1
00:00:00,800 --> 00:00:04,276
Batzuetan oso lotsatuta sentitzen naiz

2
00:00:04,286 --> 00:00:05,520
europarra izateaz.

3
00:00:06,200 --> 00:00:08,055
Azken urtean,

4
00:00:08,080 --> 00:00:12,656
milioi bat pertsona baino gehiago
iritsi dira Europara laguntza beharrean

5
00:00:12,680 --> 00:00:15,960
eta gure erantzuna
benetan penagarria izan da.

6
00:00:17,000 --> 00:00:19,320
Kontraesan asko daude.

7
00:00:20,360 --> 00:00:21,650
Negar egiten dugu

8
00:00:21,650 --> 00:00:25,520
bi urteko Alan Kurdi-ren
heriotza tragikoaren aurrean

9
00:00:26,000 --> 00:00:29,856
baina, geroztik, 200 haur baino gehiago

10
00:00:29,880 --> 00:00:32,240
ito dira Mediterraneoan.

11
00:00:33,960 --> 00:00:35,416
Nazioarteko itunak ditugu,

12
00:00:35,440 --> 00:00:38,656
iheslariak guztion ardura direla
aitortzen dutenak,

13
00:00:38,680 --> 00:00:41,736
baina onartzen dugu Libano txikiak

14
00:00:41,760 --> 00:00:45,400
Europa osoak baino Siriar gehiago
hartzea babesean.

15
00:00:46,320 --> 00:00:49,720
Giza trafikatzaileez kexatzen gara

16
00:00:50,360 --> 00:00:53,770
baina hori bihurtzen dugu bide bakarra

17
00:00:53,770 --> 00:00:55,880
Europan asiloa eskatzeko.

18
00:00:56,840 --> 00:00:58,696
Eskulan urria dago,

19
00:00:58,720 --> 00:01:04,176
baina gure behar ekonomiko
zein demografikoak betetzen dituztenei

20
00:01:04,200 --> 00:01:06,190
ez diegu Europara etortzen uzten.

21
00:01:07,000 --> 00:01:12,936
Gure balio liberalak aldarrikatzen ditugu
Islam fundamentalistaren kontra,

22
00:01:12,960 --> 00:01:14,160
baina...

23
00:01:15,560 --> 00:01:18,216
politika zapaltzaileak ditugu,

24
00:01:18,240 --> 00:01:20,560
asilo eske datozen haurrak
atxilotzen dituztenak,

25
00:01:21,160 --> 00:01:23,960
umeak beren familiengandik
banatzen dituztenak,

26
00:01:24,800 --> 00:01:27,720
eta iheslarien jabetzak
konfiskatzen dituztenak.

27
00:01:28,960 --> 00:01:30,200
Zer ari gara egiten?

28
00:01:30,640 --> 00:01:33,056
Nola iritsi gara egoera honetara?

29
00:01:33,080 --> 00:01:37,880
Nola hartu dugu horrelako jarrera ankerra
krisi humanitario bati erantzuteko?

30
00:01:39,280 --> 00:01:41,696
Ez dut uste
jendeari axola ez zaiolako denik

31
00:01:41,720 --> 00:01:44,896
edo, behintzat,
ez dut hori sinetsi nahi.

32
00:01:44,920 --> 00:01:48,736
Arrazoia gure politikarien etorkizun-sen falta
dela uste dut,

33
00:01:48,760 --> 00:01:51,306
duela 50 urte baino gehiago sortu zen

34
00:01:51,310 --> 00:01:54,536
iheslarientzako nazioarteko babes sistemari
egokitzeko sen falta

35
00:01:54,560 --> 00:01:57,360
mundu aldakor eta globalizatu bat lortzeko.

36
00:01:57,800 --> 00:02:00,336
Pauso bat atzera eman nahi dut

37
00:02:00,360 --> 00:02:03,776
eta funtsezko bi galdera egin,

38
00:02:03,800 --> 00:02:06,256
guztiok egin beharreko bi galdera.

39
00:02:06,280 --> 00:02:09,576
Lehena: zergatik ez dabil
oraingo sistema?

40
00:02:09,600 --> 00:02:13,000
Eta bigarrena:
zer egin dezakegu konpontzeko?

41
00:02:14,760 --> 00:02:16,816
Indarrean dagoen
iheslarientzako babes sistema

42
00:02:16,840 --> 00:02:20,940
Bigarren Mundu Gerraren ondoren
sortu zuten tipo hauek.

43
00:02:22,000 --> 00:02:23,750
Oinarrizko helburua,

44
00:02:23,750 --> 00:02:28,740
estatu batek porrot egitean, edo okerrago,
bere jendearen kontra jartzean,

45
00:02:28,740 --> 00:02:30,976
herriarentzako tokia bermatzea zen

46
00:02:31,000 --> 00:02:34,936
babesean eta duintasunez bizitzeko
etxera bueltatu arte.

47
00:02:34,936 --> 00:02:39,960
Siriakoa bezalako egoeretarako
sortu zen hain zuzen.

48
00:02:40,680 --> 00:02:45,536
147 gobernuk sinatutako
nazioarteko hitzarmen baten bidez

49
00:02:45,560 --> 00:02:48,666
(1951ko Iheslarien estatutuari buruzko hitzarmena)

50
00:02:48,666 --> 00:02:51,776
eta nazioarteko erakunde baten bidez (UNHCR),

51
00:02:51,800 --> 00:02:56,576
estatuek hitzeman zuten
beren lurraldean onartuko zituztela

52
00:02:56,600 --> 00:02:59,120
gatazka eta jazarpenetik ihesi zebiltzanak.

53
00:02:59,680 --> 00:03:02,280
Baina gaur egun,
sistema hori huts egiten ari da.

54
00:03:02,920 --> 00:03:06,360
Teorian, iheslariek
asilo eskubidea daukate.

55
00:03:06,880 --> 00:03:10,840
Praktikan, gure immigrazio politikek
babesa lortzeko bidea oztopatzen dute.

56
00:03:11,280 --> 00:03:15,616
Teorian, iheslariek integraziorako eskubidea daukate

57
00:03:15,640 --> 00:03:17,680
edo beren jaioterrira bueltatzekoa.

58
00:03:18,360 --> 00:03:21,600
Baina praktikan, linbo batean
geratzen dira harrapatuta.

59
00:03:22,240 --> 00:03:25,320
Teorian, iheslariak guztion ardura dira.

60
00:03:26,040 --> 00:03:30,376
Praktikan, geografiak adierazten duenez,
gatazkatik hurbil dauden herrialdeak dira

61
00:03:30,400 --> 00:03:34,000
munduko iheslarien gehiengo izugarria
hartzen dutenak.

62
00:03:34,720 --> 00:03:37,456
Sistema ez da hautsi
arauak gaizki daudelako,

63
00:03:37,480 --> 00:03:41,400
aldatzen ari den munduan modu okerrean
erabiltzen ari garelako baizik,

64
00:03:41,840 --> 00:03:43,840
eta hori da hausnartu behar duguna.

65
00:03:44,440 --> 00:03:48,936
Hala, egungo sistemaren funtzionamendua
azaldu nahi dizuet.

66
00:03:48,960 --> 00:03:51,120
Nola funtzionatzen du
sistemak benetan?

67
00:03:51,560 --> 00:03:54,336
Baina ez goitik beherako
ikuspuntu instituzionaletik,

68
00:03:54,360 --> 00:03:57,680
iheslari baten ikuspuntutik baizik.

69
00:03:58,240 --> 00:04:00,696
Imajinatu Siriako emakume bat.

70
00:04:00,720 --> 00:04:02,320
Amira deituko dugu.

71
00:04:02,880 --> 00:04:06,760
Eskualdean ezagutu nuen jendea
irudikatzen du Amirak.

72
00:04:07,560 --> 00:04:10,896
Amira, munduko iheslarien % 25 inguru bezala,

73
00:04:10,920 --> 00:04:12,530
seme-alabak dituen
emakumea da,

74
00:04:12,840 --> 00:04:16,096
eta ezin da etxera joan
hiri honetatik etorri delako,

75
00:04:16,120 --> 00:04:18,136
aurrean daukazuen hori: Homs.

76
00:04:18,160 --> 00:04:20,750
Noizbait eder eta historiko izandako hiria

77
00:04:20,750 --> 00:04:22,806
orain hondakin azpian dagoena.

78
00:04:22,806 --> 00:04:24,280
Amira ezin da hara bueltatu.

79
00:04:25,120 --> 00:04:29,330
Baina ez dauka beste herrialde batean
geratzeko itxaropenik ere,

80
00:04:29,340 --> 00:04:34,320
munduko iheslarien %1ak baino gutxiagok
soilik lor dezaketen loteria txartela baita.

81
00:04:34,880 --> 00:04:37,136
Amirak eta familiak

82
00:04:37,160 --> 00:04:39,336
ia ezinezkoa den aukera bati
egiten diote aurre.

83
00:04:39,360 --> 00:04:41,760
Oinarrizko hiru aukera dituzte.

84
00:04:42,560 --> 00:04:47,520
Lehenengoa: Amirak kanpaleku batera
eraman dezake familia.

85
00:04:48,520 --> 00:04:50,680
Kanpalekuan, laguntza jaso dezake,

86
00:04:51,160 --> 00:04:54,856
baina ez dago aukera handirik
Amira eta familiarentzat.

87
00:04:54,880 --> 00:04:58,136
Eremu latz eta lehorretan
kokatzen dira kanpalekuak,

88
00:04:58,160 --> 00:04:59,400
basamortuan askotan.

89
00:05:00,040 --> 00:05:02,736
Jordaniako Zaatari kanpalekuan,

90
00:05:02,760 --> 00:05:07,160
jaurtigaiak entzun daitezke gauean
Siriako mugan zehar.

91
00:05:08,600 --> 00:05:11,176
Jarduera ekonomikoa mugatuta dago.

92
00:05:11,200 --> 00:05:13,360
Hezkuntzaren kalitatea baxua da sarritan.

93
00:05:13,960 --> 00:05:15,296
Eta munduan,

94
00:05:15,320 --> 00:05:18,416
kanpalekuetako iheslarien %80 inguruk

95
00:05:18,440 --> 00:05:20,976
gutxienez bost urtez
egon behar izaten du bertan.

96
00:05:21,000 --> 00:05:22,896
Bizitza tamalgarria da,

97
00:05:22,920 --> 00:05:25,296
eta baliteke horregatik izatea

98
00:05:25,320 --> 00:05:27,920
siriarren %9k besterik ez hartzea
bide hori.

99
00:05:29,000 --> 00:05:32,976
Bestela, Amira hiri batera joan daiteke,

100
00:05:33,000 --> 00:05:36,040
hurbileko herrialde batean.
Amman edo Beirut, esaterako.

101
00:05:37,000 --> 00:05:41,040
Hori da siriar iheslarien %75 inguruk
aukeratutako bidea.

102
00:05:42,200 --> 00:05:44,920
Baina bertan ere
zailtasun handiak daude.

103
00:05:45,720 --> 00:05:50,016
Hiri horietan, iheslariek ez dute
lan egiteko eskubiderik izaten.

104
00:05:50,040 --> 00:05:53,000
Ez dute laguntza gehiegi jasotzen.

105
00:05:53,440 --> 00:05:57,136
Amirak eta familiak
aurrezkiak gastatu ondoren

106
00:05:57,160 --> 00:06:00,840
ezer gutxirekin geratzen dira,
pobrezia larria jasateko arriskuan.

107
00:06:02,280 --> 00:06:04,120
Hirugarren aukera bat dago,

108
00:06:04,920 --> 00:06:08,640
geroz eta siriar gehiago
aukeratzen ari direna.

109
00:06:09,840 --> 00:06:14,016
Amirak familiarentzat
itxaropena bila dezake

110
00:06:14,040 --> 00:06:17,776
bidaia arriskutsu batean
bizia arriskatuz

111
00:06:17,800 --> 00:06:19,756
beste herrialde batera joateko.

112
00:06:19,756 --> 00:06:22,840
Hori da gaur egun
Europan ikusten ari garena.

113
00:06:23,440 --> 00:06:28,696
Mundu osoan, ia ezinezko aukerak
ematen dizkiegu iheslariei.

114
00:06:28,720 --> 00:06:30,536
Hiru dituzte:

115
00:06:30,560 --> 00:06:34,760
kanpalekuak, txirotasuna hirietan
eta bidaia arriskutsuak.

116
00:06:35,520 --> 00:06:39,840
Iheslarien babeserako sistema hori da
gaur egun iheslarientzat.

117
00:06:40,600 --> 00:06:42,240
Baina aukera faltsua dela uste dut

118
00:06:42,760 --> 00:06:44,840
eta birplanteatu dezakegula.

119
00:06:45,440 --> 00:06:48,800
Aukerak mugatzearen arrazoia zera da:

120
00:06:50,040 --> 00:06:52,520
uste dugu

121
00:06:53,080 --> 00:06:57,456
horiek direla iheslariek dituzten
aukera bakarrak

122
00:06:57,480 --> 00:06:58,680
eta ez da hala.

123
00:06:59,120 --> 00:07:02,616
Politikariek «gehiketa zero» emango lukeen
gai moduan azaltzen dute;

124
00:07:02,640 --> 00:07:06,576
iheslariei laguntzen badiegu,
herritarrei kostuak inposatuko dizkiegu.

125
00:07:06,600 --> 00:07:08,656
Guztiok pentsatu ohi dugu

126
00:07:08,680 --> 00:07:12,336
iheslariak kostu edo zama saihestezina 
direla gizartearentzat.

127
00:07:12,360 --> 00:07:14,510
Baina ez du zertan hala izan.

128
00:07:14,880 --> 00:07:19,316
Aukera-sorta zabaltzeko moduak daudela
eztabaidatu nahi dut,

129
00:07:19,326 --> 00:07:21,336
eta, era berean, guztiontzat onura lortu:

130
00:07:21,360 --> 00:07:23,216
iheslarien helmuga diren herrialdeak,

131
00:07:23,240 --> 00:07:26,560
gure gizartea eta baita iheslariak ere.

132
00:07:27,080 --> 00:07:29,056
Lau modu proposatu nahi ditut

133
00:07:29,080 --> 00:07:32,920
iheslariekiko dugun iritziaren paradigma
alda dezaketenak.

134
00:07:33,520 --> 00:07:35,960
Antzekotasun bat daukate:

135
00:07:36,440 --> 00:07:40,216
globalizazioaren, mugikortasunaren
eta merkatuen aukerak

136
00:07:40,240 --> 00:07:42,296
aprobetxatzeko bideak dira,

137
00:07:42,320 --> 00:07:45,560
baita iheslariekiko
dugun iritzia eguneratzeko ere.

138
00:07:46,280 --> 00:07:47,976
Aztertu nahi dudan lehenengo ideia

139
00:07:48,000 --> 00:07:50,000
«inguruneak egokitzea» da,

140
00:07:50,720 --> 00:07:53,576
eta funtsezko onarpen batetik abiatzen da:

141
00:07:53,600 --> 00:07:56,296
iheslariak gizakiak dira,
beste guztiok bezala,

142
00:07:56,320 --> 00:07:58,720
baina ezohiko egoeran daude.

143
00:07:59,280 --> 00:08:01,256
Oxfordeko lankideekin batera,

144
00:08:01,280 --> 00:08:03,936
ikerketa proiektu batean
abiatu nintzen Ugandara

145
00:08:03,960 --> 00:08:07,000
iheslarien bizitza ekonomikoa aztertzeko.

146
00:08:07,840 --> 00:08:11,896
Ez genuen Uganda aukeratu
helmuga-herrialdeen eredu delako.

147
00:08:11,920 --> 00:08:13,400
Ez da eredua,
salbuespena baizik.

148
00:08:13,960 --> 00:08:16,336
Munduko helmuga herrialde gehienetan
ez bezala,

149
00:08:16,360 --> 00:08:17,816
Ugandak

150
00:08:17,840 --> 00:08:20,216
aukera ekonomikoa eman die iheslariei.

151
00:08:20,240 --> 00:08:23,600
Lan egiteko eskubidea ematen die.
Mugitzeko askatasuna ematen die.

152
00:08:24,200 --> 00:08:27,096
Eta emaitzak txundigarriak dira

153
00:08:27,120 --> 00:08:29,720
bai iheslarientzat bai herrialdearentzat.

154
00:08:30,480 --> 00:08:32,456
Hiriburuan, Kampala-n,

155
00:08:32,480 --> 00:08:37,895
iheslarien %21ak
jendea enplegatzen duen negozio bat dauka

156
00:08:37,919 --> 00:08:40,376
eta enplegatutako jendearen %40

157
00:08:40,400 --> 00:08:42,376
helmuga herrialdekoak dira.

158
00:08:42,400 --> 00:08:44,576
Hau da, iheslariak lana sortzen ari dira

159
00:08:44,600 --> 00:08:47,240
helmuga herrialdeko jendearentzat.

160
00:08:47,920 --> 00:08:49,510
Kanpalekuetan ere

161
00:08:49,510 --> 00:08:55,250
loratzen ari diren negozio bizi eta ekintzaileen
aparteko adibideak aurki daitezke.

162
00:08:55,800 --> 00:08:59,136
Esaterako, Nakivale izeneko kokalekuan

163
00:08:59,160 --> 00:09:02,136
Kongoko iheslariak aurkitu genituen

164
00:09:02,160 --> 00:09:04,696
musika digitala trukatzeko negozioak kudeatzen.

165
00:09:04,720 --> 00:09:08,496
Ruandar bat topatu genuen,
eta bere negozioari esker

166
00:09:08,520 --> 00:09:11,256
gazteek bideo-jokoak erabil ditzakete

167
00:09:11,280 --> 00:09:15,040
birziklatutako kontsola
eta telebistetan.

168
00:09:16,440 --> 00:09:19,256
Muturreko bortxaketaren kontra,

169
00:09:19,280 --> 00:09:20,600
iheslariak berritzen ari dira,

170
00:09:21,320 --> 00:09:24,749
eta aurrean daukazuen gizona
Demou-Kay izeneko kongoar bat da.

171
00:09:25,200 --> 00:09:28,856
Demou-Kay ezer gutxirekin
iritsi zen kokalekura,

172
00:09:28,880 --> 00:09:31,176
baina zinemagile izan nahi zuen.

173
00:09:31,200 --> 00:09:35,136
Beraz, lagun eta lankideekin batera,
eskualde irrati bat sortu zuen,

174
00:09:35,160 --> 00:09:36,896
bideokamera bat alokatu zuen,

175
00:09:36,920 --> 00:09:38,416
eta orain filmak egiten ari da.

176
00:09:38,440 --> 00:09:40,416
Bi dokumental egin ditu

177
00:09:40,440 --> 00:09:42,416
gure taldearekin eta taldearentzat,

178
00:09:42,440 --> 00:09:45,760
eta negozio arrakastatsua egiten ari da
ezer gutxitik abiatuta.

179
00:09:46,640 --> 00:09:48,616
Horrelako adibideak dira

180
00:09:48,640 --> 00:09:51,376
iheslariekiko gure erantzuna
gidatu beharko luketenak.

181
00:09:51,390 --> 00:09:56,016
Iheslariak giza-laguntzaren ezinbesteko zama
bezala ikusi ordez,

182
00:09:56,040 --> 00:09:59,440
aurrera egiteko aukerak
eman behar dizkiegu.

183
00:10:00,200 --> 00:10:04,426
Bai, arropa, mantak, aterpea, janaria

184
00:10:04,438 --> 00:10:07,216
garrantzitsuak dira larrialdiko fasean,

185
00:10:07,240 --> 00:10:09,840
baina harago ere begiratu behar dugu.

186
00:10:10,200 --> 00:10:15,046
Konexiorako, argindarrerako eta hezkuntzarako
aukerak eman behar ditugu,

187
00:10:15,046 --> 00:10:16,840
lanerako eskubidea,

188
00:10:17,400 --> 00:10:19,120
kapitalerako eta bankurako sarrera.

189
00:10:19,560 --> 00:10:21,696
Ziurtzat jotzen ditugun gauza guztiak,

190
00:10:21,720 --> 00:10:23,856
munduko ekonomiara lotzen gaituztenak,

191
00:10:23,880 --> 00:10:26,440
iheslariei aplikatu ahal zaizkie.

192
00:10:27,280 --> 00:10:30,760
Aztertu nahi dudan bigarren ideia
«zonalde ekonomikoak» dira.

193
00:10:31,320 --> 00:10:34,056
Zoritxarrez, munduko helmuga herrialdeek

194
00:10:34,080 --> 00:10:36,450
ez dute Ugandaren irtenbidea jarraitu.

195
00:10:36,480 --> 00:10:41,326
Gehienek ez dituzte beren ekonomiak
modu horretan zabaltzen.

196
00:10:41,360 --> 00:10:45,960
Baina baditugu erabil ditzakegun
beste aukera pragmatiko batzuk.

197
00:10:47,160 --> 00:10:49,090
Apirilean, Jordaniara joan nintzen

198
00:10:49,090 --> 00:10:51,680
garapenaren ekonomian aditua den Paul Collier-rekin,

199
00:10:52,400 --> 00:10:55,100
eta ideia bat izan genuen

200
00:10:55,100 --> 00:10:57,736
nazioarteko elkartearekin
eta gobernuarekin geundela,

201
00:10:57,760 --> 00:11:00,096
siriarrentzat lana sortzen duen ideia

202
00:11:00,120 --> 00:11:03,736
eta Jordaniako garapen estrategia nazionala
bermatzen duena.

203
00:11:03,760 --> 00:11:06,560
Gune ekonomiko bat sortzea da ideia,

204
00:11:07,080 --> 00:11:10,616
iheslarientzako enplegua
integra genezakeen gunea

205
00:11:10,640 --> 00:11:14,120
jordaniarren enpleguarekin batera.

206
00:11:14,840 --> 00:11:18,256
Eta Zaatari kanpalekutik
15 minutura soilik,

207
00:11:18,280 --> 00:11:20,416
83.000 iheslariren bizitokia,

208
00:11:20,440 --> 00:11:22,456
badago gune ekonomiko bat

209
00:11:22,480 --> 00:11:25,200
Hussein Bin Talal Errege
Garapen Gunea izenekoa.

210
00:11:25,920 --> 00:11:28,696
Gobernuak milioi bat dolar
baino gehiago gastatu ditu

211
00:11:28,720 --> 00:11:32,536
sare elektrikora
eta errepide sarera konektatzeko

212
00:11:32,560 --> 00:11:34,176
baina bi gauza falta zaizkio:

213
00:11:34,200 --> 00:11:36,936
eskulana eta barne inbertsioa.

214
00:11:36,960 --> 00:11:39,856
Eta iheslariek bertan lan egin balezakete,

215
00:11:39,880 --> 00:11:41,696
kanpalekuetan trabatuta egon ordez,

216
00:11:41,720 --> 00:11:45,736
familiak mantentzeko eta
lanbide teknikak hobetzeko gai balira

217
00:11:45,760 --> 00:11:47,200
Siriara bueltatu aurretik?

218
00:11:47,840 --> 00:11:50,136
Igarri genuen Jordaniari
onura egingo ziola,

219
00:11:50,160 --> 00:11:52,936
garapen estrategiak
aldaketa eskatzen baitu

220
00:11:52,960 --> 00:11:55,776
diru sarrera ertaineko herrialde izatetik
ekoizle izatera.

221
00:11:55,800 --> 00:11:57,820
Iheslarientzat onuragarria izan liteke,

222
00:11:57,820 --> 00:12:01,896
eta Siria berreraikitzea lagundu lezake
gatazkaren ondoren,

223
00:12:01,920 --> 00:12:04,696
iheslariei formatzen laguntzea

224
00:12:04,720 --> 00:12:08,280
noizbait Siria berreraikitzeko modu onena
dela onartuz.

225
00:12:08,760 --> 00:12:11,816
Foreign Affairs aldizkarian
argitaratu genuen ideia.

226
00:12:11,840 --> 00:12:14,056
Abdullah erregeak kontuan hartu du.

227
00:12:14,080 --> 00:12:17,056
Londreseko Siriari buruzko konferentzian
iragarri zen duela bi aste,

228
00:12:17,080 --> 00:12:19,680
eta udan proba bat jarriko dute martxan.

229
00:12:20,120 --> 00:12:23,720
(Txaloak)

230
00:12:25,120 --> 00:12:27,816
Aurkeztu nahi dizuedan hirugarren ideia

231
00:12:27,840 --> 00:12:31,456
estatu-iheslari arteko
«lehentasunezko lotura // batasuna» da

232
00:12:31,480 --> 00:12:33,720
emaitza pozgarriak lortzeko,

233
00:12:33,720 --> 00:12:37,520
Angela Merkel eta siriar iheslari honen
argazkian bezala.

234
00:12:38,440 --> 00:12:42,440
Nekez galdetzen diegu iheslariei
zer nahi duten, nora joan nahi duten,

235
00:12:42,960 --> 00:12:44,816
baina egin dezakegula uste dut

236
00:12:44,840 --> 00:12:46,920
eta guztion egoera ekonomikoa hobetu.

237
00:12:47,640 --> 00:12:51,776
Alvin Roth ekonomialariak
«bat datozen merkatuen» ideia garatu du,

238
00:12:51,800 --> 00:12:57,040
non alderdien lehentasunek
azken lotura irudikatzen duten.

239
00:12:57,720 --> 00:13:00,776
Nire lankide
Will Jones eta Alex Teytelboym-ek

240
00:13:00,800 --> 00:13:04,936
ideia hori iheslariengan
nola ezar litekeen aztertu dute,

241
00:13:04,960 --> 00:13:08,496
iheslariei eskatzeko
nahiago dituzten helmugak sailka ditzaten,

242
00:13:08,520 --> 00:13:12,296
eta baita estatuek nahi dituzten
iheslari motak sailka ditzaten

243
00:13:12,320 --> 00:13:15,136
trebetasunei edo hizkuntzari dagokionez

244
00:13:15,160 --> 00:13:16,856
eta elkar daitezen ahalbidetzea.

245
00:13:16,880 --> 00:13:18,976
Aurrekontuak finkatu behar dira, jakina,

246
00:13:19,000 --> 00:13:22,256
aniztasuna eta sentikortasuna bezalako
arloetan,

247
00:13:22,280 --> 00:13:25,816
baina bat etortzeko aukerak handitzeko
modu bat da.

248
00:13:25,840 --> 00:13:28,336
Bat etortzearen ideia
arrakastaz erabili da

249
00:13:28,360 --> 00:13:33,496
ikasleak unibertsitateekin
lotzeko, adibidez,

250
00:13:33,520 --> 00:13:36,016
edo giltzurrun emaileak pazienteekin,

251
00:13:36,040 --> 00:13:40,176
eta zita webguneetako
algoritmoen oinarria da.

252
00:13:40,200 --> 00:13:43,296
Zergatik ez dugu erabiltzen
iheslariei aukera gehiago emateko?

253
00:13:43,320 --> 00:13:45,368
Nazio-mailan ere erabil liteke,

254
00:13:45,392 --> 00:13:47,376
izan ere, gainditu beharreko
auzietako bat

255
00:13:47,400 --> 00:13:51,136
tokian tokiko herritarrek
iheslariak onartzea da.

256
00:13:51,160 --> 00:13:53,616
Eta momentuz,
nire herrialdean esaterako,

257
00:13:53,640 --> 00:13:57,816
ingeniariak landara bidali ohi ditugu
eta nekazariak hirietara,

258
00:13:57,840 --> 00:13:59,696
eta horrek ez du inolako zentzurik.

259
00:13:59,720 --> 00:14:04,296
Bat datozen merkatuei esker
lehentasun horiek batu ahalko lirateke

260
00:14:04,320 --> 00:14:08,256
eta helmuga-herrialdeko beharrak
eta eskaerak entzun

261
00:14:08,280 --> 00:14:10,120
iheslarienekin batera.

262
00:14:10,840 --> 00:14:14,560
Aurkeztu nahi dizuedan laugarren ideia
«bisa humanitarioak» dira.

263
00:14:15,240 --> 00:14:17,936
Europan ikusi dugun hondamendiaren
zati handi bat

264
00:14:17,960 --> 00:14:19,960
guztiz ekidin zitekeen.

265
00:14:20,400 --> 00:14:24,496
Europako asilo-politikaren
oinarrizko kontraesan batek eragiten du.

266
00:14:25,920 --> 00:14:28,416
Europan asiloa eskatzeko

267
00:14:28,440 --> 00:14:33,456
berez iritsi behar duzu,
bidaia arriskutsu batean abiatuta

268
00:14:33,480 --> 00:14:34,680
(lehen deskribatu ditudanak).

269
00:14:35,520 --> 00:14:40,256
Baina zergatik egin horrelako bidaiak
hegaldi merkeen

270
00:14:40,280 --> 00:14:42,696
eta ahalmen kontsular modernoen aroan?

271
00:14:42,720 --> 00:14:45,056
Ez dira inolaz ere beharrezkoak

272
00:14:45,080 --> 00:14:48,856
eta, aurreko urtean, 3.000 pertsonatik gora
hil ziren horien erruz

273
00:14:48,880 --> 00:14:52,360
Europako mugetan eta Europan bertan.

274
00:14:53,360 --> 00:14:54,976
Iheslariei utziko bagenie

275
00:14:55,000 --> 00:14:57,776
zuzenean bidaiatzea
eta Europan asiloa eskatzea,

276
00:14:57,800 --> 00:14:59,096
hori guztia ekidingo genuke

277
00:14:59,120 --> 00:15:00,656
eta badago hori lortzeko modua

278
00:15:00,680 --> 00:15:02,976
«bisa humanitario» izenekoei esker,

279
00:15:03,000 --> 00:15:06,536
enbaxadetan bildu daitezkeenak

280
00:15:06,560 --> 00:15:08,696
edo ondoko herrialdeko
kontsuletxe batean

281
00:15:08,720 --> 00:15:10,616
eta gero, beren bidaia ordaindu

282
00:15:10,640 --> 00:15:13,200
ferryz edo hegazkinez Europara iristeko.

283
00:15:14,000 --> 00:15:15,976
Mila euro inguru balio du

284
00:15:16,000 --> 00:15:19,416
trafikatzaile bat hartzea
Turkiatik Greziar irletaraino.

285
00:15:19,440 --> 00:15:24,896
200 euro balio du hegazkin merke bat hartzea
Bodrum-etik Frankfurtera.

286
00:15:24,920 --> 00:15:28,696
Iheslariei baimena emango bagenie,
abantaila handiak ekarriko lituzke.

287
00:15:28,720 --> 00:15:30,000
Biziak salbatuko lituzke,

288
00:15:30,760 --> 00:15:34,696
trafikatzaileen merkatua ahulduko luke

289
00:15:34,720 --> 00:15:38,056
eta deuseztatuko litzateke
Europatik antzematen den anabasa

290
00:15:38,080 --> 00:15:40,136
Greziar irlak bezalako tokietan.

291
00:15:40,160 --> 00:15:44,400
Politikak ez digu hori egiten uzten
konponbide arrazional baten beharrean.

292
00:15:44,880 --> 00:15:47,216
Eta aplikatu den ideia da.

293
00:15:47,240 --> 00:15:49,896
Brasilek ikuspuntu aitzindari bat izan du

294
00:15:49,920 --> 00:15:54,216
non 2.000 siriar baino gehiagok
bisa humanitario bana eskuratu,

295
00:15:54,240 --> 00:15:58,616
Brasilen sartu eta iheslari estatusa
aldarrikatu duten Brasilera iristean.

296
00:15:58,640 --> 00:16:01,536
Egitasmo horren baitan,
siriar bakoitzak

297
00:16:01,560 --> 00:16:05,520
iheslari estatusa jaso du
eta iheslari zintzotzat hartu dute.

298
00:16:06,160 --> 00:16:08,400
Aurrekari historiko bat ere badauka.

299
00:16:08,920 --> 00:16:12,256
1922 eta 1942 artean,

300
00:16:12,280 --> 00:16:16,056
Nansen pasaporte hauek
bidaiatzeko agiri moduan erabili ziren

301
00:16:16,080 --> 00:16:22,736
450.000 asiriar, turkiar eta txetxeniarrek
Europan zehar bidaia zezaten

302
00:16:22,736 --> 00:16:25,920
eta Europan iheslari estatusa
aldarrika zezaten.

303
00:16:26,520 --> 00:16:29,256
Eta Iheslarientzako Nazioarteko
Nansen Bulegoak

304
00:16:29,280 --> 00:16:31,136
Bakearen Nobel Saria jaso zuen

305
00:16:31,160 --> 00:16:34,120
estrategia bideragarria izateagatik.

306
00:16:35,000 --> 00:16:38,216
Aurkeztu dizkizuedan lau ideiak

307
00:16:38,240 --> 00:16:41,560
Amiraren aukera-sorta zabaltzeko
moduak dira.

308
00:16:41,920 --> 00:16:45,176
Horiei esker iheslarientzako aukera hobeak
lor ditzakegu

309
00:16:45,200 --> 00:16:49,586
azaldu dizkizuedan
oinarrizko hiru aukeretatik harago

310
00:16:50,280 --> 00:16:52,360
eta beste batzuk
egoera ekonomiko hobean utzi.

311
00:16:52,960 --> 00:16:56,336
Hitz batean, ikuspegi berria behar dugu,

312
00:16:56,360 --> 00:16:59,136
iheslarien aukerak zabalduko dituena,

313
00:16:59,160 --> 00:17:01,696
baina zama ez direla aitortzen duena.

314
00:17:01,720 --> 00:17:05,175
Iheslariak kostua izatea saihestu daiteke.

315
00:17:05,200 --> 00:17:08,455
Bai, giza-erantzukizuna dira,

316
00:17:08,480 --> 00:17:12,096
baina trebetasunak, talentua eta nahiak
dituzten gizakiak dira,

317
00:17:12,119 --> 00:17:14,800
ekarpenak egin ditzaketenak
-- aukera ematen badiegu.

318
00:17:16,520 --> 00:17:17,760
Mundu berrian

319
00:17:18,319 --> 00:17:20,576
migrazioa ez da desagertuko.

320
00:17:20,599 --> 00:17:23,576
Europan ikusi duguna
urte askotarako egongo da gurekin.

321
00:17:23,599 --> 00:17:25,415
Jendeak bidaiatzen jarraituko du,

322
00:17:25,440 --> 00:17:27,296
lekualdatuko dituzte

323
00:17:27,319 --> 00:17:30,816
eta hori moldatzeko bide arrazional
eta errealistak aurkitu behar ditugu

324
00:17:30,840 --> 00:17:33,856
-- laguntza humanitarioaren
logika zaharretan oinarritzen ez direnak,

325
00:17:33,880 --> 00:17:35,976
karitatearen logikan
oinarritzen ez direnak,

326
00:17:36,000 --> 00:17:41,026
baizik eta globalizazioak, merkatuek eta mugikortasunak
eskaintzen dituzten aukeretan eraikitakoak.

327
00:17:41,040 --> 00:17:44,456
Altxatzea eskatuko nizueke,
eta gure politikariak bultzatzea

328
00:17:44,480 --> 00:17:46,336
erronka honen aurrean esna daitezen.

329
00:17:46,360 --> 00:17:47,616
Eskerrik asko.

330
00:17:47,640 --> 00:17:56,524
(Txaloak)