WEBVTT 00:00:06.547 --> 00:00:07.415 Bez wątpienia 00:00:07.415 --> 00:00:10.174 najbardziej ekscytującą obserwacją naukową 2012 roku 00:00:10.174 --> 00:00:12.087 było odkrycie nowej cząstki, 00:00:12.087 --> 00:00:13.147 dokonane w laboratorium CERN, 00:00:13.147 --> 00:00:15.206 która być może jest bozonem Higgsa, 00:00:15.206 --> 00:00:18.620 nazwaną na cześć fizyka Petera Higgsa. 00:00:18.620 --> 00:00:19.876 Uważa się, że pole Higgsa nadaje masę 00:00:19.876 --> 00:00:21.592 subatomowym cząstkom elementarnym, 00:00:21.592 --> 00:00:22.471 takim jak kwarki 00:00:22.471 --> 00:00:23.053 i leptony, 00:00:23.053 --> 00:00:24.955 z których składa się zwykła materia. 00:00:24.955 --> 00:00:27.551 Bozony Higgsa są drganiami w obrębie tego pola, 00:00:27.551 --> 00:00:28.435 jak wybrzuszenia, które widzisz 00:00:28.435 --> 00:00:29.937 kiedy szarpiesz liną. 00:00:29.937 --> 00:00:32.662 Jak pole nadaje masę cząstkom? 00:00:32.662 --> 00:00:34.440 Jeśli wydaje ci się to niezbyt zrozumiałe, 00:00:34.440 --> 00:00:35.682 nie jesteś sam. 00:00:35.682 --> 00:00:38.386 W 1993 r. brytyjski minister Nauki 00:00:38.386 --> 00:00:40.715 rzucił wyzwanie fizykom, by znaleźli prosty sposób 00:00:40.715 --> 00:00:42.728 wytłumaczenia tej całej kwestii Higgsa. 00:00:42.728 --> 00:00:45.192 Nagrodą była butelka dobrego szampana. 00:00:45.192 --> 00:00:47.810 Wyjaśnienie, które wygrało, brzmiało mniej więcej tak: 00:00:47.810 --> 00:00:49.698 Wyobraź sobie duże przyjęcie 00:00:49.698 --> 00:00:50.730 w laboratorium CERN, 00:00:50.730 --> 00:00:53.323 na które przyszło mnóstwo badaczy zajmujących się fizyką cząsteczkową. 00:00:53.323 --> 00:00:56.418 Ten tłum fizyków to pole Higgsa. 00:00:56.418 --> 00:00:58.660 Gdyby dołączył do nich nagle poborca podatkowy, 00:00:58.660 --> 00:01:00.008 nikt nie chciałby z nim rozmawiać 00:01:00.008 --> 00:01:01.969 i łatwo mógłby przejść przez całą salę 00:01:01.969 --> 00:01:03.264 i dotrzeć do baru. 00:01:03.264 --> 00:01:05.503 Poborca podatkowy nie reagowałby z uczestnikami przyjęcia 00:01:05.503 --> 00:01:06.807 w bardzo podobny sposób, 00:01:06.807 --> 00:01:09.641 w jaki niektóre cząstki nie reagują z polem Higgsa. 00:01:09.641 --> 00:01:11.212 Cząstki, które tego nie robią, 00:01:11.212 --> 00:01:12.897 jak na przykład fotony, 00:01:12.897 --> 00:01:14.441 nazywamy bezmasowymi. 00:01:14.441 --> 00:01:17.186 Teraz załóżmy, że do sali wchodzi Peter Higgs, 00:01:17.186 --> 00:01:19.030 prawdopodobnie chcąc kupić piwo. 00:01:19.030 --> 00:01:20.092 W tym przypadku fizycy 00:01:20.092 --> 00:01:22.022 natychmiast zaczynają tłoczyć się wokół Higgsa, 00:01:22.022 --> 00:01:23.155 żeby omówić z nim 00:01:23.155 --> 00:01:24.862 swoje próby zmierzenia właściwości 00:01:24.862 --> 00:01:26.566 bozonu nazwanego jego imieniem. 00:01:26.566 --> 00:01:28.763 Ze względu na silną interakcję z tłumem 00:01:28.763 --> 00:01:30.930 Higgs przemierza salę powoli. 00:01:30.930 --> 00:01:32.194 Kontynuując naszą analogię, 00:01:32.194 --> 00:01:33.926 Higgs będzie cząstką masową 00:01:33.926 --> 00:01:36.039 ze względu na interakcje z polem. 00:01:36.039 --> 00:01:37.948 Jeśli na tym polega pole Higgsa, 00:01:37.948 --> 00:01:40.320 to jak mają się do tego bozony Higgsa? 00:01:40.320 --> 00:01:42.177 Przyjmijmy, że uczestnicy przyjęcia 00:01:42.177 --> 00:01:44.552 są jednolicie rozmieszczeni po całej sali. 00:01:44.552 --> 00:01:46.957 Teraz wyobraź sobie, że ktoś wtyka głowę 00:01:46.957 --> 00:01:48.342 i ogłasza plotkę o nowym odkryciu 00:01:48.342 --> 00:01:50.677 w jakimś innym, konkurencyjnym laboratorium. 00:01:50.677 --> 00:01:52.673 Ludzie blisko drzwi usłyszą plotkę, 00:01:52.673 --> 00:01:54.258 ale ci daleko od drzwi już nie, 00:01:54.258 --> 00:01:56.138 więc zaczną podchodzić bliżej. 00:01:56.138 --> 00:01:58.297 Przez to stłoczą się w jednym miejscu. 00:01:58.297 --> 00:01:59.846 Gdy usłyszą już plotkę, 00:01:59.846 --> 00:02:01.258 wrócą na poprzednie miejsce, 00:02:01.258 --> 00:02:03.120 żeby przedyskutować jej następstwa, 00:02:03.120 --> 00:02:06.178 ale osoby stojące dalej zaczną pytać, co się dzieje. 00:02:06.178 --> 00:02:08.067 Efektem będzie natłok osób w kolejnych miejscach, 00:02:08.067 --> 00:02:09.758 coraz dalej od drzwi. 00:02:09.758 --> 00:02:12.534 Właśnie taki natłok jest analogią dla bozona Higgsa. 00:02:12.534 --> 00:02:13.763 Trzeba pamiętać, 00:02:13.763 --> 00:02:15.623 że to nie cząstki masowe 00:02:15.623 --> 00:02:17.372 reagują więcej z polem Higgsa. 00:02:17.372 --> 00:02:18.906 W naszej analogii z przyjęciem 00:02:18.906 --> 00:02:21.676 wszystkie cząstki są równe do wejścia na salę. 00:02:21.676 --> 00:02:24.620 Peter Higgs i poborca podatkowy mają zerową masę. 00:02:24.620 --> 00:02:26.512 To interakcja z uczestnikami przyjęcia sprawia, 00:02:26.512 --> 00:02:28.591 że zyskują masę. 00:02:28.591 --> 00:02:29.990 Powtórzmy: masa zostaje nadana przez interakcje z polem. 00:02:29.990 --> 00:02:33.036 Powtórzmy: masa zostaje nadana przez interakcje z polem. 00:02:33.036 --> 00:02:34.488 Podsumujmy: cząstka zyskuje większą lub mniejszą masę 00:02:34.488 --> 00:02:36.298 Podsumujmy: cząstka zyskuje większą lub mniejszą masę 00:02:36.298 --> 00:02:38.126 w zależności od tego, jak reaguje z polem 00:02:38.126 --> 00:02:40.258 tak, jak różni ludzie przemieszczają się na przyjęciu 00:02:40.258 --> 00:02:43.940 z różną prędkością, zależnie popularności. 00:02:43.940 --> 00:02:45.033 Bozon Higgsa to zagęszczenie w ramach pola, 00:02:45.033 --> 00:02:47.097 tak jak plotka, która krąży po sali. 00:02:47.097 --> 00:02:48.945 Oczywiście, analogia jest tylko analogią, 00:02:48.945 --> 00:02:50.165 Oczywiście, analogia jest tylko analogią, 00:02:50.165 --> 00:02:51.315 ale to najlepsza analogia, 00:02:51.315 --> 00:02:53.118 jaką dotąd wymyślono. 00:02:53.118 --> 00:02:54.310 I to już wszystko. 00:02:54.310 --> 00:02:55.171 O to właśnie chodzi w polu Higgsa 00:02:55.171 --> 00:02:57.277 i w bozonie Higgsa. 00:02:57.277 --> 00:02:59.418 Dalsze badania stwierdzą, czy go znaleźliśmy 00:02:59.418 --> 00:03:01.176 i nagroda będzie pewnie wyższa 00:03:01.176 --> 00:03:03.543 niż butelka szampana.