WEBVTT 00:00:01.000 --> 00:00:03.000 Mən bilirəm siz nə düşünürsünüz. 00:00:03.000 --> 00:00:05.000 Düşünürsünüz ki, yəqin yolumu azmışam 00:00:05.000 --> 00:00:07.000 və indi kimsə səhnəyə çıxacaq 00:00:07.000 --> 00:00:09.000 və məni nəzakətlə yerimə oturmağa aparacaq. 00:00:09.000 --> 00:00:15.000 (Alqışlar) 00:00:15.000 --> 00:00:18.000 Mənimlə Dubayda həmişə belə davranırlar. 00:00:18.000 --> 00:00:20.000 "Siz bura tətilə gəlmisiz, hə?" 00:00:20.000 --> 00:00:22.000 (Gülüş) 00:00:22.000 --> 00:00:25.000 "Uşaqlarınıza baş çəkməyə gəlmisiniz? 00:00:25.000 --> 00:00:27.000 Nə qədər qalacaqsınız?" NOTE Paragraph 00:00:27.000 --> 00:00:30.000 Əslində isə mən ümid edirəm ki, hələ uzun müddət burda qalacam. 00:00:30.000 --> 00:00:33.000 Mən körfəzdə 30 ildən çoxdur ki, 00:00:33.000 --> 00:00:35.000 yaşayıram və dərs deyirəm. 00:00:35.000 --> 00:00:39.000 (Alqışlar) 00:00:39.000 --> 00:00:43.000 Və bu müddət ərzində çox dəyişikliklər görmüşəm. 00:00:43.000 --> 00:00:45.000 İndi bu statistika 00:00:45.000 --> 00:00:47.000 olduqca dəhşətlidir. ( Yazı: Dünya dilləri=> Bu gün: 6000, 90 il sonra: 600) 00:00:47.000 --> 00:00:49.000 Mən də bu gün sizə 00:00:49.000 --> 00:00:51.000 dilin itirilməsi 00:00:51.000 --> 00:00:54.000 və İngilis dilinin qloballaşması barədə danışacağam. 00:00:54.000 --> 00:00:56.000 Mən sizə Abu Dabidə böyüklərə İngilis dili dərsi keçən 00:00:56.000 --> 00:00:59.000 bir dostum barədə danışmaq istəyirəm. 00:00:59.000 --> 00:01:01.000 Günlərin bir günü 00:01:01.000 --> 00:01:03.000 o, tələbələrinə təbiətlə bağlı sözlər öyrətmək üçün 00:01:03.000 --> 00:01:05.000 onları bağa aparmaq qərarına gəlir. 00:01:05.000 --> 00:01:07.000 Lakin nəticədə o, özü yerli bitkilərin ərəb dilində 00:01:07.000 --> 00:01:09.000 adlarını, eləcə də onların 00:01:09.000 --> 00:01:11.000 tibbi, kosmetik, 00:01:11.000 --> 00:01:14.000 kulinariya, dərman kimi 00:01:14.000 --> 00:01:17.000 istifadəsini öyrənir. 00:01:17.000 --> 00:01:19.000 Bu tələbələr bütün bu bilikləri hardan alıblar? 00:01:19.000 --> 00:01:21.000 Əlbəttə ki, öz nənə-babaları 00:01:21.000 --> 00:01:24.000 və onların nənə-babalarından. 00:01:24.000 --> 00:01:27.000 Nəsillər arası ünsiyyət qurmağın 00:01:27.000 --> 00:01:29.000 necə əhəmiyyətli olduğunu sizə demək 00:01:29.000 --> 00:01:31.000 zəruri deyil. NOTE Paragraph 00:01:31.000 --> 00:01:33.000 Lakin, təəssüf edirəm ki, bu gün 00:01:33.000 --> 00:01:35.000 dillər görünməmiş sürətlə 00:01:35.000 --> 00:01:37.000 ölürlər. 00:01:37.000 --> 00:01:40.000 Hər 14 gündə bir dil ölür. 00:01:41.000 --> 00:01:43.000 Və eyni zamanda 00:01:43.000 --> 00:01:45.000 ingilis dili şübhəsiz ki, qlobal dilə çevrilib. 00:01:45.000 --> 00:01:47.000 Bu iki hadisə arasında hansısa əlaqə ola bilər? 00:01:47.000 --> 00:01:49.000 Dəqiq deyə bilmərəm. 00:01:49.000 --> 00:01:52.000 Lakin çox dəyişikliklərin şahidi olduğumdan əminəm. 00:01:52.000 --> 00:01:55.000 İlk dəfə körfəzə gələndə mən Küveytə gəldim. 00:01:55.000 --> 00:01:58.000 O dövrlərdə bu hələ ağır bir vəzifə idi. 00:01:58.000 --> 00:02:00.000 Əslində çox keçmiş də deyil. 00:02:00.000 --> 00:02:03.000 Elə bir az bundan əvvələ qədər. 00:02:03.000 --> 00:02:05.000 Lakin buna baxmayaraq, 00:02:05.000 --> 00:02:07.000 mən digər 25 müəllimlə birlikdə 00:02:07.000 --> 00:02:09.000 Britaniya konsulluğu tərəfindən işə qəbul olundum. 00:02:09.000 --> 00:02:11.000 Və biz Küveytdə dövlət məktəblərində çalışan 00:02:11.000 --> 00:02:14.000 ilk qeyri-müsəlmanlar idik. 00:02:14.000 --> 00:02:16.000 Biz İngilis dili öyrətmək üçün gətirilmişdik 00:02:16.000 --> 00:02:20.000 çünki hökumət ölkəni müasirləşdirmək və 00:02:20.000 --> 00:02:23.000 vətəndaşları təhsil vasitəsiylə gücləndirmək istəyirdi. 00:02:23.000 --> 00:02:25.000 Əlbəttə ki, Birləşmiş Krallıq da 00:02:25.000 --> 00:02:28.000 neft gəlirlərindən xeyir götürürdü. NOTE Paragraph 00:02:28.000 --> 00:02:30.000 Yaxşı. 00:02:30.000 --> 00:02:33.000 Mənim gördüyüm ən böyük dəyişiklik isə - 00:02:33.000 --> 00:02:35.000 İngilis dilinin necə 00:02:35.000 --> 00:02:37.000 qarşılıqlı səmərəli işdən 00:02:37.000 --> 00:02:41.000 bu günkü kütləvi beynəlxalq 00:02:41.000 --> 00:02:44.000 biznesə çevrilməsidir. 00:02:44.000 --> 00:02:48.000 Məktəb kurrikulumunda xarici bir dil olmaqdan, 00:02:48.000 --> 00:02:50.000 vətənim İngiltərənin 00:02:50.000 --> 00:02:52.000 yeganə dili olmaqdan artıq olmayan ingilis dili 00:02:52.000 --> 00:02:54.000 dünyadakı bütün ingilis dilində danışan 00:02:54.000 --> 00:02:57.000 millətlər üçün kütləvi üstünlüyə çevrilib. 00:02:57.000 --> 00:02:59.000 Niyə də yox? 00:02:59.000 --> 00:03:02.000 Hər şeyə rəğmən, 00:03:02.000 --> 00:03:05.000 dünya üzrə universitetlərin son reytinqinə görə 00:03:05.000 --> 00:03:07.000 ən yaxşı təhsil Birləşmiş Krallıq və 00:03:07.000 --> 00:03:11.000 ABŞ təhsil sisteminlərindədir. 00:03:11.000 --> 00:03:15.000 Əslində, hamı ingiliscə təhsili almaq istəyir. 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 İngilis dili ana dili olmayanlar isə 00:03:17.000 --> 00:03:19.000 imtahandan keçməlidirlər. NOTE Paragraph 00:03:19.000 --> 00:03:21.000 Bəs tələbəni sadəcə 00:03:21.000 --> 00:03:23.000 dil qabiliyyəti olmadığına görə 00:03:23.000 --> 00:03:25.000 geri çevirmək düzgündür? 00:03:25.000 --> 00:03:27.000 Bəlkə də dahi olan 00:03:27.000 --> 00:03:29.000 bir kompüter aliminiz var. 00:03:29.000 --> 00:03:32.000 O, misal üçün, bir hüquqşünas ilə eyni dildə danışmalıdır? 00:03:32.000 --> 00:03:35.000 Mən belə düşünmürəm. 00:03:36.000 --> 00:03:39.000 Biz ingilis dili müəllimləri onlardan həmişə imtina edirik. 00:03:39.000 --> 00:03:41.000 Biz nöqtə qoyuruq 00:03:41.000 --> 00:03:43.000 və biz onları getdikləri yolda dayandırırıq. 00:03:43.000 --> 00:03:45.000 Onlar ingilis dilini öyrənənə qədər 00:03:45.000 --> 00:03:48.000 öz arzularını reallaşdıra bilmirlər. 00:03:49.000 --> 00:03:52.000 Gəlin indi məsələyə belə baxaq: 00:03:52.000 --> 00:03:56.000 əgər mən xərçəng xəstəliyinin müalicəsini bilən 00:03:56.000 --> 00:03:58.000 yalnız holland dilində danışan biri ilə qarşılaşsaydım, 00:03:58.000 --> 00:04:01.000 onun mənim Britaniya Universitetimə qəbul olmasını əngəlləməliydim? 00:04:01.000 --> 00:04:03.000 Mən belə düşünmürəm. 00:04:03.000 --> 00:04:06.000 Lakin həqiqətdə biz elə məhz bunu edirik. 00:04:06.000 --> 00:04:09.000 Biz ingilis dili müəllimləri qapı mühafizəçisiyik. 00:04:09.000 --> 00:04:12.000 Və sən ilk növbədə bizi İngilis dilini 00:04:12.000 --> 00:04:15.000 kifayət qədər yaxşı bilməyin ilə razı salmalısan. 00:04:16.000 --> 00:04:18.000 Cəmiyyətin kiçik hissəsinə 00:04:18.000 --> 00:04:21.000 çox səlahiyyət vermək 00:04:21.000 --> 00:04:23.000 təhlükəli ola bilər. 00:04:23.000 --> 00:04:26.000 Bəlkə də maneə çox dünyəvi ola bilərdi. NOTE Paragraph 00:04:26.000 --> 00:04:28.000 Davam edək. 00:04:28.000 --> 00:04:31.000 Lakin mən eşidirəm ki, siz deyirsiz 00:04:31.000 --> 00:04:33.000 "Bəs araşdırmalar? 00:04:33.000 --> 00:04:35.000 Onlar axı hamısı ingilis dilindədir." 00:04:35.000 --> 00:04:37.000 Kitablar da ingilis dilindədir, 00:04:37.000 --> 00:04:39.000 jurnallar da ingilis dilindədir, 00:04:39.000 --> 00:04:42.000 lakin bu kiminsə boynuna nəsə qoymaq kimidir. 00:04:42.000 --> 00:04:44.000 Bu ingilis dilinə olan tələbatdan qidalanır. 00:04:44.000 --> 00:04:46.000 Beləliklə də davam edir. 00:04:46.000 --> 00:04:49.000 Sizdən soruşuram, tərcüməyə nə olub? 00:04:49.000 --> 00:04:53.000 Əgər İslamın Qızıl Dövrü barədə düşünürsünüzsə, 00:04:53.000 --> 00:04:56.000 o dövrdə çoxlu tərcümələr var idi. 00:04:56.000 --> 00:04:59.000 Onlar Latın, Yunan dillərindən 00:04:59.000 --> 00:05:01.000 ərəb və fars dillərinə tərcümə edirdilər 00:05:01.000 --> 00:05:03.000 və sonra da Avropanın 00:05:03.000 --> 00:05:05.000 German dillərinə və Roman dillərinə 00:05:05.000 --> 00:05:07.000 tərcümə edilirdi. 00:05:07.000 --> 00:05:11.000 Və bu yolla da Avropanın Qaranlıq əsrləri işıqlanmışdı. 00:05:12.000 --> 00:05:14.000 Məni səhv başa düşməyin; 00:05:14.000 --> 00:05:16.000 əziz ingilis dili müəllimləri, 00:05:16.000 --> 00:05:18.000 mən ingilis dili öyrədilməsinə qarşı deyiləm. 00:05:18.000 --> 00:05:20.000 Mən sevinirəm ki, bizim qlobal olan bir dilimiz var. 00:05:20.000 --> 00:05:23.000 Bizim buna həmişəkindən çox ehtiyacımız var. 00:05:23.000 --> 00:05:25.000 Lakin mən onun sərhəd kimi istifadə 00:05:25.000 --> 00:05:27.000 olunmasına qarşıyam. 00:05:27.000 --> 00:05:30.000 Biz həqiqətən də istəyirikmi ki, başda ingilis və 00:05:30.000 --> 00:05:33.000 çin dili olmaqla, cəmi 600 dil qalsın? 00:05:33.000 --> 00:05:36.000 Bizim bundan daha artığına ehtiyacımız var. Biz sərhədi harada çəkirik? 00:05:36.000 --> 00:05:38.000 Bu sistem biliyi 00:05:38.000 --> 00:05:41.000 tamamilə təsadüfi dil olan 00:05:41.000 --> 00:05:44.000 İngilis dili bilmək ilə 00:05:44.000 --> 00:05:46.000 bərabər edir. NOTE Paragraph 00:05:46.000 --> 00:05:52.000 (Alqışlar) NOTE Paragraph 00:05:52.000 --> 00:05:54.000 Mən sizə xatırlatmaq istəyirəm ki, 00:05:54.000 --> 00:05:57.000 bugünkü elmin daşıyıcısı olan 00:05:57.000 --> 00:05:59.000 böyük alimlərin İngilis dilini 00:05:59.000 --> 00:06:01.000 bilməyə ehtiyacı yox idi. 00:06:01.000 --> 00:06:03.000 Onlar İngilis dili testindən keçməli deyildilər. 00:06:03.000 --> 00:06:06.000 Məsəl üçün, Eynşteyn. 00:06:07.000 --> 00:06:10.000 Yeri gəlmişkən, o, məktəbdə müalicə olunan uşaq hesab olunurdu, 00:06:10.000 --> 00:06:12.000 çünki o disleksik idi (oxumağı bacarmırdı). 00:06:12.000 --> 00:06:14.000 Lakin dünyanın bəxti gətirib ki, 00:06:14.000 --> 00:06:17.000 o, ingilis dili imtahanından keçməli olmayıb. 00:06:17.000 --> 00:06:20.000 Çünki onlar 1964-cü ilə qədər 00:06:20.000 --> 00:06:22.000 Amerikanın İngilis dili imtahanı olan TOEFL-u 00:06:22.000 --> 00:06:24.000 hələ təşkil etmirdilər . 00:06:24.000 --> 00:06:26.000 İndi isə doludur. 00:06:26.000 --> 00:06:29.000 Çoxsaylı İngilis dili imtahanları var. 00:06:29.000 --> 00:06:31.000 Və milyonlarla tələbə hər il 00:06:31.000 --> 00:06:33.000 bu imtahanlardan keçir. 00:06:33.000 --> 00:06:35.000 İndi siz düşünə bilərsiniz ki, 00:06:35.000 --> 00:06:37.000 "Qiymətlər elə də baha deyil" 00:06:37.000 --> 00:06:39.000 amma bu testlər milyonlarla kasıb 00:06:39.000 --> 00:06:41.000 insana qadağalar qoyur. 00:06:41.000 --> 00:06:43.000 Buna görə də biz onlardan imtina edirik. NOTE Paragraph 00:06:43.000 --> 00:06:46.000 (Alqışlar) NOTE Paragraph 00:06:46.000 --> 00:06:49.000 Mənim yadıma bu yaxınlarda gördüyüm bir sərlövhə düşür: 00:06:49.000 --> 00:06:51.000 "Təhsil: Böyük Tanrıdır" 00:06:51.000 --> 00:06:53.000 İndi başa düşürəm ki, 00:06:53.000 --> 00:06:56.000 niyə insanlar İngilis dilinə bu qədər meyl edirlər. 00:06:56.000 --> 00:06:59.000 Onlar öz övladlarına həyatda ən yaxşı şansları vermək istəyirlər. 00:07:00.000 --> 00:07:03.000 Bunu etmək üçün də onların Qərb təhsilinə ehtiyacı var. 00:07:03.000 --> 00:07:05.000 Çünki əlbəttə ki, ən yaxşı işlər 00:07:05.000 --> 00:07:08.000 mənim əvvəl də qeyd etdiyim kimi, 00:07:08.000 --> 00:07:10.000 Qərb Universitetlərində oxuyan insanlara verilir. 00:07:10.000 --> 00:07:12.000 Bu dövri bir şeydir. NOTE Paragraph 00:07:12.000 --> 00:07:14.000 Yaxşı. 00:07:14.000 --> 00:07:16.000 Gəlin mən sizə iki alimdən, 00:07:16.000 --> 00:07:18.000 iki ingilis alimindən söz açım. 00:07:18.000 --> 00:07:20.000 Onlar genetika ilə və 00:07:20.000 --> 00:07:22.000 heyvanların ön və arxa ayaqları ilə 00:07:22.000 --> 00:07:25.000 bağlı təcrübə aparırdılar. 00:07:25.000 --> 00:07:27.000 Lakin onlar istədikləri nəticəni əldə edə bilmədilər. 00:07:27.000 --> 00:07:29.000 Onlar həqiqətən də bir alman alimi gələnə qədər 00:07:29.000 --> 00:07:32.000 bilmirdilər ki, nə etsinlər. 00:07:32.000 --> 00:07:35.000 Lakin alman alimi başa düşdü ki, onlar ön və arxa 00:07:35.000 --> 00:07:37.000 ayaqlar üçün iki ayrı sözdən istifadə edirlər, 00:07:37.000 --> 00:07:41.000 genetikada isə alman dilində olduğu kimi 00:07:41.000 --> 00:07:43.000 eyni sözdən istifadə edilir. 00:07:43.000 --> 00:07:45.000 Vəssalam. 00:07:45.000 --> 00:07:47.000 Problem həll olundu. 00:07:47.000 --> 00:07:49.000 Ağlına bir fikir gəlmirsə, 00:07:49.000 --> 00:07:52.000 sən batmısan. 00:07:52.000 --> 00:07:54.000 Əgər başqa bir dil bunu fikirləşirsə, 00:07:54.000 --> 00:07:56.000 onda əməkdaşlıq edərək 00:07:56.000 --> 00:07:59.000 biz daha artığına nail ola bilər və öyrənərik. NOTE Paragraph 00:08:01.000 --> 00:08:03.000 Mənim qızım 00:08:03.000 --> 00:08:06.000 Küveytdən İngiltərəyə gəldi. 00:08:06.000 --> 00:08:09.000 O təbiət elmləri və riyaziyyatı ərəb dilində öyrənib. 00:08:09.000 --> 00:08:12.000 Bu bir ərəb orta məktəbidir. 00:08:12.000 --> 00:08:15.000 O, öz qrammatka məktəbində bunları ingilis dilinə tərcümə etməli olub 00:08:15.000 --> 00:08:17.000 və sinifdə həmin dərslər üzrə 00:08:17.000 --> 00:08:19.000 ən yaxşı şagird seçildi. 00:08:19.000 --> 00:08:21.000 Bu bizə deyir ki, 00:08:21.000 --> 00:08:23.000 bizə xaricdən tələbələr gələndə 00:08:23.000 --> 00:08:25.000 biz onlara onların bildiklərinin - 00:08:25.000 --> 00:08:27.000 öz dillərində bildiklərinin 00:08:27.000 --> 00:08:30.000 layiqli qiymətini verə bilmirik. 00:08:30.000 --> 00:08:32.000 Dil öləndə 00:08:32.000 --> 00:08:35.000 biz həmin dillə birlikdə nələri itirdiyimizdən xəbərimiz yoxdu. NOTE Paragraph 00:08:35.000 --> 00:08:39.000 Bilmirəm siz bu yaxınlarda CNN-də görmüsünüz ya yox, 00:08:39.000 --> 00:08:41.000 gənc Kenyalı çoban oğlana 00:08:41.000 --> 00:08:44.000 Heroes (Qəhrəmanlar) mükafatı verildi. 00:08:44.000 --> 00:08:47.000 O, öz kəndlərində bütün digər kənd 00:08:47.000 --> 00:08:49.000 uşaqları kimi gecələr oxuya bilmirdi, 00:08:49.000 --> 00:08:51.000 çünki kerosin lampası tüstü verirdi 00:08:51.000 --> 00:08:53.000 və onun gözlərini zəiflədirdi. 00:08:53.000 --> 00:08:56.000 Bundan başqa, hər zaman kifayət qədər kerosin də olmurdu. 00:08:56.000 --> 00:08:59.000 Gündə bir dollara nə almaq olar ki? 00:08:59.000 --> 00:09:01.000 Beləliklə də o, 00:09:01.000 --> 00:09:04.000 pulsuz günəş lampası ixtira etdi. 00:09:04.000 --> 00:09:06.000 İndi isə onun kəndindəki uşaqlar 00:09:06.000 --> 00:09:08.000 evlərində elektrik olan digər uşaqlarla 00:09:08.000 --> 00:09:12.000 məktəbdə eyni qiymətləri alır. 00:09:12.000 --> 00:09:18.000 (Alqışlar) 00:09:18.000 --> 00:09:20.000 O, mükafatını alanda, 00:09:20.000 --> 00:09:22.000 bu xoş sözləri dedi: 00:09:22.000 --> 00:09:25.000 "Uşaqlar bu günkü Afrikanı 00:09:25.000 --> 00:09:27.000 qaranlıq materikdən 00:09:27.000 --> 00:09:29.000 işıqlı materikə çevirə bilər". 00:09:29.000 --> 00:09:31.000 Sadə bir ideya olsa da, 00:09:31.000 --> 00:09:34.000 onun böyük əhatəli təsiri ola bilər. NOTE Paragraph 00:09:35.000 --> 00:09:37.000 Fərqi yoxdur, fiziki və ya metaforik anlamda, 00:09:37.000 --> 00:09:40.000 işığı olmayan insanlar 00:09:40.000 --> 00:09:43.000 bizim imtahanları keçə bilməz 00:09:43.000 --> 00:09:46.000 və biz heç vaxt onların nə bildiklərini bilə bilmərik. 00:09:46.000 --> 00:09:49.000 Gəlin, onları və özümüzü 00:09:49.000 --> 00:09:51.000 qaranlıqda saxlamayaq. 00:09:51.000 --> 00:09:54.000 Gəlin müxtəlifliyimizə sevinək. 00:09:54.000 --> 00:09:57.000 Öz dilimizi qucaqlayaq. 00:09:57.000 --> 00:10:01.000 Böyük ideyaları yaymaq üçün ondan istifadə edək. NOTE Paragraph 00:10:01.000 --> 00:10:08.000 (Alqış) (Yazı: Heyif, pardaxlamış çox gülün gözəlliyi görülməmişsə Şirinliyi səhra havasına itmişsə, Thomas Gray, "Kilsə həyətində yazılmış mərsiyyə") NOTE Paragraph 00:10:08.000 --> 00:10:10.000 Çox təşəkkür edirəm. NOTE Paragraph 00:10:10.000 --> 00:10:13.000 (Alqış)