0:00:01.000,0:00:03.000
Mən bilirəm siz nə düşünürsünüz.

0:00:03.000,0:00:05.000
Düşünürsünüz ki, yəqin yolumu azmışam

0:00:05.000,0:00:07.000
və indi kimsə səhnəyə çıxacaq

0:00:07.000,0:00:09.000
və məni nəzakətlə yerimə oturmağa aparacaq.

0:00:09.000,0:00:15.000
(Alqışlar)

0:00:15.000,0:00:18.000
Mənimlə Dubayda həmişə belə davranırlar.

0:00:18.000,0:00:20.000
"Siz bura tətilə gəlmisiz, hə?"

0:00:20.000,0:00:22.000
(Gülüş)

0:00:22.000,0:00:25.000
"Uşaqlarınıza baş çəkməyə gəlmisiniz?

0:00:25.000,0:00:27.000
Nə qədər qalacaqsınız?"

0:00:27.000,0:00:30.000
Əslində isə mən ümid edirəm ki, hələ uzun müddət burda qalacam.

0:00:30.000,0:00:33.000
Mən körfəzdə 30 ildən çoxdur ki,

0:00:33.000,0:00:35.000
yaşayıram və dərs deyirəm.

0:00:35.000,0:00:39.000
(Alqışlar)

0:00:39.000,0:00:43.000
Və bu müddət ərzində çox dəyişikliklər görmüşəm.

0:00:43.000,0:00:45.000
İndi bu statistika

0:00:45.000,0:00:47.000
olduqca dəhşətlidir. ( Yazı: Dünya dilləri=> Bu gün: 6000, 90 il sonra: 600)

0:00:47.000,0:00:49.000
Mən də bu gün sizə

0:00:49.000,0:00:51.000
dilin itirilməsi

0:00:51.000,0:00:54.000
və İngilis dilinin qloballaşması barədə danışacağam.

0:00:54.000,0:00:56.000
Mən sizə Abu Dabidə böyüklərə İngilis dili dərsi keçən

0:00:56.000,0:00:59.000
bir dostum barədə danışmaq istəyirəm.

0:00:59.000,0:01:01.000
Günlərin bir günü

0:01:01.000,0:01:03.000
o, tələbələrinə təbiətlə bağlı sözlər öyrətmək üçün

0:01:03.000,0:01:05.000
onları bağa aparmaq qərarına gəlir.

0:01:05.000,0:01:07.000
Lakin nəticədə o, özü yerli bitkilərin ərəb dilində

0:01:07.000,0:01:09.000
adlarını, eləcə də onların

0:01:09.000,0:01:11.000
tibbi, kosmetik,

0:01:11.000,0:01:14.000
kulinariya, dərman kimi

0:01:14.000,0:01:17.000
istifadəsini öyrənir.

0:01:17.000,0:01:19.000
Bu tələbələr bütün bu bilikləri hardan alıblar?

0:01:19.000,0:01:21.000
Əlbəttə ki, öz nənə-babaları

0:01:21.000,0:01:24.000
və onların nənə-babalarından.

0:01:24.000,0:01:27.000
Nəsillər arası ünsiyyət qurmağın

0:01:27.000,0:01:29.000
necə əhəmiyyətli olduğunu sizə demək

0:01:29.000,0:01:31.000
zəruri deyil.

0:01:31.000,0:01:33.000
Lakin, təəssüf edirəm ki, bu gün

0:01:33.000,0:01:35.000
dillər görünməmiş sürətlə

0:01:35.000,0:01:37.000
ölürlər.

0:01:37.000,0:01:40.000
Hər 14 gündə bir dil ölür.

0:01:41.000,0:01:43.000
Və eyni zamanda

0:01:43.000,0:01:45.000
ingilis dili şübhəsiz ki, qlobal dilə çevrilib.

0:01:45.000,0:01:47.000
Bu iki hadisə arasında hansısa əlaqə ola bilər?

0:01:47.000,0:01:49.000
Dəqiq deyə bilmərəm.

0:01:49.000,0:01:52.000
Lakin çox dəyişikliklərin şahidi olduğumdan əminəm.

0:01:52.000,0:01:55.000
İlk dəfə körfəzə gələndə mən Küveytə gəldim.

0:01:55.000,0:01:58.000
O dövrlərdə bu hələ ağır bir vəzifə idi.

0:01:58.000,0:02:00.000
Əslində çox keçmiş də deyil.

0:02:00.000,0:02:03.000
Elə bir az bundan əvvələ qədər.

0:02:03.000,0:02:05.000
Lakin buna baxmayaraq,

0:02:05.000,0:02:07.000
mən digər 25 müəllimlə birlikdə

0:02:07.000,0:02:09.000
Britaniya konsulluğu tərəfindən işə qəbul olundum.

0:02:09.000,0:02:11.000
Və biz Küveytdə dövlət məktəblərində çalışan

0:02:11.000,0:02:14.000
ilk qeyri-müsəlmanlar idik.

0:02:14.000,0:02:16.000
Biz İngilis dili öyrətmək üçün gətirilmişdik

0:02:16.000,0:02:20.000
çünki hökumət ölkəni müasirləşdirmək və

0:02:20.000,0:02:23.000
vətəndaşları təhsil vasitəsiylə gücləndirmək istəyirdi.

0:02:23.000,0:02:25.000
Əlbəttə ki, Birləşmiş Krallıq da

0:02:25.000,0:02:28.000
neft gəlirlərindən xeyir götürürdü.

0:02:28.000,0:02:30.000
Yaxşı.

0:02:30.000,0:02:33.000
Mənim gördüyüm ən böyük dəyişiklik isə -

0:02:33.000,0:02:35.000
İngilis dilinin necə

0:02:35.000,0:02:37.000
qarşılıqlı səmərəli işdən

0:02:37.000,0:02:41.000
bu günkü kütləvi beynəlxalq

0:02:41.000,0:02:44.000
biznesə çevrilməsidir.

0:02:44.000,0:02:48.000
Məktəb kurrikulumunda xarici bir dil olmaqdan,

0:02:48.000,0:02:50.000
vətənim İngiltərənin

0:02:50.000,0:02:52.000
yeganə dili olmaqdan artıq olmayan ingilis dili

0:02:52.000,0:02:54.000
dünyadakı bütün ingilis dilində danışan

0:02:54.000,0:02:57.000
millətlər üçün kütləvi üstünlüyə çevrilib.

0:02:57.000,0:02:59.000
Niyə də yox?

0:02:59.000,0:03:02.000
Hər şeyə rəğmən,

0:03:02.000,0:03:05.000
dünya üzrə universitetlərin son reytinqinə görə

0:03:05.000,0:03:07.000
ən yaxşı təhsil Birləşmiş Krallıq və

0:03:07.000,0:03:11.000
ABŞ təhsil sisteminlərindədir.

0:03:11.000,0:03:15.000
Əslində, hamı ingiliscə təhsili almaq istəyir.

0:03:15.000,0:03:17.000
İngilis dili ana dili olmayanlar isə

0:03:17.000,0:03:19.000
imtahandan keçməlidirlər.

0:03:19.000,0:03:21.000
Bəs tələbəni sadəcə

0:03:21.000,0:03:23.000
dil qabiliyyəti olmadığına görə

0:03:23.000,0:03:25.000
geri çevirmək düzgündür?

0:03:25.000,0:03:27.000
Bəlkə də dahi olan

0:03:27.000,0:03:29.000
bir kompüter aliminiz var.

0:03:29.000,0:03:32.000
O, misal üçün, bir hüquqşünas ilə eyni dildə danışmalıdır?

0:03:32.000,0:03:35.000
Mən belə düşünmürəm.

0:03:36.000,0:03:39.000
Biz ingilis dili müəllimləri onlardan həmişə imtina edirik.

0:03:39.000,0:03:41.000
Biz nöqtə qoyuruq

0:03:41.000,0:03:43.000
və biz onları getdikləri yolda dayandırırıq.

0:03:43.000,0:03:45.000
Onlar ingilis dilini öyrənənə qədər

0:03:45.000,0:03:48.000
öz arzularını reallaşdıra bilmirlər.

0:03:49.000,0:03:52.000
Gəlin indi məsələyə belə baxaq:

0:03:52.000,0:03:56.000
əgər mən xərçəng xəstəliyinin müalicəsini bilən

0:03:56.000,0:03:58.000
yalnız holland dilində danışan biri ilə qarşılaşsaydım,

0:03:58.000,0:04:01.000
onun mənim Britaniya Universitetimə qəbul olmasını əngəlləməliydim?

0:04:01.000,0:04:03.000
Mən belə düşünmürəm.

0:04:03.000,0:04:06.000
Lakin həqiqətdə biz elə məhz bunu edirik.

0:04:06.000,0:04:09.000
Biz ingilis dili müəllimləri qapı mühafizəçisiyik.

0:04:09.000,0:04:12.000
Və sən ilk növbədə bizi İngilis dilini

0:04:12.000,0:04:15.000
kifayət qədər yaxşı bilməyin ilə razı salmalısan.

0:04:16.000,0:04:18.000
Cəmiyyətin kiçik hissəsinə

0:04:18.000,0:04:21.000
çox səlahiyyət vermək

0:04:21.000,0:04:23.000
təhlükəli ola bilər.

0:04:23.000,0:04:26.000
Bəlkə də maneə çox dünyəvi ola bilərdi.

0:04:26.000,0:04:28.000
Davam edək.

0:04:28.000,0:04:31.000
Lakin mən eşidirəm ki, siz deyirsiz

0:04:31.000,0:04:33.000
"Bəs araşdırmalar?

0:04:33.000,0:04:35.000
Onlar axı hamısı ingilis dilindədir."

0:04:35.000,0:04:37.000
Kitablar da ingilis dilindədir,

0:04:37.000,0:04:39.000
jurnallar da ingilis dilindədir,

0:04:39.000,0:04:42.000
lakin bu kiminsə boynuna nəsə qoymaq kimidir.

0:04:42.000,0:04:44.000
Bu ingilis dilinə olan tələbatdan qidalanır.

0:04:44.000,0:04:46.000
Beləliklə də davam edir.

0:04:46.000,0:04:49.000
Sizdən soruşuram, tərcüməyə nə olub?

0:04:49.000,0:04:53.000
Əgər İslamın Qızıl Dövrü barədə düşünürsünüzsə,

0:04:53.000,0:04:56.000
o dövrdə çoxlu tərcümələr var idi.

0:04:56.000,0:04:59.000
Onlar Latın, Yunan dillərindən

0:04:59.000,0:05:01.000
ərəb və fars dillərinə tərcümə edirdilər

0:05:01.000,0:05:03.000
və sonra da Avropanın

0:05:03.000,0:05:05.000
German dillərinə və Roman dillərinə

0:05:05.000,0:05:07.000
tərcümə edilirdi.

0:05:07.000,0:05:11.000
Və bu yolla da Avropanın Qaranlıq əsrləri işıqlanmışdı.

0:05:12.000,0:05:14.000
Məni səhv başa düşməyin;

0:05:14.000,0:05:16.000
əziz ingilis dili müəllimləri,

0:05:16.000,0:05:18.000
mən ingilis dili öyrədilməsinə qarşı deyiləm.

0:05:18.000,0:05:20.000
Mən sevinirəm ki, bizim qlobal olan bir dilimiz var.

0:05:20.000,0:05:23.000
Bizim buna həmişəkindən çox ehtiyacımız var.

0:05:23.000,0:05:25.000
Lakin mən onun sərhəd kimi istifadə

0:05:25.000,0:05:27.000
olunmasına qarşıyam.

0:05:27.000,0:05:30.000
Biz həqiqətən də istəyirikmi ki, başda ingilis və

0:05:30.000,0:05:33.000
çin dili olmaqla, cəmi 600 dil qalsın?

0:05:33.000,0:05:36.000
Bizim bundan daha artığına ehtiyacımız var. Biz sərhədi harada çəkirik?

0:05:36.000,0:05:38.000
Bu sistem biliyi

0:05:38.000,0:05:41.000
tamamilə təsadüfi dil olan

0:05:41.000,0:05:44.000
İngilis dili bilmək ilə

0:05:44.000,0:05:46.000
bərabər edir.

0:05:46.000,0:05:52.000
(Alqışlar)

0:05:52.000,0:05:54.000
Mən sizə xatırlatmaq istəyirəm ki,

0:05:54.000,0:05:57.000
bugünkü elmin daşıyıcısı olan

0:05:57.000,0:05:59.000
böyük alimlərin İngilis dilini

0:05:59.000,0:06:01.000
bilməyə ehtiyacı yox idi.

0:06:01.000,0:06:03.000
Onlar İngilis dili testindən keçməli deyildilər.

0:06:03.000,0:06:06.000
Məsəl üçün, Eynşteyn.

0:06:07.000,0:06:10.000
Yeri gəlmişkən, o, məktəbdə müalicə olunan uşaq hesab olunurdu,

0:06:10.000,0:06:12.000
çünki o disleksik idi (oxumağı bacarmırdı).

0:06:12.000,0:06:14.000
Lakin dünyanın bəxti gətirib ki,

0:06:14.000,0:06:17.000
o, ingilis dili imtahanından keçməli olmayıb.

0:06:17.000,0:06:20.000
Çünki onlar 1964-cü ilə qədər

0:06:20.000,0:06:22.000
Amerikanın İngilis dili imtahanı olan TOEFL-u

0:06:22.000,0:06:24.000
hələ təşkil etmirdilər .

0:06:24.000,0:06:26.000
İndi isə doludur.

0:06:26.000,0:06:29.000
Çoxsaylı İngilis dili imtahanları var.

0:06:29.000,0:06:31.000
Və milyonlarla tələbə hər il

0:06:31.000,0:06:33.000
bu imtahanlardan keçir.

0:06:33.000,0:06:35.000
İndi siz düşünə bilərsiniz ki,

0:06:35.000,0:06:37.000
"Qiymətlər elə də baha deyil"

0:06:37.000,0:06:39.000
amma bu testlər milyonlarla kasıb

0:06:39.000,0:06:41.000
insana qadağalar qoyur.

0:06:41.000,0:06:43.000
Buna görə də biz onlardan imtina edirik.

0:06:43.000,0:06:46.000
(Alqışlar)

0:06:46.000,0:06:49.000
Mənim yadıma bu yaxınlarda gördüyüm bir sərlövhə düşür:

0:06:49.000,0:06:51.000
"Təhsil: Böyük Tanrıdır"

0:06:51.000,0:06:53.000
İndi başa düşürəm ki,

0:06:53.000,0:06:56.000
niyə insanlar İngilis dilinə bu qədər meyl edirlər.

0:06:56.000,0:06:59.000
Onlar öz övladlarına həyatda ən yaxşı şansları vermək istəyirlər.

0:07:00.000,0:07:03.000
Bunu etmək üçün də onların Qərb təhsilinə ehtiyacı var.

0:07:03.000,0:07:05.000
Çünki əlbəttə ki, ən yaxşı işlər

0:07:05.000,0:07:08.000
mənim əvvəl də qeyd etdiyim kimi,

0:07:08.000,0:07:10.000
Qərb Universitetlərində oxuyan insanlara verilir.

0:07:10.000,0:07:12.000
Bu dövri bir şeydir.

0:07:12.000,0:07:14.000
Yaxşı.

0:07:14.000,0:07:16.000
Gəlin mən sizə iki alimdən,

0:07:16.000,0:07:18.000
iki ingilis alimindən söz açım.

0:07:18.000,0:07:20.000
Onlar genetika ilə və

0:07:20.000,0:07:22.000
heyvanların ön və arxa ayaqları ilə

0:07:22.000,0:07:25.000
bağlı təcrübə aparırdılar.

0:07:25.000,0:07:27.000
Lakin onlar istədikləri nəticəni əldə edə bilmədilər.

0:07:27.000,0:07:29.000
Onlar həqiqətən də bir alman alimi gələnə qədər

0:07:29.000,0:07:32.000
bilmirdilər ki, nə etsinlər.

0:07:32.000,0:07:35.000
Lakin alman alimi başa düşdü ki, onlar ön və arxa

0:07:35.000,0:07:37.000
ayaqlar üçün iki ayrı sözdən istifadə edirlər,

0:07:37.000,0:07:41.000
genetikada isə alman dilində olduğu kimi

0:07:41.000,0:07:43.000
eyni sözdən istifadə edilir.

0:07:43.000,0:07:45.000
Vəssalam.

0:07:45.000,0:07:47.000
Problem həll olundu.

0:07:47.000,0:07:49.000
Ağlına bir fikir gəlmirsə,

0:07:49.000,0:07:52.000
sən batmısan.

0:07:52.000,0:07:54.000
Əgər başqa bir dil bunu fikirləşirsə,

0:07:54.000,0:07:56.000
onda əməkdaşlıq edərək

0:07:56.000,0:07:59.000
biz daha artığına nail ola bilər və öyrənərik.

0:08:01.000,0:08:03.000
Mənim qızım

0:08:03.000,0:08:06.000
Küveytdən İngiltərəyə gəldi.

0:08:06.000,0:08:09.000
O təbiət elmləri və riyaziyyatı ərəb dilində öyrənib.

0:08:09.000,0:08:12.000
Bu bir ərəb orta məktəbidir.

0:08:12.000,0:08:15.000
O, öz qrammatka məktəbində bunları ingilis dilinə tərcümə etməli olub

0:08:15.000,0:08:17.000
və sinifdə həmin dərslər üzrə

0:08:17.000,0:08:19.000
ən yaxşı şagird seçildi.

0:08:19.000,0:08:21.000
Bu bizə deyir ki,

0:08:21.000,0:08:23.000
bizə xaricdən tələbələr gələndə

0:08:23.000,0:08:25.000
biz onlara onların bildiklərinin -

0:08:25.000,0:08:27.000
öz dillərində bildiklərinin

0:08:27.000,0:08:30.000
layiqli qiymətini verə bilmirik.

0:08:30.000,0:08:32.000
Dil öləndə

0:08:32.000,0:08:35.000
biz həmin dillə birlikdə nələri itirdiyimizdən xəbərimiz yoxdu.

0:08:35.000,0:08:39.000
Bilmirəm siz bu yaxınlarda CNN-də görmüsünüz ya yox,

0:08:39.000,0:08:41.000
gənc Kenyalı çoban oğlana

0:08:41.000,0:08:44.000
Heroes (Qəhrəmanlar) mükafatı verildi.

0:08:44.000,0:08:47.000
O, öz kəndlərində bütün digər kənd

0:08:47.000,0:08:49.000
uşaqları kimi gecələr oxuya bilmirdi,

0:08:49.000,0:08:51.000
çünki kerosin lampası tüstü verirdi

0:08:51.000,0:08:53.000
və onun gözlərini zəiflədirdi.

0:08:53.000,0:08:56.000
Bundan başqa, hər zaman kifayət qədər kerosin də olmurdu.

0:08:56.000,0:08:59.000
Gündə bir dollara nə almaq olar ki?

0:08:59.000,0:09:01.000
Beləliklə də o,

0:09:01.000,0:09:04.000
pulsuz günəş lampası ixtira etdi.

0:09:04.000,0:09:06.000
İndi isə onun kəndindəki uşaqlar

0:09:06.000,0:09:08.000
evlərində elektrik olan digər uşaqlarla

0:09:08.000,0:09:12.000
məktəbdə eyni qiymətləri alır.

0:09:12.000,0:09:18.000
(Alqışlar)

0:09:18.000,0:09:20.000
O, mükafatını alanda,

0:09:20.000,0:09:22.000
bu xoş sözləri dedi:

0:09:22.000,0:09:25.000
"Uşaqlar bu günkü Afrikanı

0:09:25.000,0:09:27.000
qaranlıq materikdən

0:09:27.000,0:09:29.000
işıqlı materikə çevirə bilər".

0:09:29.000,0:09:31.000
Sadə bir ideya olsa da,

0:09:31.000,0:09:34.000
onun böyük əhatəli təsiri ola bilər.

0:09:35.000,0:09:37.000
Fərqi yoxdur, fiziki və ya metaforik anlamda,

0:09:37.000,0:09:40.000
işığı olmayan insanlar

0:09:40.000,0:09:43.000
bizim imtahanları keçə bilməz

0:09:43.000,0:09:46.000
və biz heç vaxt onların nə bildiklərini bilə bilmərik.

0:09:46.000,0:09:49.000
Gəlin, onları və özümüzü

0:09:49.000,0:09:51.000
qaranlıqda saxlamayaq.

0:09:51.000,0:09:54.000
Gəlin müxtəlifliyimizə sevinək.

0:09:54.000,0:09:57.000
Öz dilimizi qucaqlayaq.

0:09:57.000,0:10:01.000
Böyük ideyaları yaymaq üçün ondan istifadə edək.

0:10:01.000,0:10:08.000
(Alqış)[br](Yazı: Heyif, pardaxlamış çox gülün gözəlliyi görülməmişsə[br]Şirinliyi səhra havasına itmişsə,[br]Thomas Gray, "Kilsə həyətində yazılmış mərsiyyə")

0:10:08.000,0:10:10.000
Çox təşəkkür edirəm.

0:10:10.000,0:10:13.000
(Alqış)