WEBVTT 00:00:01.000 --> 00:00:03.000 Na pewno się martwicie. NOTE Paragraph 00:00:03.000 --> 00:00:05.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:00:05.000 --> 00:00:09.000 Ja się martwiłam, dlatego napisałam ten tekst. 00:00:09.000 --> 00:00:15.000 Martwiłam się o pochwy, o to, co o nich myślimy, 00:00:15.000 --> 00:00:19.000 a jeszcze bardziej, że o nich nie myślimy. 00:00:19.000 --> 00:00:21.000 Martwiłam się o swoją waginę. 00:00:21.000 --> 00:00:26.000 Potrzebowała kontekstu, kultury, wspólnoty wagin. 00:00:26.000 --> 00:00:30.000 Pochwy są spowite mrokiem i tajemnicze. 00:00:30.000 --> 00:00:35.000 Jak Trójkąt Bermudzki, stamtąd nikt nie nadaje komunikatów. NOTE Paragraph 00:00:35.000 --> 00:00:36.000 (Śmiech). NOTE Paragraph 00:00:36.000 --> 00:00:40.000 Po pierwsze, trudno znaleźć swoją pochwę. 00:00:40.000 --> 00:00:43.000 Kobiety nie widują jej miesiącami. 00:00:43.000 --> 00:00:45.000 Pewna bizneswoman 00:00:45.000 --> 00:00:48.000 powiedziała mi, że nie ma na to czasu. 00:00:48.000 --> 00:00:51.000 "Oglądanie pochwy to zajęcie na cały dzień". NOTE Paragraph 00:00:51.000 --> 00:00:52.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:00:52.000 --> 00:00:55.000 "Trzeba leżeć na plecach, przed lustrem, 00:00:55.000 --> 00:00:58.000 najlepiej dużym, w idealnej pozycji, 00:00:58.000 --> 00:01:02.000 w odpowiednim świetle, ale i tak je zasłonisz. 00:01:02.000 --> 00:01:05.000 Odwracasz głowę, wyginasz plecy, co za wysiłek". 00:01:05.000 --> 00:01:08.000 Była zapracowana, nie miała na to czasu. 00:01:08.000 --> 00:01:11.000 Postanowiłam wypytać kobiety o ich pochwy. 00:01:11.000 --> 00:01:14.000 Zaczęło się od luźnych wywiadów o pochwach, 00:01:14.000 --> 00:01:17.000 z których powstały "Monologi waginy". 00:01:17.000 --> 00:01:21.000 Rozmawiałam z ponad 200 kobietami, starymi, 00:01:21.000 --> 00:01:24.000 młodymi, zamężnymi, lesbijkami, samotnymi. 00:01:24.000 --> 00:01:29.000 Bizneswoman, profesorki, aktorki, prostytutki, 00:01:29.000 --> 00:01:33.000 kobiety pochodzenia afrykańskiego, azjatyckiego, 00:01:33.000 --> 00:01:37.000 Indianki, białe, Żydówki. 00:01:37.000 --> 00:01:42.000 Z początku wstydziły się rozmawiać, 00:01:42.000 --> 00:01:45.000 ale jak zaczęły, nie sposób było im było przerwać. 00:01:45.000 --> 00:01:49.000 Kobiety uwielbiają mówić o swoich pochwach. 00:01:49.000 --> 00:01:52.000 Głównie dlatego, że nikt o nie wcześniej nie pytał. NOTE Paragraph 00:01:52.000 --> 00:01:53.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:01:53.000 --> 00:01:58.000 Zacznijmy od samego słowa "pochwa". 00:01:58.000 --> 00:02:03.000 Brzmi jak nazwa choroby, przyrządu medycznego. 00:02:03.000 --> 00:02:05.000 "Siostro, proszę mi podać waginę". NOTE Paragraph 00:02:05.000 --> 00:02:06.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:02:06.000 --> 00:02:09.000 Wagina - ile by go nie powtarzać, 00:02:09.000 --> 00:02:12.000 to słowo nie zabrzmi przyjemnie. 00:02:12.000 --> 00:02:17.000 Słowo idiotyczne, zupełnie niezmysłowe. 00:02:17.000 --> 00:02:20.000 Wyobraź sobie, że podczas seksu mówisz: 00:02:20.000 --> 00:02:26.000 "Kochanie, popieść moją waginę" - od razu klapa. NOTE Paragraph 00:02:26.000 --> 00:02:27.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:02:27.000 --> 00:02:31.000 Martwię się, jak na nie mówimy i nie mówimy. 00:02:31.000 --> 00:02:34.000 W Great Neck mówią na pochwę "myszka". 00:02:34.000 --> 00:02:36.000 Matka mówi córce: 00:02:36.000 --> 00:02:38.000 "Nie wkładaj majtek pod piżamę, 00:02:38.000 --> 00:02:40.000 myszka musi się przewietrzyć". NOTE Paragraph 00:02:40.000 --> 00:02:44.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:02:44.000 --> 00:02:49.000 W Westchester mówi się "pooky", w New Jersey "twat". 00:02:49.000 --> 00:02:54.000 Puderniczka, rufa, piczka, sikula, 00:02:54.000 --> 00:02:58.000 pitula, pipa, pupilka, kosmatka i brzoskwinka. NOTE Paragraph 00:02:58.000 --> 00:03:00.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:03:00.000 --> 00:03:05.000 Ropuszka, kuciapa, cipencja, dziubdziunia, bździocha, 00:03:05.000 --> 00:03:14.000 cipa, siuśka, brocha, psipsiula, śliamczek, pizda, dziura, 00:03:14.000 --> 00:03:20.000 bułeczka, picza, puderniczka, "mimi" w Miami, 00:03:20.000 --> 00:03:26.000 "pierożek" w Filadelfii i "szmenda" w Bronksie. NOTE Paragraph 00:03:26.000 --> 00:03:27.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:03:27.000 --> 00:03:29.000 Martwię się o pochwy. 00:03:29.000 --> 00:03:32.000 Właśnie tak zaczynają się "Monologi waginy", 00:03:32.000 --> 00:03:38.000 ale naprawdę zaczęły się od rozmowy z pewną kobietą. 00:03:38.000 --> 00:03:41.000 Rozmawiałyśmy o menopauzie 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 i doszłyśmy do tematu jej pochwy, 00:03:43.000 --> 00:03:45.000 co naturalne w tym kontekście. 00:03:45.000 --> 00:03:48.000 Zaszokowało mnie, jak o niej mówiła, 00:03:48.000 --> 00:03:52.000 że jest wysuszona, skończona i martwa; byłam w szoku. 00:03:52.000 --> 00:03:55.000 Więc zapytałam koleżankę, co myśli o swojej pochwie. 00:03:55.000 --> 00:03:58.000 Powiedziała coś jeszcze bardziej zaskakującego, 00:03:58.000 --> 00:04:00.000 następna jeszcze bardziej, 00:04:00.000 --> 00:04:02.000 i wszystkie znały kogoś 00:04:02.000 --> 00:04:05.000 z jeszcze ciekawszą opowieścią o waginie. 00:04:05.000 --> 00:04:08.000 Tak wciągnął mnie szlak pochwowy. NOTE Paragraph 00:04:08.000 --> 00:04:10.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:04:10.000 --> 00:04:13.000 Idę nim do tej pory, ale gdybym za młodu 00:04:13.000 --> 00:04:16.000 usłyszała, że kiedy będę dorosła, 00:04:16.000 --> 00:04:19.000 będą za mną krzyczeć "Patrz, to ta od waginy", 00:04:19.000 --> 00:04:22.000 nie wiem, czy wybrałabym tę drogę. NOTE Paragraph 00:04:22.000 --> 00:04:23.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:04:23.000 --> 00:04:26.000 Powiem coś o szczęściu i jego związku 00:04:26.000 --> 00:04:28.000 z tą "podróżą pochwową", 00:04:28.000 --> 00:04:31.000 bo to wyjątkowa podróż, która trwa już 8 lat. 00:04:31.000 --> 00:04:34.000 Myślę, że przed napisaniem "Monologów waginy" 00:04:34.000 --> 00:04:37.000 tak naprawdę nie wierzyłam w szczęście. 00:04:37.000 --> 00:04:40.000 Sądziłam, że szczęście jest dla idiotów. 00:04:40.000 --> 00:04:44.000 Kiedy 14 lat temu zaczęłam praktykować buddyzm, 00:04:44.000 --> 00:04:47.000 słyszałam, że jego celem jest szczęście. 00:04:47.000 --> 00:04:50.000 Zapytałam, jak można być szczęśliwym, 00:04:50.000 --> 00:04:56.000 żyjąc w świecie cierpienia? Myliłam szczęście z czym innym, 00:04:56.000 --> 00:05:00.000 z brakiem uczuć, dekadencją czy samolubstwem. 00:05:00.000 --> 00:05:02.000 Dzięki "Monologom waginy" 00:05:02.000 --> 00:05:05.000 i tej podróży zaczęłam chyba lepiej rozumieć szczęście. 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 i tej podróży zaczęłam chyba lepiej rozumieć szczęście. NOTE Paragraph 00:05:07.000 --> 00:05:10.000 Chciałabym opowiedzieć o trzech sprawach. 00:05:10.000 --> 00:05:15.000 Raz - widzieć, co jest przed nami, mówić o tym. 00:05:15.000 --> 00:05:19.000 Myślę, że dzięki rozmowom o pochwie 00:05:19.000 --> 00:05:22.000 nauczyłam się, że to rzecz oczywista. 00:05:22.000 --> 00:05:25.000 Była w środku mojego ciała, w centrum świata, 00:05:25.000 --> 00:05:28.000 a mimo to nie rozmawiało się o niej. 00:05:28.000 --> 00:05:32.000 Sprawa druga - moje rozmowy o pochwie 00:05:32.000 --> 00:05:35.000 otwarły drzwi i zobaczyłam, że można 00:05:35.000 --> 00:05:38.000 służyć światu i zmieniać go na lepsze. 00:05:38.000 --> 00:05:42.000 I właśnie to jest źródłem najgłębszego szczęścia. 00:05:42.000 --> 00:05:46.000 Trzecią zasadę szczęścia pojęłam niedawno. NOTE Paragraph 00:05:46.000 --> 00:05:50.000 Ta energia i pęd, "fala W", zaczęły się 8 lat temu. 00:05:50.000 --> 00:05:53.000 Mogę to opisać tylko jako "falę W", 00:05:53.000 --> 00:05:57.000 bo nie do końca ją rozumiem, ale jej służę. 00:05:57.000 --> 00:06:00.000 Kiedy próbowałam kwestionować tę falę, 00:06:00.000 --> 00:06:03.000 zatrzymać ją, albo patrzeć na nią z perspektywy, 00:06:03.000 --> 00:06:06.000 czułam się, jakbym miała skręcić sobie kark. 00:06:06.000 --> 00:06:10.000 Ale kiedy daję się ponieść fali, 00:06:10.000 --> 00:06:13.000 ufam i płynę z nurtem - wtedy idę naprzód. 00:06:13.000 --> 00:06:16.000 I to dzieje się logicznie, naturalnie i prawdziwie. 00:06:16.000 --> 00:06:22.000 Kiedy zaczęłam książkę, od opowieści i relacji, 00:06:22.000 --> 00:06:25.000 rozmowa z jedną kobietą prowadziła do drugiej. 00:06:25.000 --> 00:06:29.000 Potem spisałam wszystkie te opowieści 00:06:29.000 --> 00:06:31.000 i wystawiłam na scenie. NOTE Paragraph 00:06:31.000 --> 00:06:33.000 Na początku po każdym przedstawieniu 00:06:33.000 --> 00:06:36.000 kobiety ustawiały się do mnie w kolejce, 00:06:36.000 --> 00:06:39.000 bo chciały opowiedzieć swoją historię. 00:06:39.000 --> 00:06:41.000 Myślałam, że będzie o orgazmach, 00:06:41.000 --> 00:06:45.000 udanym życiu seksualnym i miłości do waginy. 00:06:45.000 --> 00:06:48.000 Ale nie o tym chciały mi opowiedzieć. 00:06:48.000 --> 00:06:51.000 Czekały, żeby opowiedzieć, jak zostały zgwałcone, 00:06:51.000 --> 00:06:54.000 jak były maltretowane, bite, 00:06:54.000 --> 00:06:56.000 gwałcone zbiorowo na parkingach, 00:06:56.000 --> 00:06:58.000 i molestowane przez wujków. 00:06:58.000 --> 00:07:01.000 Chciałam przestać wystawiać "Monologi waginy", 00:07:01.000 --> 00:07:04.000 bo czułam się przytłoczona, jak fotografka wojenna, 00:07:04.000 --> 00:07:08.000 która robi zdjęcia horrorów, ale nie interweniuje. NOTE Paragraph 00:07:08.000 --> 00:07:12.000 Dlatego w 1997 roku powiedziałam: "Zbierzmy kobiety. 00:07:12.000 --> 00:07:17.000 Co zrobić z wiedzą o tym ogromie przemocy?" 00:07:17.000 --> 00:07:21.000 I po zastanowieniu się i zbadaniu sprawy, okazało się, 00:07:21.000 --> 00:07:24.000 że odkryłam, co potwierdził niedawno ONZ, 00:07:24.000 --> 00:07:27.000 że jedna na trzy kobiety żyjące na tej planecie 00:07:27.000 --> 00:07:30.000 zostanie kiedyś zgwałcona albo pobita. 00:07:30.000 --> 00:07:35.000 Płeć, która jest w zasadzie bogactwem naszej planety. 00:07:35.000 --> 00:07:38.000 Zebraliśmy te niesamowite kobiety i zapytaliśmy, 00:07:38.000 --> 00:07:43.000 jak wykorzystać tę sztukę i energię, aby powstrzymać przemoc wobec kobiet?" 00:07:43.000 --> 00:07:45.000 Na spotkanie w Nowym Jorku 00:07:45.000 --> 00:07:48.000 przyszły wspaniałe aktorki, Susan Sarandon, 00:07:48.000 --> 00:07:51.000 Glenn Close, Whoopi Goldberg, 00:07:51.000 --> 00:07:57.000 i to przedstawienie zapoczątkowało tę falę, tę energię. NOTE Paragraph 00:07:57.000 --> 00:08:01.000 W ciągu pięciu lat zaczęły się dziać niesamowite rzeczy. 00:08:01.000 --> 00:08:05.000 Pewna kobieta zaraziła się tą energią 00:08:05.000 --> 00:08:09.000 i postanowiła ponieść falę na uniwersytety. 00:08:09.000 --> 00:08:12.000 Wystawiała sztukę corocznie, 00:08:12.000 --> 00:08:15.000 zbierając fundusze na walkę z przemocą wobec kobiet 00:08:15.000 --> 00:08:18.000 w lokalnych społecznościach na całym świecie. 00:08:18.000 --> 00:08:21.000 W jednym roku przedstawienie obiegło 50 uczelni, 00:08:21.000 --> 00:08:24.000 a przez ostatnie sześć lat szła coraz dalej, 00:08:24.000 --> 00:08:27.000 dociera na cały świat. NOTE Paragraph 00:08:27.000 --> 00:08:33.000 Dowiedzieliśmy się, że epidemia przemocy wobec kobiet 00:08:33.000 --> 00:08:37.000 jest szokująca, ma zasięg globalny, sięga głęboko 00:08:37.000 --> 00:08:39.000 i ma bardzo niszczycielskie skutki, 00:08:39.000 --> 00:08:42.000 jest w każdym leju po bombie, każdej społeczności 00:08:42.000 --> 00:08:44.000 tak, że jej nie dostrzegamy, 00:08:44.000 --> 00:08:50.000 bo tak spowszedniała. Podróż zawiodła mnie do Afganistanu, 00:08:50.000 --> 00:08:55.000 gdzie miałam niezwykły zaszczyt i przywilej 00:08:55.000 --> 00:08:58.000 odwiedzić w burce rejony talibańskie. 00:08:58.000 --> 00:09:01.000 Pojechałam tam z wyjątkową grupą o nazwie 00:09:01.000 --> 00:09:04.000 "Rewolucyjne Stowarzyszenie Kobiet Afganistanu", 00:09:04.000 --> 00:09:07.000 i na własne oczy przekonałam się, 00:09:07.000 --> 00:09:11.000 jak kobiety pozbawia się wszelkich możliwych praw, 00:09:11.000 --> 00:09:15.000 począwszy od prawa do nauki, pracy, 00:09:15.000 --> 00:09:17.000 po prawo do jedzenia lodów. 00:09:17.000 --> 00:09:20.000 Pod rządami Talibów lody były nielegalne. 00:09:20.000 --> 00:09:24.000 Osobiście poznałam kobiety, które zostały wychłostane 00:09:24.000 --> 00:09:27.000 za to, że jadły lody waniliowe. 00:09:27.000 --> 00:09:31.000 Byłam w miejscu, gdzie w tajemnicy jadło się lody. 00:09:31.000 --> 00:09:34.000 Poszłyśmy do pokoju na tyłach, usiadłyśmy 00:09:34.000 --> 00:09:38.000 otoczono nas zasłoną i podano lody waniliowe. 00:09:38.000 --> 00:09:41.000 Kiedy podniosły burki i zjadły lody, 00:09:41.000 --> 00:09:44.000 zrozumiałam, co znaczy "przyjemność" 00:09:44.000 --> 00:09:48.000 i że kobiety znalazły sposób, żeby pozwolić jej przetrwać. NOTE Paragraph 00:09:48.000 --> 00:09:51.000 Ta podróż zawiodła mnie do Islamabadu, 00:09:51.000 --> 00:09:54.000 gdzie poznałam kobiety o spalonych twarzach. 00:09:54.000 --> 00:09:58.000 Do Juarez w Meksyku, gdzie byłam tydzień temu 00:09:58.000 --> 00:10:01.000 i gdzie dosłownie na parkingach 00:10:01.000 --> 00:10:04.000 kości kobiet walają się 00:10:04.000 --> 00:10:07.000 obok butelek po coca-coli. 00:10:07.000 --> 00:10:09.000 Na uniwersytety całego kraju, 00:10:09.000 --> 00:10:12.000 gdzie dziewczyny odurza się i gwałci na randkach. 00:10:12.000 --> 00:10:16.000 Byłam świadkiem okrutnej przemocy. 00:10:16.000 --> 00:10:20.000 Ale widząc tę przemoc przekonałam się również, 00:10:20.000 --> 00:10:23.000 że gdy staniemy w obliczu tych zdarzeń, 00:10:23.000 --> 00:10:29.000 znika depresja i poczucie, 00:10:29.000 --> 00:10:31.000 że nic nie znaczymy. 00:10:31.000 --> 00:10:33.000 Bo przed "Monologami waginy" 00:10:33.000 --> 00:10:36.000 moja świadomość była w 80% zamknięta na to, 00:10:36.000 --> 00:10:39.000 co się tak naprawdę dzieje. 00:10:39.000 --> 00:10:44.000 To zamknięcie blokowało moją energię życiową. 00:10:44.000 --> 00:10:46.000 Poza tym w czasie tych podróży 00:10:46.000 --> 00:10:50.000 działo się coś niezwykłego, wszędzie gdzie jechałam, 00:10:50.000 --> 00:10:53.000 mianowicie wszędzie poznawałam nowe gatunki. 00:10:53.000 --> 00:10:57.000 Kocham słuchać o tych żyjątkach na dnie morza. 00:10:57.000 --> 00:10:59.000 Przebywanie z wyjątkowymi ludźmi, 00:10:59.000 --> 00:11:02.000 którzy biorą udział w tym panelu, 00:11:02.000 --> 00:11:05.000 czuję, jakbym była pod, poza i pomiędzy, 00:11:05.000 --> 00:11:08.000 a wagina pasuje do wszystkich tych kategorii. NOTE Paragraph 00:11:08.000 --> 00:11:09.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:11:09.000 --> 00:11:12.000 Dostrzegłam coś w nich, 00:11:12.000 --> 00:11:15.000 to nowy gatunek, nowy paradygmat, 00:11:15.000 --> 00:11:17.000 o którym nie słychać w mediach, 00:11:17.000 --> 00:11:21.000 bo widzów nie interesują dobre wiadomości, 00:11:21.000 --> 00:11:23.000 a ci, co zmieniają świat 00:11:23.000 --> 00:11:26.000 nie podbijają oglądalności. 00:11:26.000 --> 00:11:29.000 Ale w każdym kraju, w którym byłam, 00:11:29.000 --> 00:11:34.000 a odwiedziłam około 45 krajów, wiele miast i wiosek, 00:11:34.000 --> 00:11:38.000 widziałam ludzi, których nazwę "wojowniczkami waginy". 00:11:38.000 --> 00:11:42.000 To kobiety przyjazne waginie, lub mężczyźni, 00:11:42.000 --> 00:11:46.000 świadkowie lub ofiary niewiarygodnej przemocy, 00:11:46.000 --> 00:11:50.000 które zamiast chwytać za karabin, 00:11:50.000 --> 00:11:55.000 albo maczetę, zatrzymały przemoc w ciele, 00:11:55.000 --> 00:12:00.000 opłakały ją, doświadczyły jej, a następnie poświęciły życie 00:12:00.000 --> 00:12:04.000 staraniom, by to samo nie przytrafiło się innym. NOTE Paragraph 00:12:04.000 --> 00:12:07.000 Takie kobiety spotykam w każdym zakątku świata. 00:12:07.000 --> 00:12:09.000 Chcę opowiedzieć kilka historii, 00:12:09.000 --> 00:12:12.000 bo opowieści to sposób, w jaki przekazujemy informacje, 00:12:12.000 --> 00:12:15.000 tak, że trafiają do ciała. 00:12:15.000 --> 00:12:18.000 Na TED intryguje mnie między innymi, 00:12:18.000 --> 00:12:22.000 że zwykle żyję już głównie w ciele, nie w głowie, 00:12:22.000 --> 00:12:24.000 a tutaj jest dużo głowy. 00:12:24.000 --> 00:12:27.000 I bardzo ciekawie jest w mojej głowie. 00:12:27.000 --> 00:12:29.000 Siedząc w niej, jestem zdezorientowana... 00:12:29.000 --> 00:12:30.000 (Śmiech) 00:12:30.000 --> 00:12:34.000 bo świat "W" jest bardzo skupiony w ciele. 00:12:34.000 --> 00:12:38.000 To świat ciała, a ludzie naprawdę istnieją w ciele, 00:12:38.000 --> 00:12:40.000 i myślę, że to bardzo znaczące, 00:12:40.000 --> 00:12:43.000 że ciało kojarzymy z głową, że to oddzielenie 00:12:43.000 --> 00:12:49.000 tworzy podział, który często oddziela cel od intencji. 00:12:49.000 --> 00:12:55.000 A połączenie ciała i głowy często je jednoczy. NOTE Paragraph 00:12:55.000 --> 00:12:57.000 Opowiem o trzech osobach, 00:12:57.000 --> 00:13:01.000 wojowniczkach waginy, które zmieniły moje rozumienie 00:13:01.000 --> 00:13:03.000 całej tej zasady i gatunku, 00:13:03.000 --> 00:13:06.000 a jedną z nich jest Marsha Lopez. 00:13:06.000 --> 00:13:09.000 Poznałam Marshę Lopez w Gwatemali. 00:13:09.000 --> 00:13:12.000 Miała 14 lat i była zamężna, 00:13:12.000 --> 00:13:15.000 a mąż regularnie ją bił, 00:13:15.000 --> 00:13:19.000 i nie mogła się uwolnić, bo uzależniła się od tego związku 00:13:19.000 --> 00:13:22.000 i nie miała pieniędzy. Jej młodsza siostra 00:13:22.000 --> 00:13:27.000 zgłosiła się do konkursu "powstrzymać gwałt" w Nowym Jorku, 00:13:27.000 --> 00:13:30.000 w nadziei, że będzie finalistką 00:13:30.000 --> 00:13:32.000 i będzie mogła sprowadzić siostrę. 00:13:32.000 --> 00:13:36.000 Dostała się do finału i sprowadziła Marshę. 00:13:36.000 --> 00:13:38.000 Był to wielki "Dzień W", 00:13:38.000 --> 00:13:43.000 wyprzedałyśmy całą pełną testosteronu halę Madison Square Garden, 00:13:43.000 --> 00:13:45.000 18 000 ludzi wstało, żeby powiedzieć 00:13:45.000 --> 00:13:49.000 "tak" pochwom, to była naprawdę niesamowita odmiana. 00:13:49.000 --> 00:13:52.000 Marsha to zobaczyła, postanowiła wrócić do kraju, 00:13:52.000 --> 00:13:54.000 odejść od męża 00:13:54.000 --> 00:13:56.000 i sprowadzić "Dzień W" do Gwatemali. 00:13:56.000 --> 00:14:00.000 Miała 21 lat. Byłam tam - wyprzedano bilety 00:14:00.000 --> 00:14:03.000 na uroczystość w gwatemalskim Teatrze Narodowym. 00:14:03.000 --> 00:14:08.000 Weszła na scenę w krótkiej czerwonej sukience i szpilkach 00:14:08.000 --> 00:14:10.000 i powiedziała: "Nazywam się Marsha. 00:14:10.000 --> 00:14:14.000 Mąż bił mnie przez pięć lat. 00:14:14.000 --> 00:14:17.000 Omal nie zabił. Odeszłam - i wy też możecie". 00:14:17.000 --> 00:14:21.000 Cały dwutysięczny tłum zupełnie oszalał. NOTE Paragraph 00:14:21.000 --> 00:14:23.000 Opowiem wam o Esther Chavez. 00:14:23.000 --> 00:14:26.000 Poznałam ją w Juarez, w Meksyku. 00:14:26.000 --> 00:14:29.000 Była świetną księgową, miała 72 lata 00:14:29.000 --> 00:14:31.000 i zamierzała przejść na emeryturę. 00:14:31.000 --> 00:14:36.000 Przyjechała zająć się chorą ciotką i zaczęła odkrywać, 00:14:36.000 --> 00:14:38.000 co dzieje się z mordowanymi i zaginionymi kobietami. 00:14:38.000 --> 00:14:41.000 co dzieje się z mordowanymi i zaginionymi kobietami. 00:14:41.000 --> 00:14:44.000 Zmieniła plany życiowe, przeprowadziła się do Juarez 00:14:44.000 --> 00:14:48.000 i zaczęła spisywać historie dokumentujące znikanie kobiet. 00:14:48.000 --> 00:14:50.000 300 kobiet przepadło bez śladu, 00:14:50.000 --> 00:14:52.000 bo miały ciemną skórę i były biedne. 00:14:52.000 --> 00:14:54.000 Nikogo to nie zainteresowało 00:14:54.000 --> 00:14:56.000 i nie znaleziono winnych. 00:14:56.000 --> 00:15:01.000 Zaczęła to dokumentować, otwarła centrum "Casa Amiga" 00:15:01.000 --> 00:15:03.000 i w ciągu sześciu lat sprawiła, 00:15:03.000 --> 00:15:05.000 że świat się o tym dowiedział. 00:15:05.000 --> 00:15:08.000 Byłyśmy tam tydzień temu, na ulicę wyszło 7 000 osób, 00:15:08.000 --> 00:15:12.000 a to naprawdę cud - kiedy szliśmy ulicami, 00:15:12.000 --> 00:15:15.000 mieszkańcy Juarez, którzy zwykle nie wychodzą, 00:15:15.000 --> 00:15:18.000 bo jest zbyt niebezpiecznie, stali i płakali, 00:15:18.000 --> 00:15:21.000 kiedy zobaczyli, że ludzie z innych stron świata 00:15:21.000 --> 00:15:24.000 przyjechali specjalnie dla nich. NOTE Paragraph 00:15:24.000 --> 00:15:28.000 Inna kobieta, Agnes, dla mnie jest uosobieniem 00:15:28.000 --> 00:15:30.000 "wojowniczki waginy". 00:15:30.000 --> 00:15:36.000 Poznałam ją 3 lata temu w Kenii. Okaleczono ją jako dziecko, 00:15:36.000 --> 00:15:38.000 została obrzezana wbrew swojej woli, 00:15:38.000 --> 00:15:42.000 w wieku 10 lat. Solennie postanowiła że nie chce, 00:15:42.000 --> 00:15:46.000 żeby w jej społeczności kontynuowano tę praktykę. 00:15:46.000 --> 00:15:49.000 Więc kiedy dorosła, stworzyła coś niewiarygodnego, 00:15:49.000 --> 00:15:54.000 anatomiczną rzeźbę połowy kobiecego ciała. 00:15:54.000 --> 00:15:57.000 Wędrowała z nią po Rift Valley, 00:15:57.000 --> 00:16:00.000 miała składany model sromu 00:16:00.000 --> 00:16:04.000 i uczyła dzieci i rodziców, jak wygląda zdrowy srom, 00:16:04.000 --> 00:16:08.000 a jak wygląda okaleczony. W trakcie swojej wędrówki 00:16:08.000 --> 00:16:11.000 dosłownie chodziła przez osiem lat po Rift Valley, 00:16:11.000 --> 00:16:15.000 w kurzu, śpiąc na ziemi - bo Masajowie są nomadami 00:16:15.000 --> 00:16:19.000 i musiała ich szukać, bo się przemieszczają. 00:16:19.000 --> 00:16:24.000 Uchroniła 1500 dziewcząt przed nożem. 00:16:24.000 --> 00:16:27.000 Stworzyła alternatywny rytuał przejścia 00:16:27.000 --> 00:16:30.000 w wiek dorosły, bez obrzezania. 00:16:30.000 --> 00:16:32.000 Spytałyśmy, co "Dzień W" może dla niej zrobić. 00:16:32.000 --> 00:16:34.000 Spytałyśmy, co "Dzień W" może dla niej zrobić. 00:16:34.000 --> 00:16:37.000 Powiedziała "Kupcie mi dżipa, będę podróżować szybciej". NOTE Paragraph 00:16:37.000 --> 00:16:38.000 (Śmiech) NOTE Paragraph 00:16:38.000 --> 00:16:41.000 W roku, w którym kupiliśmy jej dżipa, 00:16:41.000 --> 00:16:45.000 uchroniła 4 500 dziewczynek przed obrzezaniem. 00:16:45.000 --> 00:16:47.000 Zapytaliśmy, jak jeszcze pomóc. 00:16:47.000 --> 00:16:49.000 "Gdybyście dali mi pieniądze, 00:16:49.000 --> 00:16:53.000 mogłabym otworzyć dom dla dziewczynek, które uciekły". 00:16:53.000 --> 00:16:56.000 Opowiem jeszcze krótko o swoich początkach, 00:16:56.000 --> 00:17:00.000 bo to bardzo związane ze szczęściem i z Agnes. NOTE Paragraph 00:17:00.000 --> 00:17:03.000 Dorastałam w bogatej społeczności, 00:17:03.000 --> 00:17:07.000 to była biała, wyższa klasa średnia. 00:17:07.000 --> 00:17:09.000 Wydawałoby się, 00:17:09.000 --> 00:17:14.000 że to przyjemne i cudowne życie. 00:17:14.000 --> 00:17:17.000 W tej społeczności wszyscy mieli być szczęśliwi, 00:17:17.000 --> 00:17:20.000 a moje życie było piekłem. Ojciec alkoholik 00:17:20.000 --> 00:17:23.000 właśnie tam bił mnie i molestował. 00:17:23.000 --> 00:17:28.000 Jako dziecko fantazjowałam, że ktoś przyjdzie mi na pomoc. 00:17:28.000 --> 00:17:31.000 Wymyśliłam postać, Pana Aligatora, 00:17:31.000 --> 00:17:34.000 i kiedy było naprawdę strasznie, wołałam go 00:17:34.000 --> 00:17:36.000 i mówiłam, że ma po mnie przyjść. 00:17:36.000 --> 00:17:40.000 Pakowałam małą torbę i czekałam na Pana Aligatora. 00:17:40.000 --> 00:17:42.000 Nigdy się nie pojawił, 00:17:42.000 --> 00:17:47.000 ale dzięki tej fantazji nie zwariowałam 00:17:47.000 --> 00:17:49.000 i jakoś dałam radę przetrwać, 00:17:49.000 --> 00:17:53.000 bo wierzyłam, że ktoś mnie uratuje. NOTE Paragraph 00:17:53.000 --> 00:17:57.000 40 lat później jesteśmy w Kenii, 00:17:57.000 --> 00:18:01.000 na otwarciu tego domu. 00:18:01.000 --> 00:18:03.000 Agnes nie wpuszczała mnie wcześniej, 00:18:03.000 --> 00:18:05.000 bo przygotowywały cały rytuał. 00:18:05.000 --> 00:18:08.000 Kiedy Agnes zaczynała walkę 00:18:08.000 --> 00:18:12.000 przeciwko obrzezaniu kobiet w swojej społeczności, 00:18:12.000 --> 00:18:15.000 stała się wyrzutkiem i została wygnana i zniesławiona, 00:18:15.000 --> 00:18:17.000 społeczność obróciła się przeciwko niej. 00:18:17.000 --> 00:18:20.000 Ale ponieważ jest wojowniczką waginy, nie poddała się. 00:18:20.000 --> 00:18:23.000 I nadal poświęcała się zmienianiu świadomości. 00:18:23.000 --> 00:18:28.000 U Masajów kozy i krowy to najcenniejszy dobytek. 00:18:28.000 --> 00:18:32.000 W Rift Valley są jak mercedesy. 00:18:32.000 --> 00:18:36.000 Dwa dni przed otwarciem domu dwie różne osoby 00:18:36.000 --> 00:18:39.000 podarowały jej kozę. Powiedziała: 00:18:39.000 --> 00:18:44.000 "Wtedy zrozumiałam, że obrzezanie kiedyś się skończy". NOTE Paragraph 00:18:44.000 --> 00:18:47.000 Kiedy przyjechałyśmy na miejsce, 00:18:47.000 --> 00:18:51.000 zobaczyłyśmy setki dziewcząt w czerwonych sukienkach, 00:18:51.000 --> 00:18:54.000 a to jest kolor Masajów i kolor "Dnia W". 00:18:54.000 --> 00:18:57.000 Przywitały nas ułożonymi samodzielnie pieśniami, 00:18:57.000 --> 00:18:59.000 o końcu cierpienia, 00:18:59.000 --> 00:19:02.000 o końcu okaleczania - i poprowadziły nas ścieżką. 00:19:02.000 --> 00:19:04.000 Wspaniały dzień, afrykańskie słońce, 00:19:04.000 --> 00:19:07.000 w powietrzu unosił się kurz, dziewczyny tańczyły, 00:19:07.000 --> 00:19:12.000 był dom z tablicą "Bezpieczny Dom 'Dnia W' dla dziewcząt". NOTE Paragraph 00:19:12.000 --> 00:19:17.000 I w tym momencie zrozumiałam, że trwało to 47 lat, 00:19:17.000 --> 00:19:20.000 ale Pan Aligator w końcu się zjawił. 00:19:20.000 --> 00:19:25.000 Pokazał się w postaci, której zrozumienie długo mi zajęło, 00:19:25.000 --> 00:19:28.000 a chodzi o to, że kiedy dajemy światu to, 00:19:28.000 --> 00:19:34.000 czego pragniemy najbardziej, leczymy swoje rany. 00:19:34.000 --> 00:19:37.000 I czuję, że w ciągu ostatnich ośmiu lat 00:19:37.000 --> 00:19:40.000 ta cudowna podróż waginy 00:19:40.000 --> 00:19:47.000 nauczyła mnie prostej rzeczy, czyli że szczęście istnieje w działaniu, 00:19:47.000 --> 00:19:51.000 istnieje w odkrywaniu i głoszeniu swojej prawdy, 00:19:51.000 --> 00:19:55.000 i istnieje w dawaniu tego, czego pragniesz najbardziej. 00:19:55.000 --> 00:19:59.000 Czuję, że ta wiedza i podróż to wyjątkowe przywileje, 00:19:59.000 --> 00:20:01.000 Czuję, że ta wiedza i podróż to wyjątkowe przywileje, 00:20:01.000 --> 00:20:05.000 i jestem szczęśliwa, że mogłam tu być i się tym podzielić. 00:20:05.000 --> 00:20:07.000 Bardzo dziękuję. NOTE Paragraph 00:20:07.000 --> 00:20:10.000 (Brawa)