0:00:00.857,0:00:03.516
Słyszeliście o IQ, [br]ogólnym ilorazie inteligencji,

0:00:03.516,0:00:06.192
ale ile wynosi wasz [br]iloraz inteligencji psychologicznej?

0:00:06.192,0:00:07.979
Czy wiecie, co wami powoduje

0:00:07.979,0:00:10.374
i czy potraficie przewidywać [br]reakcje innych ludzi

0:00:10.374,0:00:11.880
lub nawet swoje własne?

0:00:11.880,0:00:15.159
Ile z tego, co sądzicie, że wiecie [br]o psychologii, jest nieprawdą?

0:00:15.159,0:00:18.947
Sprawdźmy to, przyglądając się [br]10 największym mitom psychologii.

0:00:18.947,0:00:22.343
Pewnie słyszeliście, że męska [br]i żeńska psychika różni się tak bardzo,

0:00:22.343,0:00:24.955
jakby mężczyźni pochodzili z Marsa, [br]a kobiety z Wenus.

0:00:24.955,0:00:27.394
Lecz jak bardzo różnimy się[br]w rzeczywistości?

0:00:27.394,0:00:29.258
Dowiemy się, przyglądając się obszarom,

0:00:29.258,0:00:31.495
w których naprawdę istnieją [br]między nami różnice

0:00:31.495,0:00:34.973
i analizując psychologiczne różnice [br]między płciami w tej samej skali.

0:00:34.973,0:00:36.906
Prawdziwą różnicą jest odległość,

0:00:36.906,0:00:39.103
na jaką kobieta i mężczyzna [br]mogą rzucić piłkę.

0:00:39.103,0:00:40.803
Patrząc na dane dotyczące mężczyzn,

0:00:40.803,0:00:42.784
widzimy krzywą rozkładu normalnego.

0:00:42.784,0:00:46.342
Część mężczyzn potrafi rzucić piłkę [br]bardzo daleko, a część nie,

0:00:46.342,0:00:48.442
Większość rzuca przeciętnie.

0:00:48.442,0:00:50.416
U kobiet rozkład jest taki sam,

0:00:50.416,0:00:52.465
ale mamy istotną różnicę.

0:00:52.465,0:00:54.913
Przeciętny mężczyzna [br]może rzucić piłkę dalej

0:00:54.913,0:00:56.620
niż 98% wszystkich kobiet.

0:00:56.620,0:00:57.771
Spójrzmy teraz,

0:00:57.771,0:01:00.302
jak psychologiczne różnice między płciami

0:01:00.302,0:01:02.504
rozłożą się na tej samej skali.

0:01:02.504,0:01:04.090
Każdy psycholog powie wam,

0:01:04.090,0:01:07.065
że mężczyźni mają lepszą [br]orientację przestrzenną niż kobiety,

0:01:07.065,0:01:08.973
przykładem jest czytanie map.

0:01:08.973,0:01:11.863
To prawda, spójrzmy jednak [br]na skalę tej różnicy.

0:01:11.863,0:01:15.250
Jest mała. Linie są tak blisko siebie, [br]że prawie się pokrywają.

0:01:15.250,0:01:19.244
Przeciętna kobieta jest lepsza [br]niż 33% mężczyzn.

0:01:19.244,0:01:21.125
A oczywiście, gdyby było to 50%,

0:01:21.125,0:01:23.761
umiejętności obu płci byłyby identyczne.

0:01:23.761,0:01:26.839
Warto pamiętać, że ta różnica [br]oraz kolejna, o której powiem,

0:01:26.839,0:01:29.494
to największe różnice między płciami

0:01:29.494,0:01:31.491
odkryte dotąd w psychologii.

0:01:31.491,0:01:32.212
Oto kolejna.

0:01:32.212,0:01:34.650
Każdy psycholog powie, [br]że kobiety są lepsze

0:01:34.650,0:01:36.315
w językach obcych i gramatyce.

0:01:36.315,0:01:38.904
Oto rezultaty standardowego[br]testu z gramatyki.

0:01:38.904,0:01:40.861
Wyniki kobiet. Wyniki mężczyzn.

0:01:40.861,0:01:44.560
Tak, przeciętna kobieta jest lepsza, [br]ale linie są tak blisko siebie,

0:01:44.560,0:01:47.897
że 33% mężczyzn jest lepszych [br]od przeciętnej kobiety,

0:01:47.897,0:01:49.720
a gdyby liczba ta wynosiła 50%,

0:01:49.720,0:01:52.462
oznaczałoby to całkowitą [br]równość płci w tym zakresie.

0:01:52.462,0:01:55.163
Czyli nie różnią się jak Mars i Wenus.

0:01:55.163,0:01:57.250
Bardziej jak Mars i Snickers:

0:01:57.250,0:02:01.612
praktycznie to samo, ale jeden jest [br]trochę bardziej odjechany.

0:02:01.612,0:02:03.638
Nie powiem, który.

0:02:03.638,0:02:05.353
Już się rozgrzaliśmy.

0:02:05.353,0:02:08.569
Zrobię wam teraz psychoanalizę [br]za pomocą słynnego testu Rorschacha.

0:02:08.569,0:02:12.122
Widzicie pewnie dwa misie, [br]dwoje ludzi lub coś takiego.

0:02:12.122,0:02:13.875
Ale co, według was, robią?

0:02:13.875,0:02:17.059
Podnieście rękę, [br]jeśli uważacie, że się witają.

0:02:17.059,0:02:18.860
Niewiele osób. W porządku.

0:02:18.860,0:02:21.477
Podnieście rękę, jeśli sądzicie, [br]że przybijają piątkę.

0:02:21.477,0:02:23.307
Dobrze. Kto myśli, że walczą?

0:02:23.307,0:02:24.562
Tylko kilka osób.

0:02:24.562,0:02:27.639
Dobrze. Ten, kto sądzi,[br]że się witają lub przybijają piątkę

0:02:27.639,0:02:29.630
ma sympatyczne usposobienie.

0:02:29.630,0:02:31.220
Kto myśli, że walczą,

0:02:31.220,0:02:33.536
jest człowiekiem bardziej agresywnym.

0:02:33.536,0:02:35.476
Albo kochasz albo walczysz.

0:02:35.476,0:02:36.763
Co powiecie o tym?

0:02:36.763,0:02:40.265
To nie jest właściwie głosowanie, [br]więc na trzy: krzyknijcie, co widzicie.

0:02:40.265,0:02:43.549
Raz, dwa, trzy. [br](Publiczność krzyczy)

0:02:43.549,0:02:45.781
Usłyszałem "chomik". [br]Kto powiedział "chomik"?

0:02:45.781,0:02:46.798
To było niepokojące.

0:02:46.798,0:02:48.411
Tamten facet powiedział "chomik".

0:02:48.411,0:02:51.599
Powinniście zobaczyć tu [br]jakieś dwunożne zwierzę

0:02:51.599,0:02:53.983
oraz jego lustrzane odbicie.

0:02:53.983,0:02:57.414
Jeśli tak nie było, [br]oznacza to trudności

0:02:57.414,0:03:01.504
w skomplikowanych sytuacjach, [br]gdy dużo się dzieje.

0:03:01.504,0:03:03.859
Tylko, że, oczywiście, [br]to wcale tego nie oznacza.

0:03:03.859,0:03:06.400
Testy Rorschacha nie są miarodajne

0:03:06.400,0:03:08.675
przy diagnozowaniu osobowości

0:03:08.675,0:03:11.136
i współcześni psycholodzy ich nie stosują.

0:03:11.136,0:03:14.135
Ostatnie badania wykazały,

0:03:14.135,0:03:17.614
że diagnozując osobowość[br]za pomocą testów Rorschacha

0:03:17.614,0:03:19.356
stwierdzono schozofrenię

0:03:19.356,0:03:24.229
u jednej szóstej [br]zupełnie zdrowych uczestników.

0:03:24.229,0:03:26.522
Jeżeli źle poszedł ci ten test,

0:03:26.522,0:03:28.736
może nie jesteś wzrokowcem.

0:03:28.736,0:03:31.105
Zróbmy więc inny szybki test.

0:03:31.105,0:03:34.883
Przez podniesienie rąk: [br]czy przy pieczeniu ciasta

0:03:34.883,0:03:37.652
wolisz używać książki [br]kucharskiej z obrazkami?

0:03:37.652,0:03:39.672
Tak, kilka osób.

0:03:39.672,0:03:42.412
Żeby ktoś mówił ci, co robić?

0:03:42.412,0:03:45.635
Czy po prostu spróbować, [br]patrząc jak wychodzi w trakcie?

0:03:45.635,0:03:46.567
Sporo osób.

0:03:46.567,0:03:48.287
Odpowiedź A oznacza,

0:03:48.287,0:03:50.459
że jesteś wzrokowcem

0:03:50.459,0:03:53.987
i uczysz się najlepiej z informacji [br]przedstawionych wizualnie.

0:03:53.987,0:03:56.569
B wybierają słuchowcy,

0:03:56.569,0:04:00.294
którzy wolą informacje dźwiękowe.

0:04:00.294,0:04:03.229
Opcja C oznacza, że jesteś kinestetykiem,

0:04:03.229,0:04:06.630
uczysz się najlepiej [br]poprzez praktyczne czynności.

0:04:06.630,0:04:08.788
Tylko, jak już zapewne zgadliście,

0:04:08.788,0:04:11.607
to wszystko jest całkowitym mitem.

0:04:11.607,0:04:15.465
Style uczenia nie są poparte [br]żadnymi naukowymi dowodami.

0:04:15.465,0:04:19.021
Podczas ściśle kontrolowanych [br]empirycznych badań,

0:04:19.021,0:04:21.362
gdy uczniowie mają się czegoś nauczyć,

0:04:21.362,0:04:23.762
fakt, czy preferują dany styl, czy nie,

0:04:23.762,0:04:27.338
nie ma żadnego wpływu [br]na ilość zapamiętanych informacji.

0:04:27.338,0:04:29.404
Jeśli pomyślicie o tym[br]chociaż przez chwilę,

0:04:29.404,0:04:31.262
to całkiem logiczne.

0:04:31.262,0:04:34.054
To logiczne, że najlepszy sposób [br]zaprezentowania materiału

0:04:34.054,0:04:37.352
zależy nie od ciebie, ale od tego, [br]czego chcesz się nauczyć.

0:04:37.357,0:04:39.479
Czy można nauczyć się prowadzić samochód

0:04:39.479,0:04:41.667
jedynie słuchając czyichś instrukcji,

0:04:41.667,0:04:43.525
a nie prowadząc samodzielnie?

0:04:43.525,0:04:45.341
Czy rozwiązałbyś układ równań,

0:04:45.341,0:04:48.097
podstawiając wszystko [br]w pamięci bez zapisywania?

0:04:48.097,0:04:50.588
Czy powtórzyłbyś materiał [br]na egzamin z architektury

0:04:50.588,0:04:53.451
przez taniec interpretacyjny, [br]jeśli jesteś kinestetykiem?

0:04:53.451,0:04:56.202
Nie. Trzeba dopasować formę prezentacji

0:04:56.202,0:04:59.977
do rodzaju materiału, [br]a nie do swoich preferencji.

0:04:59.977,0:05:02.126
Wiem, że wielu z was kończy szkołę średnią

0:05:02.126,0:05:04.628
i niedawno otrzymaliście [br]wyniki egzaminów końcowych.

0:05:04.628,0:05:06.976
Jeżeli was rozczarowały,

0:05:06.976,0:05:09.323
nie możecie obarczać winą [br]waszego stylu nauki,

0:05:09.323,0:05:12.950
ale możecie winić wasze geny.

0:05:12.950,0:05:16.635
Ostatnie badania [br]na University College London

0:05:16.635,0:05:19.189
wykazały, że za 58% różnic

0:05:19.189,0:05:22.440
między wynikami poszczególnych uczniów

0:05:22.440,0:05:24.277
odpowiedzialność ponoszą geny.

0:05:24.277,0:05:27.233
To bardzo precyzyjna liczba, prawda?

0:05:27.233,0:05:33.392
W porównaniu wpływu genów i środowiska

0:05:33.392,0:05:35.071
pomadają badania nad bliźniętami.

0:05:35.071,0:05:38.647
Bliźnięta jednojajowe wychowują się [br]w 100% identycznym środowisku

0:05:38.647,0:05:40.551
i mają w 100% identyczne geny.

0:05:40.551,0:05:43.773
Bliźnięta dwujajowe żyją [br]w 100% identycznym środowisku,

0:05:43.773,0:05:47.509
ale tak jak każde rodzeństwo [br]dzielą jedynie 50% genów.

0:05:47.509,0:05:51.507
Porównując, jak podobne są wyniki

0:05:51.507,0:05:53.628
bliźniąt jedno- oraz dwujajowych

0:05:53.628,0:05:55.364
i wykonując sprytne obliczenia,

0:05:55.364,0:05:58.995
możemy zrozumieć, [br]na ile przy sukcesach szkolnych

0:05:58.995,0:06:01.401
liczy się środowisko, [br]a ile zawdzięczamy genom.

0:06:01.401,0:06:05.178
Okazuje się, że wpływ genów wynosi 58%.

0:06:05.178,0:06:08.941
Nie chodzi tu o podważanie wartości [br]pracy ucznia i nauczyciela.

0:06:08.941,0:06:12.072
Jeżeli wyniki egzaminów końcowych [br]nie spełniły twoich oczekiwań,

0:06:12.072,0:06:16.578
możesz próbować zrzucić winę na rodziców, [br]a przynajmniej na ich geny.

0:06:16.578,0:06:18.266
Nie ma natomiast znaczenia,

0:06:18.266,0:06:21.068
czy masz bardziej rozwiniętą [br]prawą czy lewą półkulę mózgu.

0:06:21.068,0:06:22.879
To jest kolejny mit.

0:06:22.879,0:06:25.476
Mitem jest to, że lewa półkula [br]odpowiada za logikę,

0:06:25.476,0:06:27.435
dobrze radzi sobie [br]z takimi równaniami,

0:06:27.435,0:06:31.534
a prawa półkula jest bardziej kreatywna [br]i odpowiada za zdolności muzyczne.

0:06:31.534,0:06:34.465
To nieprawda, bo praktycznie [br]we wszystko, co robisz,

0:06:34.465,0:06:37.275
angażują się razem [br]prawie wszystkie części mózgu,

0:06:37.275,0:06:40.595
nawet przy codziennych czynnościach,[br]jak zwykła rozmowa.

0:06:40.595,0:06:43.938
Ten mit przetrwał pewnie dlatego,

0:06:43.938,0:06:46.180
że jest w nim ziarnko prawdy.

0:06:46.180,0:06:47.960
Powiązany z nim mit głosi,

0:06:47.960,0:06:51.073
że leworęczni są bardziej kreatywni.

0:06:51.073,0:06:54.527
Ma to sens, bo półkule mózgowe [br]kontrolują przeciwne ręce.

0:06:54.527,0:06:56.637
U leworęcznych prawa półkula mózgu

0:06:56.637,0:06:59.278
jest trochę bardziej aktywna niż lewa,

0:06:59.278,0:07:02.606
a prawa półkula ma być bardziej kreatywna.

0:07:02.606,0:07:04.643
Nie jest prawdą samo w sobie,

0:07:04.643,0:07:07.204
że leworęczni są bardziej kreatywni.

0:07:07.204,0:07:09.619
Prawdą jest, że ludzie oburęczni,

0:07:09.619,0:07:12.312
którzy używają obu rąk [br]do różnych czynności,

0:07:12.312,0:07:16.074
myślą bardziej kreatywnie niż jednoręczni.

0:07:16.074,0:07:20.346
Oburęczność wymaga [br]dużej współpracy obu półkul,

0:07:20.346,0:07:24.298
co pomaga w kreatywnym [br]elastycznym myśleniu.

0:07:24.298,0:07:26.113
Mit kreatywnej osoby leworęcznej

0:07:26.113,0:07:28.171
powstał z faktu, że oburęczność

0:07:28.171,0:07:31.298
występuje częściej u osób [br]lewo- niż praworęcznych.

0:07:31.298,0:07:34.347
Mamy więc znowu ziarnko prawdy,

0:07:34.347,0:07:36.184
ale nie jest jej wiele.

0:07:36.184,0:07:38.301
Podobny mit, o którym pewnie słyszeliście,

0:07:38.301,0:07:40.874
mówi, że wykorzystujemy tylko 10% mózgu.

0:07:40.874,0:07:42.490
To też zupełny mit.

0:07:42.490,0:07:45.339
Niemal wszystko co robimy, [br]najbardziej codzienne czynności,

0:07:45.339,0:07:48.142
angażują prawie cały nasz mózg.

0:07:48.142,0:07:50.693
Natomiast rzeczywiście większość z nas

0:07:50.693,0:07:55.273
nie wykorzystuje możliwości mózgu [br]do maksimum.

0:07:55.273,0:07:58.239
Co pomoże pobudzić mózg?

0:07:58.239,0:08:00.377
Może powinniśmy posłuchać Mozarta.

0:08:00.377,0:08:03.095
Słyszeliście o efekcie Mozarta?

0:08:03.095,0:08:06.052
Słuchanie Mozarta ma ci dodać inteligencji

0:08:06.052,0:08:08.681
i poprawić wyniki na testach I.Q.

0:08:08.681,0:08:10.326
Co interesujące

0:08:10.326,0:08:13.767
w tym micie jest ziarno prawdy.

0:08:13.767,0:08:15.541
Badanie wykazało,

0:08:15.541,0:08:19.322
że uczestnicy słuchający[br]przez kilka minut muzyki Mozarta,

0:08:19.322,0:08:21.621
uzyskali lepsze wyniki na testach IQ

0:08:21.621,0:08:25.034
niż ci, którzy siedzieli w ciszy.

0:08:25.034,0:08:28.758
Jednak do kolejnego badania wybrano [br]osoby lubiące muzykę Mozarta,

0:08:28.758,0:08:32.637
oraz grupę fanów [br]powieści grozy Stephena Kinga.

0:08:32.637,0:08:36.771
Puszczano im muzykę lub powieści.

0:08:36.771,0:08:39.279
U osób, które wolały [br]muzykę Mozarta od powieści,

0:08:39.279,0:08:42.010
IQ pobudzane było przez muzykę,

0:08:42.010,0:08:44.848
a osobom preferującym powieści

0:08:44.848,0:08:47.955
bardziej pomagało słuchanie [br]twórczości Stephena Kinga

0:08:47.955,0:08:49.170
niż muzyki Mozarta.

0:08:49.170,0:08:51.933
Wynika z tego,[br]że słuchanie tego, co lubisz,

0:08:51.933,0:08:55.184
ożywia cię i pobudza czasowo IQ

0:08:55.184,0:08:57.111
w wąskim zakresie zadań.

0:08:57.111,0:08:59.479
Nie oznacza to, że słuchanie Mozarta

0:08:59.479,0:09:01.104
lub powieści Stephena Kinga

0:09:01.104,0:09:05.306
na dłuższą metę zwiększy ci inteligencję.

0:09:05.306,0:09:07.466
Inna wersja mitu Mozarta mówi,

0:09:07.466,0:09:12.834
że jego muzyka poprawia też zdrowie.

0:09:12.834,0:09:14.822
Niezbyt się to sprawdziło u osoby,

0:09:14.822,0:09:17.451
która słuchała tej muzyki [br]niemal codziennie,

0:09:17.451,0:09:19.169
czyli samego Mozarta,

0:09:19.169,0:09:22.149
który cierpiał na rzeżączkę, [br]czarną ospę, zapalenie stawów

0:09:22.149,0:09:26.663
oraz, co, jak wielu sądzi, [br]w końcu go zabiło - kiłę.

0:09:26.673,0:09:30.035
Być może powinien być ostrożniejszy

0:09:30.035,0:09:32.613
przy doborze partnerek seksualnych.

0:09:32.613,0:09:34.772
Ale jak wybieramy partnera?

0:09:34.772,0:09:39.798
Mitem rozprzestrzenianym [br]czasem przez socjologów

0:09:39.798,0:09:43.421
jest to, że nasze preferencje [br]są produktem kultury

0:09:43.421,0:09:45.352
i zależą od kultury.

0:09:45.352,0:09:47.496
Jednak dane tego nie potwierdzają.

0:09:47.496,0:09:51.541
W słynnym badaniu zapytano ludzi[br]z 32 różnych kultur

0:09:51.541,0:09:53.117
od Amerykanów po Zulusów,

0:09:53.117,0:09:55.483
czego szukają w partnerze.

0:09:55.483,0:09:57.852
W każdej kulturze

0:09:57.852,0:10:01.567
mężczyźni przykładali większą wagę [br]do fizycznej atrakcyjności

0:10:01.567,0:10:02.867
niż kobiety.

0:10:02.867,0:10:04.608
Również w każdej kulturze

0:10:04.608,0:10:09.222
kobiety bardziej niż mężczyźni [br]zwracały uwagę na ambicję i zarobki.

0:10:09.222,0:10:10.605
W każdej kulturze

0:10:10.605,0:10:13.130
mężczyźni woleli [br]kobiety młodsze od siebie,

0:10:13.130,0:10:15.939
średnio chyba o 2,66 roku,

0:10:15.939,0:10:17.588
i również w każdej kulturze

0:10:17.588,0:10:20.188
kobiety preferowały [br]starszych od siebie mężczyzn,

0:10:20.188,0:10:22.998
średnio o 3,42 roku,

0:10:22.998,0:10:26.713
Stąd popularność starszych kochanków.

0:10:26.713,0:10:29.290
Przejdźmy od zdobywania partnera

0:10:29.290,0:10:33.212
do zdobywania punktów w koszykówce, [br]piłce nożnej lub w innym sporcie.

0:10:33.212,0:10:37.353
Mitem jest "gorąca ręka", [br]jak mówią Amerykanie,

0:10:37.353,0:10:39.553
lub inaczej "dobra passa",

0:10:39.553,0:10:42.393
kiedy po prostu nie można spudłować.

0:10:42.393,0:10:47.897
Tak naprawdę statystyczna zależność [br]między trafieniami i pudłami

0:10:47.897,0:10:50.004
okazuje się prawie zawsze losowa.

0:10:50.004,0:10:52.579
Mózg tworzy wzory na podstawie [br]przypadkowych zdarzeń.

0:10:52.579,0:10:53.936
Przy rzucaniu monetą

0:10:53.936,0:10:57.572
trafią się gdzieś pasma orłów i reszek.

0:10:57.572,0:11:00.683
Ponieważ mózg lubi widzieć wzorce [br]tam, gdzie ich nie ma,

0:11:00.683,0:11:03.284
przypisujemy tym powtórkom znaczenie

0:11:03.284,0:11:05.591
i mówimy : "Tak, on dziś jest w formie",

0:11:05.591,0:11:07.901
gdy tak naprawdę [br]otrzymalibyśmy ten sam wzorzec,

0:11:07.901,0:11:10.546
trafiając i pudłując przypadkowo.

0:11:11.406,0:11:14.872
Wyjątkiem są tu rzuty karne.

0:11:14.872,0:11:17.957
Ostatnie badania nad seriami [br]rzutów karnych w piłce nożnej

0:11:17.957,0:11:19.977
pokazały, że reprezentanci krajów

0:11:19.977,0:11:22.601
o bardzo złych wynikach w rzutach karnych,

0:11:22.601,0:11:24.784
jak, na przykład, Anglia,

0:11:24.784,0:11:28.545
strzelają szybciej niż zawodnicy [br]krajów o lepszych wynikach.

0:11:28.545,0:11:31.865
Pewnie dlatego częściej pudłują.

0:11:31.865,0:11:33.560
To rodzi pytanie,

0:11:33.560,0:11:36.949
czy możemy jakoś poprawić ich wyniki.

0:11:36.949,0:11:38.947
Można wprowadzić kary za pudłowanie

0:11:38.947,0:11:42.366
i obserwować rezultat.

0:11:42.366,0:11:45.998
To właśnie wpływ kary na naukę

0:11:45.998,0:11:48.204
miał być rzekomo testowany

0:11:48.204,0:11:50.516
przez uczestników eksperymentu Milgrama,

0:11:50.516,0:11:53.744
o którym musieliście słyszeć, [br]jeśli studiujecie psychologię.

0:11:53.744,0:11:56.566
Uczestnicy byli przekonani,

0:11:56.566,0:11:59.867
że zadają śmiertelne [br]elektrowstrząsy współuczestnikowi,

0:11:59.867,0:12:01.888
gdy źle odpowiedział na pytanie,

0:12:01.888,0:12:04.697
tylko dlatego, że ktoś [br]w białym kitlu im kazał.

0:12:04.697,0:12:07.112
Ta historia to mit z trzech powodów.

0:12:07.112,0:12:09.015
Po pierwsze i najważniejsze,

0:12:09.015,0:12:12.748
fartuch nie był biały, tylko szary.

0:12:12.748,0:12:16.423
Po drugie, przed badaniem [br]poinformowano uczestników,

0:12:16.423,0:12:18.930
i przypominano im, gdy się niepokoili,

0:12:18.930,0:12:21.763
że chociaż wstrząsy były bolesne, [br]to nie były śmiertelne

0:12:21.763,0:12:24.285
i nie powodowały żadnej trwałej szkody.

0:12:24.285,0:12:26.825
Po trzecie, uczestnicy [br]nie zadawali elektrowstrząsów

0:12:26.825,0:12:29.473
tylko dlatego, że ktoś w fartuchu [br]kazał im to zrobić.

0:12:29.473,0:12:31.515
Gdy rozmawiano z uczestnikami po badaniu,

0:12:31.515,0:12:34.023
wszyscy twierdzili, [br]że byli w pełni przekonani,

0:12:34.023,0:12:37.807
że badanie o wpływie kary na naukę [br]służyło ważnym celom naukowym

0:12:37.807,0:12:40.326
i przyniesie nauce trwałe korzyści,

0:12:40.326,0:12:42.655
przy których chwilowy,

0:12:42.655,0:12:46.114
niezagrażający życiu dyskomfort [br]uczestników ma mniejsze znaczenie.

0:12:47.025,0:12:49.603
Dobrze, mówię już od około 12 minut,

0:12:49.603,0:12:52.059
a wy pewnie, słuchając mnie,

0:12:52.059,0:12:54.509
analizujecie mój styl [br]wysławiania się i mowę ciała

0:12:54.509,0:12:57.381
by wydedukować, [br]czy trzeba przykładać wagę

0:12:57.381,0:12:58.553
do tego, co mówię,

0:12:58.553,0:13:00.577
czy mówię prawdę, czy kłamię.

0:13:00.577,0:13:02.759
Jeśli tak jest, poniesiecie porażkę,

0:13:02.759,0:13:05.104
bo chociaż sądzimy, [br]że można rozpoznać kłamcę

0:13:05.104,0:13:07.197
po mowie ciała i sposobie mówienia,

0:13:07.197,0:13:09.760
setki testów psychologicznych wykazały,

0:13:09.760,0:13:12.561
że w przypadku wszystkich, [br]nawet policjantów i detektywów,

0:13:12.561,0:13:16.061
wykrywanie kłamstw na podstawie [br]mowy ciała i sposobu mówienia

0:13:16.061,0:13:17.642
to po prostu zgadywanie.

0:13:17.642,0:13:19.686
Istnieje jednak jeden wyjątek:

0:13:19.686,0:13:21.938
apele rodziny do zaginionych krewnych.

0:13:21.938,0:13:24.923
Jest łatwo przewidzieć, [br]kiedy ci ludzie zaginęli,

0:13:24.923,0:13:28.254
a kiedy apelujący sami [br]zamordowali swoich krewnych.

0:13:28.254,0:13:31.769
Fałszywi apelujący częściej kręcą głową, [br]patrzą w inną stronę,

0:13:31.769,0:13:33.483
popełniają błędy w wypowiedzi.

0:13:33.483,0:13:35.498
Ci szczerzy często wyrażają nadzieję,

0:13:35.498,0:13:37.843
że dana osoba bezpiecznie wróci do domu

0:13:37.843,0:13:39.584
i unikają brutalnego języka.

0:13:39.584,0:13:44.187
Na przykład, powiedzą raczej[br]"zaginiony" niż "zabity".

0:13:44.187,0:13:46.844
Powoli czas kończyć.

0:13:46.844,0:13:50.052
Przedstawię wam w 30 sekund

0:13:50.052,0:13:53.423
ogólny mit psychologii.

0:13:53.423,0:13:57.720
Mitem jest to, że psychologia [br]to zbiór interesujących teorii,

0:13:57.720,0:14:01.141
z których każda jest przydatna[br]i do czegoś służy.

0:14:01.141,0:14:03.740
Mam nadzieję, że udało mi się [br]w ciągu ostatnich minut,

0:14:03.740,0:14:05.325
pokazać wam, że to nieprawda.

0:14:05.325,0:14:08.584
Należy oceniać teorie psychologiczne

0:14:08.584,0:14:10.468
sprawdzając ich założenia.

0:14:10.468,0:14:13.289
To, że słuchanie Mozarta [br]zwiększa inteligencję,

0:14:13.289,0:14:18.056
to, że uczysz się najlepiej [br]wykorzystując ulubiony sposób nauki

0:14:18.056,0:14:21.521
i każde inne założenie można testować.

0:14:21.521,0:14:23.306
Postęp możemy osiągnąć jedynie

0:14:23.306,0:14:25.426
porównując te założenia z danymi

0:14:25.426,0:14:27.755
uzyskanymi w ściśle [br]kontrolowanych badaniach.

0:14:27.755,0:14:30.889
Tylko w ten sposób możemy odkryć,

0:14:30.889,0:14:33.513
które z tych teorii mają dobre podstawy,

0:14:33.513,0:14:36.903
a które, jak te wszystkie, [br]o których dziś mówiłem, są mitami.

0:14:36.903,0:14:38.412
Dziękuję.

0:14:38.412,0:14:41.872
(Brawa)