WEBVTT

00:00:00.845 --> 00:00:02.350
زۆر سوپاس بۆ ئێوە.

00:00:02.374 --> 00:00:06.373
ئەمەوێ بە ئەندامی نێرینە دەستپێبکەم.

NOTE Paragraph

00:00:06.683 --> 00:00:08.293
(پێکەنین)

NOTE Paragraph

00:00:09.198 --> 00:00:11.952
پیاوەکانی شەوی پێنج کاتژمێر ئەنوون

00:00:11.976 --> 00:00:17.229
ئەندامی نێرینەیان بچووکترە لەوانەی
حەوت کاتژمێر یان زیاتر ئەنوون.

NOTE Paragraph

00:00:17.253 --> 00:00:20.054
(پێکەنین)

NOTE Paragraph

00:00:20.078 --> 00:00:25.157
لەگەڵ ئەوەشدا، پیاوەکانی شەوی چوار بۆ
پێنج کاتژمێر ئەخەون

00:00:25.181 --> 00:00:27.697
ڕێژەی تێستۆستیرۆنی لەشیان

00:00:27.721 --> 00:00:31.054
وەک هی کەسێک ئەبێت کە
دە ساڵ لەخۆیان گەورەترە.

00:00:33.083 --> 00:00:36.844
کەواتە کەمخەوی پیاو بە
دە ساڵ پیرت ئەکات

00:00:36.868 --> 00:00:39.653
لەڕووی لایەنە هەستیارەکانی تەندروستییەوە. و

00:00:41.939 --> 00:00:46.363
بەهەمان شێوە درووستکردنی گرفتی تەندروستی
کۆئەندامی زاوزێی مێینە ئەبینین

00:00:46.387 --> 00:00:47.804
بەهۆی کەمخەوییەوە.

NOTE Paragraph

00:00:51.086 --> 00:00:53.737
ئەمە باشترین هەواڵی ئەمڕۆ ئەبێت.

NOTE Paragraph

00:00:53.761 --> 00:00:56.437
(پێکەنین)

NOTE Paragraph

00:00:56.461 --> 00:00:58.838
لەم خاڵەوە، لەوە ئەچێ خراپتر بێت.

00:00:58.862 --> 00:01:01.642
نەک تەنیا باسی ئەو هەموو
شتە باشانەتان بۆ ئەکەم

00:01:01.666 --> 00:01:03.501
کە ڕووئەیات بەهۆی خەوی باشەوە،

00:01:03.525 --> 00:01:08.006
بەڵکو شتە خراپەکانیش کە ڕووئەیەن
کاتێک وەک پێویست ناخەویت،

00:01:08.030 --> 00:01:10.561
بۆ مێشکیشت و بۆ لەشیشت.

NOTE Paragraph

00:01:11.394 --> 00:01:13.808
با بە مێشک دەستپێبکەم و

00:01:13.832 --> 00:01:16.837
بە کارەکانی فێربوون و بیرەوەری،

00:01:16.861 --> 00:01:20.130
چونکە ئەوەی بۆمان دەرکەوتووە بەدرێژایی
ئەم دە ساڵەی پێشووتر

00:01:20.154 --> 00:01:23.051
ئەوەیە کە پێویستت بە خەوە دوای فێربوون

00:01:23.075 --> 00:01:26.362
بۆ ئەوەی پەنجە بە دووگمەی هەڵگرتنا بنێیت
لەسەر ئەو بیرەوەرییە نوێیانە

00:01:26.386 --> 00:01:27.686
بۆ ئەوەی بیرت نەچنەوە.

00:01:28.948 --> 00:01:34.464
بەڵام بەم دواییە، بۆمان دەرکەوت کە 
پێش فێربوونیش پێویستت بە نوستنە

00:01:34.488 --> 00:01:37.559
بۆ ئەوەی مێشکت ئامادە بکەیت،

00:01:37.583 --> 00:01:39.639
هەر وەک ئیسفنجێکی وشک

00:01:39.663 --> 00:01:42.106
ئامادەبێت بۆ ئەوەی تەڕبێت
لەناو زانیاری نوێیا. و

00:01:43.167 --> 00:01:46.279
بێ نوستن، هێڵەکانی یادەوەری مێشک

00:01:46.303 --> 00:01:49.074
پڕ ئەبێ لە ئاو و قورس ئەبێت، و

00:01:49.098 --> 00:01:51.255
ناتوانیت یادەوەری نوێ هەڵمژیت.

NOTE Paragraph

00:01:52.179 --> 00:01:54.068
کەواتە با زانیارییەکەتان نیشانبەم.

00:01:54.092 --> 00:01:58.345
لەم توێژینەوەیەیا، بڕیارمان یا کە
بیردۆزەکە تاقی بکەینەوە

00:01:58.369 --> 00:02:00.917
کە تەرخانکردنی هەموو شەوەکە
بیرۆکەیەکی باشە.

00:02:02.244 --> 00:02:04.603
بۆیە کۆمەڵێک کەسمان هێنا و

00:02:04.627 --> 00:02:08.174
کردمان بە دوو گرووپی تاقیکردنەوەوە:

00:02:08.198 --> 00:02:11.655
گرووپێکی تێرخەو و
گرووپێکی کەمخەو.

00:02:11.679 --> 00:02:16.299
ئێستا گرووپی تێرخەوەکە، هەشت کاتژمێری
تەواو بۆخۆیان ئەخەون،

00:02:16.323 --> 00:02:18.991
بەڵام گرووپەکەی کەمخەو ئەبن،
بەخەبەر ئەیانهێڵینەوە

00:02:19.015 --> 00:02:21.165
لە تاقیگەکە، لەژێر چاودێریدا.

00:02:21.658 --> 00:02:26.038
هیچ خەوی کورت یان کافاینیان نابێت،
بۆیە ناخۆش ئەبێت بۆ هەرهەموویان.

00:02:26.586 --> 00:02:28.115
ڕۆژی دوواتریش،

00:02:28.139 --> 00:02:32.439
هەموو ئەو بەشداربووانە ئەخەینە
ناو ئامێرێکی ئێم ئاڕ ئایەوە و

00:02:32.463 --> 00:02:36.249
داوایان لێئەکەین فێری لیستێکی
چەند زانیارییەکی نوێ ببن

00:02:36.273 --> 00:02:39.572
لەکاتێکا وێنەی چالاکی مێشک ئەگرین. و

00:02:39.596 --> 00:02:41.575
ئینجا تاقیان ئەکەینەوە

00:02:41.599 --> 00:02:44.083
بۆ ئەوەی ببینین فێربوونەکە 
چەند کاریگەر بووە.

00:02:44.948 --> 00:02:47.884
ئەوەش لەسەر تەوەرە ستوونییەکە
سەیری ئەکەیت. و

00:02:48.515 --> 00:02:51.195
کاتێک ئەو دوو گرووپە
ڕووبەڕووی یەک دائەنێیت،

00:02:51.219 --> 00:02:56.258
ئەوەی ئەیبینیت زۆر جێی بایەخە،
کورتهێنانی لەسەدا چل

00:02:56.282 --> 00:02:59.758
لە توانای مێشک بۆ درووستکردنی
یادەوەری نوێ بەبێ نووستن.

NOTE Paragraph

00:03:01.044 --> 00:03:02.894
پێموابێت پێویستە ئەمە جێگەی بایەخبێت،

00:03:02.918 --> 00:03:05.140
بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی ئەزانین
بەسەر خەو یەت

00:03:05.164 --> 00:03:07.583
لە خەڵکە ڕۆشنبیرەکەی ئێستاماندا.

00:03:08.538 --> 00:03:10.357
ڕاستییەکەی، زیاتر بیخەینە چوارچێوەوە،

00:03:10.381 --> 00:03:13.878
جیاوازی نێوان ئەوە ئەبێت
منداڵەکە نمرەی تەواوەتی بێنێت

00:03:13.902 --> 00:03:16.802
بەرامبەر بەوەی شکست بێنێت -- ٤٠ لە سەد.

00:03:18.294 --> 00:03:22.490
هەوڵماندا بزانین چی هەڵەیەک
ڕووئەیات لەناو مێشکدا

00:03:22.514 --> 00:03:25.635
بۆ درووستبوونی ئەم جۆرە
کێشانەی فێربوون. و

00:03:26.759 --> 00:03:28.333
پێکهاتەیەکیش هەیە ئەکەوێتە

00:03:28.357 --> 00:03:32.989
بەشی لای چەپ و لای ڕاستی مێشکتەوە،
پێی دەوترێت هایپۆکامپەس. و

00:03:33.013 --> 00:03:34.798
ئەتوانی سەیری هایپۆکامپەس بکەیت

00:03:34.822 --> 00:03:38.059
وەک سندووقی زانیاری مێشکت.

00:03:38.634 --> 00:03:41.825
زۆر باشە لە وەرگرتنی 
یادەوەری نوێدا و

00:03:41.849 --> 00:03:43.324
ئینجا هەڵگرتنیان. و

00:03:44.931 --> 00:03:46.642
کاتێک سەیری ئەم پێکهاتەیە ئەکەیت

00:03:46.666 --> 00:03:49.728
لەو کەسانەدا کە شەوان
باش ئەخەون،

00:03:49.752 --> 00:03:53.277
چەندین چالاکیمان بینی لەسەر
فێربوونی تەندروست.

00:03:54.644 --> 00:03:57.603
هێشتا لەوانەشدا کە کەمخەو بوون،

00:03:57.627 --> 00:04:01.253
نەمتوانی هیچ جۆرە ئاماژەیەک
یان شتێک بدۆزینەوە.

00:04:02.732 --> 00:04:07.713
بۆیە وەک ئەوە وایە کەم خەوی
سندووقی یادەوەرییەکانتی کوژاندبێتەوە، و

00:04:07.737 --> 00:04:10.713
هەر فایلێکی نوێ کە بێت --
دەگەڕێندرێتەوە و وەرناگیرێت.

00:04:11.898 --> 00:04:15.506
ناتوانیت بەشێوەیەکی کاریگەر
ئەزموونی نوێ بخەیتە ناو بیرەوەرییەوە.

NOTE Paragraph

00:04:18.062 --> 00:04:22.561
کەواتە ئەوە ئەو شتە خراپەیە کە ئەکرێت
ڕووبدات ئەگەر خەوت لێ بگیرێتەوە،

00:04:22.585 --> 00:04:25.657
بەڵام با بۆ ساتێک بگەڕێمەوە
سەر گرووپە نموونەییەکەی دووەم.

00:04:26.444 --> 00:04:29.776
ئەو کەسانەتان بیرە کە هەشت کاتژمێری
تەواو خەویان ئەکرد؟

00:04:30.418 --> 00:04:32.894
ئەتوانین پرسیارێکی زۆر جیاواز بکەین:

00:04:32.918 --> 00:04:36.522
چی شتێکی جۆرێتییەکەی کارئەندامزانییەکەی
نووستنەکەتە

00:04:36.546 --> 00:04:38.093
کاتێک دەستت ئەکەوێت

00:04:38.117 --> 00:04:41.929
یادەوەری و توانای فێربوونت بەهێزدەکات

00:04:41.953 --> 00:04:43.103
هەموو ڕۆژێک؟

00:04:44.004 --> 00:04:46.986
بە دانانی وەرگری کارەبایی
لەسەر هەموو سەر،

00:04:47.010 --> 00:04:51.057
بۆمان دەرکەوت کە شەپۆلی گەورە و
بەهێز هەیە لە مێشکەوە

00:04:51.081 --> 00:04:54.700
لە قووڵترین قۆناغەکانی
نووستندا ڕووئەیەن

00:04:54.724 --> 00:04:57.009
کە بەسەریاندا ئەڕۆن

00:04:57.033 --> 00:05:00.307
ئەم بەرزبوونەوە جوانانەی
چالاکی کارەبایی

00:05:00.331 --> 00:05:02.065
کە پێیان دەڵێین تەشیلەیی نووستن. و

00:05:03.066 --> 00:05:07.488
چالاکی کۆکراوەی جۆرێتی ئەم شەپۆلانەی
نووستنی قووڵی مێشکن

00:05:07.512 --> 00:05:11.973
کە شەوانە وەک شێوازی
گواستنەوەی فایل کاردەکات،

00:05:11.997 --> 00:05:16.068
لە هەڵگرێکی یادەوەری کورتەوە
ئەیگوازێتەوانێ

00:05:16.092 --> 00:05:20.434
بۆ شوێنێکی تری هەڵگرتنی هەمیشەیی
لەناو مێشکدا، و

00:05:20.458 --> 00:05:23.848
بەوەش ئەیانپارێزێت، و
وایان لێئەکات سەلامەت بن.

00:05:25.467 --> 00:05:27.506
وە گرنگیشە لەوە تێبگەین

00:05:27.530 --> 00:05:32.589
چی لەکاتی خەودا بەڕاستی مامەڵە ئەکات
لەگەڵ ئەم سوودانەی بیرەوەریدا،

00:05:32.613 --> 00:05:36.747
چونکە لێکەوتەی تەندروستی و
کۆمەڵایەتی ڕاستەقینەی هەیە

NOTE Paragraph

00:05:36.771 --> 00:05:38.788
با لە بارەی یەک بواریشەوە پێتان بڵێم

00:05:38.812 --> 00:05:42.248
کە ئەم کارەمان گواستۆتەوە بۆی،
لەڕووی کلینیکییەوە،

00:05:42.272 --> 00:05:45.485
کە لە بواری بەساڵاچوون و
خڵەفاندایە.

00:05:46.870 --> 00:05:50.295
چونکە هیچ نهێنییەکی تیا نییە،
کە لەگەڵ بەتەمەن بوونماندا،

00:05:50.319 --> 00:05:53.604
تواناکانی فێربوون و یادەوەریمان
بەرەو کاڵبوونەوە و نەمان ئەچن.

00:05:55.051 --> 00:05:56.669
بەڵام ئەوەی دۆزیومانەتەوە ئەوەیە

00:05:56.693 --> 00:06:03.478
کە هێمایەکی کارئەندامزانی بەتەمەنبوون
ئەوەیە کە خەوتنت تێکئەچێت،

00:06:03.502 --> 00:06:07.306
بەتایبەتی جۆرێتی قوڵی نوستن
کە خەریکین باسی ئەکەین.

00:06:08.620 --> 00:06:11.734
تەنیا ساڵی پاریش، 
بەڵگەمان بڵاوکردەوە

00:06:11.758 --> 00:06:14.717
کە دوو شت هەیە
ناکرێت پێکەوە ڕووبەن،

00:06:14.741 --> 00:06:17.559
بەشێوەیەکی بەرچاو بەیەکەوە بەستراونەتەوە.

00:06:18.837 --> 00:06:22.124
پێشنیاری ئەوە ئەکات
کە تێکچوونی خەوی قوڵ

00:06:22.148 --> 00:06:24.442
هۆکارێکە بەکەم سەیر ئەکرێت

00:06:24.466 --> 00:06:28.379
کە ئەبێتە هۆی دابەزینی توانای فێربوون یان
دابەزینی بیرەوەری

00:06:28.403 --> 00:06:31.981
لە بەساڵاچووندا، و بەم دواییەش
بۆمان دەرکەوتووە کە،

00:06:32.005 --> 00:06:34.227
لە نەخۆشی ئەلزەهایمەریشدا ڕووئەیات.

NOTE Paragraph

00:06:36.329 --> 00:06:40.068
ئێستا، ئەزانم ئەمە هەواڵێکی
تەواو ناخۆشە.

00:06:40.092 --> 00:06:42.395
لەناو سندوقی نامەکەیایە.
بەرەو ڕووت یەت.

00:06:42.419 --> 00:06:44.704
بەڵام ڕووپۆشێکی زیوی هەیە
کە دەکرێ بۆی بکرێت.

00:06:45.760 --> 00:06:50.618
جیاواز لە زۆرێک لە هۆکارەکانی تر
کە ئەزانین پەیوەندیان هەیە بە بەتەمەنبوونەوە،

00:06:50.642 --> 00:06:54.301
بۆ نموونە گۆڕانکاری لە پێکهاتەی
فیزیایی مێشکدا،

00:06:54.325 --> 00:06:57.387
کە هەتا بڵێی چارەسەرکردنی قورسە.

00:06:57.411 --> 00:07:01.967
بەڵام بوونی خەو وەک پارچەیەکی 
دیارنەماوی مەتەڵی ڕوونکەرەوەی

00:07:01.991 --> 00:07:04.586
بەساڵاچوون و ئەلزەهایمەر سەرنجڕاکێشە

00:07:04.610 --> 00:07:07.348
چونکە لەوانەیە بتوانین
شتێک لەبارەیەوە بکەین.

NOTE Paragraph

00:07:08.530 --> 00:07:12.461
یەکێک لەو ڕێگایانەشی ئەیگرینە بەر
بۆ نزیکبوونەوە لەمە لە سەنتەری نوستنەکەم

00:07:12.485 --> 00:07:15.493
بە بەکارهێنانی حەبی خەوتن نییە.

00:07:15.517 --> 00:07:20.446
بەداخەوە، ئامێری کولن و خەوی
سرووشتی درووست ناکەن.

00:07:21.532 --> 00:07:24.779
لەجیاتی ئەوە، بە پشت بەستن بەمە
شێوازێک بنیات ئەنێین.

00:07:24.803 --> 00:07:28.018
پێی ئەوترێت بزواندنی مێشک
بە تەزووی کارەبایی ڕاستەوخۆ.

00:07:28.042 --> 00:07:31.323
بڕێکی کەم لە ڤۆڵتی
ئەخەیتە ناو مێشکەوە،

00:07:31.347 --> 00:07:33.585
هێندە کەم کە هەستی پێناکەیت،

00:07:33.609 --> 00:07:35.501
بەڵام کاریگەرییەکی هەیە ئەپێورێت.

00:07:36.826 --> 00:07:43.167
ئێستا ئەگەر ئەم بزواندنە بکەیت
لەکاتی خەوی کەسێکی گەنجی تەندروستدا،

00:07:43.191 --> 00:07:47.906
بەشێوەیەک بگونجێت لەگەڵ ئەو
شەپۆلە دەمارییانەی خەوی قوڵدا،

00:07:47.930 --> 00:07:52.472
نەک تەنیا ئەتوانیت قەبارەی شەپۆلە دەمارییەکانی
خەوی قوڵ بەهێزتر بکەیت،

00:07:52.496 --> 00:07:57.040
بەڵکو بەو کارە، ئەکرێت بەشێوەیەک
ئەو سوودە لەسەر بیرەوەری بکەین بە دوو هێندە

00:07:57.064 --> 00:07:59.098
کە لە خەوەوە دەستت ئەکەوێت.

00:07:59.122 --> 00:08:01.937
ئێستا پرسیارەکە ئەوەیە کە ئایا
ئەتوانین ئەمە بکەین

00:08:01.961 --> 00:08:06.262
هەمان ئەم کارە بەردەستە،
ئەم پارچە تەکنەلۆجیا جوڵاوە

00:08:06.286 --> 00:08:09.167
بۆ ئەوانەی تەمەنیان زیاترە و
خڵەفانیشیان هەیە.

00:08:10.726 --> 00:08:15.312
ئەتوانین جۆرێتییەکی تەندروستی
خەوی قوڵ بگەڕێنینەوە، و

00:08:15.336 --> 00:08:19.955
بەوە ئەتوانین هەندێک لە لایەنەکانی
ڕزگار بکەین

00:08:19.979 --> 00:08:21.463
لە فێربوون و کاری یادەوەریدا؟

00:08:21.487 --> 00:08:23.653
ئێستا ئەوە هیوا ڕاستەقینەکەمە.

00:08:24.378 --> 00:08:27.383
ئەوە یەکێکە لە ئامانجەکانمان
کە هەوڵی بۆ ئەیەین.

NOTE Paragraph

00:08:29.335 --> 00:08:32.693
ئەوەش نموونەیەکی کاریگەری
نووستنە لەسەر مێشک،

00:08:32.717 --> 00:08:35.930
بەڵام نووستن بۆ لەشیشت
زۆر گرنگە.

00:08:37.276 --> 00:08:40.951
پێشتر باسی کەمخەوی و کاریگەرییەکەیمان
لەسەر کۆئەندامی زاوزێ کردووە.

00:08:41.863 --> 00:08:46.725
یان ئەتوانم باسی کەمخەوی و
کۆئەندامی سوڕی خوێنتان بۆ بکەم، و

00:08:46.749 --> 00:08:49.923
هەموو ئەوەی پێی ئەچێت یەک کاتژمێرە.

00:08:49.947 --> 00:08:55.455
چونکە تاقیکردنەوەیەکی جیهانی کراوە
لەسەر ١.٦ ملیار کەس

00:08:55.479 --> 00:08:59.756
لە ٧٠ وڵاتدا، لە ساڵێکدا دوو جار، و

00:08:59.780 --> 00:09:01.669
پێی ئەوترێت هەڵگرتنی کاتی ڕۆژ.

00:09:02.907 --> 00:09:06.365
لە بەهاردا، کاتێک
یەک کاتژمێری خەو لەدەست ئەیەین،

00:09:06.389 --> 00:09:12.008
ئەبینین بۆ ڕۆژی دواتر ڕێژەی جەڵتەی دڵ
بەڕێژەی لەسەدا ٢٤ زیاد ئەکات.

00:09:14.952 --> 00:09:18.127
لە بایزیشدا، کاتێک کاتژمێرێکی
زیایە خەومان دەست ئەکەوێت،

00:09:18.151 --> 00:09:22.019
کەمبوونەوە بەڕێژەی لەسەدا ٢١
ئەبینین لە جەڵتەی دڵدا.

00:09:23.752 --> 00:09:25.432
ئەوە سەرسوڕهێنەر نییە؟

00:09:26.929 --> 00:09:32.605
هەمان ئاماریش ئەبینیت، بۆ پێکدادانی ئوتومبێڵ،
ڕووداوەکانی هاتووچۆ، و

00:09:32.629 --> 00:09:34.531
تەنانەت ڕێژەی خۆکووشتنیش.

NOTE Paragraph

00:09:36.928 --> 00:09:39.833
بەڵام وەک کەسێک کە قوڵتر ئەڕۆم،
ئەمەوێ تیشک بخەمە سەر ئەمە:

00:09:39.857 --> 00:09:42.348
کەمخەوی و کۆئەندامی بەرگری.

00:09:43.149 --> 00:09:47.991
لێرەشا ئەم پێکهاتە شینانەی
ناو وێنەکەتان پێ ئەناسێنم.

00:09:48.015 --> 00:09:51.193
پێیان ئەوترێت خانەی بکوژی سرووشتی، و

00:09:51.217 --> 00:09:56.067
ئەتوانیت وەک کاربەدەستێکی خزمەتگوزاری نهێنی
بیر لەم خانە بکوژە سرووشتیانە بکەیتەوە

00:09:56.091 --> 00:09:57.702
لە کۆئەندامی بەرگریتدا.

00:09:57.726 --> 00:10:02.709
زۆر باشن لە ناسینەوەی پێکهاتە
مەترسیدار و نەخوازراوەکاندا و

00:10:02.733 --> 00:10:04.130
لە لەناوبردنیاندا.

00:10:05.253 --> 00:10:09.197
ڕاستییەکەی، ئەوەی لێرەیا ئەیکەن
لەناوبردنی لوێکی شێرپەنجەییە.

00:10:10.586 --> 00:10:16.522
کەواتە ئەوەی حەز ئەکەیت هەتبێت
ژمارەیەکی زۆر لەم خانە بەرگریانەیە

00:10:16.546 --> 00:10:18.602
بەردەوام هەبن، و

00:10:18.626 --> 00:10:22.436
بەداخەوە، ئەو شتەت نابێت ئەگەر
وەک پێویست خەوت نەبێت.

NOTE Paragraph

00:10:23.825 --> 00:10:25.469
ئەمەش تاقیکردنەوەکەیە،

00:10:25.493 --> 00:10:29.322
بەدرێژایی شەوێکی تەواوەتی
خەوت لێ ناگیرێتەوە،

00:10:29.346 --> 00:10:32.857
تەنیا خەوەکەت کەمئەکرێتەوە
بۆ چوار کاتژمێر

00:10:32.881 --> 00:10:34.659
بۆ یەک شەو، و

00:10:34.683 --> 00:10:37.684
ئینجا سەیر ئەکەین بزانین چەندێک
کەمبوونەوەی ڕیژەی سەدیمان ئەبێت

00:10:37.708 --> 00:10:39.698
لە چالاکییەکانی خانەکانی بەرگری
کە تووشی ئەبیت.

00:10:40.774 --> 00:10:43.603
وە کەمیش نییە -- لەسەدا ١٠ نییە،

00:10:43.627 --> 00:10:45.630
لەسەدا ٢٠یش نییە.

00:10:45.654 --> 00:10:50.226
کەمبوونەوەیەک هەبوو بە ڕێژەی
لەسەدا ٧٠ لە چالاکی خانە بکوژە سرووشتییەکاندا.

00:10:51.786 --> 00:10:55.841
ئەوەش دۆخێکی لاوازبوونی
کۆئەندامی بەرگرییە، و

00:10:57.358 --> 00:11:00.175
لەوانەشە تێبگەن لەوەی بۆچی
ئێستا پەیوەندی ئەدۆزینەوە

00:11:00.199 --> 00:11:04.055
لەنێوان خەوی کورتخایەن و

00:11:04.079 --> 00:11:07.992
مەترسییەکەت بۆ درووستبوونی
چەندین جۆری شێرپەنجە.

00:11:09.892 --> 00:11:12.675
لە ئێستایا، ئەو لیستە شێرپەنجەی
ریخۆڵە لەخۆئەگرێت،

00:11:12.699 --> 00:11:15.961
شێرپەنجەی پرۆستات و
شێرپەنجەی مەمکیش.

00:11:17.853 --> 00:11:23.209
ڕاستییەکەی، ئێستا پەیوەندی نێوان کەمی
خەو و شێرپەنجە زۆر بەهێزە

00:11:23.233 --> 00:11:25.615
بەشێوەیەک ڕێکخراوی تەندروستی جیهانی

00:11:25.639 --> 00:11:29.829
هەموو جۆرێکی کاری شەفتی شەوانی
پۆڵێن کردووە بۆسەر

00:11:29.853 --> 00:11:33.035
ئەگەری درووستکەری شێرپەنجە،

00:11:33.059 --> 00:11:35.726
بەهۆی تێکدانی ریتمی خەو و هەستانتەوە.

NOTE Paragraph

00:11:37.830 --> 00:11:40.560
بۆیە لەوانەیە ئەو ڕاستییە گشتییە
کۆنەت بیستبێت

00:11:40.584 --> 00:11:42.696
کە ئەوکاتەی ئەمریت ئەتوانی بنوویت.

00:11:42.720 --> 00:11:44.790
بۆیە ئەمەم زۆر بەلاوە گرنگە --

00:11:44.814 --> 00:11:47.425
ئامۆژگارییەکی دانایانە نییە.

00:11:48.375 --> 00:11:53.412
ئەمەمان بە ئەنجامدانی توێژینەوە لەسەر
ملیۆنەها خەڵک بۆ دەرکەوتووە.

00:11:53.436 --> 00:11:55.417
ئەوە ڕاستییەکی سادەیە:

00:11:55.441 --> 00:11:58.845
هەتا کەمتر بخەویت،
ژیانت کورتتر ئەبێت.

00:11:58.869 --> 00:12:02.424
خەوی کورت پێشبینی هەموو
مردنە پێشوەختەکان ئەکات.

NOTE Paragraph

00:12:04.940 --> 00:12:09.109
ئەگەر زیادبوونی مەترسییەکانت
بۆ درووستبوونی شێرپەنجە

00:12:09.133 --> 00:12:11.377
یان نەخۆشی ئەلزەهایمەر

00:12:11.401 --> 00:12:15.577
وەک پێویست پاڵنەرت نەبووە،

00:12:15.601 --> 00:12:19.299
تەنانەت ئەو ڕاستییەشمان دۆزیوەتەوە
کە کەمخەوی تەنانەت ئەبێتە داخورانی

00:12:19.323 --> 00:12:23.396
کرۆکی ژیانی بایلۆجی خۆی،

00:12:24.681 --> 00:12:26.673
کۆدی بۆماوەیی دی ئێن ئەیەکەت.

00:12:28.038 --> 00:12:31.974
بۆیە لەم توێژینەوەیەیا،
کۆمەڵێک کەسی تەندروستیان هێناوە و

00:12:31.998 --> 00:12:35.737
ڕێگەیان پێدراوە شەوی تەنیا
شەش کاتژمێر بخەون

00:12:35.761 --> 00:12:37.412
بۆ ماوەی هەفتەیەک، و

00:12:37.436 --> 00:12:41.233
ئینجا دواتر پێوانەییان کردووە بۆ 
گۆڕانکاری لە چالاکی جینەکانیانا

00:12:41.257 --> 00:12:43.701
بەراورد بە هەمان ئەو کەسانە خۆیان

00:12:43.725 --> 00:12:46.272
ئەوکاتەی شەوانە هەشت کاتژمێر ئەنووستن.

00:12:47.451 --> 00:12:49.267
دوو دۆزینەوەی هەستیاریش هەبوو.

00:12:50.204 --> 00:12:55.275
یەکەمیان، ٧١١ جینی دیار و گرنگ

00:12:55.299 --> 00:12:57.627
بەهۆی ئەو چالاکییەیانەوە تێکچوون،

00:12:57.651 --> 00:12:59.094
بەهۆی کەمی خەوەوە.

00:12:59.923 --> 00:13:03.050
ئەنجامی دووەم ئەوەبوو
کە نیوەی ئەو جینانە

00:13:03.074 --> 00:13:05.517
چالاکییەکانیان زیادیکردبوو.

00:13:05.842 --> 00:13:07.771
نیوەکەی تریشیان کەمیکردبوو.

NOTE Paragraph

00:13:08.448 --> 00:13:11.729
ئەم جینانە کە بەهۆی کەمخەوییەوە
کوژابوونەوە

00:13:11.753 --> 00:13:15.242
جینەکانی پەیوەندیداربوون بە
کۆئەندامی بەرگرییەوە،

00:13:15.266 --> 00:13:18.106
بۆیە جارێکی تر، ئەبینیت کە
ئەبێتە کەمبوونەوەی بەرگری.

00:13:19.348 --> 00:13:22.421
لە بەراورددا، ئەو جینانەی
کە چالاکییەکانیان زیادیکردبوو

00:13:22.445 --> 00:13:24.817
یان خێراتر بووبوون بەهۆی
کەمی خەوەوە،

00:13:24.841 --> 00:13:28.739
پەیوەندیداربوون بە پەرەسەندنی
لووی شێرپەنجەیی،

00:13:28.763 --> 00:13:33.914
هەروەها جینەکانی پەیوەندیداربوون
بە هەوکردنی درێژخایەنی ناو لەش، و

00:13:33.938 --> 00:13:36.740
جینەکانی پەیوەندیداربوون بە سترێسەوە، و

00:13:36.764 --> 00:13:39.793
دەرئەنجامیش نەخۆشییەکانی
کۆئەندامی دڵ و سوڕی خوێن.

00:13:41.171 --> 00:13:44.831
هەر بە سادەیی هیچ لایەنێکی
تەندروست باشی نییە

00:13:44.855 --> 00:13:48.122
کە لەگەڵ دەرکەوتنی نیشانەی
کەم خەوی بگەڕێتە دواوە و

00:13:48.146 --> 00:13:49.960
بێ زیان لێی دەرچێت.

00:13:50.912 --> 00:13:53.920
وەک بۆرییەکی ئاوی شکاوی
ناو ماڵەکەت وایە.

00:13:53.944 --> 00:13:57.587
نەخەوتن دڵۆپە ئەکاتە ناو
هەموو کون و درزێکی

00:13:57.611 --> 00:13:59.997
کارئەندامی لەشتەوە،

00:14:00.021 --> 00:14:03.926
تەنانەت یاری بە ئەلف و بێی
دی ئێن ئەیەکەشت ئەکات

00:14:03.950 --> 00:14:06.790
کە تەندروستی ڕۆژانەت دائەڕێژێت.

NOTE Paragraph

00:14:09.866 --> 00:14:12.549
لەم خاڵەشدا، پێویستە بیر بکەیتەوە،

00:14:12.573 --> 00:14:15.105
"ئای خوایە، چۆن دەستکەم
بەوەی باشتر بخەوم؟

00:14:15.129 --> 00:14:17.374
ڕێنماییەکانت چین
بۆ خەوێکی باش؟"

00:14:18.080 --> 00:14:22.558
لەسەروو خۆلادان لە کاریگەرە
زیانگەیەنەر و ئازاردەرەکەی

00:14:22.582 --> 00:14:25.501
کحول و کافایین لەسەر خەو، و

00:14:25.525 --> 00:14:27.962
ئەگەر ئەناڵێنیت بەدەست
نوستنەوە لە شەواندا،

00:14:27.986 --> 00:14:30.167
خۆت بەدوور ئەگریت
لە سەرخەوی ڕۆژ،

00:14:30.191 --> 00:14:32.334
دوو ئامۆژگاریم هەیە بۆتان.

NOTE Paragraph

00:14:33.104 --> 00:14:35.918
یەکەمیان ڕێکخستنە.

00:14:35.942 --> 00:14:39.343
لە هەمان کاتدا بچۆ جێگەوە،
لە هەمان کاتدا هەستە،

00:14:39.367 --> 00:14:42.428
گرنگ نییە ئەگەر ڕۆژی ئاسایی
یان ڕۆژی پشوو بێت.

00:14:42.452 --> 00:14:45.197
ڕێکخستن پاشایە، و

00:14:45.221 --> 00:14:47.182
لەنگەر بە خەوەکەت ئەگرێت و

00:14:47.206 --> 00:14:50.518
چەندێتی و جۆرێتی
خەوەکەت باشتر ئەکات.

00:14:52.372 --> 00:14:55.054
دووەمیان بە فێنکی بیهێڵەرەوە.

00:14:56.088 --> 00:14:58.515
پێویستە پلەی گەرمی ناوکی
لەشت دابەزێت

00:14:58.539 --> 00:15:02.752
بە دوو بۆ سێ پلەی گەرمی فەهرنهایت
بۆ دەستکردن بە خەو و

00:15:02.776 --> 00:15:04.856
ئینجا بۆ ئەوەی بە نوستوویی بمێنیتەوە، و

00:15:04.880 --> 00:15:07.372
لەبەر ئەو هۆکارەشە هەمووکات
ئاسانترە بەلاتەوە

00:15:07.396 --> 00:15:09.777
لە ژوورێکدا کە ساردە خەوت لێبکەوێت

00:15:09.801 --> 00:15:11.045
وەک لە ژوورێکی زۆر گەرم.

00:15:12.013 --> 00:15:15.529
بۆیە هەوڵ بە پلەی گەرمی جێگەی
نوستنەکەت ٦٥ پلەی فەهرنهایت بێت،

00:15:15.553 --> 00:15:17.507
یان نزیکەی ١٨ی سیلیزی.

00:15:17.531 --> 00:15:20.298
ئەوە باشترین ئەبێت بۆ نووستنی
زۆربەی خەڵک. و

NOTE Paragraph

00:15:22.446 --> 00:15:25.943
لە کۆتاییشدا،
لە هەنگاوێک گەڕانەوە بۆ دواوە،

00:15:25.967 --> 00:15:29.160
وتارە هەستیارەکە چییە لێرەیا؟

00:15:30.771 --> 00:15:32.987
لەوانەیە ئەمە بێت:

00:15:33.011 --> 00:15:38.283
نووستن، بەداخەوە، خۆشییەکی ژیان
نییە بەدەستی خۆتبێت.

00:15:39.105 --> 00:15:43.652
نووستن پێویستییەکی زیندەییە
کە سازشی لەسەر ناکرێت.

00:15:44.892 --> 00:15:48.483
سیستمی پشتیوانی ژیانتە، و

00:15:48.507 --> 00:15:53.141
باشترین هەوڵی دایکە سروشتە
بۆ بەدەسهێنانی نەمری.

00:15:54.709 --> 00:15:59.225
خراپبوونی نووستن لەناو
وڵاتە پیشەسازییەکاندا

00:15:59.249 --> 00:16:04.466
کاریگەری کارەساتباری هەیە لەسەر
تەندروستیمان، و سەلامەتیمان،

00:16:04.490 --> 00:16:07.156
تەنانەت سەلامەتی و فێربوونی
منداڵەکانیشمان.

00:16:08.323 --> 00:16:11.339
بەربڵاوییەکی کەمبوونەوەی خەوی بێدەنگە، و

00:16:11.363 --> 00:16:14.728
بەخێرایی ئەبێت بە یەکێک لە گەورەترین
ململانێکانی تەندروستی گشتی

00:16:14.752 --> 00:16:17.474
کە لە سەدەی بیست و یەکدا
ڕووبەڕووی ئەبینەوە.

NOTE Paragraph

00:16:20.294 --> 00:16:25.377
لەو باوەڕەیام ئێستا کاتی ئەوەبێت
مافەکانمان وەرگرینەوە

00:16:25.401 --> 00:16:26.872
بۆ ئەوەی شەو بە تەواوەتی بنووین، و

00:16:28.012 --> 00:16:30.169
بێ ئەو شەرمەزاربوونە

00:16:30.193 --> 00:16:33.592
یان ئەو لەکەی تەمەڵییە.

00:16:34.638 --> 00:16:40.622
بەوەش، ئەتوانین یەک بگرینەوە لەگەڵ
بەهێزترین ئەکسیری ژیان،

00:16:42.038 --> 00:16:44.741
چەقۆی تەندروستی سوپای سویسری.

NOTE Paragraph

00:16:46.667 --> 00:16:49.311
بە تەواوبوونی درووشمی سەر سەکۆکە،

00:16:49.335 --> 00:16:51.430
بە سادەیی ئەڵێ، شەوشاد،
بەهیوای بەختێکی باش، و

00:16:51.454 --> 00:16:52.604
لەسەروو هەمووشییەوە ...

00:16:54.889 --> 00:16:56.651
هیوادارم باش بنوون.

NOTE Paragraph

00:16:56.675 --> 00:16:58.033
بێگومان زۆر سوپاس بۆ ئێوە.

NOTE Paragraph

00:16:58.057 --> 00:17:02.588
(چەپڵەلێدان)

NOTE Paragraph

00:17:02.612 --> 00:17:03.770
زۆر سوپاس.

NOTE Paragraph

00:17:03.794 --> 00:17:06.636
(چەپڵەلێدان)

NOTE Paragraph

00:17:06.660 --> 00:17:08.203
زۆر سوپاس بۆ ئێوە.

NOTE Paragraph

00:17:08.227 --> 00:17:10.970
نا نا نا تکایە کەمێک بۆستە.

00:17:10.994 --> 00:17:13.546
کارێکی باشت کرد ڕاتنەکرد.
بەوە ئەزانم.

00:17:13.570 --> 00:17:14.814
ئەوە زۆر ترسێنەر بوو.

NOTE Paragraph

00:17:14.838 --> 00:17:17.934
مات ۆڵکەر: سەرچاو.
دەیڤد: بەڵێ، سوپاس، سوپاس.

00:17:18.314 --> 00:17:23.490
ئەگەر کاتمان نەبێت بۆ نووستن
ئەی چی بکەین؟

00:17:23.514 --> 00:17:27.046
چی بکەین ئەگەر شەوانە تەپا و تل بکەین و
خەومان لێنەکەوێت لە جێگەکەیا

00:17:27.070 --> 00:17:30.132
یان شەفتی شەوانمان هەبێت؟

NOTE Paragraph

00:17:30.156 --> 00:17:32.497
لەوەیا ڕاست ئەکەیت،
ناتوانین خەو ڕێک بکەینەوە.

00:17:32.521 --> 00:17:33.846
خەوتن وەک بانقێک نییە.

00:17:33.870 --> 00:17:35.910
ناتوانیت قەرزێک کۆ بکەیتەوە و

00:17:35.934 --> 00:17:38.626
هیوای ئەوە بخوازیت کاتێکی تر
پارەکە بەیتەوە.

00:17:38.650 --> 00:17:41.794
ئەبێ تێبینی ئەوەش بکەم هۆکاری ئەوەی
کە زۆر کارەساتبارە و

00:17:41.818 --> 00:17:44.872
تەندروستیمان ئاوا بەخێرایی تێکئەچێت،

00:17:44.896 --> 00:17:47.633
یەکەمیان، لەبەر ئەوەی مرۆڤەکان
تەنیا بوونەوەرن

00:17:47.657 --> 00:17:50.135
کە بە مەبەست خەو
لە خۆیان ئەگرنەوە

00:17:50.159 --> 00:17:52.548
بێ هیچ هۆکارێک.

NOTE Paragraph

00:17:52.572 --> 00:17:53.724
لەبەر ئەوەی زیرەکین.

NOTE Paragraph

00:17:53.748 --> 00:17:58.573
ئەو خاڵەشم خستە ڕوو چونکە
واتای ئەوەیە دایکە سرووشت،

00:17:58.597 --> 00:18:00.287
بەدرێاژیی ماوەی پەرەسەندن،

00:18:00.311 --> 00:18:04.614
هەرگیز ناچار نەبووە ڕووبەڕووی
ئەم ململانێی کەم خەوییە ببێتەوە.

00:18:05.295 --> 00:18:08.707
بۆیە هەرگیز پەرەی بە قەرەبووکردنەوە نەیاوە، و

00:18:08.731 --> 00:18:10.859
لەبەر ئەوەشە کاتێک کەم ئەخەویت،

00:18:10.883 --> 00:18:15.217
شتەکان زۆر بەخێرایی تێکئەچن،
لەناو مێشکیش و لەشیشدا.

00:18:15.241 --> 00:18:18.014
بۆیە پێویستە تەنیا شتە گرنگەکان
بخەیتە پێشەوە.

NOTE Paragraph

00:18:18.038 --> 00:18:21.340
باشە، ئەمدیو و ئەودیو لە جێگەیا،

00:18:21.364 --> 00:18:22.775
چی بکەم بۆ ئەوەیان؟

NOTE Paragraph

00:18:22.799 --> 00:18:27.418
ئەگەر ماوەیەکی زۆر بەخەبەر 
ئەمێنیتەوە لە جێگەیا،

00:18:27.442 --> 00:18:30.695
پێویستە لە جێگەکە بێیتە دەرەوە و
بچیتە ژوورێکی تر و

00:18:30.719 --> 00:18:32.032
شتێکی جیاواز بکەیت.

00:18:32.056 --> 00:18:36.377
هۆکارەکەی ئەوەیە مێشکت زۆر
بەخێرایی ژوورەکەت ئەبەستێتەوە

00:18:36.401 --> 00:18:38.720
بە شوێنی هەستانتەوە، و

00:18:38.744 --> 00:18:41.433
پێویستە ئەو پەیوەندییە بپچڕێنیت.

00:18:41.457 --> 00:18:44.354
بۆیە تەنیا کاتێک خەوت هات
بگەڕێرەوە ناو جێگاکەت، و

00:18:44.378 --> 00:18:47.917
بەو شێوەیەش دووبارە فێری پەیوەندییەکە
ئەبیتەوە کە پێشتر هەتبووە،

00:18:47.941 --> 00:18:50.449
کە ئەویش سیسەمەکەت
شوێنی نووستنتە.

00:18:50.473 --> 00:18:52.132
لێکچواندنەکەی بەم شێوەیەیە،

00:18:52.156 --> 00:18:55.732
هەرگیز لەسەر مێزی نانخواردن 
بۆ ئەوە دانانیشیت برسیت بێت

00:18:55.756 --> 00:18:58.719
ئیتر بۆچی ئەچیتە ناو جێگاوە
بۆ ئەوەی خەوت بێت؟

NOTE Paragraph

00:18:59.548 --> 00:19:01.548
زۆر سوپاس بۆ ئەم بە ئاگا هێنانەوەیە.

00:19:01.572 --> 00:19:02.741
کارێکی باشت کرد، مات.

NOTE Paragraph

00:19:02.765 --> 00:19:04.961
شایەنی نییە.
زۆر سوپاس بۆتۆش