09.331
जर त्यांना हेच माहिती नाही कि [br]सगळयात आधी ते कोण आहेत

0:05:09.355,0:05:10.726
किंवा कुठे आहेत?

0:05:13.639,0:05:16.102
तर याविषयी राष्ट्रे काय करू शकतात ?

0:05:16.126,0:05:18.040
सगळ्यांना लागू होईल [br]असा एकच पर्याय नाही

0:05:18.064,0:05:20.307
कारण प्रत्येक राष्ट्राचा संदर्भ[br]अद्वितीय आहे.

0:05:20.331,0:05:24.391
५ सिद्धे झालेले हस्तक्षेप अस्तित्वात आहेत [br]जे कुठल्याही प्रणालीला लागू होतात.

0:05:24.851,0:05:26.776
क्रमांक १, अंतर कमी करा

0:05:26.800,0:05:28.665
क्रमांक २ , किंमत वगळा.

0:05:28.689,0:05:30.561
क्रमांक ३ , पद्धत सुलभ करा.

0:05:30.585,0:05:32.699
क्रमांक ४ भेदभाव वगळा.

0:05:32.723,0:05:34.749
क्रमांक ५ मागणी वाढवा.

0:05:35.429,0:05:38.010
लिंगभेद हि एक लपलेली समस्या आहे.

0:05:39.092,0:05:41.162
कारण आकडेवारीनुसार मुलगा आणि मुलगी

0:05:41.186,0:05:43.326
यांच्या नोंदणी दरात काही फरक नाही.

0:05:43.350,0:05:45.681
पण भेदभाव हा बाल्यविषयी नसून

0:05:45.705,0:05:47.155
आईविषयी आहे

0:05:47.179,0:05:50.923
अंगोला त्या ३५ देशांपैकी एक आहे [br]जिथे बालकाची जन्म नोंदणी होण्याकरिता

0:05:50.947,0:05:54.374
वडिलांचे नाव किंवा उपस्थिती ची गरज भासते.

0:05:54.398,0:05:58.076
तर काही परिस्थितीमधे जिथे वडील [br]अनोळखी, अनइच्छुक

0:05:58.100,0:05:59.995
किंवा पितृत्व बजावण्यास असमर्थ आहेत

0:06:00.019,0:06:03.276
तिथे आईला त्यांच्या स्वतःच्या बालकाची[br]जन्मनोंदणी करण्यापासून

0:06:03.300,0:06:04.506
कायदेशीर अडवले जाते.

0:06:05.079,0:06:07.869
यावर उपाययोजना करण्यास [br]अंगोला येथे धोरण ठरवण्यात आले

0:06:07.893,0:06:10.988
कि आयांना त्यांच्या बाळाची एकल पालक[br]म्हणून नोंदणी करता यावी.

0:06:12.346,0:06:14.379
टांझानिया येथे २०१२ साली,

0:06:14.403,0:06:17.189
फक्त १३ टक्के मुलांकडे जन्म दाखल होता.

0:06:17.523,0:06:20.006
तर सरकारने एक नवी प्रणाली काढली.

0:06:20.782,0:06:26.109
त्यांनी विद्यमान पायाभूत सुविधांमध्ये [br]नोंदणी केंद्रांचा समावेश केला.

0:06:26.133,0:06:28.019
जसे कि सामुदायिक विभाग

0:06:28.043,0:06:29.945
आणि आरोग्य सुविधा.

0:06:29.969,0:06:33.138
त्यांनी या सेवांची ज्या लोकांना [br]गरज आहे त्यांच्या जवळ नेल्या.

0:06:33.162,0:06:34.496
त्यांनी शुल्क वगळले.

0:06:35.141,0:06:37.559
त्यांनी प्रणाली स्वयंचलित आणि सुलभ केली.

0:06:37.583,0:06:40.144
जेणेकरून जन्मदाखला जागेवरच देता येईल.

0:06:40.753,0:06:43.825
मागणी वाढवण्याकरिता त्यांनी [br]एक सामाजिक जागरूकता मोहीम चालवली.

0:06:43.849,0:06:46.199
लोकांना कळवण्यात आले कि [br]एक नवीन प्रणाली आहे

0:06:46.223,0:06:49.319
आणि मुलांची जन्म नोंदणी करणे [br]का आवश्यक आहे ते.

0:06:50.562,0:06:54.450
फक्त काही वर्षांत ज्या जिल्ह्यांत [br]नवीन प्रणाली मांडली होती

0:06:54.474,0:06:57.472
तिथे ८३ टक्के बालकांकडे [br]आता जन्मदाखला आहे,

0:06:57.496,0:07:00.382
व ते हे देशभर आणण्याच्या [br]प्रक्रियेत आहेत.

0:07:01.334,0:07:02.632
तर तुम्ही काय करू शकता ?

0:07:03.632,0:07:06.720
बघा मला वाटते कि आपण मानवतेने एकजूट आहोत

0:07:06.744,0:07:10.170
आपण सारख्या जमिनीवर राहतो, [br]सारख्या प्राणवायू चा श्वास घेतो

0:07:10.194,0:07:13.774
आपण कोणीही जन्म घेण्याची किंवा [br]विशिष्ट्य परिस्थितीची निवड करत नाही

0:07:13.798,0:07:15.770
मात्र आपण कसे जगतो याची निवड करू शकतो.

0:07:16.592,0:07:19.891
बदल तेव्हा होतो जेव्हा एखादा जागरूकतेचा

0:07:19.915,0:07:21.624
किंवा करुणेचा क्षण,

0:07:21.648,0:07:23.563
एखाद्या व्यक्तीला प्रेरणा देतो.

0:07:23.587,0:07:25.440
आणि आपल्या सामुदायिक कृतींमुळे ,

0:07:25.464,0:07:28.901
आपण बदलाचे सगळ्यात शक्तिशाली घटक ठरतो.

0:07:28.925,0:07:33.097
जेव्हा निष्क्रियपणामुळे निष्पाप बालक[br]असुरक्षित राहतात

0:07:33.121,0:07:35.803
लसीकरणाचा अभाव असलेले, [br]शाळेत जाणे शक्य नसलेले,

0:07:35.827,0:07:39.672
जे मोठे होऊन चांगला कामधंदा शोधण्यात [br]किंवा मतदान करण्यास असमर्थ आहेत.

0:07:39.696,0:07:44.567
ते अखंड गरिबी, अपवर्जन व [br]अदृश्यता यांच्या चक्रात अडकतात

0:07:44.591,0:07:46.313
ते आपल्यावर येते कि

0:07:46.337,0:07:48.766
हा मुद्दा आपण

0:07:48.790,0:07:49.942
प्रकाशझोतात आणू शकतो.

0:07:50.535,0:07:54.359
कारण तुम्हाला जग बदलण्याची संधी [br]रोज मिळत नाही,

0:07:54.383,0:07:55.713
पण आज ,

0:07:55.737,0:07:56.888
आहे.

0:07:57.944,0:07:59.104
धन्यवाद.

0:07:59.128,0:08:01.105
( टाळ्या )