1
00:00:06,226 --> 00:00:09,079
Jak wyobrażacie sobie życie naukowców?

2
00:00:09,079 --> 00:00:10,519
Nudne i monotonne,

3
00:00:10,519 --> 00:00:12,302
z godzinami spędzonymi w laboratorium

4
00:00:12,302 --> 00:00:14,211
bez życia towarzyskiego?

5
00:00:14,211 --> 00:00:17,748
Może niektórzy,
ale na pewno nie Tycho Brahe.

6
00:00:17,748 --> 00:00:21,575
Ten XVI-wieczny uczony,
który przewidział ruch planetarny

7
00:00:21,575 --> 00:00:25,543
i skatalogował setki gwiazd jeszcze
przed wynalezieniem teleskopu,

8
00:00:25,543 --> 00:00:28,855
prowadził wyjątkowo światowe życie.

9
00:00:28,855 --> 00:00:32,717
Tycho Brahe urodził się w 1546 roku
w rodzinie duńskich arystokratów,

10
00:00:32,717 --> 00:00:37,161
ale w wieku 2 lat został
porwany przez wujka.

11
00:00:37,161 --> 00:00:39,894
Rodzice nie protestowali.

12
00:00:39,894 --> 00:00:42,116
Tycho miał zostać prawnikiem,

13
00:00:42,116 --> 00:00:44,786
ale po tym, jak w wieku 13 lat
zobaczył zaćmienie słońca,

14
00:00:44,786 --> 00:00:46,276
zaczął spędzać więcej czasu

15
00:00:46,276 --> 00:00:48,503
z matematykami
i profesorami nauk ścisłych,

16
00:00:48,503 --> 00:00:52,036
którzy uczyli go sztuki
astronomii obserwacyjnej.

17
00:00:52,036 --> 00:00:55,388
Gdy wuj wysyłał go do Niemiec,

18
00:00:55,388 --> 00:00:57,313
Tycho nie był już zainteresowany prawem.

19
00:00:57,313 --> 00:00:59,299
Zamiast tego czytał książki o astronomii,

20
00:00:59,299 --> 00:01:00,781
udoskonalał przyrządy miernicze

21
00:01:00,781 --> 00:01:03,463
i uważnie notował to,
co zaobserwował na niebie.

22
00:01:03,463 --> 00:01:05,553
Wkrótce jego własne pomiary

23
00:01:05,553 --> 00:01:08,395
okazały się dokładniejsze
od pomiarów z książek.

24
00:01:08,395 --> 00:01:11,222
Podczas pobytu w Niemczech
Tycho wdał się na przyjęciu

25
00:01:11,222 --> 00:01:12,940
w konflikt z innym studentem

26
00:01:12,940 --> 00:01:14,488
z powodu wzoru matematycznego.

27
00:01:14,488 --> 00:01:16,092
Doszło do pojedynku,

28
00:01:16,092 --> 00:01:19,434
w wyniku którego Tycho
stracił duży kawałek nosa.

29
00:01:19,434 --> 00:01:21,145
Po tym incydencie astronom nosił

30
00:01:21,145 --> 00:01:23,425
sztuczny nos ze złota i srebra,

31
00:01:23,425 --> 00:01:26,393
który przyklejał do twarzy.

32
00:01:26,393 --> 00:01:30,749
Na szczęście Tycho nie
potrzebował do pracy nosa.

33
00:01:30,749 --> 00:01:32,442
Wciąż badał niebo

34
00:01:32,442 --> 00:01:34,295
i budował wszelkiego rodzaju przyrządy,

35
00:01:34,295 --> 00:01:38,419
w tym kwadrant wielkości budynku
do wyznaczenia położenia gwiazd.

36
00:01:38,419 --> 00:01:40,383
Po miesiącach uważnej obserwacji

37
00:01:40,383 --> 00:01:44,352
Tycho odkrył nową gwiazdę
w gwiazdozbiorze Kasjopei.

38
00:01:44,352 --> 00:01:47,995
To odkrycie zapewniło mu status gwiazdy

39
00:01:47,995 --> 00:01:51,782
i oferty pracy z całej Europy.

40
00:01:51,782 --> 00:01:53,326
By zatrzymać Tychona w domu,

41
00:01:53,326 --> 00:01:55,959
król Danii zaoferował mu własną wyspę

42
00:01:55,959 --> 00:01:59,193
z najnowocześniejszym obserwatorium.

43
00:01:59,193 --> 00:02:03,992
Zwane Uraniborg i kosztujące
około 1% całego budżetu Danii,

44
00:02:03,992 --> 00:02:06,150
obserwatorium bardziej przypominało zamek.

45
00:02:06,150 --> 00:02:08,558
Były tam ogrody, pokoje
dla rodziny i służby

46
00:02:08,558 --> 00:02:10,872
i dla odwiedzającej Tychona
rodziny królewskiej,

47
00:02:10,872 --> 00:02:14,940
a także podziemne pomieszczenia
na gigantyczne przyrządy.

48
00:02:14,940 --> 00:02:17,461
Tycho zbudował też papiernię
i maszynę drukarską

49
00:02:17,461 --> 00:02:19,097
do drukowania swoich prac,

50
00:02:19,097 --> 00:02:21,404
a także laboratorium alchemiczne.

51
00:02:21,404 --> 00:02:24,303
Jako że żaden zamek
nie mógłby istnieć bez rozrywki,

52
00:02:24,303 --> 00:02:26,425
Tycho sprowadził jasnowidzącego karła

53
00:02:26,425 --> 00:02:28,848
imieniem Jep, który został jego błaznem.

54
00:02:28,848 --> 00:02:30,377
Tycho żył na swojej wyspie,

55
00:02:30,377 --> 00:02:33,466
prowadząc badania i wydając
przyjęcia przez niemal 20 lat.

56
00:02:33,466 --> 00:02:35,975
Po tym, jak popadł w konflikt
z nowym duńskim królem,

57
00:02:35,975 --> 00:02:38,764
Tycho przyjął zaproszenie
cesarza niemieckiego

58
00:02:38,764 --> 00:02:42,217
i został w Pradze nadwornym astronomem.

59
00:02:42,217 --> 00:02:45,551
Tam spotkał innego słynnego
astronoma, Johannesa Keplera,

60
00:02:45,551 --> 00:02:47,390
który został jego asystentem.

61
00:02:47,390 --> 00:02:49,070
Choć praca Keplera interesowała go,

62
00:02:49,070 --> 00:02:51,449
sam Tycho nie chciał dzielić się
swoimi odkryciami.

63
00:02:51,449 --> 00:02:54,218
Często się kłócili.

64
00:02:54,218 --> 00:02:57,018
W 1601 roku Tycho poszedł na bankiet,

65
00:02:57,018 --> 00:02:58,711
na którym bardzo dużo pił,

66
00:02:58,711 --> 00:03:01,203
jednak z grzeczności
nie chciał wyjść do toalety,

67
00:03:01,203 --> 00:03:03,559
tylko postanowił wytrzymać.

68
00:03:03,559 --> 00:03:05,423
To był zły pomysł.

69
00:03:05,423 --> 00:03:07,958
Tycho dostał zakażenia pęcherza moczowego

70
00:03:07,958 --> 00:03:09,751
i zmarł kilka dni później.

71
00:03:09,751 --> 00:03:11,748
Nawet 400 lat po swojej śmierci,

72
00:03:11,748 --> 00:03:14,929
Tycho wciąż skrywał
przed światem kilka tajemnic.

73
00:03:14,929 --> 00:03:17,907
Po ekshumacji w 2010 roku

74
00:03:17,907 --> 00:03:21,480
okazało się, że legendarny nos
ze złota i srebra zniknął.

75
00:03:21,480 --> 00:03:23,096
Ślady chemiczne sugerowały,

76
00:03:23,096 --> 00:03:26,336
że nos w rzeczywistości
wykonany był z miedzi.

77
00:03:26,336 --> 00:03:28,696
Natomiast włosy z brody Tychona

78
00:03:28,696 --> 00:03:32,427
zawierały nienaturalnie dużo rtęci.

79
00:03:32,427 --> 00:03:35,429
Czy pochodziły z leków
na infekcję pęcherza?

80
00:03:35,429 --> 00:03:38,021
Ślady po eksperymentach alchemicznych?

81
00:03:38,021 --> 00:03:40,661
A może jego konfliktowy
współpracownik Johannes Kepler

82
00:03:40,661 --> 00:03:43,286
otruł Tychona, by dostać się
do materiałów astronoma?

83
00:03:43,286 --> 00:03:45,039
Być może nigdy się tego nie dowiemy.

84
00:03:45,039 --> 00:03:47,594
Jeśli pomyślicie,
że naukowcy wiodą nudne życie,

85
00:03:47,594 --> 00:03:48,942
pokopcie trochę głębiej.

86
00:03:48,942 --> 00:03:52,429
Fascynująca historia może się
kryć pod samym nosem.