WEBVTT

00:00:06.566 --> 00:00:09.419
Hoe stel jij je het leven 
van een wetenschapper voor?

00:00:09.419 --> 00:00:10.739
Saai en eentonig,

00:00:10.739 --> 00:00:12.362
urenlang opgesloten in een lab

00:00:12.362 --> 00:00:14.391
en zonder sociale interactie?

00:00:14.391 --> 00:00:17.878
Dat is misschien zo voor sommigen,
maar niet voor Tycho Brahe.

00:00:17.878 --> 00:00:21.725
De 16de-eeuwse geleerde die nauwkeurig
de beweging van planeten voorspelde

00:00:21.725 --> 00:00:25.783
en honderden sterren catalogiseerde
voordat de telescoop was uitgevonden,

00:00:25.783 --> 00:00:29.015
had ook een persoonlijk leven
van kosmische proporties.

00:00:29.015 --> 00:00:32.927
Tycho Brahe werd geboren in 1546
als kind van Deense edelen.

00:00:32.927 --> 00:00:37.211
Toen hij twee jaar was, werd hij ontvoerd
en vervolgens opgevoed door zijn oom.

00:00:37.211 --> 00:00:40.034
Zijn ouders leken dit niet erg te vinden.

00:00:40.034 --> 00:00:42.296
Tycho moest rechten gaan studeren,

00:00:42.296 --> 00:00:45.046
maar nadat hij op z'n dertiende
een zonsverduistering zag,

00:00:45.046 --> 00:00:46.496
bracht hij meer tijd door

00:00:46.496 --> 00:00:48.743
met wiskunde- en
natuurwetenschapsprofessoren

00:00:48.743 --> 00:00:52.266
die hem hemellichamen
leerden waar te nemen.

00:00:52.266 --> 00:00:55.288
Toen zijn oom hem enkele jaren later
naar Duitsland stuurde,

00:00:55.288 --> 00:00:57.523
was hij niet meer 
geïnteresseerd in de rechten.

00:00:57.523 --> 00:00:59.339
Hij las boeken over astronomie,

00:00:59.339 --> 00:01:00.791
verbeterde zijn instrumenten,

00:01:00.791 --> 00:01:03.583
en bestudeerde nauwgezet
de nachtelijke hemel.

00:01:03.583 --> 00:01:05.553
Al gauw waren zijn eigen metingen

00:01:05.553 --> 00:01:08.565
nauwkeuriger dan die in zijn boeken.

00:01:08.565 --> 00:01:11.002
In Duitsland raakte Tycho 
tijdens een feest

00:01:11.002 --> 00:01:13.150
betrokken in een ruzie
met een andere student

00:01:13.150 --> 00:01:14.738
over een wiskundige formule.

00:01:14.738 --> 00:01:16.392
Dit ontaardde in een zwaardgevecht

00:01:16.392 --> 00:01:19.524
waarbij Tycho een groot stuk
van zijn neus verloor.

00:01:19.524 --> 00:01:21.275
Er wordt gezegd dat hij daarna

00:01:21.275 --> 00:01:23.615
een prothese van goud en zilver


00:01:23.615 --> 00:01:26.443
op zijn gezicht plakte.

00:01:26.443 --> 00:01:28.468
Gelukkig had Tycho zijn neus niet nodig

00:01:28.468 --> 00:01:30.869
om zijn astronomisch werk
verder te zetten.

00:01:30.869 --> 00:01:32.442
Hij bleef de hemel bestuderen

00:01:32.442 --> 00:01:34.295
en ontwierp allerlei instrumenten,

00:01:34.295 --> 00:01:36.664
waaronder een kwadrant
ter grootte van een gebouw

00:01:36.664 --> 00:01:38.749
voor hoekmetingen van sterren.

00:01:38.749 --> 00:01:40.553
Na maanden van observatie,

00:01:40.553 --> 00:01:42.012
ontdekte Tycho een nieuwe ster

00:01:42.012 --> 00:01:44.732
in het sterrenbeeld Cassiopeia.

00:01:44.732 --> 00:01:48.155
De publicatie van deze vondst leverde
hem de status van een rockster op

00:01:48.155 --> 00:01:51.892
en aanbiedingen uit heel Europa.

00:01:51.892 --> 00:01:54.196
De Deense koning wilde Tycho
bij zich houden

00:01:54.196 --> 00:01:56.619
en bood hem daarom
zijn eigen eiland aan

00:01:56.619 --> 00:02:00.513
met een volledig uitgeruste sterrenwacht: Uraniborg.

00:02:00.513 --> 00:02:03.992
Het kostte ongeveer 1 procent
van de Deense begroting


00:02:03.992 --> 00:02:06.150
en had meer van een kasteel.

00:02:06.150 --> 00:02:07.698
Het omvatte strakke tuinen,

00:02:07.698 --> 00:02:10.862
kamers voor familie, personeel
en edelen

00:02:10.862 --> 00:02:14.960
en een ondergronds gedeelte
voor alle reusachtige instrumenten.

00:02:14.960 --> 00:02:17.491
Tycho liet ook een papiermolen
en drukpers bouwen

00:02:17.491 --> 00:02:19.457
om zijn artikelen te publiceren,

00:02:19.457 --> 00:02:21.524
en een lab om aan alchemie te doen.

00:02:21.524 --> 00:02:23.223
Omdat er in elk kasteel

00:02:23.223 --> 00:02:24.547
entertainment moet zijn,

00:02:24.547 --> 00:02:26.425
werd Jep, een helderziende dwerg,

00:02:26.425 --> 00:02:29.038
aangenomen als hofnar.

00:02:29.038 --> 00:02:30.417
Tycho woonde op zijn eiland

00:02:30.417 --> 00:02:33.586
waar hij ongeveer 20 jaar lang
studeerde en feestte.

00:02:33.586 --> 00:02:35.975
Maar na een ruzie
met de nieuwe Deense koning

00:02:35.975 --> 00:02:38.924
werd hij uitgenodigd door de keizer
van het Heilige Roomse Rijk

00:02:38.924 --> 00:02:42.167
om de officiële keizerlijke astronoom
te worden in Praag.

00:02:42.167 --> 00:02:45.551
Daar ontmoette hij Johannes Kepler, 
een andere beroemde astronoom,

00:02:45.551 --> 00:02:47.780
die zijn assistent werd.

00:02:47.780 --> 00:02:49.617
Hoewel Keplers werk hem interesseerde,

00:02:49.617 --> 00:02:51.519
wilde Tycho zijn eigen data beschermen

00:02:51.519 --> 00:02:54.338
waardoor de twee vaak
flinke ruzies hadden.

00:02:54.338 --> 00:02:57.308
In 1601, op een officieel banket

00:02:57.308 --> 00:02:58.871
dronk Tycho behoorlijk veel.

00:02:58.871 --> 00:03:01.593
Hij was te beleefd
om de tafel te verlaten

00:03:01.593 --> 00:03:03.759
en naar het toilet te gaan.

00:03:03.759 --> 00:03:05.423
Dit bleek een slecht idee te zijn,

00:03:05.423 --> 00:03:07.358
want hij kreeg blaasontsteking

00:03:07.358 --> 00:03:10.071
en stierf een paar dagen later.

00:03:10.071 --> 00:03:11.808
Maar zelfs 400 jaar na zijn dood

00:03:11.808 --> 00:03:15.149
had Tycho nog wat verrassingen in petto.

00:03:15.149 --> 00:03:17.997
In 2010 werden zijn resten opgegraven.

00:03:17.997 --> 00:03:20.088
De legendarische neus
uit goud en zilver

00:03:20.088 --> 00:03:21.900
was nergens te bespeuren.

00:03:21.900 --> 00:03:23.366
Chemische sporen verklapten

00:03:23.366 --> 00:03:26.216
dat hij eigenlijk een eenvoudigere
koperen neus droeg.

00:03:26.216 --> 00:03:28.696
De haren van Tycho's snor

00:03:28.696 --> 00:03:32.397
bleken ook een hoog gehalte
giftig kwik te bevatten.

00:03:32.397 --> 00:03:35.709
Was dit afkomstig van een medicijn
tegen zijn blaasontsteking?

00:03:35.709 --> 00:03:38.261
Resten van een alchemistisch experiment?

00:03:38.261 --> 00:03:41.481
Of werd hij vergiftigd door
zijn twistzieke collega Johannes Kepler

00:03:41.481 --> 00:03:43.526
om zijn gegevens te verkrijgen?

00:03:43.526 --> 00:03:45.239
We zullen het misschien nooit weten,

00:03:45.239 --> 00:03:47.014
maar als je nog eens denkt

00:03:47.014 --> 00:03:49.182
dat wetenschappers een saai leven hebben,

00:03:49.182 --> 00:03:52.239
kijk dan eens wat verder
dan je neus lang is.