1
00:00:01,000 --> 00:00:03,000
Bugün sizinle

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
sıradışı bir serüveni paylaşmak için buradayım,

3
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
olağanüstü derecede tatmin edici bir serüven aslında...

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Kara mayınlarını

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
ve tüberkülozu tespit ederek

6
00:00:12,000 --> 00:00:14,000
insan hayatı kurtarmak için

7
00:00:14,000 --> 00:00:16,000
fareleri eğitmeye

8
00:00:16,000 --> 00:00:18,000
beni yönlendiren bir serüven.

9
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
Çocukken iki tutkum vardı.

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Bunlardan biri kemirgenlerdi.

11
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Her cins farem,

12
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
fındık farem, hamsterım,

13
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
çöl farem ve sincabım vardı.

14
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
Hangisini sorsanız, beslemişimdir ve pet-shoplara satmışımdır kesin.

15
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
(Gülümsemeler)

16
00:00:35,000 --> 00:00:38,000
İkinci tutkum Afrika'ydı.

17
00:00:38,000 --> 00:00:40,000
Çok-kültürlü bir ortamda yetiştim.

18
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
Evimizde Afrikalı öğrenciler vardı

19
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
ve onların hikayelerini dinlerdim.

20
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
Bambaşka öyküler...

21
00:00:46,000 --> 00:00:49,000
Teknik bilgi,

22
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
mal ve hizmet konularında dışa bağımlılık,

23
00:00:51,000 --> 00:00:54,000
coşkun bir kültürel çeşitlilik...

24
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
Afrika benim için gerçekten büyüleyiciydi.

25
00:00:56,000 --> 00:00:58,000
Sonra bir endüstri mühendisi oldum...

26
00:00:58,000 --> 00:01:00,000
Ürün geliştirme mühendisi...

27
00:01:00,000 --> 00:01:03,000
ve özellikle verimli (mayın, hastalık vb.) tespit teknolojileri üzerine yoğunlaşmıştım.

28
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
Aslında gelişmekte olan ülkeler için

29
00:01:05,000 --> 00:01:08,000
en elverişli olan teknolojiler üzerine...

30
00:01:08,000 --> 00:01:10,000
Çalışmaya endüstri alanında başlamıştım

31
00:01:10,000 --> 00:01:12,000
fakat sürekli bir şeyleri keşfederek

32
00:01:12,000 --> 00:01:15,000
ve ürüne dönüştürerek

33
00:01:15,000 --> 00:01:18,000
maddeci bir topluma

34
00:01:18,000 --> 00:01:20,000
katkı sağlamaktan pek de memnun değildim.

35
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
Dünyanın asıl sorununa odaklanabilmek için işimi bıraktım:

36
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
Kara Mayınları

37
00:01:25,000 --> 00:01:28,000
Şu an 1995 senesiyle ilgili konuşuyoruz.

38
00:01:28,000 --> 00:01:31,000
Prenses Diana, televizyonda, kara mayınlarının

39
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
her tür gelişimin önünde

40
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
somut bir engel olduğunu ilan ediyor ki bu çok doğru.

41
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
Bu cihazlar orada bulunduğu

42
00:01:38,000 --> 00:01:40,000
ya da böyle bir şüphe olduğu sürece

43
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
bu topraklara gerçek manada ulaşamazsınız.

44
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
Aslında üretim için gerekli oldukları

45
00:01:44,000 --> 00:01:47,000
"sürdürülebilir ortamlar"da

46
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
kullanılmak üzere yeni dedektörler için

47
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
dünya çapında bir talep vardı.

48
00:01:51,000 --> 00:01:53,000
tabi özellikle "Gelişmekte Olan Ülkeler"de.

49
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
Biz de fareleri seçtik.

50
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
Neden fareleri tercih edersiniz?

51
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Zaten haşere oldukları için mi?

52
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
Bilakis fareler,

53
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
çoğu insanın düşündüğünün tam aksine

54
00:02:03,000 --> 00:02:07,000
çok sosyal yaratıklardır.

55
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Ve aslında... şu an gördüğünüz bizim ürünümüz.

56
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
Oralarda bir yerde gizlenmiş bir hedef var.

57
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
Önünde tuttuğu faresini

58
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
sağa sola yönlendiren

59
00:02:16,000 --> 00:02:18,000
eğitimli bir Afrikalı operatör görüyorsunuz.

60
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
İşte hayvan bir mayın buluyor.

61
00:02:20,000 --> 00:02:22,000
Toprağı eşeliyor

62
00:02:22,000 --> 00:02:25,000
ve yiyecekle ödüllendirilmek için geri geliyor.

63
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
Çok basit.

64
00:02:27,000 --> 00:02:30,000
Bu tip ortamda kolayca sürdürülebilir.

65
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Şimdi de hayvanımız ödülünü alıyor.

66
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
İşte bu şekilde işliyor.

67
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
Çok çok basit.

68
00:02:37,000 --> 00:02:39,000
Peki neden fareleri kullanırsınız?

69
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
Fareler, geçen yüzyılın ortalarından beri

70
00:02:41,000 --> 00:02:44,000
her türlü deneyde kullanılmıştır.

71
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
Fareler, diğer memeli türlerinin

72
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
herhangi birinden daha fazla

73
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
olfaksiyon (koku duyusu) genine sahiptir.

74
00:02:51,000 --> 00:02:54,000
Kokulara karşı aşırı derecede duyarlıdırlar.

75
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
Üstelik bir de bütün bu kokuları tanımlayıp

76
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
bunlar hakkında iletişim kurabilme özellikleri vardır.

77
00:03:00,000 --> 00:03:02,000
Farelerle nasıl iletişim kuruyoruz?

78
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
'Farece' konuşmuyoruz tabi ki.

79
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
Bunun yerine bir mandalımız var.

80
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
Hayvan eğitimlerinde standart bir yöntem

81
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
ki onu şurada görüyorsunuz.

82
00:03:11,000 --> 00:03:14,000
Mandal, belirli davranışları pekiştirmek için

83
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
kullanacağınız özel bir ses çıkartır.

84
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
İlk önce 'klik' sesiyle bir tür yiyecek ödülünü ilişkilendiririz.

85
00:03:20,000 --> 00:03:23,000
ki bu ödül şırınga içerisine konmuş muz ve fıstık ezmesidir.

86
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
Bir kere hayvan 'klik' - yiyecek olayını farkedince

87
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
'klik' - yiyecek, 'klik' - yiyecek

88
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
"öyleyse 'klik' yiyecek demektir" i anladığında

89
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
onu, tek delikli bir kafese alırız

90
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
ve aslında hayvan,

91
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
altına bir 'hedef koku' nun yerleştirildiği

92
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
bu deliğe burnunu sokmayı ve

93
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
bunu 5 saniye sürdürmeyi öğrenir.

94
00:03:40,000 --> 00:03:42,000
5 saniye bir fare için uzun bir süredir.

95
00:03:42,000 --> 00:03:45,000
Hayvan bunu yapmayı öğrenince işi biraz daha zorlaştırırız.

96
00:03:45,000 --> 00:03:48,000
Hedef kokuyu, birden fazla deliği olan

97
00:03:48,000 --> 00:03:51,000
bir kafeste tespit etmeyi öğrenir.

98
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
Sonra hayvan

99
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
açık havada tasmayla dolaşmayı

100
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
ve hedef saptamayı öğrenir.

101
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Bir sonraki aşamada hayvan,

102
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
gerçek mayın tarlalarında gerçek mayınları bulmayı öğrenir.

103
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
Uluslararası, mayına karşı eylem standartlarına

104
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
uygun şekilde test edilir ve onaylanırlar.

105
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
Tıpkı köpeklerin geçmek zorunda olduğu testler gibi.

106
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Bu test 400m² alanı kapsar.

107
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
Bu alanda rastgele döşenmiş

108
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
pek çok mayın vardır.

109
00:04:17,000 --> 00:04:20,000
Eğitimciler ve fareleri

110
00:04:20,000 --> 00:04:23,000
bütün hedefleri bulmak zorundadırlar.

111
00:04:24,000 --> 00:04:27,000
Eğer hayvan bunu başarırsa

112
00:04:27,000 --> 00:04:29,000
gerçek sahalarda işlevsel olduğuna dair

113
00:04:29,000 --> 00:04:31,000
onaylanıp lisans alır.

114
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Aynen köpeklere uygulandığı gibi.

115
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Belki ufak bir farkla:

116
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
Fareleri, mayın bulan köpeklere göre

117
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
1/5 masrafla eğitebiliriz.

118
00:04:40,000 --> 00:04:42,000
Burada da Mozambik'teki ekibimiz var.

119
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
İçlerinden biri Mozambikli kardeşlerine

120
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
gerekli becerileri öğreten

121
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
Tanzanyalı bir eğitmen.

122
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
Bu insanların gözlerindeki gururu bir görmelisiniz.

123
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
Çünkü yabancıların yardımına

124
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
duydukları bağımlılıklarını azaltan

125
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
bir becerileri var.

126
00:04:57,000 --> 00:05:00,000
Dahası bu ekip...

127
00:05:00,000 --> 00:05:03,000
tabii ki, ağır makineler ve kontrol amaçlı

128
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
el dedektörlerine de ihtiyacınız var.

129
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
Fakat fare yeteneğine yapılan bu ufak yatırımla

130
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
Mozambik'te, m² başına düşen maliyeti

131
00:05:12,000 --> 00:05:15,000
şimdiki normal fiyat olan

132
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
m² başına 2 doların

133
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
%60'a varan oranlarda altına inebileceğimizi gösterdik.

134
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Biz bu işi 1.18 dolara yapıyoruz

135
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
ve bu fiyatı daha da aşağı çekebiliriz.

136
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
Hesap meselesi...

137
00:05:25,000 --> 00:05:27,000
Eğer daha fazla fare istihdam edersek

138
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
sonucu daha da iyi hale getirebiliriz.

139
00:05:29,000 --> 00:05:32,000
Mozambik'te bir tanıtım alanımız var.

140
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
11 Afrika hükümeti

141
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
bu teknolojiyi kullanarak

142
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
daha az bağımlı hale gelebileceklerini gördüler.

143
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
Great Lakes Bölgesi'nde

144
00:05:42,000 --> 00:05:45,000
barış anlaşması imzaladılar

145
00:05:45,000 --> 00:05:48,000
ve 'kahraman fareleri'

146
00:05:48,000 --> 00:05:51,000
ortak sınırları kara mayınlarından temizlemek için uygun buldular.

147
00:05:51,000 --> 00:05:54,000
Fakat size bambaşka bir problem daha sunmama izin verin.

148
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
Geçen sene mayına basan

149
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
6000 civarında insan vardı

150
00:05:58,000 --> 00:06:00,000
fakat yine geçen sene

151
00:06:00,000 --> 00:06:02,000
dünya çapında yaklaşık 1.9 milyon insan

152
00:06:02,000 --> 00:06:05,000
bir numaralı enfeksiyon sebebi olan tüberkülozdan öldü.

153
00:06:06,000 --> 00:06:08,000
Özellikle, T.B. (tüberküloz) ve HIV arasında

154
00:06:08,000 --> 00:06:11,000
sıkı bir bağın bulunduğu Afrika'da

155
00:06:11,000 --> 00:06:15,000
çok yaygın bir problem var.

156
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
Standart bir WHO (Dünya Sağlık Örgütü) prosedürü olan

157
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
mikroskopinin güvenirliği %40'tan ancak %60'a ulaşabildi.

158
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Tanzanya'da - rakamlar yanılmaz -

159
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
T.B. hastalarının %45'ine

160
00:06:29,000 --> 00:06:32,000
ölmeden önce T.B. teşhisi konabiliyor.

161
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
Bu da demektir ki eğer T.B. hastasıysanız

162
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
teşhis konulmama şansınız çok yüksektir.

163
00:06:38,000 --> 00:06:41,000
Bunun yerine ikincil T.B. enfeksiyonundan ölüp gidersiniz.

164
00:06:45,000 --> 00:06:47,000
Halbuki

165
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
erken farkedilip erken teşhis konulsa

166
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
tedaviniz başlayabilir.

167
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
HIV-pozitifseniz dahi mantıklı olan budur.

168
00:06:54,000 --> 00:06:56,000
HIV-pozitifseniz dahi

169
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
T.B.'den kurtulabilirseniz.

170
00:06:59,000 --> 00:07:02,000
Ortak dilimiz Felemankçe'de

171
00:07:02,000 --> 00:07:04,000
T.B. yerine

172
00:07:04,000 --> 00:07:06,000
'tering' kullanılır ki

173
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
etimolojik açıdan

174
00:07:08,000 --> 00:07:11,000
katran kokusuna atıfta bulunur.

175
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
Zaten eski Çinliler ve

176
00:07:13,000 --> 00:07:16,000
Yunanlı Hipokrat,

177
00:07:16,000 --> 00:07:18,000
T.B.'nin

178
00:07:18,000 --> 00:07:21,000
hastadan yayılan

179
00:07:21,000 --> 00:07:23,000
'uçucu gazlar'a dayanarak

180
00:07:23,000 --> 00:07:26,000
teşhis edilebileceğini belgelemişlerdir.

181
00:07:26,000 --> 00:07:28,000
Ve bizim yaptığımız da hastanelerden

182
00:07:28,000 --> 00:07:30,000
yalnızca test amaçlı

183
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
bazı numuneler toplayıp

184
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
fareleri bunlarla eğitmekti.

185
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
İşe yarayıp yaramayacağını görmek için...

186
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
Ve şaşırtıcı bir şekilde

187
00:07:39,000 --> 00:07:41,000
birkaç fareyi üst üste kullanarak

188
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
%89 duyarlılığa

189
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
ve %86 özgüllüğe ulaşabiliyoruz.

190
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
İşte şu şekilde çalışıyor.

191
00:07:48,000 --> 00:07:51,000
Ve bu gerçekten genetik bir teknoloji.

192
00:07:51,000 --> 00:07:54,000
Şu an patlayıcılar ve tüberküloz hakkında konuşuyoruz

193
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
fakat inanabiliyor musunuz

194
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
aslında oraya herhangi bir şey koyabilirsiniz.

195
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Peki nasıl işliyor?

196
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
10 numunelik bir çekmeceniz var.

197
00:08:02,000 --> 00:08:05,000
Bu 10 numuneyi aynı anda kafese yerleştiriyorsunuz.

198
00:08:05,000 --> 00:08:07,000
Bir hayvanın gerekli kokuyu ayırt edebilmesi için

199
00:08:07,000 --> 00:08:10,000
saniyenin yalnızca 1/200'i yeterlidir, bu yüzden çok hızlı hareket eder.

200
00:08:10,000 --> 00:08:13,000
İşte şimdiden üçüncü numuneye geldi.

201
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
Bu pozitif bir numune.

202
00:08:17,000 --> 00:08:20,000
'Klik' sesini duyuyor ve yiyecek ödülünü almak için geliyor.

203
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Ve böyle çok hızlı bir şekilde

204
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
hangi hastaların pozitif

205
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
hangilerinin negatif olduğuyla ilgili

206
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
ikinci bir fikrimiz oluyor.

207
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
Bir kıyaslama yaparsak

208
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
bir laborant günde

209
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
40 numune inceleyebilirken

210
00:08:38,000 --> 00:08:40,000
bir fare

211
00:08:40,000 --> 00:08:42,000
aynı miktarda numuneyi

212
00:08:42,000 --> 00:08:44,000
sadece 7 dakikada inceleyebilir.

213
00:08:44,000 --> 00:08:46,000
Bunun gibi bir kafes...

214
00:08:46,000 --> 00:08:51,000
Alkış

215
00:08:51,000 --> 00:08:54,000
Fareleriniz olması şartıyla bunun gibi bir kafes...

216
00:08:54,000 --> 00:08:56,000
ve şu an bizim

217
00:08:56,000 --> 00:08:58,000
25 tüberküloz faremiz var.

218
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
Bunun gibi bir kafes bütün gün işlediğinde

219
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
1,680 numune inceleyebilir.

220
00:09:06,000 --> 00:09:09,000
Yapılabilecek potansiyel uygulamaları düşünebiliyor musunuz?

221
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
Topraktaki atıkların

222
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
tespiti,

223
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
gümrük uygulamaları,

224
00:09:15,000 --> 00:09:18,000
konteynerlarda kaçak malların tespiti, vesaire.

225
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
Fakat şimdilik tüberkülozla ilgilenelim.

226
00:09:21,000 --> 00:09:23,000
Kısaca değinmek istiyorum.

227
00:09:23,000 --> 00:09:25,000
Mavi çubuklar

228
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
yalnızca Dar es Salaam'daki

229
00:09:27,000 --> 00:09:30,000
5 klinikte 500,000 insana uygulanan

230
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
mikroskopi skorlarıdır ki

231
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
ki bunlardan 15.000'i daha önce test yaptırmış.

232
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
1,800 hastanın mikroskopileri.

233
00:09:38,000 --> 00:09:42,000
Ve sadece numuneleri farelere bir kez daha göstererek

234
00:09:42,000 --> 00:09:45,000
ve tekrar mikroskopi sonuçlarına dönerek

235
00:09:45,000 --> 00:09:47,000
vaka tespit oranını

236
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
%30'un üzerinde arttırmayı başardık.

237
00:09:49,000 --> 00:09:51,000
Geçen yıl boyunca

238
00:09:51,000 --> 00:09:53,000
-hangi zaman aralıklarına baktığınıza bağlı olarak-

239
00:09:53,000 --> 00:09:55,000
sürekli bir şekilde

240
00:09:55,000 --> 00:09:57,000
Dar es Salaam'daki 5 hastanede

241
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
vaka tespit oranlarında

242
00:09:59,000 --> 00:10:02,000
%30-40 artış elde ettik.

243
00:10:02,000 --> 00:10:04,000
Bu gerçekten kayda değer bir gelişme,

244
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
mikroskopide gözden kaçan bir hastanın

245
00:10:06,000 --> 00:10:08,000
15'e yakın insana hastalık bulaştırdığını düşününce...

246
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
her yıl.. sağlıklı insanlara...

247
00:10:10,000 --> 00:10:12,000
Emin olabilirsiniz

248
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
çok sayıda hayat kurtardık.

249
00:10:14,000 --> 00:10:17,000
En azından 'kahraman farelerimiz' pek çok hayat kurtardı.

250
00:10:17,000 --> 00:10:19,000
Şu an bir sonraki aşamamız

251
00:10:19,000 --> 00:10:21,000
bu teknolojiyi standartlaştırmaktır.

252
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
Yapılması gereken basit şeyler var...

253
00:10:23,000 --> 00:10:27,000
Örneğin hayvanın burnunu 5sn sokmak zorunda olduğu

254
00:10:27,000 --> 00:10:29,000
koklama deliğinde ufak bir lazerimiz var...

255
00:10:29,000 --> 00:10:31,000
ki bu işlemi standart hale geitirebilelim.

256
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
Ayrıca dışkılamayı ve

257
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
yiyecek ödüllerini standartlaştırmak...

258
00:10:35,000 --> 00:10:37,000
ve bu işlemi daha fazla insana ulaşacak şekilde

259
00:10:37,000 --> 00:10:40,000
daha büyük ölçeklerde tekrarlamak için

260
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
yarı otomatik hale getirmeliyiz.

261
00:10:43,000 --> 00:10:46,000
Sözü bağlamak gerekirse, başka uygulamalar da ufukta görülüyor.

262
00:10:46,000 --> 00:10:48,000
İşte 'kameraman fare'mizin ilk

263
00:10:48,000 --> 00:10:50,000
prototipi...

264
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
Deprem gibi afetlerden sonra

265
00:10:52,000 --> 00:10:54,000
enkazın içine girip kurbanların yerini

266
00:10:54,000 --> 00:10:56,000
tespit edecek

267
00:10:56,000 --> 00:10:58,000
kameralı sırt çantasıyla bir fare...

268
00:10:58,000 --> 00:11:00,000
Şimdilik sadece prototip aşamasında.

269
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
Şu anda bununla ilgili işleyen bir sistemimiz yok.

270
00:11:03,000 --> 00:11:06,000
Sonuç olarak şunu söylemek istiyorum:

271
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
Bu projelerin tamamen farelerle ilgili olduğunu düşünebilirsiniz

272
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
fakat eninde sonunda insanlarla ilgili.

273
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
Zor, pahalı ve tehlikeli

274
00:11:12,000 --> 00:11:15,000
tespit görevlerini halletmek için

275
00:11:15,000 --> 00:11:18,000
zayıf düşmüş toplumları donatma

276
00:11:18,000 --> 00:11:21,000
ve bunu etrafta bolca bulunan

277
00:11:21,000 --> 00:11:23,000
yerel bir kaynakla yapmakla ilgili.

278
00:11:23,000 --> 00:11:26,000
İşte size ister çevresel, ister teknolojik,

279
00:11:26,000 --> 00:11:29,000
ister hayvani ya da ister insani olsun

280
00:11:29,000 --> 00:11:32,000
etrafınızdaki kaynaklarla ilgili algınızı zorlayacak

281
00:11:32,000 --> 00:11:35,000
ve sürdürülebilir bir çalışma için

282
00:11:35,000 --> 00:11:38,000
sizi, onlarla seviyeli bir

283
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
uyuma teşvik edici

284
00:11:43,000 --> 00:11:46,000
tamamen farklı bir şey.

285
00:11:46,000 --> 00:11:48,000
Çok teşekkür ederim.

286
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
Alkış