0:00:00.620,0:00:03.000
Gewoonlijk overkomt het mij,[br]zo'n carrièrecrisis,

0:00:03.000,0:00:05.320
best vaak eigenlijk, op zondagavond,

0:00:05.320,0:00:07.390
als het net donker begint te worden,

0:00:07.390,0:00:10.190
en de kloof tussen mijn verwachtingen

0:00:10.190,0:00:13.760
en de werkelijkheid zo pijnlijk groot is,

0:00:13.760,0:00:17.000
dat ik uiteindelijk mezelf[br]in slaap lig te huilen.

0:00:17.000,0:00:19.000
Ik vertel dit allemaal omdat

0:00:19.000,0:00:22.000
dit niet zomaar iets is[br]waar ik alleen mee zit.

0:00:22.000,0:00:24.000
Misschien denkt u er anders over,

0:00:24.000,0:00:26.000
maar ik denk dat wij[br]tegenwoordig regelmatig

0:00:26.000,0:00:28.000
last hebben van een carrièrecrisis,

0:00:28.000,0:00:30.000
van momenten waarop onze zekerheden

0:00:30.000,0:00:32.000
over ons leven, ons werk

0:00:32.000,0:00:35.500
botsen met een bedreigende werkelijkheid.

0:00:35.500,0:00:39.520
Misschien is het nu wel makkelijker[br]dan ooit een goede boterham te verdienen.

0:00:39.520,0:00:42.000
Maar waarschijnlijk[br]was het nooit zo moeilijk

0:00:42.000,0:00:45.000
om kalm te blijven,[br]en vrij van carrièreangst.

0:00:45.000,0:00:47.000
Ik zou nu graag willen kijken

0:00:47.000,0:00:49.000
naar enkele van de redenen waarom

0:00:49.000,0:00:52.000
we dit gevoel van angst[br]over ons werk hebben.

0:00:52.000,0:00:54.550
En of we misschien[br]slachtoffer zijn van een carrièrecrisis,

0:00:54.550,0:00:57.820
wanneer we onszelf[br]zachtjes in slaap huilen.

0:00:57.820,0:01:01.000
Een van de redenen[br]waarom we hieraan lijden

0:01:01.000,0:01:03.530
is omdat we omringd worden door snobs.

0:01:03.530,0:01:05.740
Nu heb ik slecht nieuws,

0:01:05.740,0:01:08.450
vooral voor onze gasten[br]uit het buitenland.

0:01:08.450,0:01:10.340
Snobisme kent één groot probleem.

0:01:10.340,0:01:12.510
Soms denken mensen[br]die hier niet vandaan komen

0:01:12.510,0:01:15.020
dat snobisme een typisch[br]Brits verschijnsel is,

0:01:15.020,0:01:17.680
met onze fixatie op landhuizen en titels.

0:01:17.680,0:01:19.410
Helaas klopt dat niet.

0:01:19.410,0:01:21.290
Snobisme komt overal ter wereld voor.

0:01:21.290,0:01:23.990
Wij zijn een mondiale organisatie.[br]Dit is een mondiaal fenomeen.

0:01:23.990,0:01:26.000
Het is ... Wat is een snob?

0:01:26.000,0:01:29.000
Een snob is iemand die op basis[br]van een klein stukje van jou

0:01:29.000,0:01:32.200
een totaal beeld vormt van wie je bent.

0:01:32.200,0:01:33.650
Dat is snobisme.

0:01:33.650,0:01:36.000
En het heersende type snobisme

0:01:36.000,0:01:38.130
is momenteel carrièresnobisme.

0:01:38.130,0:01:40.210
Je herkent het meteen op feestjes

0:01:40.210,0:01:43.190
wanneer je die bekende vraag[br]krijgt die zo kenmerkend is

0:01:43.190,0:01:45.850
voor de vroege 21e eeuw: "Wat doe je?"

0:01:45.850,0:01:47.610
En hoe je die vraag beantwoordt,

0:01:47.610,0:01:50.000
bepaalt of mensen[br]enorm verheugd zijn je te zien,

0:01:50.000,0:01:52.200
of op hun horloge kijken[br]en zich excuseren.

0:01:52.200,0:01:53.200
(Gelach)

0:01:53.200,0:01:56.000
Goed, het tegendeel[br]van een snob is je moeder.

0:01:56.000,0:01:58.000
(Gelach)

0:01:58.000,0:02:01.000
Niet zozeer uw moeder of de mijne,

0:02:01.000,0:02:03.000
maar de ideale moeder zogezegd.

0:02:03.000,0:02:05.000
Iemand die niet geeft[br]om wat je bereikt hebt.

0:02:05.000,0:02:07.000
Maar helaas zijn de meeste[br]mensen niet onze moeder.

0:02:07.000,0:02:10.000
Veel mensen koppelen de hoeveelheid tijd,

0:02:10.000,0:02:12.000
en liefde, niet in de zin[br]van romantische liefde,

0:02:12.000,0:02:14.000
al zou dat wel wat zijn,

0:02:14.000,0:02:16.180
maar liefde in het algemeen, en respect

0:02:16.180,0:02:18.650
die ze ons willen geven, direct aan

0:02:18.650,0:02:20.650
onze positie op de sociale ladder.

0:02:20.650,0:02:24.000
En dat verklaart grotendeels[br]waarom we zoveel om onze carrière geven.

0:02:24.000,0:02:27.590
En we zoveel waarde[br]zijn gaan hechten aan materiële zaken.

0:02:27.590,0:02:31.000
Vaak wordt gezegd[br]dat dit een materialistisch tijdperk is,

0:02:31.000,0:02:33.000
en dat we allemaal hebzuchtig zijn.

0:02:33.000,0:02:35.000
We zijn echter[br]niet zozeer materialistisch,

0:02:35.000,0:02:37.000
we leven gewoon in een maatschappij

0:02:37.000,0:02:39.490
die een bepaalde[br]emotionele beloning koppelt

0:02:39.490,0:02:42.000
aan de verwerving van materiële zaken.

0:02:42.000,0:02:44.740
We willen niet de spullen[br]maar de beloning.

0:02:44.740,0:02:47.000
Zo kunnen we luxeartikelen ook bekijken.

0:02:47.000,0:02:49.000
Als u straks iemand[br]in een Ferrari ziet rondrijden,

0:02:49.000,0:02:51.000
denk dan niet:[br]"Daar gaat een hebberig iemand",

0:02:51.000,0:02:54.270
maar: "Dat is iemand die heel[br]kwetsbaar is en liefde nodig heeft."

0:02:54.270,0:02:57.670
Met andere woorden -- (Gelach)

0:02:57.670,0:03:00.860
voel medeleven in plaats van minachting.

0:03:00.860,0:03:02.650
Er zijn nog andere redenen --

0:03:02.650,0:03:03.970
(Gelach)

0:03:03.970,0:03:07.080
Er zijn redenen waarom het nu[br]misschien moeilijker is dan ooit,

0:03:07.080,0:03:08.140
om kalm te blijven.

0:03:08.140,0:03:11.450
Eén reden -- paradoxaal genoeg[br]gekoppeld aan iets prettigs --

0:03:11.450,0:03:13.740
is de hoop die we hebben[br]voor onze carrière.

0:03:13.740,0:03:16.000
Nooit waren verwachtingen zo hooggespannen

0:03:16.000,0:03:18.680
over wat mensen[br]tijdens hun leven kunnen bereiken.

0:03:18.680,0:03:22.000
Overal krijgen we te horen[br]dat iedereen alles kan bereiken.

0:03:22.000,0:03:24.000
We schaften de klassenmaatschappij af.

0:03:24.000,0:03:26.000
In ons stelsel kan iedereen opklimmen

0:03:26.000,0:03:28.000
naar elke gewenste positie.

0:03:28.000,0:03:30.000
Dat is een mooie gedachte.

0:03:30.000,0:03:33.830
Daarbij hoort de idee van gelijkheid:[br]in wezen zijn we allen gelijk.

0:03:33.830,0:03:36.310
Er zijn geen scherp afgebakende

0:03:36.310,0:03:38.000
hiërarchieën meer.

0:03:38.000,0:03:40.160
Hierin schuilt één groot probleem.

0:03:40.160,0:03:42.000
En dat probleem heet afgunst.

0:03:42.000,0:03:44.600
Afgunst, er rust een groot taboe op.

0:03:44.600,0:03:48.320
Maar het is wel dé overheersende emotie[br]in de moderne samenleving.

0:03:48.320,0:03:52.000
En afgunst is gekoppeld[br]aan de idee van gelijkheid. Dat zit zo:

0:03:52.000,0:03:55.570
Het zou heel ongebruikelijk zijn[br]als iemand hier, of een van onze kijkers,

0:03:55.570,0:03:57.540
jaloers zou zijn op de koningin.

0:03:57.540,0:04:00.290
Ook al is ze veel rijker dan u,

0:04:00.290,0:04:02.700
en heeft ze een heel groot huis.

0:04:02.700,0:04:07.000
We zijn niet jaloers op haar[br]omdat ze te eigenaardig is.

0:04:07.000,0:04:09.000
Ze is gewoon te vreemd.

0:04:09.000,0:04:11.460
We begrijpen haar niet. Ze praat gek.

0:04:11.460,0:04:12.490
Ze is raar.

0:04:12.490,0:04:14.000
Dus we snappen haar niet.

0:04:14.000,0:04:17.000
En als je iemand niet snapt,[br]voel je ook geen afgunst.

0:04:17.000,0:04:20.000
Hoe meer twee mensen op elkaar lijken,[br]qua leeftijd, achtergrond,

0:04:20.000,0:04:23.480
hoe meer zij zich in elkaar herkennen,[br]hoe groter de kans op afgunst is.

0:04:23.480,0:04:26.210
Ga daarom trouwens ook[br]nooit naar een schoolreünie.

0:04:26.210,0:04:28.710
We identificeren ons met niemand zo sterk

0:04:28.710,0:04:30.700
als met onze oude klasgenoten.

0:04:30.700,0:04:32.710
Maar het probleem is dat onze maatschappij

0:04:32.710,0:04:34.890
de hele wereld verandert in een school.

0:04:34.890,0:04:36.830
Iedereen draagt jeans en is hetzelfde.

0:04:36.830,0:04:38.000
Maar toch ook weer niet.

0:04:38.000,0:04:41.300
Naast het gevoel van gelijkheid[br]bestaan dus ook enorme verschillen.

0:04:41.300,0:04:43.630
Dat levert een zeer gespannen situatie op.

0:04:43.630,0:04:45.640
Tegenwoordig is het[br]net zo onwaarschijnlijk

0:04:45.640,0:04:48.000
om even rijk en beroemd[br]te worden als Bill Gates,

0:04:48.000,0:04:50.000
als het in de 17e eeuw was

0:04:50.000,0:04:52.770
om toe te treden tot de Franse adel.

0:04:52.770,0:04:55.000
Maar het voelt niet zo.

0:04:55.000,0:04:58.000
Tijdschriften en andere media[br]geven ons het gevoel

0:04:58.000,0:05:01.310
dat als we maar energie hebben,[br]wat handige technische ideeën,

0:05:01.310,0:05:05.000
en een garage, wij óók[br]iets groots kunnen beginnen.

0:05:05.000,0:05:06.000
(Gelach)

0:05:06.000,0:05:09.120
En de gevolgen hiervan[br]zijn te vinden in de boekwinkel.

0:05:09.120,0:05:12.000
Als u daar bij de zelfhulpafdeling kijkt,

0:05:12.000,0:05:13.670
wat ik soms doe,

0:05:13.670,0:05:16.310
als je de recente[br]zelfhulpboeken analyseert,

0:05:16.310,0:05:18.270
zijn er in wezen twee soorten.

0:05:18.270,0:05:21.210
De eerste zegt:[br]"Je kunt het! Alles is mogelijk!"

0:05:21.210,0:05:24.000
En de andere soort vertelt[br]hoe we moeten omgaan

0:05:24.000,0:05:27.000
met wat we een 'lage eigendunk' noemen,

0:05:27.000,0:05:29.270
of 'een negatief zelfbeeld'.

0:05:29.270,0:05:31.000
Er is een wezenlijk verband

0:05:31.000,0:05:35.000
tussen een samenleving die mensen[br]voorhoudt dat ze alles kunnen,

0:05:35.000,0:05:37.000
en het hebben van een negatief zelfbeeld.

0:05:37.000,0:05:39.320
Dat is een andere manier[br]waarop iets positiefs

0:05:39.320,0:05:41.000
een lelijk bijeffect kan hebben.

0:05:41.000,0:05:44.370
Er is nog een reden[br]waarom we ons angstiger voelen

0:05:44.370,0:05:48.000
over onze carrière en onze status[br]in de wereld, dan ooit te voren.

0:05:48.000,0:05:50.000
En die is ook weer[br]gekoppeld aan iets prettigs.

0:05:50.000,0:05:52.620
Namelijk: meritocratie.

0:05:52.620,0:05:55.000
Iedereen, politici links en rechts,

0:05:55.000,0:05:57.420
is het erover eens[br]dat meritocratie mooi is

0:05:57.420,0:06:01.180
en we moeten streven naar[br]een echte meritocratische samenleving.

0:06:02.240,0:06:05.000
Maar wat is een[br]meritocratische samenleving?

0:06:05.000,0:06:07.070
Dat is een maatschappij waarin je,

0:06:07.070,0:06:10.500
met voldoende talent en energie[br]en vaardigheden, de top zult bereiken.

0:06:10.500,0:06:11.660
Niets houdt je tegen.

0:06:11.660,0:06:14.000
Het is een prachtidee. Het probleem is

0:06:14.000,0:06:16.130
dat als je echt in een samenleving gelooft

0:06:16.130,0:06:19.090
waar degenen die de top verdienen,[br]de top ook bereiken,

0:06:19.090,0:06:21.660
je dus ook, en op[br]een veel kwalijker manier,

0:06:21.660,0:06:25.390
in een samenleving gelooft[br]waar degenen die de goot verdienen,

0:06:25.390,0:06:28.000
ook in de goot belanden, en daar blijven.

0:06:28.000,0:06:31.000
Met andere woorden:[br]je positie in het leven is ineens

0:06:31.000,0:06:33.000
niet meer toevallig, maar verdiend.

0:06:33.000,0:06:35.720
En dat maakt mislukken[br]nog veel verpletterender.

0:06:35.720,0:06:38.300
Wanneer je in de middeleeuwen,[br]in Engeland,

0:06:38.300,0:06:40.000
een heel arm iemand zag,

0:06:40.000,0:06:43.000
werd die persoon 'onfortuinlijk' genoemd.

0:06:43.000,0:06:47.000
Iemand die letterlijk niet was gezegend[br]door het fortuin, een onfortuinlijke.

0:06:47.000,0:06:49.090
Vandaag de dag, en vooral in Amerika,

0:06:49.090,0:06:51.000
wordt iemand onderaan de ladder

0:06:51.000,0:06:53.970
onvriendelijk aangeduid[br]als een 'loser', een verliezer.

0:06:53.970,0:06:57.420
Er is een wezenlijk verschil tussen[br]een onfortuinlijke en een verliezer.

0:06:57.420,0:07:00.000
Dat illustreert 400 jaar[br]evolutie in de samenleving

0:07:00.000,0:07:03.150
en ons geloof in wie er[br]verantwoordelijk is voor ons leven.

0:07:03.150,0:07:06.170
Niet langer de goden, maar wij.[br]Wij hebben het heft in handen.

0:07:06.170,0:07:08.280
Dat is fantastisch[br]als het goed met je gaat,

0:07:08.280,0:07:10.060
maar vernietigend als dat niet zo is.

0:07:10.060,0:07:12.890
In het slechtste geval[br]leidt dat volgens sociologen

0:07:12.890,0:07:16.340
als Emil Durkheim[br]tot hogere zelfmoordcijfers.

0:07:16.340,0:07:19.720
Zelfmoord komt vaker voor[br]in ontwikkelde, individualistische landen

0:07:19.720,0:07:21.580
dan in andere delen van de wereld.

0:07:21.580,0:07:23.490
Een van de redenen[br]daarvoor is dat mensen

0:07:23.490,0:07:26.150
alles wat er met hen gebeurt,[br]heel persoonlijk opvatten.

0:07:26.150,0:07:30.000
Zij zijn eigenaar van hun eigen succes,[br]maar ook van hun eigen falen.

0:07:30.000,0:07:31.770
Is er nog ontsnapping mogelijk

0:07:31.770,0:07:33.730
aan die druk die ik zojuist schetste?

0:07:33.730,0:07:36.270
Ik denk van wel. Laten we het eens bekijken.

0:07:36.270,0:07:38.000
Neem nu de meritocratie.

0:07:38.000,0:07:41.000
Het idee dat iedereen[br]krijgt wat hem toekomt.

0:07:41.000,0:07:43.720
Volgens mij een idioot idee,[br]volslagen idioot.

0:07:43.720,0:07:45.840
Ik steun elke linkse of rechtse politicus

0:07:45.840,0:07:48.450
met enigszins acceptabele[br]meritocratische denkbeelden.

0:07:48.450,0:07:50.000
In die zin ben ik meritocraat.

0:07:50.000,0:07:52.550
Maar het is gekkenwerk[br]om te denken dat we ooit

0:07:52.550,0:07:56.000
een werkelijke meritocratie[br]zullen bereiken. Een onmogelijke droom.

0:07:56.000,0:07:58.000
De gedachte een samenleving te creëren

0:07:58.000,0:08:00.000
waar letterlijk iedereen punten krijgt,

0:08:00.000,0:08:02.000
de goeden bovenaan[br]en de slechten onderaan,

0:08:02.000,0:08:04.500
en dat dit naar behoren werkt,[br]dat is onmogelijk.

0:08:04.500,0:08:06.500
Er zijn gewoon te veel onzekere factoren.

0:08:06.500,0:08:08.110
Ongelukken, hoe je geboren wordt,

0:08:08.110,0:08:11.000
er kan iets op je hoofd vallen,[br]ziekte, enzovoort.

0:08:11.000,0:08:14.820
We kunnen nooit iedereen op waarde schatten.

0:08:14.830,0:08:18.220
Een prachtig citaat van Augustinus[br]uit "De Stad van God"

0:08:18.220,0:08:22.320
luidt dat het een zonde is[br]iemand te beoordelen op zijn ambt.

0:08:22.320,0:08:23.690
Met andere woorden:

0:08:23.690,0:08:26.350
het is een zonde je een beeld[br]te vormen van iemand

0:08:26.350,0:08:28.000
op grond van zijn visitekaartje.

0:08:28.000,0:08:30.000
Het is niet de positie die telt.

0:08:30.000,0:08:31.470
En volgens Augustinus

0:08:31.470,0:08:34.000
kan alleen God[br]iedereen op zijn plaats zetten.

0:08:34.000,0:08:36.000
En dat gebeurt op de Dag des Oordeels

0:08:36.000,0:08:38.000
met engelen en trompetten[br]en de hemel die opensplijt.

0:08:38.000,0:08:41.000
Krankzinnig idee[br]voor een vrijdenker zoals ik.

0:08:41.000,0:08:43.880
Toch schuilt er iets[br]heel waardevols in dat idee.

0:08:43.880,0:08:46.690
Het betekent: oordeel niet te snel.

0:08:46.690,0:08:49.790
Je kunt iemands[br]werkelijke waarde niet weten.

0:08:49.790,0:08:52.190
Dat is een deel van iemand[br]dat wij niet kennen.

0:08:52.190,0:08:54.670
En we moeten niet doen[br]alsof dat wel zo is.

0:08:55.070,0:08:58.000
Er is nog iets anders dat soelaas biedt.

0:08:58.000,0:09:00.390
Wanneer we denken[br]aan mislukkingen in het leven,

0:09:00.390,0:09:03.000
zijn we hier niet zozeer[br]bang voor vanwege

0:09:03.000,0:09:05.000
het verlies van inkomen of status.

0:09:05.000,0:09:09.000
We vrezen het oordeel[br]en de spot van anderen. En terecht.

0:09:09.000,0:09:11.420
Weet u, de belangrijkste bron voor spot

0:09:11.420,0:09:13.000
is vandaag de dag de krant.

0:09:13.000,0:09:15.370
Je kunt de krant niet openslaan[br]of hij staat vol met mensen

0:09:15.370,0:09:17.370
die er een zooitje van hebben gemaakt.

0:09:17.370,0:09:20.140
Met de foute persoon naar bed geweest,[br]fout spul geslikt.

0:09:20.140,0:09:22.160
Een foute wet aangenomen of wat dan ook.

0:09:22.160,0:09:24.520
En nu zijn zij een bron van spot.

0:09:24.520,0:09:28.000
Dus ze zijn mislukt.[br]En worden 'losers' genoemd.

0:09:28.000,0:09:30.000
Maar is er dan geen alternatief?

0:09:30.000,0:09:32.520
De westerse traditie[br]kent een prachtig alternatief.

0:09:32.520,0:09:33.970
Dat is de tragedie.

0:09:34.240,0:09:37.440
Het treurspel uit de theaters[br]van de oude Grieken

0:09:37.440,0:09:39.130
in de vijfde eeuw voor Christus,

0:09:39.130,0:09:43.140
was een kunstvorm gewijd[br]aan het falen van mensen.

0:09:43.830,0:09:47.000
En hen mededogen verlenen,

0:09:47.000,0:09:50.330
wat ze in het gewone leven[br]niet zouden krijgen.

0:09:50.330,0:09:52.530
Toen ik een paar jaar geleden[br]hierover nadacht,

0:09:52.530,0:09:54.150
ging ik naar "The Sunday Sport",

0:09:54.150,0:09:57.310
een sensatiekrantje dat ik[br]niet zou aanraden te gaan lezen

0:09:57.310,0:09:59.000
als u het niet al kent.

0:09:59.000,0:10:01.000
En ik had een gesprek met hen

0:10:01.000,0:10:03.700
over enkele van de grote[br]westerse tragedies.

0:10:03.700,0:10:06.000
Ik was benieuwd hoe zij[br]de essentie zouden vatten

0:10:06.000,0:10:08.190
van bepaalde verhalen als ze als nieuws

0:10:08.190,0:10:11.000
op een zaterdagmiddag[br]bij de redactie zou binnenkomen.

0:10:11.000,0:10:14.000
Ik vertelde over Othello.[br]Kenden ze niet maar ze waren geboeid.

0:10:14.000,0:10:15.000
(Gelach)

0:10:15.000,0:10:18.000
En ik vroeg hen een krantenkop voor dit verhaal te maken.

0:10:18.000,0:10:21.560
Het werd: "Immigrant doodt[br]senatorsdochter uit blinde liefde"

0:10:21.560,0:10:23.000
in chocoladeletters.

0:10:23.000,0:10:25.000
Ik vertelde ze het verhaal[br]van Madame Bovary.

0:10:25.000,0:10:27.670
Een ontdekking waarover ze[br]ook heel enthousiast waren.

0:10:27.670,0:10:32.000
Ze schreven: "Koopzieke overspelige[br]slikt rattengif na kredietfraude".

0:10:32.000,0:10:33.140
(Gelach)

0:10:33.140,0:10:34.500
En nu mijn favoriet.

0:10:34.500,0:10:37.000
Die jongens zijn toch[br]geniaal op hun manier.

0:10:37.000,0:10:39.550
Mijn favoriet is[br]"Koning Oedipus" van Sophokles.

0:10:39.550,0:10:42.000
"Verblind na sex met moeder".

0:10:42.000,0:10:45.000
(Gelach)

0:10:45.000,0:10:47.000
(Applaus)

0:10:47.000,0:10:49.840
Dus aan de ene kant van mijn spectrum

0:10:49.840,0:10:51.800
staat het boulevardblaadje.

0:10:51.800,0:10:55.190
En aan de andere kant[br]de tragedie en het treurspel.

0:10:55.190,0:10:57.000
Ik bepleit dus in feite dat we iets

0:10:57.000,0:10:59.000
zouden moeten leren van het treurspel.

0:10:59.000,0:11:02.370
Het zou idioot zijn[br]Hamlet een 'loser' te noemen.

0:11:02.370,0:11:05.000
Hij is geen 'loser',[br]ook al heeft hij verloren.

0:11:05.000,0:11:07.320
Dat is de boodschap[br]van de tragedie voor ons,

0:11:07.320,0:11:10.000
en waarom het zo ontzettend belangrijk is.

0:11:10.000,0:11:12.100
Wat er tegenwoordig ook aan de hand is,

0:11:12.100,0:11:13.810
en waarom we zo benauwd zijn,

0:11:13.810,0:11:17.000
is dat de samenleving[br]geen kern heeft die niet-menselijk is.

0:11:17.000,0:11:19.560
We zijn de eersten die in een wereld leven

0:11:19.560,0:11:22.050
waarin we niets anders[br]aanbidden dan onszelf.

0:11:22.050,0:11:24.080
We hebben een hoge dunk[br]van onszelf. Prima.

0:11:24.080,0:11:27.000
We zijn op de maan geweest,[br]hebben bijzondere dingen gedaan.

0:11:27.000,0:11:29.080
Dus zijn we geneigd onszelf te aanbidden.

0:11:29.080,0:11:30.700
Onze helden zijn menselijke helden.

0:11:30.700,0:11:32.640
Dat is nooit eerder voorgekomen.

0:11:32.640,0:11:34.970
De meeste andere samenlevingen[br]hadden als hun kern

0:11:34.970,0:11:36.670
de aanbidding voor iets bovenaards:

0:11:36.670,0:11:39.380
een god, een geest,[br]een natuurkracht, het heelal.

0:11:39.380,0:11:42.150
Wat dan ook, iets anders[br]dat wordt aanbeden.

0:11:42.150,0:11:43.600
We zijn dat verleerd.

0:11:43.600,0:11:46.320
Daarom trekt de natuur ons ook zo aan.

0:11:46.320,0:11:49.480
Niet omdat dat zo gezond is,[br]ook al wordt het vaak wel zo gebracht.

0:11:49.480,0:11:53.000
Maar omdat het een vlucht is[br]uit het menselijke mierennest.

0:11:53.000,0:11:55.260
Een vlucht voor onze eigen rivaliteit,

0:11:55.260,0:11:56.840
en onze eigen drama's.

0:11:56.840,0:11:59.410
Daarom zien we graag gletsjers en oceanen,

0:11:59.410,0:12:02.700
de aarde van buitenaf, haar begrenzingen.

0:12:02.710,0:12:07.000
We willen graag in contact zijn[br]met iets dat niet-menselijk is.

0:12:07.000,0:12:10.580
Dat is enorm belangrijk voor ons.

0:12:10.580,0:12:14.000
Ik heb het nu gehad[br]over succes en mislukken.

0:12:14.000,0:12:16.570
Een van de interessante kanten van succes

0:12:16.570,0:12:19.000
is dat we denken te weten wat het inhoudt.

0:12:19.000,0:12:21.180
Als ik zeg dat iemand achter dat scherm

0:12:21.180,0:12:24.120
heel succesvol is,[br]roept dat allerlei ideeën op.

0:12:24.120,0:12:26.420
Over hoeveel geld hij of zij heeft,

0:12:26.420,0:12:29.190
of roem die verworven is[br]op een bepaald terrein.

0:12:29.190,0:12:31.000
Mijn eigen theorie over succes,

0:12:31.000,0:12:33.500
en ik ben iemand die[br]heel graag succesvol wil zijn.

0:12:33.500,0:12:35.940
Ik denk altijd: "Hoe kan ik[br]succesvoller worden?"

0:12:35.940,0:12:38.190
Maar naarmate ik ouder word,[br]komt er meer nuance

0:12:38.190,0:12:40.250
in mijn begrip van het woord 'succes'.

0:12:40.250,0:12:42.390
Dit is een inzicht dat ik had over succes.

0:12:42.390,0:12:44.550
Je kunt niet overal succesvol in zijn.

0:12:44.550,0:12:47.000
We horen veel over[br]balans tussen werken en leven.

0:12:47.000,0:12:50.000
Onzin. Je kunt niet[br]alles hebben. Dat kan niet.

0:12:50.000,0:12:51.800
Dus elke visie op succes

0:12:51.800,0:12:54.170
moet ook erkennen wat er bij inschiet,

0:12:54.170,0:12:56.270
waar het element van verlies zit.

0:12:56.270,0:12:59.000
En wie wijs leeft, aanvaardt ook

0:12:59.000,0:13:02.000
dat er een element[br]zal zijn van niet-slagen.

0:13:02.000,0:13:04.000
En heel vaak zijn onze ideeën

0:13:04.000,0:13:06.000
over wat succesvol leven inhoudt,

0:13:06.000,0:13:09.290
niet onze eigen ideeën.

0:13:09.290,0:13:11.230
We zuigen ze op van anderen.

0:13:11.230,0:13:13.210
Voor mannen is dat meestal de vader.

0:13:13.210,0:13:15.000
En voor vrouwen de moeder.

0:13:15.000,0:13:17.850
Deze boodschap verkondigen[br]psychoanalytici al zo'n 80 jaar.

0:13:17.850,0:13:21.200
Niemand heeft nog goed geluisterd,[br]maar ik denk dat het klopt.

0:13:21.200,0:13:23.000
Ook zuigen we boodschappen op

0:13:23.000,0:13:25.000
van alles wat op tv is, van reclames

0:13:25.000,0:13:26.720
tot markering, noem maar op.

0:13:26.720,0:13:29.000
Dit zijn enorm sterke krachten,

0:13:29.000,0:13:33.000
die bepalen wat we willen[br]en hoe we onszelf zien.

0:13:33.000,0:13:36.000
Wanneer we horen dat bankier[br]een respectabel beroep is

0:13:36.000,0:13:38.000
willen we allemaal bankier worden.

0:13:38.000,0:13:41.470
Zodra het niet meer zo respectabel is,[br]zijn we niet meer geïnteresseerd.

0:13:41.470,0:13:44.000
We zijn zeer ontvankelijk.

0:13:44.000,0:13:46.320
Dus wat ik wil bepleiten is niet

0:13:46.320,0:13:48.990
dat we onze ideeën over succes opgeven.

0:13:48.990,0:13:51.190
Maar laat het onze eigen ideeën zijn.

0:13:51.190,0:13:53.130
We moeten ons concentreren[br]op onze ideeën.

0:13:53.130,0:13:56.000
Er ons ervan verzekeren[br]dat ze van ons zijn,

0:13:56.000,0:13:58.000
dat we echt de makers[br]van onze eigen ambities zijn.

0:13:58.000,0:14:00.620
Want het is erg genoeg[br]om niet te krijgen wat je wilt.

0:14:00.620,0:14:04.010
Nog erger is een idee[br]hebben van wat je wilt,

0:14:04.010,0:14:06.000
maar uiteindelijk moet ontdekken

0:14:06.000,0:14:09.000
dat je dat eigenlijk helemaal niet wilde.

0:14:09.000,0:14:10.780
Hiermee ga ik afsluiten.

0:14:11.440,0:14:13.310
Wat ik nog wil benadrukken,

0:14:13.310,0:14:15.540
is hoe dan ook: succes, ja.

0:14:15.540,0:14:18.570
Maar laten we aanvaarden[br]dat onze ideeën soms afwijken.

0:14:18.570,0:14:21.470
Laten we onze gedachten[br]over succes eens nader beschouwen.

0:14:21.470,0:14:25.590
En ervoor zorgen dat onze ideeën[br]over succes werkelijk van onszelf zijn.

0:14:25.590,0:14:26.820
Dank je wel.

0:14:26.820,0:14:30.020
(Applaus)

0:14:42.080,0:14:44.430
Chris Anderson: Dat was fascinerend.

0:14:44.430,0:14:49.690
Hoe verzoen je het idee van iemand die --

0:14:49.690,0:14:53.000
dat het slecht is[br]iemand te zien als een 'loser',

0:14:53.000,0:14:57.000
met het idee van je leven[br]in eigen hand nemen?

0:14:57.000,0:15:00.000
En dat een samenleving die dat stimuleert,

0:15:00.000,0:15:02.630
misschien niet zonder[br]winnaars en verliezers kan?

0:15:02.630,0:15:05.530
Alain de Botton: Ja, ik denk[br]dat het vooral de willekeur is

0:15:05.530,0:15:08.000
van het winnen en verliezen[br]die ik wilde benadrukken.

0:15:08.000,0:15:10.020
Want het accent ligt vandaag de dag

0:15:10.020,0:15:12.160
zozeer op de rechtvaardigheid van alles.

0:15:12.160,0:15:13.930
Daar spreken politici altijd over.

0:15:13.930,0:15:17.280
Ik geloof heilig in rechtvaardigheid,[br]maar het is gewoon onmogelijk.

0:15:17.280,0:15:19.270
Dus moeten we alles doen wat we kunnen,

0:15:19.270,0:15:21.280
alles wat we kunnen om het na te streven.

0:15:21.280,0:15:23.440
Maar uiteindelijk moeten we bedenken

0:15:23.440,0:15:26.680
dat wie we ook tegenover ons hebben,[br]wat er ook met hen is gebeurd,

0:15:26.680,0:15:29.000
er een groot element van toeval meespeelt.

0:15:29.000,0:15:31.000
En daarvoor probeer ik ruimte te scheppen.

0:15:31.000,0:15:33.000
Anders wordt het wel erg claustrofobisch.

0:15:33.000,0:15:34.830
C A: Maar geloof je dat je

0:15:34.830,0:15:37.210
jouw vriendelijkere,[br]mildere filosofie over werk

0:15:37.210,0:15:40.270
kunt combineren met[br]een succesvolle economie?

0:15:40.270,0:15:42.550
Of kan dat volgens jou niet,

0:15:42.550,0:15:45.550
maar geeft dat niet[br]en benadrukken we dat te zeer?

0:15:45.550,0:15:48.000
A B.: De nachtmerrie is de gedachte

0:15:48.000,0:15:52.000
dat mensen productiever worden[br]als je ze angst aanjaagt.

0:15:52.000,0:15:55.000
En hoe hardvochtiger de omgeving

0:15:55.000,0:15:57.000
hoe meer mensen de uitdaging aangaan.

0:15:57.000,0:16:01.000
Bedenk eens wie je als ideale vader[br]zou willen hebben.

0:16:01.000,0:16:04.000
De ideale vader is iemand[br]die streng maar zachtaardig is.

0:16:04.000,0:16:06.390
De lijn daartussen is moeilijk te trekken.

0:16:06.390,0:16:09.540
We hebben zogezegd vaderfiguren[br]nodig in onze samenleving,

0:16:09.540,0:16:12.000
om te voorkomen[br]dat we in extremen vervallen.

0:16:12.000,0:16:16.000
Dat is de autoritaire,[br]straffende figuur aan de ene kant,

0:16:16.000,0:16:20.000
En de lakse, losgeslagen optie[br]aan de andere kant.

0:16:20.000,0:16:22.000
Chris Anderson: Alain de Botton.

0:16:22.000,0:16:24.000
Alain de Botton: Dank je wel.

0:16:24.000,0:16:27.440
(Applaus)