1
00:00:05,297 --> 00:00:07,095
ဘယ်လိုမှ သံသယ ဖြစ်စရာ မရှိတာက

2
00:00:07,095 --> 00:00:10,174
၂၀၁၂ ရဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားစရာ အကောင်းဆုံး 
သိပ္ပံဆိုင်ရာ တွေ့ရှိချက်က

3
00:00:10,174 --> 00:00:12,147
CERN ဓာတ်ခွဲရုံကြီးမှာ အမှုန်သစ်တမျိုးကို

4
00:00:12,147 --> 00:00:13,147
ရှာဖွေတွေ့ခဲ့ခြင်းပါ။

5
00:00:13,147 --> 00:00:15,206
ဒါဟာ ရူပဗေဒပညာရှင် Peter Higgs ရဲ့ အမည်ကို

6
00:00:15,206 --> 00:00:18,080
ပေးထားတဲ့ 
Higgs boson အမှုန် ဖြစ်နိုင်ခဲ့တယ်။

7
00:00:18,080 --> 00:00:19,456
သာမန်ရုပ်ဝတ္ထုတွေကို

8
00:00:19,456 --> 00:00:21,592
ဖြစ်ပေါ်လာစေတဲ့ အခြေခံကျတဲ့
အက်တမ်ထက် သေးတဲ့

9
00:00:21,592 --> 00:00:22,471
quark တွေနဲ့

10
00:00:22,471 --> 00:00:23,223
lepton တွေလို

11
00:00:23,223 --> 00:00:24,955
ဒြပ်ထုကို ပေးတယ်လို့ ယူဆကြပါတယ်။

12
00:00:24,955 --> 00:00:26,731
Higgs boson တွေဟာ မြင်နေရသလို

13
00:00:26,731 --> 00:00:28,025
စက်ကွင်းထဲက အတွန့်တွေပါ၊

14
00:00:28,025 --> 00:00:30,067
ကြိုးကို ဆွဲဆန့်ရင်
ကြွတက်လာတဲ့ အခုံးလိုပါ။

15
00:00:30,067 --> 00:00:32,772
ဒါနဲ့ ဒီစက်ကွင်းက အမှုန်တွေကို 
ဘယ်လို ဒြပ်ထုဆောင်လာစေလဲ။

16
00:00:32,772 --> 00:00:34,440
ဒါက စိတ်ရှုပ်စရာလို့ ထင်တာ

17
00:00:34,440 --> 00:00:35,732
သင်တစ်ယောက်တည်း မဟုတ်ပါဘူး။

18
00:00:35,732 --> 00:00:38,606
၁၉၉၃ ခုနှစ်မှာ ဗြိတိသျှ သိပ္ပံဝန်ကြီးက
ဒီ Higgs ဆိုတဲ့ အရာကို

19
00:00:38,606 --> 00:00:40,715
လူတိုင်းနားလည်အောင် ရိုးရှင်းတဲ့နည်းဖြင့်

20
00:00:40,715 --> 00:00:42,788
ရှင်းပြဖို့ ရူပဗေဒသမားတွေကို
စိန်ခေါ်ခဲ့တယ်။

21
00:00:42,788 --> 00:00:45,192
ရမယ့်ဆုက အကောင်းစား ရှန်ပိန် တစ်ပုလင်းပါ။

22
00:00:45,192 --> 00:00:47,810
ဆုရလိုက်တဲ့ ရှင်းတမ်းကတော့ 
ဒါမျိုးလိုလိုပါ။

23
00:00:47,810 --> 00:00:49,698
CERN ဓာတ်ခွဲရုံကြီးထဲ အမှုန်ရူပဗေဒ

24
00:00:49,698 --> 00:00:50,730
သုတေသီတွေကို ဖိတ်ကာ

25
00:00:50,730 --> 00:00:53,323
ကော့တေး ပါတီပွဲကြီး
ကျင်းပနေတာကို တွေးကြည့်ကြစို့ပါ။

26
00:00:53,323 --> 00:00:56,418
ဒီ ရူပဗေဒသမားတွေရဲ့ လူအုပ်ကြီးက 
Higgs Field ကို ကိုယ်စားပြုတယ်။

27
00:00:56,418 --> 00:00:58,660
အကယ်၍ အခွန်ကောက်သူသာ ပါတီကို တက်ခဲ့ရင်

28
00:00:58,660 --> 00:01:00,248
စကားပြောလိုသူ ရှိခဲ့မှာ မဟုတ်လို့

29
00:01:00,248 --> 00:01:01,569
အခန်းကို လွယ်လွယ်လေး ဖြတ်ကာ

30
00:01:01,569 --> 00:01:03,264
သူတို့ဟာ ဘားကို ရောက်သွားခဲ့မှာပါ။

31
00:01:03,264 --> 00:01:05,363
အခွန်အရာရှိကလည်း အလားအတူပဲ
လူအုပ်နဲ့ ဆက်ဆံစရာ

32
00:01:05,363 --> 00:01:07,207
သိပ် မရှိနိုင်ခဲ့သလိုပဲ အမှုန်အချို့ဟာ

33
00:01:07,207 --> 00:01:09,801
Higgs Field နဲ့ အပြန်အလှန်
ထိတွေ့ဆက်ဆံကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

34
00:01:09,801 --> 00:01:11,212
ဥပမာ၊ တုန့်ပြန်ခြင်းမရှိတဲ့

35
00:01:11,212 --> 00:01:12,897
ဖိုတွန်လို အမှုန်တွေဆို

36
00:01:12,897 --> 00:01:14,441
ဒြပ်ထုမဲ့လို့ ခေါ်ကြပါတယ်။

37
00:01:14,441 --> 00:01:17,186
အခု ဒီအခန်းထဲကိုပဲ Peter Higgs 
ဝင်လာတာကို တွေးကြည့်ပါ၊

38
00:01:17,186 --> 00:01:19,030
ပိုင့်ခွက်ကို အရှာလာတာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

39
00:01:19,030 --> 00:01:20,092
ခုဆို ရူပဗေဒသမားတွေက

40
00:01:20,092 --> 00:01:22,022
Higgsနဲ့ နာမည်တူ Bosonရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေ

41
00:01:22,022 --> 00:01:23,155
တိုင်းတာဖို့ သူတို့ရဲ့

42
00:01:23,155 --> 00:01:24,992
ဆောင်ရွက်ချက်တွေ ဆွေးနွေးရန် သူ့နားကို

43
00:01:24,992 --> 00:01:26,796
ချက်ခြင်း ဝိုင်းအုံလာကြပါမယ်။

44
00:01:26,796 --> 00:01:28,763
Higgs က လူအုပ်နဲ့ ဆက်ဆံရလွန်းတော့

45
00:01:28,763 --> 00:01:30,930
တဖြည်းဖြည်းချင်းသာ အခန်းကို ဖြတ်နိုင်မယ်။

46
00:01:30,930 --> 00:01:32,294
ဒီသဘောအတိုင်း ဆက်ရင် Higgs က

47
00:01:32,294 --> 00:01:34,716
စက်ကွင်းနဲ့ သူ၊ အပြန်အလှန်
သက်ရောက်မှု မှတဆင့်

48
00:01:34,716 --> 00:01:36,039
ဒြပ်ထု အမှုန် ဖြစ်လာပါမယ်။

49
00:01:36,039 --> 00:01:37,948
ဒါက Higgs Field ဆိုတော့ Higgs boson က

50
00:01:37,948 --> 00:01:40,320
ဒီအချက်အားလုံးနဲ့ ကိုက်ညီအောင် 
ဘယ်နှယ့်လုပ်ရမလဲ။

51
00:01:40,320 --> 00:01:42,177
ပါတီကို လာကြတဲ့ တို့လူအုပ်က အခန်းထဲမှာ

52
00:01:42,177 --> 00:01:44,552
ညီညာစွာ နေရာယူထားသယောင်
အသွင်ဆောင်လိုက်ကြပါစို့။

53
00:01:44,552 --> 00:01:46,957
လူတစ်ဦးက ပြိုင်ဘက် ဓာတ်ခွဲရုံမှ
တွေ့ရှိချက်အကြောင်း ကောလာဟလ

54
00:01:46,957 --> 00:01:48,342
သတင်းကို ပြောပြဖို့အတွက်

55
00:01:48,342 --> 00:01:50,677
အခန်းတံခါးဝကို ဝင်လာပြီး 
ပြောနေတာ တွေးကြည့်ပါ။

56
00:01:50,677 --> 00:01:52,673
ကောလာဟလကို အခန်းဝအနီးက
သူတွေ ကြားရပေမဲ့၊

57
00:01:52,673 --> 00:01:54,258
ဝေးနေသူတွေ မကြားရတော့၊
သူတို့တွေက

58
00:01:54,258 --> 00:01:56,138
မေးမြန်ဖို့ တံခါးနားကို ကပ်လာကြမယ်။

59
00:01:56,138 --> 00:01:58,227
အဲဒါကြောင့် လူအုပ်ထဲမှာ အစုအဝေး ပေါ်လာမယ်။

60
00:01:58,227 --> 00:01:59,646
ကောလာဟလကို ကြားပြီးတဲ့ သူတွေက

61
00:01:59,646 --> 00:02:01,258
နဂိုနေရာ ပြန်လာလျက် ကြားခဲ့ရတာကို

62
00:02:01,258 --> 00:02:03,120
ဆွေးနွေးနိုင်ပေမဲ့၊

63
00:02:03,120 --> 00:02:06,178
အဝေးမှာ ရှိနေသူတို့က 
ဘာဖြစ်နေလဲ မေးမြန်းကျဦးမှာပါ။

64
00:02:06,178 --> 00:02:08,587
ရလဒ်အဖြစ် လူအုပ်ကြီးထဲတွင်
အခန်းကို ဖြတ်သန်းနေတဲ့

65
00:02:08,587 --> 00:02:09,828
အစုအဝေး ပေါ်လာပါလိမ့်မယ်။

66
00:02:09,828 --> 00:02:12,534
ဒီ အစုအဝေးဟာ Higgs boson နဲ့ 
သဘောချင်း ဆင်တူပါတယ်။

67
00:02:12,534 --> 00:02:13,763
ဒါက Higgs စက်ကွင်းနဲ့

68
00:02:13,763 --> 00:02:15,623
အတုန့်အလှည့်ရှိတဲ့ ဒြပ်ထုဆောင် အမှုန်

69
00:02:15,623 --> 00:02:17,502
နောက်တမျိုး မဟုတ်တာကို အလေးထားမှတ်ပါ။

70
00:02:17,502 --> 00:02:19,176
ပါတီနဲ့ သဘောနှိုင်းဆချက်မှာတော့၊

71
00:02:19,176 --> 00:02:21,566
အမှုန်အားလုံးဟာ အခန်းထဲ မဝင်ခင် အတူတူပါပဲ။

72
00:02:21,566 --> 00:02:24,620
Peter Higgs နဲ့ အခွန်အရာရှိ ဒီနှစ်ဦးလုံး 
သုည ဒြပ်ထုဆောင်ပါတယ်။

73
00:02:24,620 --> 00:02:26,512
လူအုပ်နဲ့ အပြန်အလှန် သက်ရောက်မှုက

74
00:02:26,512 --> 00:02:28,591
သူတို့ကို ဒြပ်ထုဆောင်စေတာပါ။

75
00:02:28,591 --> 00:02:29,990
ဒါကိုပဲ ထပ်ပြီး ပြောရရင်

76
00:02:29,990 --> 00:02:33,036
ဒြပ်ထုဟာ စက်ကွင်းနဲ့
အတုန့်အလှည့်ပြုမှုမှ ပေါ်ထွန်းလာတာပေါ့။

77
00:02:33,036 --> 00:02:34,488
ဒီတော့ အနှစ်ချုပ်လိုက်ကြစို့။

78
00:02:34,488 --> 00:02:36,298
အမှုန်နဲ့ စက်ကွင်း

79
00:02:36,298 --> 00:02:37,976
အပြန်အလှန် သက်ရောက်မှုပေါ် မှုတည်ကာ

80
00:02:37,976 --> 00:02:40,128
ဒြပ်ထု နည်းခြင်း၊ များခြင်းဟာ
ကွဲပြားတတ်တယ်။

81
00:02:40,128 --> 00:02:44,020
လူအုပ်ဟာ ၎င်းရဲ့ ထင်ပေါ်မှုအလိုက်၊ လူအုပ်
အကြား ရွေ့လျားမှုအလျင် မတူနိုင်သလိုပါပဲ။

82
00:02:44,020 --> 00:02:45,813
Higgs boson ဟာ
စက်ကွင်းထဲက အစုအဝေးပါ။

83
00:02:45,813 --> 00:02:47,717
အခန်းတဝမ်း ဖြတ်သွားတဲ့
ကောလာဟလလိုမျိုးပါ။

84
00:02:47,717 --> 00:02:48,875
တကယ်က ဒီသဘောက

85
00:02:48,875 --> 00:02:50,165
ယှဉ်ပြချက် သဘော ဟုတ်ပေမဲ့၊

86
00:02:50,165 --> 00:02:51,315
ထွက်ပေါ်လာသမျှထဲမှာ ဒါဟာ

87
00:02:51,315 --> 00:02:52,768
အကောင်းဆုံး နှိုင်းယှဉ်ချက်ပါ။

88
00:02:52,768 --> 00:02:53,910
ဒီတော့ ရှင်းလောက်ပါပြီ။

89
00:02:53,910 --> 00:02:56,001
Higgs Field နဲ့ Higgs boson
အကြောင်း ပြောစရာ

90
00:02:56,001 --> 00:02:56,857
အားလုံးက အဲဒါပါပဲ။

91
00:02:56,857 --> 00:02:59,418
ဆက်လုပ်ကိုင်နေကြတဲ့ သုတေသနတွေက
ကျွန်ုပ်တို့ တွေ့ပြီလား

92
00:02:59,418 --> 00:03:01,176
ဆိုတာကို ထောက်ပြပေးမှာပါ၊

93
00:03:01,176 --> 00:03:03,543
ရမယ့်ဆုလဒ်ဟာ
ရှန်ပိန်ပုလင်းထက် ပိုကြီးမားမှာပါ။