1
00:00:01,000 --> 00:00:03,000
Знам што си мислите.

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
Си мислите дека сум се загубила.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
и дека некој ќе дојде на сцена за една минута

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
и полека ќе ме одведе до моето седиште.

5
00:00:09,000 --> 00:00:15,000
(Аплауз)

6
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
Ова ми се случува постојано во Дубаи.

7
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
"Овде сте на одмор, нели драга?"

8
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
(Смеа)

9
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
"Дојдовте да ги посетите децата?

10
00:00:25,000 --> 00:00:27,000
Колку долго ќе останете?"

11
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
Па всушност, се надевам дека ќе останам подолго.

12
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
Живеам и предавам на Заливот

13
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
повеќе од 30 години.

14
00:00:35,000 --> 00:00:39,000
(Аплауз)

15
00:00:39,000 --> 00:00:43,000
И во целиот тој период, видов многу промени.

16
00:00:43,000 --> 00:00:45,000
Сега таа статистика

17
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
е прилично шокантна.

18
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
И сакам да Ви зборувам денеска

19
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
за загубата на јазиците

20
00:00:51,000 --> 00:00:54,000
и глобализацијата на англискиот јазик.

21
00:00:54,000 --> 00:00:56,000
Сакам да ви кажам за мојата пријателка

22
00:00:56,000 --> 00:00:59,000
која предаваше англиски на возрасни во Абу Даби.

23
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
И еден сончев ден,

24
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
решила да ги одведе во градината

25
00:01:03,000 --> 00:01:05,000
за да ги научи зборови поврзани со природата.

26
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
Но, на крајот таа ги научила

27
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
сите арапски зборови за локалните растенија,

28
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
како и нивната примена -

29
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
примена во медицината, козметиката,

30
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
готвењето, за растенијата.

31
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
На кој начин го стекнале овие студенти сето тоа знаење?

32
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Секако, од нивните баби и дедовци

33
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
и дури од нивните прадедовци и прабаби.

34
00:01:24,000 --> 00:01:27,000
Не е неопходно да се каже колку е важно

35
00:01:27,000 --> 00:01:29,000
да си способен да комуницираш

36
00:01:29,000 --> 00:01:31,000
низ генерациите.

37
00:01:31,000 --> 00:01:33,000
Но, за жал, денеска,

38
00:01:33,000 --> 00:01:35,000
јазиците изумираат

39
00:01:35,000 --> 00:01:37,000
со невидена стапка.

40
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
Еден јазик умира секои 14 дена.

41
00:01:41,000 --> 00:01:43,000
Сега, во исто време,

42
00:01:43,000 --> 00:01:45,000
англискиот јазик е неспорен глобален јазик.

43
00:01:45,000 --> 00:01:47,000
Можно ли е да постои поврзаност?

44
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
Па, не знам.

45
00:01:49,000 --> 00:01:52,000
Но, знам дека сум видела многу промени.

46
00:01:52,000 --> 00:01:55,000
Кога дојдов за прв пат на Заливот, дојдов во Кувајт

47
00:01:55,000 --> 00:01:58,000
во деновите кога сеуште беа тешки времиња.

48
00:01:58,000 --> 00:02:00,000
Всушност, не толку одамна.

49
00:02:00,000 --> 00:02:03,000
Тоа е малку прерано.

50
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Но, сепак,

51
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
бев вработена од страна на Британскиот совет

52
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
заедно со уште 25 други професори.

53
00:02:09,000 --> 00:02:11,000
И ние бевме првите не-Муслимани

54
00:02:11,000 --> 00:02:14,000
кои предаваа во државните училишта во Кувајт.

55
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Бевме донесени да предаваме англиски

56
00:02:16,000 --> 00:02:20,000
затоа што владата сакаше да ја модернизира земјата

57
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
и да ги развие граѓаните преку образование.

58
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
И, секако, Обединетото кралство имаше корист

59
00:02:25,000 --> 00:02:28,000
од дел од тоа привлечно нафтено богатство.

60
00:02:28,000 --> 00:02:30,000
Добро.

61
00:02:30,000 --> 00:02:33,000
Сега, ова е најголемата промена која сум ја видела -

62
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
како предавањето англиски

63
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
се измени

64
00:02:37,000 --> 00:02:41,000
од заеднички корисна практика

65
00:02:41,000 --> 00:02:44,000
во тоа да стане масивен меѓународен бизнис каков што е денеска.

66
00:02:44,000 --> 00:02:48,000
Не е повеќе само странски јазик во училишната програма.

67
00:02:48,000 --> 00:02:50,000
И не е повеќе единствен имот

68
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
на мајка Англија.

69
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
Тој стана предводник

70
00:02:54,000 --> 00:02:57,000
за секоја нација која зборува англиски на земјата.

71
00:02:57,000 --> 00:02:59,000
И зошто да не?

72
00:02:59,000 --> 00:03:02,000
На крајот на краиштата, најдоброто образование -

73
00:03:02,000 --> 00:03:05,000
според последните рангирања на светски универзитети

74
00:03:05,000 --> 00:03:07,000
може да се најде на универзитетите

75
00:03:07,000 --> 00:03:11,000
во Обединетото Кралство и во САД.

76
00:03:11,000 --> 00:03:15,000
Така што, природно е што секој сака да има образование на англиски.

77
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
Но, ако англискиот јазик не ти е мајчин,

78
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
мора да положиш тест.

79
00:03:19,000 --> 00:03:21,000
Сега може ли да биде исправно

80
00:03:21,000 --> 00:03:23,000
да одбиеш студент

81
00:03:23,000 --> 00:03:25,000
само заради лингвистичката способност?

82
00:03:25,000 --> 00:03:27,000
Можеби имате научник за компјутери

83
00:03:27,000 --> 00:03:29,000
кој е гениј.

84
00:03:29,000 --> 00:03:32,000
Би му требал ли нему истиот јазик, како на пример, на правник?

85
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
Па, јас не мислам така.

86
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
Ние, професорите по англиски ги одбиваме постојано.

87
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
Ставаме знак стоп,

88
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
и ги запираме на нивниот пат.

89
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
Тие не можат да го остварат својот сон повеќе,

90
00:03:45,000 --> 00:03:48,000
сè додека не научат англиски.

91
00:03:49,000 --> 00:03:52,000
Дозволете ми вака да кажам,

92
00:03:52,000 --> 00:03:56,000
доколку сретнам некој кој зборува само холандски

93
00:03:56,000 --> 00:03:58,000
кој има лек за рак,

94
00:03:58,000 --> 00:04:01,000
дали ќе го запрам да не студира на мојот Британски универзитет?

95
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Мислам дека нема.

96
00:04:03,000 --> 00:04:06,000
Но, всушност токму тоа го правиме.

97
00:04:06,000 --> 00:04:09,000
Ние, професорите по англиски сме портири.

98
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
И вие треба прво нас да нè убедите

99
00:04:12,000 --> 00:04:15,000
дека зборувате англиски доволно добро.

100
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
Сега може да биде опасно

101
00:04:18,000 --> 00:04:21,000
да дадете премногу моќ

102
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
на тесен сегмент од општеството.

103
00:04:23,000 --> 00:04:26,000
Можеби пречката би била премногу универзална.

104
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
Добро.

105
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
"Но," слушам дека велите,

106
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
"што е со истражувањата?

107
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Сите се на англиски јазик."

108
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
Книгите се на англиски,

109
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
научните списанија се пишуваат на англиски,

110
00:04:39,000 --> 00:04:42,000
но тоа е пророштво што само се исполнува.

111
00:04:42,000 --> 00:04:44,000
Ја храни потребата од англиски.

112
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
И така продолжува.

113
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
Ве прашувам, што се случи со преведувањето?

114
00:04:49,000 --> 00:04:53,000
Ако мислите на исламското златно доба (Islamic Golden Age),

115
00:04:53,000 --> 00:04:56,000
тогаш имало многу преводи.

116
00:04:56,000 --> 00:04:59,000
Тие преведувале од латински и грчки

117
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
на арапски, на персиски,

118
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
и потоа се преведувало на

119
00:05:03,000 --> 00:05:05,000
јазиците од германската група од Европа

120
00:05:05,000 --> 00:05:07,000
и на јазиците од романската група.

121
00:05:07,000 --> 00:05:11,000
И толку многу светлина светеше над темното доба во Европа (Dark Ages of Europe).

122
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
Немојте да ме сфатите погрешно;

123
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
јас не сум против предавање на англиски,

124
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
сите вие професори кои предавате англиски.

125
00:05:18,000 --> 00:05:20,000
Го обожавам фактот што имаме глобален јазик.

126
00:05:20,000 --> 00:05:23,000
Денес ни треба глобален јазик повеќе од било кога.

127
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
Но, јас сум против тоа да се употребува јазикот

128
00:05:25,000 --> 00:05:27,000
како пречка.

129
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
Дали навистина сакаме да завршиме со 600 јазици

130
00:05:30,000 --> 00:05:33,000
и главен јазик да остане англискиот, или кинескиот?

131
00:05:33,000 --> 00:05:36,000
Ни треба повеќе од тоа. Каде ќе ја повлечеме линијата?

132
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
Овој систем

133
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
ги изедначува интелигенцијата

134
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
со познавањето на англискиот јазик

135
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
што е прилично произволно.

136
00:05:46,000 --> 00:05:52,000
(Аплауз)

137
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
И сакам да ве потсетам

138
00:05:54,000 --> 00:05:57,000
дека гигантите на чии раменици

139
00:05:57,000 --> 00:05:59,000
почива денешната интелигенција

140
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
не морале да знаат англиски,

141
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
не морале да полагаат тест по англиски.

142
00:06:03,000 --> 00:06:06,000
Чист пример е Ајнштајн.

143
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
Тој, патем, бил сметан за проблематично дете во училиште

144
00:06:10,000 --> 00:06:12,000
затоа што, всушност бил дислексичен.

145
00:06:12,000 --> 00:06:14,000
Но, за среќа на светот,

146
00:06:14,000 --> 00:06:17,000
тој не морал да полага тест по англиски јазик.

147
00:06:17,000 --> 00:06:20,000
Затоа што, тие тестови не започнале се до 1964

148
00:06:20,000 --> 00:06:22,000
кога започнал TOEFL,

149
00:06:22,000 --> 00:06:24,000
американскиот тест по англиски јазик.

150
00:06:24,000 --> 00:06:26,000
Сега ова експлодираше.

151
00:06:26,000 --> 00:06:29,000
Постојат сè повеќе и повеќе тестови по англиски јазик.

152
00:06:29,000 --> 00:06:31,000
И милиони и милиони студенти

153
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
ги полагаат овие тестови секоја година.

154
00:06:33,000 --> 00:06:35,000
Сега, можеби ќе помислите, вие и јас,

155
00:06:35,000 --> 00:06:37,000
тие провизии не се лоши, добри се,

156
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
но тие се елиминаторни

157
00:06:39,000 --> 00:06:41,000
за толку многу милиони сиромашни луѓе.

158
00:06:41,000 --> 00:06:43,000
Според тоа, ние веднаш ги одбиваме.

159
00:06:43,000 --> 00:06:46,000
(Аплауз)

160
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
Ми доаѓа на памет еден наслов што го видов неодамна:

161
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
"Образование: Големата поделба."

162
00:06:51,000 --> 00:06:53,000
Сега сфатив,

163
00:06:53,000 --> 00:06:56,000
разбирам зошто луѓето би се фокусирале на англиски.

164
00:06:56,000 --> 00:06:59,000
Тие сакаат да им ги пружат на нивните деца најдобрите можности во животот.

165
00:07:00,000 --> 00:07:03,000
И, за да го направат тоа, ним им треба западно образование.

166
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
Затоа што, секако, најдобрите работни места

167
00:07:05,000 --> 00:07:08,000
одат кај луѓе што се надвор од Западните универзитети,

168
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
кои ги спомнав порано.

169
00:07:10,000 --> 00:07:12,000
Тоа е движење во круг.

170
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
Добро.

171
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
Дозволете да ви кажам приказна за двајца научници,

172
00:07:16,000 --> 00:07:18,000
двајца англиски научници.

173
00:07:18,000 --> 00:07:20,000
Тие правеле експеримент

174
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
поврзан со генетика

175
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
и долните и горните екстремитети на животните.

176
00:07:25,000 --> 00:07:27,000
Но не можеле да ги добијат резултатите кои ги посакувале.

177
00:07:27,000 --> 00:07:29,000
Тие всушност не знаеле што да прават,

178
00:07:29,000 --> 00:07:32,000
сè додека не им пришол еден германски научник

179
00:07:32,000 --> 00:07:35,000
кој сфатил дека тие користеле два збора

180
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
за долни и горни екстремитети,

181
00:07:37,000 --> 00:07:41,000
додека генетиката не прави разлика

182
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
како ни германскиот.

183
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
Па бинго,

184
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
проблемот е решен.

185
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
Ако не може да ви текне некоја мисла,

186
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
заглавени сте.

187
00:07:52,000 --> 00:07:54,000
Но, ако некој друг јазик може да смисли таква мисла,

188
00:07:54,000 --> 00:07:56,000
тогаш, преку соработка,

189
00:07:56,000 --> 00:07:59,000
можеме да постигнеме и да научиме многу повеќе.

190
00:08:01,000 --> 00:08:03,000
Мојата ќерка,

191
00:08:03,000 --> 00:08:06,000
дојде во Англија од Кувајт.

192
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Таа студираше наука и математика на арапски.

193
00:08:09,000 --> 00:08:12,000
Тоа е арапско средно училиште.

194
00:08:12,000 --> 00:08:15,000
Мораше да преведува на англиски во нејзиното училиште по граматика.

195
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
И беше најдобра во класот

196
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
по овие предмети.

197
00:08:19,000 --> 00:08:21,000
Тоа ни кажува

198
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
дека, кога студентите доаѓаат кај нас од странство.

199
00:08:23,000 --> 00:08:25,000
можеби не им даваме доволно признание

200
00:08:25,000 --> 00:08:27,000
за она што го знаат,

201
00:08:27,000 --> 00:08:30,000
а го знаат тоа на нивниот мајчин јазик.

202
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
Кога умира еден јазик,

203
00:08:32,000 --> 00:08:35,000
не знаеме што губиме со тој јазик.

204
00:08:35,000 --> 00:08:39,000
Тоа значи - не знам дали сте гледале на CNN неодамна -

205
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
ја врачија наградата Heroes Award

206
00:08:41,000 --> 00:08:44,000
на младо момче овчар од Кенија

207
00:08:44,000 --> 00:08:47,000
кој не можел да студира ноќе во неговото село

208
00:08:47,000 --> 00:08:49,000
како сите други селски деца,

209
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
затоа што газиената ламба,

210
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
правела чад и ги оштетила неговите очи.

211
00:08:53,000 --> 00:08:56,000
И покрај тоа, никогаш немало доволно газија,

212
00:08:56,000 --> 00:08:59,000
зашто, што можете да купите со еден долар дневно?

213
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
Тој измислил

214
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
бесплатна соларна ламба.

215
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
И сега децата во неговото село

216
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
ги имаат истите оценки на училиште

217
00:09:08,000 --> 00:09:12,000
како и децата кои имаат електрична енергија дома.

218
00:09:12,000 --> 00:09:18,000
(Аплауз)

219
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
Кога ја прими наградата,

220
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
ги изговори овие прекрасни зборови:

221
00:09:22,000 --> 00:09:25,000
"Децата може да ја поведат Африка од она што е денеска,

222
00:09:25,000 --> 00:09:27,000
темен континент,

223
00:09:27,000 --> 00:09:29,000
кон светол континент."

224
00:09:29,000 --> 00:09:31,000
Едноставна идеја,

225
00:09:31,000 --> 00:09:34,000
но може да има толку далекусежни последици.

226
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
Луѓето кои немаат светлина,

227
00:09:37,000 --> 00:09:40,000
без разлика дали физички или метафорично,

228
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
не можат да ги положат нашите испити,

229
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
и никогаш нема да знаеме што знаат тие.

230
00:09:46,000 --> 00:09:49,000
Ајде да не ги оставиме нив и себеси

231
00:09:49,000 --> 00:09:51,000
во темнина.

232
00:09:51,000 --> 00:09:54,000
Ајде да ја славиме различноста.

233
00:09:54,000 --> 00:09:57,000
Водете сметка за вашиот јазик.

234
00:09:57,000 --> 00:10:01,000
Користете го за да ги распространите големите идеи.

235
00:10:01,000 --> 00:10:08,000
(Аплауз)

236
00:10:08,000 --> 00:10:10,000
Ви благодарам многу.

237
00:10:10,000 --> 00:10:13,000
(Аплауз)