WEBVTT 00:00:00.845 --> 00:00:02.020 Dziękuję bardzo. 00:00:03.104 --> 00:00:06.123 Zacznę od jąder. NOTE Paragraph 00:00:06.683 --> 00:00:08.293 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:00:09.198 --> 00:00:11.962 Mężczyźni, którzy śpią pięć godzin, 00:00:11.962 --> 00:00:17.049 mają znacznie mniejsze jądra niż ci, którzy śpią siedem godzin lub więcej. NOTE Paragraph 00:00:17.253 --> 00:00:19.734 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:00:20.028 --> 00:00:24.911 Poza tym u mężczyzn zwykle śpiących cztery do pięciu godzin 00:00:24.991 --> 00:00:27.542 poziom testosteronu jest taki, 00:00:27.712 --> 00:00:31.092 jak u mężczyzn starszych o 10 lat. 00:00:33.083 --> 00:00:36.744 Brak snu dodaje zatem panom dziesięć lat 00:00:36.868 --> 00:00:39.573 w tym kluczowym aspekcie zdrowia. 00:00:41.939 --> 00:00:47.673 Brak snu wpływa też negatywnie na zdrowie rozrodcze kobiet. NOTE Paragraph 00:00:51.086 --> 00:00:53.527 To najlepsze informacje na dziś. NOTE Paragraph 00:00:53.761 --> 00:00:55.957 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:00:56.461 --> 00:00:58.638 Teraz będzie już tylko gorzej. 00:00:58.862 --> 00:01:01.642 Opowiem nie tylko o wspaniałych rzeczach, 00:01:01.666 --> 00:01:03.391 jakie zapewnia nam sen, 00:01:03.525 --> 00:01:07.226 ale też o tym, jak szkodliwy może być jego brak 00:01:08.030 --> 00:01:10.561 i dla umysłu, i dla ciała. NOTE Paragraph 00:01:11.394 --> 00:01:13.558 Zacznę od mózgu 00:01:13.832 --> 00:01:16.227 oraz uczenia się i pamięci, 00:01:16.861 --> 00:01:19.940 ponieważ badania prowadzone przez ostatnie 10 lat pokazują, 00:01:20.154 --> 00:01:22.851 że po nauce potrzebujemy snu, 00:01:23.075 --> 00:01:26.232 żeby zapisać nowe informacje 00:01:26.386 --> 00:01:27.686 i nie zapomnieć ich. 00:01:28.948 --> 00:01:33.674 Ostatnio odkryliśmy jednak, że sen jest potrzebny też przed nauką. 00:01:34.488 --> 00:01:39.529 Przygotowuje on umysł, niczym suchą gąbkę, 00:01:39.583 --> 00:01:41.996 na wchłonięcie nowych informacji. 00:01:43.167 --> 00:01:46.279 Bez snu obszary mózgu odpowiedzialne za pamięć 00:01:46.303 --> 00:01:49.014 są niejako przepełnione 00:01:49.098 --> 00:01:51.255 i nie możemy przyswajać nowych wspomnień. NOTE Paragraph 00:01:52.179 --> 00:01:53.998 Spójrzmy na dane. 00:01:54.092 --> 00:01:57.955 W tym badaniu postanowiliśmy sprawdzić, 00:01:58.369 --> 00:02:00.887 jak wpływa na nas nieprzespana noc. 00:02:02.144 --> 00:02:07.593 Uczestników podzieliliśmy na dwie grupy: 00:02:08.198 --> 00:02:11.075 osoby wyspane oraz pozbawione snu. 00:02:11.679 --> 00:02:15.493 Pierwsza grupa spała osiem godzin. 00:02:16.323 --> 00:02:18.705 Drugiej grupie nie pozwoliliśmy zasnąć. 00:02:18.705 --> 00:02:21.165 Była pod ciągłą obserwacją w laboratorium. 00:02:21.658 --> 00:02:26.038 Drzemka ani kawa nie wchodziły w grę, więc było naprawdę ciężko. 00:02:26.586 --> 00:02:31.715 Następnego dnia uczestnicy zostali poddani badaniu rezonansem magnetycznym. 00:02:32.463 --> 00:02:36.119 Uczyli się nowych informacji, 00:02:36.273 --> 00:02:38.652 a my w tym czasie badaliśmy aktywność ich mózgów. 00:02:39.596 --> 00:02:44.118 Potem sprawdziliśmy efekty nauki. 00:02:44.948 --> 00:02:47.504 Widać je na pionowej osi. 00:02:48.515 --> 00:02:54.079 Kiedy porównamy obie grupy, okaże się, że mózg pozbawiony snu 00:02:54.079 --> 00:02:59.828 tworzy o 40 procent mniej nowych wspomnień, co jest istotną różnicą. NOTE Paragraph 00:03:01.044 --> 00:03:02.914 Powinno nas to zaniepokoić, 00:03:02.918 --> 00:03:07.330 jeśli weźmiemy pod uwagę, jak śpią dziś uczniowie. 00:03:08.538 --> 00:03:10.247 Mówiąc konkretnie, 00:03:10.291 --> 00:03:13.878 w przypadku dziecka byłaby to różnica między świetnym wynikiem na egzaminie, 00:03:13.902 --> 00:03:16.802 a oblaniem go - 40 procent. 00:03:18.294 --> 00:03:22.490 Odkryliśmy też, co takiego dzieje się w mózgu, 00:03:22.514 --> 00:03:25.595 co powoduje podobne trudności w nauce. 00:03:26.759 --> 00:03:32.137 W mózgu, po obydwu jego stronach, znajduje się struktura o nazwie hipokamp. 00:03:33.013 --> 00:03:38.118 Można powiedzieć, że hipokamp jest skrzynką odbiorczą mózgu. 00:03:38.634 --> 00:03:41.795 Świetnie radzi sobie z odbieraniem nowych plików pamięci 00:03:41.809 --> 00:03:43.324 i przechowywaniem ich. 00:03:44.931 --> 00:03:49.332 Przyglądając się tej strukturze u osób, które przespały całą noc, 00:03:49.672 --> 00:03:53.277 widzieliśmy prawidłową aktywność związaną z uczeniem się. 00:03:54.644 --> 00:03:57.053 U osób pozbawionych snu 00:03:57.627 --> 00:04:01.253 w ogóle nie zauważyliśmy znaczącej aktywności. 00:04:02.732 --> 00:04:07.463 Tak jakby brak snu zamknął skrzynkę odbiorczą pamięci 00:04:07.737 --> 00:04:10.713 i nowe wiadomości były odrzucane. 00:04:11.908 --> 00:04:15.516 Nowe doświadczenia nie mogły zostać zapisane w pamięci. NOTE Paragraph 00:04:18.062 --> 00:04:22.171 Tyle niedobrego może się wydarzyć, jeśli zabraknie nam snu. 00:04:22.585 --> 00:04:25.577 Wróćmy jednak na chwilę do drugiej grupy. 00:04:26.444 --> 00:04:29.186 Pamiętacie osoby, które spały osiem godzin? 00:04:30.418 --> 00:04:32.434 Możemy postawić zupełnie inne pytanie: 00:04:32.918 --> 00:04:36.542 co jest takiego w zdrowym śnie, 00:04:36.546 --> 00:04:38.123 kiedy mamy go pod dostatkiem, 00:04:38.123 --> 00:04:41.929 co odświeża i wzmacnia pamięć oraz zdolność uczenia się 00:04:41.953 --> 00:04:42.953 każdego dnia? 00:04:44.004 --> 00:04:46.960 Umieszczając na głowie badanych elektrody, 00:04:46.960 --> 00:04:51.077 odkryliśmy potężne fale mózgowe 00:04:51.081 --> 00:04:54.480 występujące w czasie najgłębszych faz snu, 00:04:54.724 --> 00:04:57.019 a także pojawiające się wraz z nimi 00:04:57.023 --> 00:05:00.187 widowiskowe skoki aktywności elektrycznej, 00:05:00.331 --> 00:05:02.065 nazywane wrzecionami snu. 00:05:03.066 --> 00:05:07.338 To jakość tych fal mózgowych występujących podczas snu głębokiego 00:05:07.512 --> 00:05:11.073 wiąże się z przenoszeniem w nocy plików. 00:05:11.997 --> 00:05:15.818 Wspomnienia są przenoszone z tymczasowego i delikatnego schowka 00:05:16.092 --> 00:05:19.774 do trwałego magazynu w mózgu, 00:05:20.458 --> 00:05:23.788 gdzie są bezpieczne. 00:05:25.467 --> 00:05:27.500 To ważne, żeby zrozumieć, 00:05:27.500 --> 00:05:31.999 co w czasie snu wpływa korzystnie na pamięć, 00:05:32.613 --> 00:05:36.197 bo ma to znaczenie medyczne i społeczne. NOTE Paragraph 00:05:36.771 --> 00:05:42.238 Wspomnę o jednym obszarze: 00:05:42.238 --> 00:05:45.485 starzeniu się i otępieniu. 00:05:46.870 --> 00:05:50.165 Wiadomo, że kiedy się starzejemy, 00:05:50.319 --> 00:05:53.604 nasza zdolność uczenia się i zapamiętywania maleje. 00:05:55.051 --> 00:05:56.669 Odkryliśmy jednak, 00:05:56.693 --> 00:06:00.162 że fizjologiczną oznaką starzenia się 00:06:01.092 --> 00:06:02.742 jest gorszy sen, 00:06:03.502 --> 00:06:07.306 szczególnie ten głęboki, o którym mówiłem wcześniej. 00:06:08.620 --> 00:06:11.674 W ubiegłym roku opublikowaliśmy badanie, które potwierdza, 00:06:11.688 --> 00:06:14.487 że te dwa elementy nie tyle współwystępują, 00:06:14.741 --> 00:06:17.559 co są w znacznym stopniu powiązane. 00:06:18.837 --> 00:06:22.014 Okazuje się, że zakłócenia snu głębokiego 00:06:22.144 --> 00:06:24.442 to niedoceniany czynnik, 00:06:24.466 --> 00:06:28.139 który przyczynia się do spadku zdolności poznawczych i pamięciowych 00:06:28.403 --> 00:06:31.791 związanego ze starzeniem się a także, jak odkryliśmy niedawno, 00:06:32.005 --> 00:06:34.147 z chorobą Alzheimera. NOTE Paragraph 00:06:36.329 --> 00:06:39.428 Wiem, że to przygnębiające informacje. 00:06:40.092 --> 00:06:41.975 Taki los nas czeka. 00:06:42.419 --> 00:06:44.704 Jest jednak dobra wiadomość. 00:06:45.760 --> 00:06:50.168 Inne czynniki związane ze starzeniem się, 00:06:50.642 --> 00:06:54.121 na przykład zmiany strukturalne mózgu, 00:06:54.325 --> 00:06:56.347 bardzo trudno leczyć. 00:06:57.411 --> 00:07:01.987 Wspaniale, że to właśnie sen jest brakującym elementem układanki, 00:07:01.991 --> 00:07:04.596 jaką są starzenie się i choroba Alzheimera, 00:07:04.610 --> 00:07:07.238 bo tu możemy coś zrobić. NOTE Paragraph 00:07:08.530 --> 00:07:12.321 W moim centrum badania snu 00:07:12.485 --> 00:07:15.253 nie używamy leków nasennych. 00:07:15.517 --> 00:07:20.446 Niestety są jak tępe narzędzia i nie wywołują naturalnego snu. 00:07:21.532 --> 00:07:24.819 Pracujemy nad inną metodą, 00:07:24.819 --> 00:07:27.768 stymulacją mózgu prądem stałym. 00:07:28.042 --> 00:07:31.283 Polega na dostarczaniu do mózgu małych ilości napięcia elektrycznego, 00:07:31.347 --> 00:07:33.595 tak małych, że osoba zwykle nic nie czuje, 00:07:33.609 --> 00:07:35.501 efekt jest jednak wymierny. 00:07:36.826 --> 00:07:42.317 Jeśli zastosujemy ten rodzaj stymulacji u młodych, zdrowych ludzi w czasie snu, 00:07:43.191 --> 00:07:47.766 w rytm fal snu głębokiego, 00:07:47.930 --> 00:07:52.182 możemy nie tylko zwiększyć ich rozmiar, 00:07:52.496 --> 00:07:58.360 ale niemal podwoić korzystny wpływ snu na pamięć. 00:07:59.122 --> 00:08:03.997 Teraz interesuje nas, czy zastosowanie tej niedrogiej i mobilnej technologii 00:08:03.997 --> 00:08:06.192 przyniesie podobne efekty 00:08:06.286 --> 00:08:09.167 u ludzi starszych i cierpiących na otępienie. 00:08:10.726 --> 00:08:15.312 Czy możemy przywrócić im zdrowy i głęboki sen 00:08:15.360 --> 00:08:19.979 i tym samym ocalić zdolność uczenia się 00:08:19.979 --> 00:08:21.303 i pamięć? 00:08:21.487 --> 00:08:23.583 Mam taką nadzieję. 00:08:24.378 --> 00:08:27.383 To jeden z naszych wielkich celów. NOTE Paragraph 00:08:29.335 --> 00:08:32.693 Ten przykład pokazał, jak sen wpływa na umysł, 00:08:32.707 --> 00:08:35.710 ale jest on też niezbędny dla ciała. 00:08:37.276 --> 00:08:40.951 Mówiliśmy już o braku snu i układzie rozrodczym. 00:08:41.863 --> 00:08:46.135 Mogę też opowiedzieć o wpływie niedoboru snu na układ krążenia 00:08:46.749 --> 00:08:48.883 i o tym, że znaczenie ma jedna godzina. 00:08:49.947 --> 00:08:55.455 Dowodzi tego pewien globalny eksperyment, w którym bierze udział 1,6 miliarda ludzi 00:08:55.479 --> 00:08:58.726 w 70 krajach, dwa razy w roku. 00:08:59.780 --> 00:09:01.669 Chodzi o zmianę czasu. 00:09:02.907 --> 00:09:06.315 Wiosną, kiedy tracimy godzinę snu, 00:09:06.389 --> 00:09:12.008 następnego dnia liczba zawałów serca wzrasta o 24 procent. 00:09:14.952 --> 00:09:18.157 Jesienią, kiedy zyskujemy godzinę snu, 00:09:18.157 --> 00:09:21.749 liczba zawałów spada o 21 procent. 00:09:23.752 --> 00:09:25.182 Niesamowite, prawda? 00:09:26.929 --> 00:09:32.275 To samo dotyczy wypadków drogowych, 00:09:32.629 --> 00:09:34.531 a nawet liczby samobójstw. NOTE Paragraph 00:09:36.928 --> 00:09:39.793 Idźmy dalej i przyjrzyjmy się 00:09:39.857 --> 00:09:42.348 niedoborowi snu i pracy układu odpornościowego. 00:09:43.149 --> 00:09:47.741 Na ilustracji widzimy urocze niebieskie komórki. 00:09:48.015 --> 00:09:50.493 Są nazywane naturalnymi zabójcami. 00:09:51.217 --> 00:09:57.267 To tacy tajni agenci układu odpornościowego. 00:09:57.726 --> 00:10:02.549 Komórki te są świetne w identyfikowaniu niebezpiecznych i niechcianych elementów 00:10:02.733 --> 00:10:04.010 i eliminowaniu ich. 00:10:05.253 --> 00:10:09.147 Tutaj zajmują się niszczeniem guza. 00:10:10.586 --> 00:10:17.812 Chcielibyśmy zawsze mieć taki zestaw sprawnie działających zabójców, 00:10:18.626 --> 00:10:22.436 a niestety tak nie jest, jeśli nie śpimy wystarczająco dużo. NOTE Paragraph 00:10:23.825 --> 00:10:25.469 Uczestnicy kolejnego eksperymentu 00:10:25.473 --> 00:10:28.812 nie zostali całkowicie pozbawieni snu. 00:10:29.346 --> 00:10:32.857 Ich sen został ograniczony do czterech godzin 00:10:32.881 --> 00:10:34.409 tylko przez jedną noc, 00:10:34.683 --> 00:10:37.684 Sprawdźmy, jak bardzo zmniejszyła się 00:10:37.688 --> 00:10:39.698 aktywność komórek odpornościowych. 00:10:40.774 --> 00:10:41.967 Nie jest to mały spadek. 00:10:41.967 --> 00:10:45.130 Nie jest to 10 ani 20 procent. 00:10:45.654 --> 00:10:50.226 Aktywność naturalnych zabójców zmniejszyła się o 70 procent. 00:10:51.786 --> 00:10:55.761 To niepokojący spadek odporności. 00:10:57.358 --> 00:11:01.255 Być może rozumiecie już, dlaczego istnieje istotny związek 00:11:01.255 --> 00:11:03.629 między krótkim snem 00:11:03.909 --> 00:11:07.872 i ryzykiem rozwoju wielu form nowotworu. 00:11:09.892 --> 00:11:12.585 Obecnie na tej liście znajduje się rak jelita grubego, 00:11:12.699 --> 00:11:15.891 prostaty i piersi. 00:11:17.853 --> 00:11:22.849 Związek braku snu i raka jest tak silny, 00:11:23.233 --> 00:11:25.589 że Światowa Organizacja Zdrowia 00:11:25.589 --> 00:11:29.319 uznała każdy rodzaj pracy na nocną zmianę 00:11:29.853 --> 00:11:32.075 za prawdopodobny czynnik rakotwórczy, 00:11:33.059 --> 00:11:35.726 ponieważ zaburza rytm snu i czuwania. NOTE Paragraph 00:11:37.830 --> 00:11:40.190 Może znacie stare powiedzenie, 00:11:40.584 --> 00:11:42.396 że wyśpisz się po śmierci. 00:11:42.720 --> 00:11:47.235 Mówię teraz poważnie: to śmiertelnie nierozsądna rada. 00:11:47.564 --> 00:11:48.305 (Śmiech) 00:11:48.375 --> 00:11:53.092 Dowodzą tego badania epidemiologiczne obejmujące miliony ludzi. 00:11:53.436 --> 00:11:54.657 Mówiąc wprost, 00:11:55.441 --> 00:11:58.115 im krócej śpimy, tym krócej żyjemy. 00:11:58.869 --> 00:12:02.424 Krótki sen zwiększa ryzyko śmierci. NOTE Paragraph 00:12:04.940 --> 00:12:08.819 Jeśli większe ryzyko nowotworu 00:12:09.133 --> 00:12:11.037 albo nawet choroby Alzheimera 00:12:11.401 --> 00:12:15.007 nie jest wystarczająco niepokojące, 00:12:15.601 --> 00:12:16.873 odkryliśmy też, 00:12:16.873 --> 00:12:23.266 że brak snu niszczy nawet sam fundament biologicznego życia, 00:12:24.681 --> 00:12:26.563 kod genetyczny zapisany w DNA. 00:12:28.038 --> 00:12:31.584 W badaniu wzięła udział grupa zdrowych dorosłych. 00:12:31.998 --> 00:12:36.497 Przez tydzień sen uczestników ograniczano do sześciu godzin, 00:12:37.436 --> 00:12:41.093 a potem sprawdzono, jak zmieniła się aktywność ich genów 00:12:41.257 --> 00:12:43.685 w porównaniu z okresem, 00:12:43.685 --> 00:12:46.242 kiedy spali osiem godzin. 00:12:47.451 --> 00:12:49.267 Odkryto dwie ważne rzeczy. 00:12:50.234 --> 00:12:57.439 Po pierwsze, aż 711 genów prezentowało zaburzoną aktywność 00:12:57.651 --> 00:12:59.094 z powodu braku snu. 00:12:59.923 --> 00:13:05.450 Po drugie, około połowa tych genów prezentowała wzmożoną aktywność, 00:13:05.842 --> 00:13:07.771 a druga połowa - obniżoną. NOTE Paragraph 00:13:08.448 --> 00:13:11.629 Geny, które zostały wyłączone z powodu braku snu, 00:13:11.753 --> 00:13:14.262 to geny związane z układem odpornościowym. 00:13:15.266 --> 00:13:18.106 I znowu mamy spadek odporności. 00:13:19.348 --> 00:13:23.205 Z kolei geny, których aktywność wzrosła 00:13:23.205 --> 00:13:24.547 z powodu braku snu 00:13:24.841 --> 00:13:28.249 to geny sprzyjające guzom, 00:13:28.763 --> 00:13:33.094 geny związane z przewlekłym stanem zapalnym w organizmie 00:13:33.938 --> 00:13:36.290 oraz geny związane ze stresem 00:13:36.764 --> 00:13:39.713 i w efekcie z chorobami układu krążenia. 00:13:41.171 --> 00:13:44.601 Żaden aspekt zdrowia 00:13:44.855 --> 00:13:47.882 nie uchroni się przed skutkami braku snu 00:13:48.146 --> 00:13:49.960 i nie pozostanie nietknięty. 00:13:50.912 --> 00:13:53.810 To jak pęknięta rura w domu. 00:13:53.944 --> 00:13:58.757 Brak snu dostanie się do każdej szczeliny naszej fizjologii. 00:14:00.021 --> 00:14:03.926 Wpłynie nawet na DNA, 00:14:03.930 --> 00:14:06.630 w którym zapisane jest nasze zdrowie. NOTE Paragraph 00:14:09.866 --> 00:14:11.429 Może myślicie teraz: 00:14:12.573 --> 00:14:15.105 "Jak mogę się lepiej wysypiać?", 00:14:15.129 --> 00:14:17.374 "Jakie są sposoby na dobry sen?". 00:14:18.080 --> 00:14:22.578 Poza unikaniem szkodliwego wpływu 00:14:22.582 --> 00:14:24.871 alkoholu i kofeiny na sen 00:14:25.525 --> 00:14:27.992 oraz, jeśli macie kłopoty ze snem w nocy, 00:14:27.992 --> 00:14:29.877 unikaniem drzemek w ciągu dnia, 00:14:30.191 --> 00:14:32.144 mam dwie rady. NOTE Paragraph 00:14:33.104 --> 00:14:35.588 Pierwsza to regularność. 00:14:35.942 --> 00:14:39.173 Kładźcie się spać o tej samej porze, wstawajcie o tej samej godzinie, 00:14:39.367 --> 00:14:42.078 bez względu na to, czy to dzień roboczy, czy weekend. 00:14:42.452 --> 00:14:44.917 Regularność jest kluczowa. 00:14:45.221 --> 00:14:47.182 Będzie ostoją snu 00:14:47.206 --> 00:14:50.518 oraz poprawi jego długość i jakość. 00:14:52.372 --> 00:14:55.054 Druga rada dotyczy chłodu. 00:14:56.088 --> 00:14:58.525 Ciało musi obniżyć temperaturę 00:14:58.529 --> 00:15:02.746 o około jeden stopień Celsjusza, żeby zainicjować sen 00:15:02.746 --> 00:15:04.096 i pozostać w tym stanie. 00:15:04.880 --> 00:15:09.592 Dlatego łatwiej zasnąć w zbyt chłodnym pokoju 00:15:09.801 --> 00:15:10.895 niż za ciepłym. 00:15:12.013 --> 00:15:17.279 Utrzymujcie w sypialni temperaturę około 18 stopni Celsjusza. 00:15:17.531 --> 00:15:20.118 To optymalna temperatura w przypadku większości ludzi. NOTE Paragraph 00:15:22.446 --> 00:15:25.953 Na koniec zastanówmy się jeszcze, 00:15:25.967 --> 00:15:29.160 co jest najważniejsze do zapamiętania. 00:15:30.771 --> 00:15:32.207 Może to: 00:15:33.011 --> 00:15:38.283 niestety sen to nie luksus, na który się decydujemy lub nie, 00:15:39.105 --> 00:15:43.652 sen to niepodlegająca negocjacji biologiczna konieczność. 00:15:44.892 --> 00:15:47.773 To system podtrzymywania życia 00:15:48.507 --> 00:15:53.071 i najlepsze, jak dotąd, rozwiązanie natury przybliżające nas do nieśmiertelności. 00:15:54.709 --> 00:15:59.245 Drastyczny spadek długości snu w krajach uprzemysłowionych 00:15:59.249 --> 00:16:03.676 ma katastrofalny wpływ na nasze zdrowie, dobrostan, 00:16:04.490 --> 00:16:07.156 a nawet bezpieczeństwo i edukację dzieci. 00:16:08.323 --> 00:16:11.169 To cicha epidemia braku snu. 00:16:11.363 --> 00:16:17.368 Szybko staje się ona jednym z największych wyzwań XXI wieku związanych ze zdrowiem. NOTE Paragraph 00:16:20.294 --> 00:16:22.611 Myślę, że nadszedł czas, 00:16:22.611 --> 00:16:26.872 byśmy odzyskali prawo do całej nocy snu. 00:16:28.012 --> 00:16:29.579 I to bez poczucia zakłopotania 00:16:30.193 --> 00:16:33.502 czy przypinania nam etykietki lenia. 00:16:34.638 --> 00:16:40.592 W ten sposób odzyskamy dostęp do najpotężniejszego eliksiru życia, 00:16:42.038 --> 00:16:44.741 niezawodnego niczym szwajcarski scyzoryk. NOTE Paragraph 00:16:46.667 --> 00:16:51.531 Po tej przemowie, mogę tylko życzyć dobrej nocy i powodzenia. 00:16:51.531 --> 00:16:52.544 A przede wszystkim... 00:16:54.889 --> 00:16:56.311 śpijcie dobrze. NOTE Paragraph 00:16:56.675 --> 00:16:58.033 Bardzo dziękuję. NOTE Paragraph 00:16:58.057 --> 00:17:00.978 (Brawa) NOTE Paragraph 00:17:02.612 --> 00:17:03.520 Dziękuję. NOTE Paragraph 00:17:03.794 --> 00:17:06.346 (Brawa) NOTE Paragraph 00:17:06.660 --> 00:17:07.743 Dziękuję bardzo. NOTE Paragraph 00:17:08.227 --> 00:17:10.040 David Biello: Poczekaj jeszcze chwilę. 00:17:10.994 --> 00:17:13.146 Dziękuję, że zostałeś. 00:17:13.310 --> 00:17:14.424 To było przerażające. NOTE Paragraph 00:17:14.738 --> 00:17:17.164 Matt Walker: Bardzo proszę. DB: Dziękuję. 00:17:18.314 --> 00:17:23.490 Co mamy zrobić, skoro nie możemy nadrobić zaległości w śnie? 00:17:23.494 --> 00:17:26.680 Co mamy zrobić, kiedy do późna w nocy przewracamy się z boku na bok 00:17:26.680 --> 00:17:29.632 albo jeśli pracujemy w trybie zmianowym? NOTE Paragraph 00:17:30.156 --> 00:17:32.241 MB: Nie możemy nadrobić zaległości w spaniu. 00:17:32.241 --> 00:17:33.656 Sen nie działa jak bank. 00:17:33.870 --> 00:17:35.640 Nie możemy zaciągać długu 00:17:35.934 --> 00:17:38.356 w nadziei, że spłacimy go później. 00:17:38.650 --> 00:17:41.794 Skutki braku snu są tak katastrofalne, 00:17:41.798 --> 00:17:44.512 a nasze zdrowie pogarsza się tak szybko, 00:17:44.896 --> 00:17:47.633 ponieważ człowiek to jedyny gatunek, 00:17:47.637 --> 00:17:50.139 który celowo pozbawia się snu 00:17:50.139 --> 00:17:51.518 bez wyraźnego powodu. NOTE Paragraph 00:17:52.552 --> 00:17:53.658 DB: Bo jesteśmy mądrzy. NOTE Paragraph 00:17:53.788 --> 00:18:00.103 MW: To znaczy, że w toku ewolucji natura 00:18:00.271 --> 00:18:04.614 nigdy nie musiała mierzyć się z wyzwaniem, jakim jest braku snu. 00:18:05.295 --> 00:18:07.987 Nigdy nie rozwinęła systemu zabezpieczającego. 00:18:08.731 --> 00:18:10.859 Dlatego kiedy brakuje nam snu, 00:18:10.863 --> 00:18:15.257 umysł i ciało szybko przestają prawidłowo działać. 00:18:15.257 --> 00:18:17.844 Musimy ustalić priorytety. NOTE Paragraph 00:18:18.038 --> 00:18:21.040 DB: Dobrze, ale kiedy przewracam się w łóżku z boku na bok, 00:18:21.364 --> 00:18:22.185 co mam zrobić? NOTE Paragraph 00:18:22.799 --> 00:18:27.418 MW: Jeśli długo nie możesz zasnąć, 00:18:27.442 --> 00:18:30.695 powinieneś wstać z łóżka, iść do innego pokoju 00:18:30.719 --> 00:18:31.882 i zająć się czymś innym. 00:18:32.056 --> 00:18:36.141 Mózg bardzo szybko skojarzy sypialnię 00:18:36.331 --> 00:18:37.870 z miejscem czuwania. 00:18:38.744 --> 00:18:40.833 Musisz przełamać to skojarzenie. 00:18:41.457 --> 00:18:44.348 Wróć do łóżka, kiedy poczujesz się senny, 00:18:44.348 --> 00:18:47.937 a wtedy na nowo nauczysz się, 00:18:47.941 --> 00:18:50.049 że łóżko jest miejscem do spania. 00:18:50.473 --> 00:18:55.302 Przecież nie siadamy do stołu, czekając aż zgłodniejemy, 00:18:55.756 --> 00:18:58.749 czemu więc mamy leżeć w łóżku, czekając aż poczujemy się senni? NOTE Paragraph 00:18:59.548 --> 00:19:02.218 DB: Dziękuję za dzwonek alarmowy, to świetna prelekcja. NOTE Paragraph 00:19:02.271 --> 00:19:03.607 MW: Bardzo proszę. Dziękuję.