1
00:00:00,620 --> 00:00:03,000
Gewoonlijk overkomt het mij,
zo'n carrièrecrisis,

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,320
best vaak eigenlijk, op zondagavond,

3
00:00:05,320 --> 00:00:07,390
als het net donker begint te worden,

4
00:00:07,390 --> 00:00:10,190
en de kloof tussen mijn verwachtingen

5
00:00:10,190 --> 00:00:13,760
en de werkelijkheid zo pijnlijk groot is,

6
00:00:13,760 --> 00:00:17,000
dat ik uiteindelijk mezelf
in slaap lig te huilen.

7
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
Ik vertel dit allemaal omdat

8
00:00:19,000 --> 00:00:22,000
dit niet zomaar iets is
waar ik alleen mee zit.

9
00:00:22,000 --> 00:00:24,000
Misschien denkt u er anders over,

10
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
maar ik denk dat wij
tegenwoordig regelmatig

11
00:00:26,000 --> 00:00:28,000
last hebben van een carrièrecrisis,

12
00:00:28,000 --> 00:00:30,000
van momenten waarop onze zekerheden

13
00:00:30,000 --> 00:00:32,000
over ons leven, ons werk

14
00:00:32,000 --> 00:00:35,500
botsen met een bedreigende werkelijkheid.

15
00:00:35,500 --> 00:00:39,520
Misschien is het nu wel makkelijker
dan ooit een goede boterham te verdienen.

16
00:00:39,520 --> 00:00:42,000
Maar waarschijnlijk
was het nooit zo moeilijk

17
00:00:42,000 --> 00:00:45,000
om kalm te blijven,
en vrij van carrièreangst.

18
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
Ik zou nu graag willen kijken

19
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
naar enkele van de redenen waarom

20
00:00:49,000 --> 00:00:52,000
we dit gevoel van angst
over ons werk hebben.

21
00:00:52,000 --> 00:00:54,550
En of we misschien
slachtoffer zijn van een carrièrecrisis,

22
00:00:54,550 --> 00:00:57,820
wanneer we onszelf
zachtjes in slaap huilen.

23
00:00:57,820 --> 00:01:01,000
Een van de redenen
waarom we hieraan lijden

24
00:01:01,000 --> 00:01:03,530
is omdat we omringd worden door snobs.

25
00:01:03,530 --> 00:01:05,740
Nu heb ik slecht nieuws,

26
00:01:05,740 --> 00:01:08,450
vooral voor onze gasten
uit het buitenland.

27
00:01:08,450 --> 00:01:10,340
Snobisme kent één groot probleem.

28
00:01:10,340 --> 00:01:12,510
Soms denken mensen
die hier niet vandaan komen

29
00:01:12,510 --> 00:01:15,020
dat snobisme een typisch
Brits verschijnsel is,

30
00:01:15,020 --> 00:01:17,680
met onze fixatie op landhuizen en titels.

31
00:01:17,680 --> 00:01:19,410
Helaas klopt dat niet.

32
00:01:19,410 --> 00:01:21,290
Snobisme komt overal ter wereld voor.

33
00:01:21,290 --> 00:01:23,990
Wij zijn een mondiale organisatie.
Dit is een mondiaal fenomeen.

34
00:01:23,990 --> 00:01:26,000
Het is ... Wat is een snob?

35
00:01:26,000 --> 00:01:29,000
Een snob is iemand die op basis
van een klein stukje van jou

36
00:01:29,000 --> 00:01:32,200
een totaal beeld vormt van wie je bent.

37
00:01:32,200 --> 00:01:33,650
Dat is snobisme.

38
00:01:33,650 --> 00:01:36,000
En het heersende type snobisme

39
00:01:36,000 --> 00:01:38,130
is momenteel carrièresnobisme.

40
00:01:38,130 --> 00:01:40,210
Je herkent het meteen op feestjes

41
00:01:40,210 --> 00:01:43,190
wanneer je die bekende vraag
krijgt die zo kenmerkend is

42
00:01:43,190 --> 00:01:45,850
voor de vroege 21e eeuw: "Wat doe je?"

43
00:01:45,850 --> 00:01:47,610
En hoe je die vraag beantwoordt,

44
00:01:47,610 --> 00:01:50,000
bepaalt of mensen
enorm verheugd zijn je te zien,

45
00:01:50,000 --> 00:01:52,200
of op hun horloge kijken
en zich excuseren.

46
00:01:52,200 --> 00:01:53,200
(Gelach)

47
00:01:53,200 --> 00:01:56,000
Goed, het tegendeel
van een snob is je moeder.

48
00:01:56,000 --> 00:01:58,000
(Gelach)

49
00:01:58,000 --> 00:02:01,000
Niet zozeer uw moeder of de mijne,

50
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
maar de ideale moeder zogezegd.

51
00:02:03,000 --> 00:02:05,000
Iemand die niet geeft
om wat je bereikt hebt.

52
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
Maar helaas zijn de meeste
mensen niet onze moeder.

53
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Veel mensen koppelen de hoeveelheid tijd,

54
00:02:10,000 --> 00:02:12,000
en liefde, niet in de zin
van romantische liefde,

55
00:02:12,000 --> 00:02:14,000
al zou dat wel wat zijn,

56
00:02:14,000 --> 00:02:16,180
maar liefde in het algemeen, en respect

57
00:02:16,180 --> 00:02:18,650
die ze ons willen geven, direct aan

58
00:02:18,650 --> 00:02:20,650
onze positie op de sociale ladder.

59
00:02:20,650 --> 00:02:24,000
En dat verklaart grotendeels
waarom we zoveel om onze carrière geven.

60
00:02:24,000 --> 00:02:27,590
En we zoveel waarde
zijn gaan hechten aan materiële zaken.

61
00:02:27,590 --> 00:02:31,000
Vaak wordt gezegd
dat dit een materialistisch tijdperk is,

62
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
en dat we allemaal hebzuchtig zijn.

63
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
We zijn echter
niet zozeer materialistisch,

64
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
we leven gewoon in een maatschappij

65
00:02:37,000 --> 00:02:39,490
die een bepaalde emotionele beloning koppelt

66
00:02:39,490 --> 00:02:42,000
aan de verwerving van materiële zaken.

67
00:02:42,000 --> 00:02:44,740
We willen niet de spullen
maar de beloning.

68
00:02:44,740 --> 00:02:47,000
Zo kunnen we luxeartikelen ook bekijken.

69
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
Als u straks iemand
in een Ferrari ziet rondrijden,

70
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
denk dan niet:
"Daar gaat een hebberig iemand",

71
00:02:51,000 --> 00:02:54,270
maar: "Dat is iemand die heel
kwetsbaar is en liefde nodig heeft."

72
00:02:54,270 --> 00:02:57,670
Met andere woorden -- (Gelach)

73
00:02:57,670 --> 00:03:00,860
voel medeleven in plaats van minachting.

74
00:03:00,860 --> 00:03:02,650
Er zijn nog andere redenen --

75
00:03:02,650 --> 00:03:03,970
(Gelach)

76
00:03:03,970 --> 00:03:07,080
Er zijn redenen waarom het nu
misschien moeilijker is dan ooit,

77
00:03:07,080 --> 00:03:08,140
om kalm te blijven.

78
00:03:08,140 --> 00:03:11,450
Eén reden -- paradoxaal genoeg
gekoppeld aan iets prettigs --

79
00:03:11,450 --> 00:03:13,740
is de hoop die we hebben
voor onze carrière.

80
00:03:13,740 --> 00:03:16,000
Nooit waren verwachtingen zo hooggespannen

81
00:03:16,000 --> 00:03:18,680
over wat mensen
tijdens hun leven kunnen bereiken.

82
00:03:18,680 --> 00:03:22,000
Overal krijgen we te horen
dat iedereen alles kan bereiken.

83
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
We schaften de klassenmaatschappij af.

84
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
In ons stelsel kan iedereen opklimmen

85
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
naar elke gewenste positie.

86
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
Dat is een mooie gedachte.

87
00:03:30,000 --> 00:03:33,830
Daarbij hoort de idee van gelijkheid:
in wezen zijn we allen gelijk.

88
00:03:33,830 --> 00:03:36,310
Er zijn geen scherp afgebakende

89
00:03:36,310 --> 00:03:38,000
hiërarchieën meer.

90
00:03:38,000 --> 00:03:40,160
Hierin schuilt één groot probleem.

91
00:03:40,160 --> 00:03:42,000
En dat probleem heet afgunst.

92
00:03:42,000 --> 00:03:44,600
Afgunst, er rust een groot taboe op.

93
00:03:44,600 --> 00:03:48,320
Maar het is wel dé overheersende emotie
in de moderne samenleving.

94
00:03:48,320 --> 00:03:52,000
En afgunst is gekoppeld
aan de idee van gelijkheid. Dat zit zo:

95
00:03:52,000 --> 00:03:55,570
Het zou heel ongebruikelijk zijn
als iemand hier, of een van onze kijkers,

96
00:03:55,570 --> 00:03:57,540
jaloers zou zijn op de koningin.

97
00:03:57,540 --> 00:04:00,290
Ook al is ze veel rijker dan u,

98
00:04:00,290 --> 00:04:02,700
en heeft ze een heel groot huis.

99
00:04:02,700 --> 00:04:07,000
We zijn niet jaloers op haar omdat ze te ongewoon is.

100
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
Ze is gewoon te vreemd.

101
00:04:09,000 --> 00:04:11,460
We begrijpen haar niet. Ze praat gek.

102
00:04:11,460 --> 00:04:12,490
Ze is raar.

103
00:04:12,490 --> 00:04:14,000
Dus we snappen haar niet.

104
00:04:14,000 --> 00:04:17,000
En als je iemand niet snapt,
voel je ook geen afgunst.

105
00:04:17,000 --> 00:04:20,000
Hoe meer twee mensen op elkaar lijken,
qua leeftijd, achtergrond,

106
00:04:20,000 --> 00:04:23,480
hoe meer zij zich in elkaar herkennen,
hoe groter de kans op afgunst is.

107
00:04:23,480 --> 00:04:26,210
Ga daarom trouwens ook
nooit naar een schoolreünie.

108
00:04:26,210 --> 00:04:28,710
We identificeren ons met niemand zo sterk

109
00:04:28,710 --> 00:04:30,700
als met onze oude klasgenoten.

110
00:04:30,700 --> 00:04:32,710
Maar het probleem is dat onze maatschappij

111
00:04:32,710 --> 00:04:34,890
de hele wereld verandert in een school.

112
00:04:34,890 --> 00:04:36,830
Iedereen draagt jeans en is hetzelfde.

113
00:04:36,830 --> 00:04:38,000
Maar toch ook weer niet.

114
00:04:38,000 --> 00:04:41,300
Naast het gevoel van gelijkheid
bestaan dus ook enorme verschillen.

115
00:04:41,300 --> 00:04:44,000
Dat levert een zeer gespannen situatie op.

116
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
Tegenwoordig is het net zo onwaarschijnlijk

117
00:04:46,000 --> 00:04:48,000
om even rijk en beroemd te worden als Bill Gates,

118
00:04:48,000 --> 00:04:50,000
als het in de 17e eeuw was

119
00:04:50,000 --> 00:04:53,000
om toe te treden tot de Franse adel.

120
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
Maar het voelt niet zo.

121
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
Tijdschriften en andere media geven ons het gevoel

122
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
dat als we maar energie hebben, wat handige technische ideeën,

123
00:05:01,000 --> 00:05:05,000
en een garage, wij óók iets groots kunnen beginnen.

124
00:05:05,000 --> 00:05:06,000
(Gelach)

125
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
En de gevolgen hiervan zijn te vinden in de boekwinkel.

126
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
Als u daar bij de zelfhulpafdeling kijkt,

127
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
wat ik soms doe,

128
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
als u de zelfhulpboeken analyseert die nu

129
00:05:16,000 --> 00:05:18,000
worden uitgegeven, zijn er in wezen twee soorten.

130
00:05:18,000 --> 00:05:21,000
De eerste zegt: "Je kunt het! Alles is mogelijk!"

131
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
En de andere soort vertelt hoe we moeten omgaan

132
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
met wat we een 'lage eigendunk' noemen,

133
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
of 'een negatief zelfbeeld'.

134
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
Er is een wezenlijk verband

135
00:05:31,000 --> 00:05:35,000
tussen een samenleving die mensen voorhoudt dat ze alles kunnen,

136
00:05:35,000 --> 00:05:37,000
en het hebben van een negatief zelfbeeld.

137
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
Dat is een andere manier waarop iets positiefs

138
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
een lelijk bijeffect kan hebben.

139
00:05:41,000 --> 00:05:44,000
Er is nog een reden waarom we ons angstiger voelen

140
00:05:44,000 --> 00:05:48,000
over onze carrière en onze status in de wereld, dan ooit te voren.

141
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
En die is ook weer gekoppeld aan iets prettigs.

142
00:05:50,000 --> 00:05:53,000
Namelijk: meritocratie.

143
00:05:53,000 --> 00:05:55,000
Iedereen, politici links en rechts,

144
00:05:55,000 --> 00:05:57,000
is het erover eens dat meritocratie mooi is

145
00:05:57,000 --> 00:06:01,000
en we moeten streven naar een echte meritocratische samenleving.

146
00:06:01,000 --> 00:06:05,000
Maar wat is een meritocratische samenleving?

147
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
Dat is een maatschappij waarin je,

148
00:06:07,000 --> 00:06:09,000
als je talent en energie en vaardigheden hebt,

149
00:06:09,000 --> 00:06:11,000
de top zult bereiken. Niet houdt je tegen.

150
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
Het is een prachtidee. Het probleem is

151
00:06:14,000 --> 00:06:16,000
dat als je echt in een samenleving gelooft

152
00:06:16,000 --> 00:06:19,000
waar degenen die de top verdienen, de top ook bereiken,

153
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
je dus ook, en op een veel kwalijker manier,

154
00:06:22,000 --> 00:06:25,000
in een samenleving gelooft waar degenen die de goot verdienen,

155
00:06:25,000 --> 00:06:28,000
ook in de goot belanden, en daar blijven.

156
00:06:28,000 --> 00:06:31,000
Met andere woorden: je positie in het leven is ineens

157
00:06:31,000 --> 00:06:33,000
niet meer toevallig, maar verdiend.

158
00:06:33,000 --> 00:06:36,000
En dat maakt mislukken nog veel verpletterender.

159
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
Wanneer je in de middeleeuwen, in Engeland,

160
00:06:38,000 --> 00:06:40,000
een heel arm iemand zag,

161
00:06:40,000 --> 00:06:43,000
werd die persoon 'onfortuinlijk' genoemd.

162
00:06:43,000 --> 00:06:47,000
Iemand die letterlijk niet door het fortuin was gezegend, een onfortuinlijke.

163
00:06:47,000 --> 00:06:49,000
Vandaag de dag, en vooral in Amerika,

164
00:06:49,000 --> 00:06:51,000
wordt iemand in de onderste regionen van de samenleving

165
00:06:51,000 --> 00:06:54,000
onvriendelijk aangeduid als een 'loser', een verliezer.

166
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
Er is een wezenlijk verschil tussen een onfortuinlijke en een verliezer.

167
00:06:57,000 --> 00:07:00,000
En dat illustreert 400 jaar evolutie in de samenleving

168
00:07:00,000 --> 00:07:03,000
en ons geloof in wie er verantwoordelijk is voor ons leven.

169
00:07:03,000 --> 00:07:06,000
Het zijn niet langer de goden, wij zijn het. Wij hebben het heft in handen.

170
00:07:06,000 --> 00:07:08,000
Dat is fantastisch als het goed met je gaat,

171
00:07:08,000 --> 00:07:10,000
maar vernietigend als dat niet zo is.

172
00:07:10,000 --> 00:07:13,000
In het slechtste geval leidt dat volgens sociologen

173
00:07:13,000 --> 00:07:17,000
als Emil Durkheim tot hogere zelfmoordcijfers.

174
00:07:17,000 --> 00:07:20,000
Zelfmoord komt vaker voor in ontwikkelde, individualistische landen

175
00:07:20,000 --> 00:07:22,000
dan in andere delen van de wereld.

176
00:07:22,000 --> 00:07:24,000
En een van de redenen daarvoor is dat mensen alles

177
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
wat er met hen gebeurt, heel persoonlijk opvatten.

178
00:07:26,000 --> 00:07:30,000
Zij zijn eigenaar van hun eigen succes, maar ook van hun eigen falen.

179
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
Is er ook nog ontsnapping mogelijk aan die druk

180
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
die ik zojuist heb geschetst?

181
00:07:34,000 --> 00:07:36,000
Ik denk van wel. Laten we het eens bekijken.

182
00:07:36,000 --> 00:07:38,000
Neem nu de meritocratie.

183
00:07:38,000 --> 00:07:41,000
Het idee dat iedereen krijgt wat hem toekomt.

184
00:07:41,000 --> 00:07:44,000
Volgens mij een idioot idee, volslagen idioot.

185
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
Ik steun elke linkse of rechtse politicus

186
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
met enigszins acceptabele meritocratische denkbeelden.

187
00:07:48,000 --> 00:07:50,000
Ik ben zelf ook een meritocraat in die zin.

188
00:07:50,000 --> 00:07:52,000
Maar het is gekkenwerk om te denken dat we ooit

189
00:07:52,000 --> 00:07:56,000
een werkelijke meritocratie zullen bereiken. Een onmogelijke droom.

190
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
De gedachte dat we een samenleving creëren

191
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
waar letterlijk iedereen punten krijgt,

192
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
de goeden bovenaan en de slechten onderaan,

193
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
en dat dit helemaal naar behoren werkt, dat is onmogelijk.

194
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
Er zijn gewoon te veel onzekere factoren.

195
00:08:06,000 --> 00:08:08,000
Ongelukken, hoe je geboren wordt,

196
00:08:08,000 --> 00:08:11,000
er kan zomaar iets op iemands hoofd vallen, ziekte, wat dan ook.

197
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
We kunnen dat nooit allemaal een cijfer geven.

198
00:08:13,000 --> 00:08:15,000
We zullen nooit iedereen op waarde kunnen schatten.

199
00:08:15,000 --> 00:08:18,000
Een prachtig citaat van Augustinus uit "De Stad van God"

200
00:08:18,000 --> 00:08:22,000
luidt dat het een zonde is iemand te beoordelen op zijn ambt.

201
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Met andere woorden:

202
00:08:24,000 --> 00:08:26,000
het is een zonde je een beeld te vormen van iemand

203
00:08:26,000 --> 00:08:28,000
op grond van zijn visitekaartje.

204
00:08:28,000 --> 00:08:30,000
Het is niet de positie die telt.

205
00:08:30,000 --> 00:08:32,000
En volgens Augustinus

206
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
kan alleen God iedereen op zijn plaats zetten.

207
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
En dat gebeurt op de Dag des Oordeels

208
00:08:36,000 --> 00:08:38,000
met engelen en trompetten en de hemel die opensplijt.

209
00:08:38,000 --> 00:08:41,000
Krankzinnig idee voor een vrijdenker zoals ik.

210
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
Toch schuilt er iets heel waardevols in dat idee.

211
00:08:43,000 --> 00:08:47,000
Het betekent: oordeel niet te snel.

212
00:08:47,000 --> 00:08:50,000
Je kunt iemands werkelijke waarde niet weten.

213
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
Dat is een deel van iemand dat wij niet kennen.

214
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
En we moeten niet doen alsof dat wel zo is.

215
00:08:55,000 --> 00:08:58,000
Er is nog iets anders dat soelaas biedt.

216
00:08:58,000 --> 00:09:01,000
Wanneer we denken aan mislukken in het leven,

217
00:09:01,000 --> 00:09:03,000
zijn we hier niet zozeer bang voor vanwege

218
00:09:03,000 --> 00:09:05,000
het verlies van inkomen of status.

219
00:09:05,000 --> 00:09:09,000
We vrezen het oordeel en de spot van anderen. En terecht.

220
00:09:09,000 --> 00:09:11,000
Weet u, de belangrijkste bron voor spot

221
00:09:11,000 --> 00:09:13,000
is vandaag de dag de krant.

222
00:09:13,000 --> 00:09:15,000
U kunt de krant niet openslaan of hij staat vol met

223
00:09:15,000 --> 00:09:17,000
mensen die er een zooitje van hebben gemaakt.

224
00:09:17,000 --> 00:09:20,000
Met de foute persoon naar bed geweest, fout spul geslikt.

225
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
Een foute wet aangenomen of wat dan ook.

226
00:09:22,000 --> 00:09:25,000
En nu zijn zij een bron van spot.

227
00:09:25,000 --> 00:09:28,000
Dus ze zijn mislukt. En worden 'losers' genoemd.

228
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
Maar is er dan geen alternatief?

229
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
De westerse traditie kent een prachtig alternatief.

230
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
Dat is de tragedie.

231
00:09:35,000 --> 00:09:38,000
Het treurspel uit de theaters van de oude Grieken

232
00:09:38,000 --> 00:09:40,000
in de vijfde eeuw voor Christus, was een kunstvorm

233
00:09:40,000 --> 00:09:43,000
gewijd aan het falen van mensen.

234
00:09:43,000 --> 00:09:47,000
En hen mededogen verlenen,

235
00:09:47,000 --> 00:09:51,000
wat ze in het gewone leven niet zouden krijgen.

236
00:09:51,000 --> 00:09:52,000
Toen ik een paar jaar geleden hierover nadacht,

237
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
ging ik naar "The Sunday Sport",

238
00:09:54,000 --> 00:09:57,000
een sensatiekrantje dat ik niet zou aanraden te gaan lezen

239
00:09:57,000 --> 00:09:59,000
als u het niet al kent.

240
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
En ik had een gesprek met hen

241
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
over enkele van de grote westerse tragedies.

242
00:10:04,000 --> 00:10:06,000
Ik was benieuwd hoe zij de essentie zouden vatten

243
00:10:06,000 --> 00:10:09,000
van bepaalde verhalen als ze als nieuws

244
00:10:09,000 --> 00:10:12,000
op een zaterdagmiddag bij de redactie zouden binnenkomen.

245
00:10:12,000 --> 00:10:14,000
Dus vertelde ik over Othello. Ze kenden het verhaal niet maar waren wel geboeid.

246
00:10:14,000 --> 00:10:15,000
(Gelach)

247
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
En ik vroeg hen een krantenkop voor dit verhaal te maken.

248
00:10:18,000 --> 00:10:21,000
Het werd: "Immigrant doodt senatorsdochter uit blinde liefde"

249
00:10:21,000 --> 00:10:23,000
in chocoladeletters.

250
00:10:23,000 --> 00:10:25,000
Ik vertelde ze het verhaal van Madame Bovary.

251
00:10:25,000 --> 00:10:27,000
Een ontdekking waarover ze ook heel enthousiast waren.

252
00:10:27,000 --> 00:10:32,000
Ze schreven: "Koopzieke overspelige slikt rattengif na kredietfraude".

253
00:10:32,000 --> 00:10:33,000
(Gelach)

254
00:10:33,000 --> 00:10:35,000
En nu mijn favoriet.

255
00:10:35,000 --> 00:10:37,000
Die jongens zijn echt geniaal op hun manier.

256
00:10:37,000 --> 00:10:39,000
Mijn favoriet is "Koning Oedipus" van Sophokles.

257
00:10:39,000 --> 00:10:42,000
"Verblind na sex met moeder".

258
00:10:42,000 --> 00:10:45,000
(Gelach)

259
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
(Applaus)

260
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
Dus aan de ene kant van mijn spectrum

261
00:10:50,000 --> 00:10:52,000
staat het boulevardblaadje.

262
00:10:52,000 --> 00:10:55,000
En aan de andere kant de tragedie en het treurspel.

263
00:10:55,000 --> 00:10:57,000
Ik bepleit dus in feite dat we iets

264
00:10:57,000 --> 00:10:59,000
zouden moeten leren van het treurspel.

265
00:10:59,000 --> 00:11:02,000
Het zou idioot zijn Hamlet een 'loser' te noemen.

266
00:11:02,000 --> 00:11:05,000
Hij is geen verliezer, ook al heeft hij verloren.

267
00:11:05,000 --> 00:11:07,000
Dat is de boodschap van de tragedie voor ons,

268
00:11:07,000 --> 00:11:10,000
en waarom het zo ontzettend belangrijk is.

269
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
Wat er tegenwoordig ook aan de hand is,

270
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
en waarom we zo benauwd zijn,

271
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
is dat de samenleving geen kern heeft die niet-menselijk is.

272
00:11:17,000 --> 00:11:19,000
We zijn de eersten die in een wereld leven

273
00:11:19,000 --> 00:11:22,000
waarin we niets anders aanbidden dan onszelf.

274
00:11:22,000 --> 00:11:24,000
We hebben een hoge dunk van onszelf. Prima.

275
00:11:24,000 --> 00:11:27,000
We zijn op de maan geweest. We hebben hele bijzondere dingen gedaan.

276
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
En dus zijn we geneigd onszelf te aanbidden.

277
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
Onze helden zijn menselijke helden.

278
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
Dat is nog nooit eerder voorgekomen.

279
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
De meeste andere samenlevingen hadden in de kern

280
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
de aanbidding voor iets bovenaards: een god,

281
00:11:37,000 --> 00:11:39,000
een geest, een natuurkracht, het heelal.

282
00:11:39,000 --> 00:11:42,000
Wat dan ook, iets anders dat wordt aanbeden.

283
00:11:42,000 --> 00:11:44,000
We zijn dat afgeleerd.

284
00:11:44,000 --> 00:11:46,000
Daarom trekt de natuur ons ook zo aan.

285
00:11:46,000 --> 00:11:49,000
Niet omdat dat zo gezond is, ook al wordt het vaak wel zo gebracht.

286
00:11:49,000 --> 00:11:53,000
Maar omdat het een vlucht is uit het menselijke mierennest.

287
00:11:53,000 --> 00:11:55,000
Een vlucht voor onze eigen rivaliteit,

288
00:11:55,000 --> 00:11:57,000
en onze eigen drama's.

289
00:11:57,000 --> 00:11:59,000
Daarom zien we graag gletsjers en oceanen,

290
00:11:59,000 --> 00:12:03,000
en beschouwen we de aarde van buitenaf.

291
00:12:03,000 --> 00:12:07,000
We willen graag in contact zijn met iets dat niet-menselijk is.

292
00:12:07,000 --> 00:12:11,000
Dat is enorm belangrijk voor ons.

293
00:12:11,000 --> 00:12:14,000
Ik heb het nu gehad over succes en mislukken.

294
00:12:14,000 --> 00:12:17,000
Een van de interessante kanten van succes

295
00:12:17,000 --> 00:12:19,000
is dat we denken te weten wat het inhoudt.

296
00:12:19,000 --> 00:12:21,000
Als ik zeg dat er iemand achter het scherm staat

297
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
die heel erg succesvol is, hebt u daar meteen allerlei ideeën bij.

298
00:12:24,000 --> 00:12:26,000
U denkt dan dat diegene veel geld heeft verdiend,

299
00:12:26,000 --> 00:12:29,000
of roem heeft verworven op een bepaald terrein.

300
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
Mijn eigen theorie over succes, en ik ben zeer

301
00:12:31,000 --> 00:12:34,000
geïnteresseerd in succes, ik wil heel graag succes hebben.

302
00:12:34,000 --> 00:12:36,000
Ik denk altijd: "Hoe kan ik succesvoller worden?"

303
00:12:36,000 --> 00:12:38,000
Maar naarmate ik ouder word, ga ik ook meer relativeren

304
00:12:38,000 --> 00:12:40,000
over wat het woord 'succes' eigenlijk betekent.

305
00:12:40,000 --> 00:12:42,000
Dit is een inzicht dat ik had over succes.

306
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
Je kunt niet overal succesvol in zijn.

307
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
Er wordt veel gepraat over de balans tussen werken en leven.

308
00:12:47,000 --> 00:12:50,000
Onzin. Je kunt niet alles hebben. Dat kan niet.

309
00:12:50,000 --> 00:12:52,000
Dus elke visie op succes

310
00:12:52,000 --> 00:12:54,000
moet ook erkennen wat er bij inschiet,

311
00:12:54,000 --> 00:12:56,000
waar het element van verlies zit.

312
00:12:56,000 --> 00:12:59,000
En wie wijs leeft, aanvaardt ook

313
00:12:59,000 --> 00:13:02,000
dat er een element moet zijn van niet-slagen.

314
00:13:02,000 --> 00:13:04,000
En heel vaak zijn onze ideeën

315
00:13:04,000 --> 00:13:06,000
over wat succesvol leven inhoudt,

316
00:13:06,000 --> 00:13:09,000
niet onze eigen ideeën.

317
00:13:09,000 --> 00:13:11,000
We zuigen ze op van anderen.

318
00:13:11,000 --> 00:13:13,000
Voor mannen is dat meestal de vader.

319
00:13:13,000 --> 00:13:15,000
En voor vrouwen de moeder.

320
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
Deze boodschap wordt al zo'n 80 jaar door psychoanalytici verkondigd.

321
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
En ook al heeft niemand er echt goed naar geluisterd, ik denk dat het waar is.

322
00:13:21,000 --> 00:13:23,000
Ook zuigen we boodschappen op

323
00:13:23,000 --> 00:13:25,000
van alles wat op tv is, van reclames

324
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
tot markering, noem maar op.

325
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Dit zijn enorm sterke krachten,

326
00:13:29,000 --> 00:13:33,000
die bepalen wat we willen en hoe we onszelf zien.

327
00:13:33,000 --> 00:13:36,000
Wanneer we horen dat bankier een respectabel beroep is

328
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
willen we allemaal bankier worden.

329
00:13:38,000 --> 00:13:41,000
Zodra het niet meer zo respectabel is, zijn we niet meer geïnteresseerd.

330
00:13:41,000 --> 00:13:44,000
We zijn zeer ontvankelijk.

331
00:13:44,000 --> 00:13:47,000
Dus wat ik wil bepleiten is niet

332
00:13:47,000 --> 00:13:49,000
dat we onze ideeën over succes opgeven.

333
00:13:49,000 --> 00:13:51,000
Maar we moeten wel zorgen dat het onze eigen ideeën zijn.

334
00:13:51,000 --> 00:13:53,000
We moeten ons concentreren op onze ideeën.

335
00:13:53,000 --> 00:13:56,000
Er ons ervan verzekeren dat ze van ons zijn,

336
00:13:56,000 --> 00:13:58,000
dat we echt de makers van onze eigen ambities zijn.

337
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
Want het is erg genoeg als je niet krijgt wat je wilt.

338
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
Erger is het nog als je een idee hebt

339
00:14:03,000 --> 00:14:06,000
van wat je wilt, maar uiteindelijk moet ontdekken

340
00:14:06,000 --> 00:14:09,000
dat je dat eigenlijk helemaal niet wilde.

341
00:14:09,000 --> 00:14:11,000
Hiermee ga ik afsluiten.

342
00:14:11,000 --> 00:14:14,000
Wat ik nog wil benadrukken, is

343
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
hoe dan ook, succes, ja.

344
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Maar laten we aanvaarden dat onze ideeën soms afwijken.

345
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
Laten we onze gedachten over succes eens nader beschouwen.

346
00:14:21,000 --> 00:14:25,000
En ervoor zorgen dat onze ideeën over succes werkelijk van onszelf zijn.

347
00:14:25,000 --> 00:14:27,000
Dank u wel.

348
00:14:27,000 --> 00:14:43,000
(Applaus)

349
00:14:43,000 --> 00:14:45,000
Chris Anderson: Dat was interessant. Hoe verzoent u

350
00:14:45,000 --> 00:14:50,000
het idee van iemand die --

351
00:14:50,000 --> 00:14:53,000
dat het slecht is iemand te zien als een 'loser',

352
00:14:53,000 --> 00:14:57,000
met het idee van je leven in eigen hand nemen?

353
00:14:57,000 --> 00:15:00,000
En dat een samenleving die dat stimuleert,

354
00:15:00,000 --> 00:15:03,000
misschien niet zonder winnaars en verliezers kan?

355
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
Alain de Botton: Ja, ik denk dat het vooral de willekeur is

356
00:15:06,000 --> 00:15:08,000
van het winnen en verliezen wat ik wilde benadrukken.

357
00:15:08,000 --> 00:15:10,000
Want het accent ligt vandaag de dag zoveel

358
00:15:10,000 --> 00:15:12,000
op de rechtvaardigheid van alles.

359
00:15:12,000 --> 00:15:14,000
Daar spreken politici altijd over.

360
00:15:14,000 --> 00:15:17,000
Nu geloof ik heilig in rechtvaardigheid, maar het is gewoon onmogelijk.

361
00:15:17,000 --> 00:15:19,000
Dus moeten we alles doen wat we kunnen,

362
00:15:19,000 --> 00:15:21,000
alles wat we kunnen om het na te streven.

363
00:15:21,000 --> 00:15:23,000
Maar aan het eind van het liedje moeten we bedenken

364
00:15:23,000 --> 00:15:26,000
dat wie we ook tegenover ons hebben, wat er ook met hen is gebeurd,

365
00:15:26,000 --> 00:15:29,000
er een groot element van toeval meespeelt.

366
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
En daarvoor probeer ik ruimte te scheppen.

367
00:15:31,000 --> 00:15:33,000
Anders wordt het wel erg claustrofobisch.

368
00:15:33,000 --> 00:15:35,000
Chris Anderson: Maar gelooft u dat u

369
00:15:35,000 --> 00:15:37,000
uw vriendelijkere, mildere filosofie over werk

370
00:15:37,000 --> 00:15:41,000
kunt combineren met een succesvolle economie?

371
00:15:41,000 --> 00:15:43,000
Of kan dat volgens u niet?

372
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
Of zouden we daar niet zoveel nadruk op moeten leggen?

373
00:15:45,000 --> 00:15:48,000
Alain de Botton: De nachtmerrie is de gedachte dat

374
00:15:48,000 --> 00:15:52,000
we mensen het best aan het werk krijgen door ze angst aan te jagen.

375
00:15:52,000 --> 00:15:55,000
En hoe hardvochtiger de omgeving

376
00:15:55,000 --> 00:15:57,000
hoe meer mensen de uitdaging aangaan.

377
00:15:57,000 --> 00:16:01,000
Bedenk eens wie je als ideale vader zou willen hebben.

378
00:16:01,000 --> 00:16:04,000
De ideale vader is iemand die streng maar zachtaardig is.

379
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
De lijn daartussen is moeilijk te trekken.

380
00:16:06,000 --> 00:16:10,000
We hebben zogezegd vaderfiguren nodig in onze samenleving,

381
00:16:10,000 --> 00:16:12,000
om te voorkomen dat we in extremen vervallen.

382
00:16:12,000 --> 00:16:16,000
Dat is de autoritaire, straffende figuur aan de ene kant,

383
00:16:16,000 --> 00:16:20,000
En de lakse, losgeslagen optie aan de andere kant.

384
00:16:20,000 --> 00:16:22,000
Chris Anderson: Alain de Botton.

385
00:16:22,000 --> 00:16:24,000
Alain de Botton: Dank u wel.

386
00:16:24,000 --> 00:16:34,000
(Applaus)