[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:01.29,0:00:05.32,Default,,0000,0000,0000,,Anne ve babanızın \Nsize verdiği en önemli hediye Dialogue: 0,0:00:05.34,0:00:08.00,Default,,0000,0000,0000,,genomunuzu oluşturan Dialogue: 0,0:00:08.00,0:00:09.65,Default,,0000,0000,0000,,üç milyar harflik iki set DNA'dır. Dialogue: 0,0:00:10.01,0:00:12.49,Default,,0000,0000,0000,,Ama üç milyar parçalı her şey gibi Dialogue: 0,0:00:12.52,0:00:13.92,Default,,0000,0000,0000,,bu hediye de hassastır. Dialogue: 0,0:00:14.82,0:00:18.36,Default,,0000,0000,0000,,Güneş ışığı, sigara, sağlıksız beslenme, Dialogue: 0,0:00:18.38,0:00:21.37,Default,,0000,0000,0000,,hatta hücrelerinizin yaptığı\Nspontane hatalar bile, Dialogue: 0,0:00:21.40,0:00:23.32,Default,,0000,0000,0000,,genomunuzda değişikliğe sebep olur. Dialogue: 0,0:00:24.94,0:00:28.22,Default,,0000,0000,0000,,DNA'daki en yaygın değişim türü Dialogue: 0,0:00:28.24,0:00:31.68,Default,,0000,0000,0000,,tek bir harfin veya bazın takasıdır,\N Dialogue: 0,0:00:31.68,0:00:35.74,Default,,0000,0000,0000,,mesela C'nin farklı bir harfle, \Nmesela T, G veya A ile takası gibi. Dialogue: 0,0:00:36.74,0:00:40.12,Default,,0000,0000,0000,,Herhangi bir günde \Nvücudunuzdaki hücreler topluca Dialogue: 0,0:00:40.14,0:00:44.98,Default,,0000,0000,0000,,bu tek harfli takasları biriktirir, \Nbuna "nokta mutasyonu" da denir. Dialogue: 0,0:00:46.15,0:00:48.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu nokta mutasyonlarının çoğu zararsızdır. Dialogue: 0,0:00:48.70,0:00:49.86,Default,,0000,0000,0000,,Ama arada sırada, Dialogue: 0,0:00:49.88,0:00:53.88,Default,,0000,0000,0000,,bir nokta mutasyonu bir hücredeki\Nönemli bir yeteneği aksatır Dialogue: 0,0:00:53.90,0:00:57.26,Default,,0000,0000,0000,,veya bir hücrenin zararlı şekilde \Nyanlış davranmasına sebep olur. Dialogue: 0,0:00:58.10,0:01:01.10,Default,,0000,0000,0000,,Eğer bu mutasyon ailenizden miras kaldıysa Dialogue: 0,0:01:01.12,0:01:03.78,Default,,0000,0000,0000,,veya gelişiminizde yeterince\Nerken meydana geldiyse, Dialogue: 0,0:01:03.81,0:01:06.77,Default,,0000,0000,0000,,bunun sonucunda \Nhücrelerinizin birçoğu veya hepsi Dialogue: 0,0:01:06.80,0:01:08.71,Default,,0000,0000,0000,,bu zararlı mutasyonu içerir. Dialogue: 0,0:01:09.15,0:01:12.42,Default,,0000,0000,0000,,Yüzlerce milyon insanda bir görülen Dialogue: 0,0:01:12.45,0:01:14.06,Default,,0000,0000,0000,,genetik bir hastalığınız olur, Dialogue: 0,0:01:14.08,0:01:17.08,Default,,0000,0000,0000,,orak hücre anemisi, progeria, Dialogue: 0,0:01:17.11,0:01:20.23,Default,,0000,0000,0000,,kas distrofisi veya\NTay-Sachs hastalığı gibi. Dialogue: 0,0:01:22.22,0:01:25.41,Default,,0000,0000,0000,,Nokta mutasyonlardan kaynaklanan\Nağır genetik hastalıklar Dialogue: 0,0:01:25.43,0:01:27.42,Default,,0000,0000,0000,,özellikle sinir bozucudur Dialogue: 0,0:01:27.45,0:01:30.35,Default,,0000,0000,0000,,çünkü genelde biliriz ki \Nhastalığa sebep olan Dialogue: 0,0:01:30.38,0:01:34.58,Default,,0000,0000,0000,,o tek harf değişimi \Nteoride onu tedavi edebilir. Dialogue: 0,0:01:35.27,0:01:38.12,Default,,0000,0000,0000,,Milyonlarca insanda orak hücre anemisi var Dialogue: 0,0:01:38.14,0:01:41.21,Default,,0000,0000,0000,,çünkü hemoglobin genlerinin\Nher iki kopyasında da Dialogue: 0,0:01:41.24,0:01:43.60,Default,,0000,0000,0000,,tek bir A'dan T'ye mutasyon var. Dialogue: 0,0:01:45.53,0:01:48.66,Default,,0000,0000,0000,,Progeria hastası çocuklar\Ngenomlarında tek bir pozisyonda Dialogue: 0,0:01:48.68,0:01:50.85,Default,,0000,0000,0000,,normalde C olan yerde Dialogue: 0,0:01:50.88,0:01:52.28,Default,,0000,0000,0000,,bir T ile doğar, Dialogue: 0,0:01:53.12,0:01:56.56,Default,,0000,0000,0000,,bunun sonucunda da \Nbu muhteşem, parlak zekâlı çocuklar Dialogue: 0,0:01:56.59,0:02:00.56,Default,,0000,0000,0000,,çok hızlı yaşlanır ve yaklaşık\N14 yaşında hayatını kaybeder. Dialogue: 0,0:02:02.36,0:02:04.04,Default,,0000,0000,0000,,Tıp tarihi boyunca, Dialogue: 0,0:02:04.06,0:02:07.12,Default,,0000,0000,0000,,yaşayan sistemlerde etkili bir şekilde\N Dialogue: 0,0:02:07.15,0:02:08.92,Default,,0000,0000,0000,,mutasyonları belirlemenin, Dialogue: 0,0:02:08.94,0:02:12.14,Default,,0000,0000,0000,,hastalığa sebep olan T'yi\Ntekrar C yapmanın bir yolu yoktu. Dialogue: 0,0:02:13.48,0:02:15.45,Default,,0000,0000,0000,,Belki de şu ana kadar. Dialogue: 0,0:02:15.47,0:02:19.66,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü benim laboratuvarım\Nbunu geliştirmeyi başardı, Dialogue: 0,0:02:19.69,0:02:21.49,Default,,0000,0000,0000,,buna "baz düzenlemesi" diyoruz. Dialogue: 0,0:02:23.28,0:02:25.30,Default,,0000,0000,0000,,Baz düzenlemesini başarmamızın hikâyesi Dialogue: 0,0:02:25.32,0:02:27.100,Default,,0000,0000,0000,,aslında üç milyar yıl önce başlıyor. Dialogue: 0,0:02:29.06,0:02:31.72,Default,,0000,0000,0000,,Bakterileri enfeksiyon kaynağı olarak \Ndüşünüyoruz Dialogue: 0,0:02:31.74,0:02:35.05,Default,,0000,0000,0000,,ama bakterilerin kendisi de\Nenfeksiyona yatkın, Dialogue: 0,0:02:35.08,0:02:37.48,Default,,0000,0000,0000,,özellikle de virüslerden kaynaklananlara. Dialogue: 0,0:02:37.87,0:02:40.02,Default,,0000,0000,0000,,Yaklaşık üç milyar yıl önce, Dialogue: 0,0:02:40.05,0:02:43.93,Default,,0000,0000,0000,,bakteriler viral enfeksiyona karşı \Nbir savunma mekanizması geliştirdi. Dialogue: 0,0:02:45.65,0:02:48.43,Default,,0000,0000,0000,,Bu savunma mekanizması \Nşimdi CRISPR olarak biliniyor. Dialogue: 0,0:02:48.83,0:02:51.83,Default,,0000,0000,0000,,Ve CRISPR'ın savaş başlığı\NDNA'ya moleküler makas gibi davranan, Dialogue: 0,0:02:51.86,0:02:55.64,Default,,0000,0000,0000,,çiftli helisi iki parçaya ayırarak\N Dialogue: 0,0:02:55.66,0:02:58.09,Default,,0000,0000,0000,,onu kesen mor bir protein. Dialogue: 0,0:02:59.32,0:03:03.14,Default,,0000,0000,0000,,Eğer CRISPR bakteriyel \Nve viral DNA'ları ayırt edemeseydi, Dialogue: 0,0:03:03.14,0:03:05.56,Default,,0000,0000,0000,,çok da kullanışlı \Nbir savunma mekanizması olmazdı. Dialogue: 0,0:03:06.32,0:03:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Ama CRISPR'ın en büyüleyici özelliği Dialogue: 0,0:03:09.12,0:03:14.16,Default,,0000,0000,0000,,makasların sadece \Nspesifik bir DNA dizisini aramak, Dialogue: 0,0:03:14.18,0:03:16.61,Default,,0000,0000,0000,,bağlanmak ve kesmek üzere Dialogue: 0,0:03:16.63,0:03:19.37,Default,,0000,0000,0000,,programlanabiliyor olması. Dialogue: 0,0:03:20.91,0:03:24.31,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir bakteri bir virüsle\Nilk kez karşılaştığında, Dialogue: 0,0:03:24.33,0:03:27.70,Default,,0000,0000,0000,,o virüsün küçük bir parçasını saklayıp Dialogue: 0,0:03:27.73,0:03:31.37,Default,,0000,0000,0000,,CRISPR makaslarını \Ngelecekteki bir enfeksiyon sırasında Dialogue: 0,0:03:31.40,0:03:34.93,Default,,0000,0000,0000,,o viral DNA dizisini kesmeye\Nprogramlayabiliyor. Dialogue: 0,0:03:35.78,0:03:40.69,Default,,0000,0000,0000,,Bir virüsün DNA'sını kesmek\Nkesilen viral genin fonksiyonunu aksatır, Dialogue: 0,0:03:40.72,0:03:43.42,Default,,0000,0000,0000,,dolayısıyla da \Nvirüsün yaşam süresini bozar. Dialogue: 0,0:03:46.06,0:03:50.86,Default,,0000,0000,0000,,Emmanuelle Charpentier, George Church,\NJennifer Doudna Dialogue: 0,0:03:50.88,0:03:53.54,Default,,0000,0000,0000,,ve Feng Zhang gibi önemli araştırmacılar Dialogue: 0,0:03:53.56,0:03:57.53,Default,,0000,0000,0000,,altı yıl önce CRISPR makaslarının\Nbizim seçtiğimiz DNA dizilerini Dialogue: 0,0:03:57.55,0:04:00.14,Default,,0000,0000,0000,,kesebildiğini gösterdiler, Dialogue: 0,0:04:00.16,0:04:02.53,Default,,0000,0000,0000,,genomumuzdaki diziler de buna dâhil, Dialogue: 0,0:04:02.56,0:04:05.90,Default,,0000,0000,0000,,bakterinin seçtiği\Nviral DNA dizileri yerine. Dialogue: 0,0:04:06.55,0:04:09.08,Default,,0000,0000,0000,,Ama sonuçlar aslında benzer. Dialogue: 0,0:04:09.61,0:04:12.07,Default,,0000,0000,0000,,Genomunuzdaki bir DNA dizisini \Nkesmek de genelde Dialogue: 0,0:04:12.10,0:04:16.22,Default,,0000,0000,0000,,rastgele DNA harf karışımlarının Dialogue: 0,0:04:16.100,0:04:20.61,Default,,0000,0000,0000,,kesilen yerde \Nve silinmesine yol açarak Dialogue: 0,0:04:20.61,0:04:22.64,Default,,0000,0000,0000,,kesilen genin fonksiyonunu bozuyor. Dialogue: 0,0:04:24.62,0:04:28.51,Default,,0000,0000,0000,,Genleri bozmak bazı uygulamalar için\Nçok kullanışlı olabilir. Dialogue: 0,0:04:30.00,0:04:34.31,Default,,0000,0000,0000,,Ama genetik hastalık yaratan\Nçoğu nokta mutasyonu için, Dialogue: 0,0:04:34.33,0:04:38.69,Default,,0000,0000,0000,,zaten değişmiş geni\Nsadece kesmek hastaya fayda sağlamaz Dialogue: 0,0:04:38.71,0:04:42.68,Default,,0000,0000,0000,,çünkü değişmiş genin fonksiyonu\Nyeniden yüklenmeli, Dialogue: 0,0:04:42.70,0:04:44.32,Default,,0000,0000,0000,,daha fazla bozulmamalı. Dialogue: 0,0:04:45.26,0:04:48.14,Default,,0000,0000,0000,,Yani orak hücre anemisine sebep olan\N Dialogue: 0,0:04:48.16,0:04:50.69,Default,,0000,0000,0000,,bu zaten değişmiş hemoglobin genini kesmek Dialogue: 0,0:04:50.71,0:04:54.23,Default,,0000,0000,0000,,hastaların tekrar sağlıklı kırmızı \Nkan hücreleri yapmasını sağlamayacak. Dialogue: 0,0:04:55.63,0:04:59.97,Default,,0000,0000,0000,,Bazen kesilmiş bölgeyi saran\NDNA dizilimlerinin yerine koymak için Dialogue: 0,0:04:59.100,0:05:03.42,Default,,0000,0000,0000,,hücrelerin içine \Nyeni DNA dizileri uygulayabilsek de Dialogue: 0,0:05:03.44,0:05:07.76,Default,,0000,0000,0000,,bu süreç, maalesef, \Nçoğu hücre türünde işe yaramaz Dialogue: 0,0:05:07.79,0:05:10.23,Default,,0000,0000,0000,,ve bozulmuş genin sonucu\Nbaskın gelmeye devam eder. Dialogue: 0,0:05:11.53,0:05:14.32,Default,,0000,0000,0000,,Birçok bilim insanı gibi, \Ninsanlarda genetik hastalıkları Dialogue: 0,0:05:14.32,0:05:17.83,Default,,0000,0000,0000,,tedavi edebileceğimiz hatta \Nbelki de tamamen iyileştirebileceğimiz Dialogue: 0,0:05:17.83,0:05:19.07,Default,,0000,0000,0000,,bir gelecek hayal ettim. Dialogue: 0,0:05:19.14,0:05:22.94,Default,,0000,0000,0000,,Ama çoğu genetik hastalığa yol açan Dialogue: 0,0:05:22.96,0:05:25.98,Default,,0000,0000,0000,,sabit nokta mutasyonlarını \Nonarmanın bir yolu olmamasını Dialogue: 0,0:05:26.01,0:05:28.40,Default,,0000,0000,0000,,yolumuzda duran \Nbüyük bir sorun olarak gördüm. Dialogue: 0,0:05:29.19,0:05:32.49,Default,,0000,0000,0000,,Bir kimyager olarak, öğrencilerimle\Ndirekt olarak tek bir DNA bazına Dialogue: 0,0:05:32.49,0:05:37.06,Default,,0000,0000,0000,,kimya uygulamanın yollarını geliştirmek\Niçin çalışmaya başladım, Dialogue: 0,0:05:37.08,0:05:42.70,Default,,0000,0000,0000,,genetik hastalığa sebep olan değişimleri\Nbozmak yerine gerçekten onarmak için. Dialogue: 0,0:05:44.52,0:05:47.05,Default,,0000,0000,0000,,Çabalarımızın sonucu "baz düzenleyici" Dialogue: 0,0:05:47.05,0:05:48.48,Default,,0000,0000,0000,,dediğimiz moleküler makineler. Dialogue: 0,0:05:49.62,0:05:55.09,Default,,0000,0000,0000,,CRISPR makaslarının programlanabilir\Narama yöntemini kullanıyorlar Dialogue: 0,0:05:55.12,0:05:58.05,Default,,0000,0000,0000,,ama DNA'yı kesmek yerine, Dialogue: 0,0:05:58.08,0:06:00.17,Default,,0000,0000,0000,,genin geri kalanını bozmadan Dialogue: 0,0:06:00.17,0:06:03.30,Default,,0000,0000,0000,,direkt olarak bir bazı \Nbaşka bir baza dönüştürüyorlar. Dialogue: 0,0:06:04.67,0:06:08.83,Default,,0000,0000,0000,,Yani doğal oluşumlu CRISPR proteinlerini\Nmoleküler makaslar olarak düşünürseniz Dialogue: 0,0:06:08.86,0:06:11.64,Default,,0000,0000,0000,,baz düzenleyicileri kalem olarak düşünün, Dialogue: 0,0:06:11.67,0:06:15.16,Default,,0000,0000,0000,,aslında bir DNA bazının atomlarını \Nyeniden düzenleyerek Dialogue: 0,0:06:16.10,0:06:19.90,Default,,0000,0000,0000,,başka bir baz olmasını sağlamak için\Nbir DNA harfini başka bir harf olarak Dialogue: 0,0:06:19.92,0:06:22.26,Default,,0000,0000,0000,,direkt yeniden yazabilen kalemler. Dialogue: 0,0:06:23.51,0:06:25.69,Default,,0000,0000,0000,,Baz düzenleyiciler doğada yok. Dialogue: 0,0:06:26.68,0:06:29.82,Default,,0000,0000,0000,,Hatta, ilk baz düzenleyiciyi,\Nburada görüyorsunuz, Dialogue: 0,0:06:29.82,0:06:31.29,Default,,0000,0000,0000,,aynı organizmadan bile gelmeyen Dialogue: 0,0:06:31.32,0:06:33.55,Default,,0000,0000,0000,,üç farklı proteinden oluşturduk. Dialogue: 0,0:06:34.15,0:06:39.25,Default,,0000,0000,0000,,CRISPR makaslarını alıp \NDNA'yı kesme yeteneğini etkisiz kılarken Dialogue: 0,0:06:39.27,0:06:43.81,Default,,0000,0000,0000,,programlanmış bir şekilde hedeflenen \Nbir DNA dizisini bulup bağlama yetisini Dialogue: 0,0:06:43.84,0:06:45.37,Default,,0000,0000,0000,,sürdürerek başladık. Dialogue: 0,0:06:46.35,0:06:49.55,Default,,0000,0000,0000,,Mavi ile gösterilen \Netkisiz hâle getirilmiş CRISPR makaslarına Dialogue: 0,0:06:49.55,0:06:51.72,Default,,0000,0000,0000,,ikinci bir kırmızı protein ekledik, Dialogue: 0,0:06:51.74,0:06:56.04,Default,,0000,0000,0000,,bu da C DNA bazında \Nkimyasal bir reaksiyon gösterip Dialogue: 0,0:06:56.07,0:06:59.40,Default,,0000,0000,0000,,onu T gibi davranan bir baza dönüştürdü. Dialogue: 0,0:07:00.96,0:07:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Sonra, ilk iki proteine,\Ndeğişmiş bazın hücre tarafından Dialogue: 0,0:07:04.12,0:07:05.47,Default,,0000,0000,0000,,atılmasını engelleyen Dialogue: 0,0:07:05.50,0:07:09.10,Default,,0000,0000,0000,,morla gösterilen proteini\Neklememiz gerekti. Dialogue: 0,0:07:10.47,0:07:13.31,Default,,0000,0000,0000,,Açık sonuç, ilk kez genomlarda\Nbelirlenmiş konumlarda Dialogue: 0,0:07:13.33,0:07:17.45,Default,,0000,0000,0000,,C'leri T'lere çevirmemizi sağlayan Dialogue: 0,0:07:17.47,0:07:19.64,Default,,0000,0000,0000,,tasarlanmış üç parçalı bir protein. Dialogue: 0,0:07:21.49,0:07:24.52,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu noktada bile\Nişimizin sadece yarısı bitmişti. Dialogue: 0,0:07:24.55,0:07:27.17,Default,,0000,0000,0000,,Çünkü hücrelerde sabit olmak için, Dialogue: 0,0:07:27.20,0:07:30.86,Default,,0000,0000,0000,,bir DNA çiftli helisin iki zinciri\Nbaz çiftleri oluşturmalı. Dialogue: 0,0:07:32.12,0:07:35.78,Default,,0000,0000,0000,,Ve C sadece G ile, Dialogue: 0,0:07:35.81,0:07:38.81,Default,,0000,0000,0000,,T de sadece A ile çiftleştiğinden, Dialogue: 0,0:07:39.75,0:07:44.60,Default,,0000,0000,0000,,bir DNA zincirinde sadece bir C'yi\Nbir T'ye çevirmek uyumsuzluk, Dialogue: 0,0:07:44.62,0:07:47.47,Default,,0000,0000,0000,,iki DNA zinciri arasında \N Dialogue: 0,0:07:47.50,0:07:51.76,Default,,0000,0000,0000,,hücrenin hangi zinciri yenileyeceğine\Nkarar vermesi gereken bir çatışma yaratır. Dialogue: 0,0:07:53.15,0:07:57.49,Default,,0000,0000,0000,,Zinciri çentikleyerek, değişmemiş zinciri\Ndeğişecek olan diye işaretlemek için Dialogue: 0,0:07:58.65,0:08:02.52,Default,,0000,0000,0000,,bu üç kısımlı proteini Dialogue: 0,0:08:02.54,0:08:04.45,Default,,0000,0000,0000,,düzenleyebileceğimizi fark ettik. Dialogue: 0,0:08:05.28,0:08:07.80,Default,,0000,0000,0000,,Bu küçük çentik, hücreyi kandırıp Dialogue: 0,0:08:07.83,0:08:12.78,Default,,0000,0000,0000,,çentiklenen zinciri yenilerken Dialogue: 0,0:08:12.80,0:08:15.12,Default,,0000,0000,0000,,değişmemiş bir G yerine bir A koyduruyor, Dialogue: 0,0:08:15.15,0:08:19.18,Default,,0000,0000,0000,,böylece eskiden bir C-G baz\Neşlemesi olan şeyin sabit bir A-T'ye Dialogue: 0,0:08:19.20,0:08:21.50,Default,,0000,0000,0000,,dönüşümünü tamamlıyor. Dialogue: 0,0:08:24.48,0:08:27.24,Default,,0000,0000,0000,,Laboratuvarda, eski bir doktora\Nsonrası araştırmacısı olan Dialogue: 0,0:08:27.24,0:08:30.83,Default,,0000,0000,0000,,Alexis Komor'ın liderliğinde \Nbirkaç yıllık sıkı çalışmadan sonra, Dialogue: 0,0:08:30.83,0:08:34.32,Default,,0000,0000,0000,,bizim seçtiğimiz pozisyonlarda\NC'leri T'ye ve G'leri A'ya çeviren Dialogue: 0,0:08:34.32,0:08:37.04,Default,,0000,0000,0000,,bu birinci sınıf baz düzenleyiciyi Dialogue: 0,0:08:37.06,0:08:39.22,Default,,0000,0000,0000,,geliştirmeyi başardık. Dialogue: 0,0:08:40.63,0:08:45.86,Default,,0000,0000,0000,,Bilinen 35.000'den fazla hastalıkla\Nbağlantılı nokta mutasyonu arasında, Dialogue: 0,0:08:45.89,0:08:49.67,Default,,0000,0000,0000,,bu ilk baz düzenleyicinin \Ngeri çevirebildiği iki tip mutasyon Dialogue: 0,0:08:49.70,0:08:55.84,Default,,0000,0000,0000,,birlikte patojenik nokta mutasyonlarının\Nyüzde 14'ünü veya 5000 tanesini oluşturur. Dialogue: 0,0:08:56.59,0:09:01.36,Default,,0000,0000,0000,,Ama hastalığa yol açan nokta\Nmutasyonlarının en büyük kesimini onarmak Dialogue: 0,0:09:01.39,0:09:05.02,Default,,0000,0000,0000,,A'ları G'lere ve T'leri C'lere çevirebilen\N Dialogue: 0,0:09:05.05,0:09:09.13,Default,,0000,0000,0000,,ikinci sınıf bir baz düzenleyiciyi\Ngeliştirmeyi gerektirir. Dialogue: 0,0:09:10.85,0:09:14.57,Default,,0000,0000,0000,,Eski bir doktora sonrası araştırmacısı \Nolan Nicole Gaudelli'nin liderliğinde Dialogue: 0,0:09:14.60,0:09:17.72,Default,,0000,0000,0000,,bu ikinci sınıf baz düzenleyiciyi\Ngeliştirmeye başladık, Dialogue: 0,0:09:17.74,0:09:23.87,Default,,0000,0000,0000,,bu, teoride patojenik nokta mutasyonlarını\Nyarısına kadar düzeltebilecekti, Dialogue: 0,0:09:23.89,0:09:27.80,Default,,0000,0000,0000,,hızlı yaşlanmaya sebep olan progeriaya\Nyol açan mutasyon da dâhil. Dialogue: 0,0:09:30.11,0:09:33.27,Default,,0000,0000,0000,,Bir kez daha CRISPR makaslarının Dialogue: 0,0:09:33.30,0:09:37.37,Default,,0000,0000,0000,,hedef mekanizmasını ödünç alabileceğimizi Dialogue: 0,0:09:37.39,0:09:42.55,Default,,0000,0000,0000,,ve yeni baz düzenleyiciyi genomdaki \Ndoğru alana getirebileceğimizi fark ettik. Dialogue: 0,0:09:43.54,0:09:46.64,Default,,0000,0000,0000,,Ama hızla inanılmaz bir sorunla \Nkarşılaştık; Dialogue: 0,0:09:47.90,0:09:50.32,Default,,0000,0000,0000,,yani, DNA'da A'yı G'ye Dialogue: 0,0:09:50.35,0:09:54.40,Default,,0000,0000,0000,,veya T'yi C'ye çevirebilen Dialogue: 0,0:09:54.42,0:09:55.58,Default,,0000,0000,0000,,bilinen bir protein yok. Dialogue: 0,0:09:56.76,0:09:58.93,Default,,0000,0000,0000,,Bu kadar ciddi bir sorunla karşılaşınca, Dialogue: 0,0:09:58.95,0:10:01.48,Default,,0000,0000,0000,,çoğu öğrenci muhtemelen\Nbaşka bir proje arardı Dialogue: 0,0:10:01.51,0:10:03.25,Default,,0000,0000,0000,,veya başka bir proje danışmanı. Dialogue: 0,0:10:03.27,0:10:04.43,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkaha) Dialogue: 0,0:10:04.46,0:10:05.86,Default,,0000,0000,0000,,Ama Nicole, o zamanlar \N Dialogue: 0,0:10:05.86,0:10:09.09,Default,,0000,0000,0000,,fazlasıyla iddialı görünen bir planla \Ndevam etmeyi uygun buldu. Dialogue: 0,0:10:09.83,0:10:11.81,Default,,0000,0000,0000,,Gerekli kimyayı uygulayacak \N Dialogue: 0,0:10:11.81,0:10:14.82,Default,,0000,0000,0000,,doğal oluşumlu proteinin eksikliği \Ngöz önünde bulundurulursa Dialogue: 0,0:10:14.82,0:10:17.95,Default,,0000,0000,0000,,A'yı G gibi davranan \Nbir baza çevirmek için Dialogue: 0,0:10:17.97,0:10:21.81,Default,,0000,0000,0000,,laboratuvarda kendi proteinimizi\Ngeliştirmeye karar verdik Dialogue: 0,0:10:21.83,0:10:26.66,Default,,0000,0000,0000,,ve RNA'ya ilişkili kimya uygulayan\Nbir proteinden başladık. Dialogue: 0,0:10:27.23,0:10:31.16,Default,,0000,0000,0000,,On milyonlarca protein değişkeni keşfeden\N Dialogue: 0,0:10:31.19,0:10:35.18,Default,,0000,0000,0000,,ve sadece hayatta kalmak için \Ngerekli olan kimyayı salgılayan Dialogue: 0,0:10:35.20,0:10:37.22,Default,,0000,0000,0000,,o nadir değişkenlere izin veren Dialogue: 0,0:10:37.24,0:10:40.47,Default,,0000,0000,0000,,güçlü olan hayatta kalsın tarzı \NDarvinci bir seçilim sistemi yaptık. Dialogue: 0,0:10:41.88,0:10:44.27,Default,,0000,0000,0000,,Burada gösterilen protein ile sonuçlandı, Dialogue: 0,0:10:44.30,0:10:47.15,Default,,0000,0000,0000,,DNA'daki A'yı, G'ye benzeyen bir baza Dialogue: 0,0:10:47.18,0:10:49.27,Default,,0000,0000,0000,,dönüştürebilen ilk protein. Dialogue: 0,0:10:49.29,0:10:50.90,Default,,0000,0000,0000,,Bu proteini mavi ile gösterilen Dialogue: 0,0:10:50.92,0:10:53.49,Default,,0000,0000,0000,,etkisiz kalmış CRISPR makaslarına\Nekleyince, Dialogue: 0,0:10:53.51,0:10:55.52,Default,,0000,0000,0000,,ikinci sınıf bir baz düzenleyici ürettik, Dialogue: 0,0:10:55.55,0:10:58.64,Default,,0000,0000,0000,,bu da A'ları G'lere dönüştürüyor, Dialogue: 0,0:10:58.66,0:11:02.51,Default,,0000,0000,0000,,sonra ilk baz düzenleyicide kullandığımız Dialogue: 0,0:11:02.53,0:11:04.45,Default,,0000,0000,0000,,zincir çentikleme stratejisini kullanıp Dialogue: 0,0:11:04.47,0:11:09.94,Default,,0000,0000,0000,,hücreye, çentiklenmiş zinciri yenilerken\Ndeğişmemiş T'yi de Dialogue: 0,0:11:09.96,0:11:11.64,Default,,0000,0000,0000,,bir C ile değiştirtiyor, Dialogue: 0,0:11:11.66,0:11:15.83,Default,,0000,0000,0000,,böylece bir A-T baz ikilisinin G-C baz\Nikilisine dönüşümünü tamamlıyor. Dialogue: 0,0:11:16.84,0:11:18.89,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış) Dialogue: 0,0:11:18.92,0:11:20.09,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler. Dialogue: 0,0:11:20.11,0:11:23.47,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış) Dialogue: 0,0:11:23.49,0:11:25.83,Default,,0000,0000,0000,,ABD'deki akademisyen\Nbir bilim insanı olarak, Dialogue: 0,0:11:25.85,0:11:27.100,Default,,0000,0000,0000,,lafımın alkışla bölünmesine \Nalışkın değilim. Dialogue: 0,0:11:28.02,0:11:31.17,Default,,0000,0000,0000,,(Kahkaha) Dialogue: 0,0:11:31.20,0:11:35.60,Default,,0000,0000,0000,,Bu ilk iki sınıf baz düzenleyicilerden\Nbirini sadece üç, Dialogue: 0,0:11:35.62,0:11:38.40,Default,,0000,0000,0000,,birini de bir buçuk yıl önce geliştirdik. Dialogue: 0,0:11:39.27,0:11:40.82,Default,,0000,0000,0000,,Ama bu kısa zamanda bile, Dialogue: 0,0:11:40.84,0:11:44.56,Default,,0000,0000,0000,,baz düzenleme, biyomedikal araştırma\Ntopluluğunda geniş çapta kullanıldı. Dialogue: 0,0:11:45.78,0:11:50.14,Default,,0000,0000,0000,,Dünya çapında baz düzenleyicileri \N6000 defadan fazla istekleri üzerine Dialogue: 0,0:11:50.16,0:11:54.04,Default,,0000,0000,0000,,1000'den fazla araştırmacıya gönderildi. Dialogue: 0,0:11:55.48,0:11:58.99,Default,,0000,0000,0000,,Baz düzenleyiciler bakteriden bitkilere,\N Dialogue: 0,0:11:59.02,0:12:02.74,Default,,0000,0000,0000,,farelerden primatlara \Ntüm bu organizmalarda kullanılarak Dialogue: 0,0:12:02.77,0:12:04.90,Default,,0000,0000,0000,,yüz araştırma makalesi yayınlandı bile. Dialogue: 0,0:12:07.79,0:12:09.05,Default,,0000,0000,0000,,Baz düzenleyicileri, Dialogue: 0,0:12:09.05,0:12:12.63,Default,,0000,0000,0000,,insanlar üzerindeki klinik deneylere\Ngirmek için henüz çok yeni olsa da Dialogue: 0,0:12:12.63,0:12:17.61,Default,,0000,0000,0000,,bilim insanları baz düzenleyicileri\Ninsanlarda hastalığa neden olan Dialogue: 0,0:12:17.64,0:12:20.48,Default,,0000,0000,0000,,nokta mutasyonlarını düzeltmek için\Nhayvanlarda kullanarak Dialogue: 0,0:12:20.51,0:12:24.42,Default,,0000,0000,0000,,bu amaca giden yolda \Nciddi bir dönüm noktasından geçti. Dialogue: 0,0:12:25.82,0:12:26.59,Default,,0000,0000,0000,,Örneğin, Dialogue: 0,0:12:26.59,0:12:29.80,Default,,0000,0000,0000,,laboratuvarımdaki iki diğer öğrenci \NLuke Koblan ve Jon Levy'nin Dialogue: 0,0:12:29.80,0:12:33.22,Default,,0000,0000,0000,,başında olduğu bir bilim insanı grubu,\Nikinci sınıf bir baz düzenleyiciyi Dialogue: 0,0:12:33.24,0:12:37.36,Default,,0000,0000,0000,,progeria hastası bir fareye vermek için Dialogue: 0,0:12:37.39,0:12:39.58,Default,,0000,0000,0000,,bir virüs kullandı, Dialogue: 0,0:12:39.60,0:12:43.46,Default,,0000,0000,0000,,hastalığa sebep olan T'yi \Ntekrar bir C'ye çevirdi Dialogue: 0,0:12:43.48,0:12:47.59,Default,,0000,0000,0000,,ve sonuçlarını DNA, RNA \Nve protein seviyesinde tersine çevirdi. Dialogue: 0,0:12:48.58,0:12:51.79,Default,,0000,0000,0000,,Baz düzenleyiciler hayvanlarda\Nhastalık sonuçlarını tersine çevirmek Dialogue: 0,0:12:51.79,0:12:54.57,Default,,0000,0000,0000,,amacıyla da kullanıldı, mesela tirozinemi, Dialogue: 0,0:12:55.64,0:12:59.26,Default,,0000,0000,0000,,beta talasemi, kas distrofisi, Dialogue: 0,0:12:59.28,0:13:02.97,Default,,0000,0000,0000,,fenilketonüri, doğuştan sağırlık Dialogue: 0,0:13:02.100,0:13:04.94,Default,,0000,0000,0000,,ve bir tür kalp damar hastalığı -- Dialogue: 0,0:13:04.96,0:13:09.82,Default,,0000,0000,0000,,her durumda, hastalığa sebep olan\Nveya katkı sağlayan Dialogue: 0,0:13:09.85,0:13:12.40,Default,,0000,0000,0000,,nokta mutasyonunu direkt düzelterek. Dialogue: 0,0:13:13.69,0:13:15.74,Default,,0000,0000,0000,,Bitkilerde, baz düzenleyicileri Dialogue: 0,0:13:15.77,0:13:19.84,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi ürünlere yol açacak \Ntek DNA harfi değişimleri Dialogue: 0,0:13:19.86,0:13:21.83,Default,,0000,0000,0000,,üretmek için kullanıldı. Dialogue: 0,0:13:22.25,0:13:26.84,Default,,0000,0000,0000,,Biyologlar da baz düzenleyicileri, \Nkanser gibi hastalıklarla ilişkili Dialogue: 0,0:13:26.87,0:13:29.86,Default,,0000,0000,0000,,genlerde tek harflerin rolünü\Nincelemek için kullandılar. Dialogue: 0,0:13:31.05,0:13:35.04,Default,,0000,0000,0000,,Kurucu ortağı olduğum iki firma,\NBeam Therapeutics ve Pairwise Plants, Dialogue: 0,0:13:35.04,0:13:38.85,Default,,0000,0000,0000,,baz düzenlemeyi, insanlardaki\Ngenetik hastalıkları tedavi etmek Dialogue: 0,0:13:39.06,0:13:41.09,Default,,0000,0000,0000,,ve tarımı geliştirmek için kullanıyor. Dialogue: 0,0:13:41.95,0:13:43.92,Default,,0000,0000,0000,,Baz düzenlemenin tüm bu uygulamaları Dialogue: 0,0:13:43.94,0:13:47.04,Default,,0000,0000,0000,,son üç yıldan az bir sürede gerçekleşti: Dialogue: 0,0:13:47.06,0:13:49.42,Default,,0000,0000,0000,,bilimin tarihsel zaman ölçeğinde, Dialogue: 0,0:13:49.45,0:13:50.73,Default,,0000,0000,0000,,göz açıp kapayana kadar. Dialogue: 0,0:13:51.74,0:13:55.46,Default,,0000,0000,0000,,Yapmamız gereken biraz daha çalışma var,\Nbaz düzenlemenin tam potansiyelini Dialogue: 0,0:13:55.46,0:13:58.87,Default,,0000,0000,0000,,gerçekleştirerek genetik hastalıkları \Nolan hastaların hayatlarını Dialogue: 0,0:13:58.87,0:14:00.60,Default,,0000,0000,0000,,daha iyi hâle getirebilmesi için. Dialogue: 0,0:14:01.24,0:14:04.02,Default,,0000,0000,0000,,Bu hastalıkların birçoğunun\Ntemeldeki mutasyonu düzelterek Dialogue: 0,0:14:04.05,0:14:05.90,Default,,0000,0000,0000,,organdaki hücrelerin kesiti ile bile Dialogue: 0,0:14:05.92,0:14:09.44,Default,,0000,0000,0000,,tedavi edilebileceği düşünülse de Dialogue: 0,0:14:09.46,0:14:12.44,Default,,0000,0000,0000,,baz düzenleyiciler gibi\Nmoleküler makineleri Dialogue: 0,0:14:12.46,0:14:14.23,Default,,0000,0000,0000,,insan hücrelerine sokmak Dialogue: 0,0:14:14.25,0:14:15.42,Default,,0000,0000,0000,,zorlayıcı olabilir. Dialogue: 0,0:14:16.96,0:14:20.29,Default,,0000,0000,0000,,Doğadaki virüslere,\Nnezleye sebep olacak moleküller yerine Dialogue: 0,0:14:20.29,0:14:22.56,Default,,0000,0000,0000,,baz düzenleyiciler verdirmek Dialogue: 0,0:14:22.58,0:14:25.27,Default,,0000,0000,0000,,başarıyla uygulanmış Dialogue: 0,0:14:25.29,0:14:27.17,Default,,0000,0000,0000,,birkaç umut verici stratejiden biri. Dialogue: 0,0:14:28.06,0:14:30.84,Default,,0000,0000,0000,,Bir baz çiftini başka bir baz çiftine\Nçevirebilmek için Dialogue: 0,0:14:30.84,0:14:32.51,Default,,0000,0000,0000,,geri kalan şeyleri yapabilecek Dialogue: 0,0:14:32.51,0:14:35.44,Default,,0000,0000,0000,,veya hedef dışı konumlardaki\Nistenmeyen düzenlemeyi küçültecek Dialogue: 0,0:14:35.46,0:14:39.84,Default,,0000,0000,0000,,yeni moleküler makineler\Ngeliştirmeye devam etmek Dialogue: 0,0:14:39.87,0:14:41.07,Default,,0000,0000,0000,,çok önemli. Dialogue: 0,0:14:41.78,0:14:45.23,Default,,0000,0000,0000,,Diğer bilim insanları, Dialogue: 0,0:14:45.23,0:14:50.85,Default,,0000,0000,0000,,doktorlar, ahlak bilimciler ve devletlerle\Nilişkiler kurup baz düzenlemenin Dialogue: 0,0:14:50.85,0:14:53.67,Default,,0000,0000,0000,,dikkatle, güvenli ve etiğe uygun \Nkullanılması olasılığını Dialogue: 0,0:14:53.67,0:14:55.73,Default,,0000,0000,0000,,arttırmak ciddi bir zorunluluk. Dialogue: 0,0:14:57.52,0:14:59.14,Default,,0000,0000,0000,,Bu zorluklara rağmen, Dialogue: 0,0:14:59.16,0:15:02.82,Default,,0000,0000,0000,,sadece beş yıl önce bana gelip Dialogue: 0,0:15:02.84,0:15:04.49,Default,,0000,0000,0000,,tüm dünyadaki araştırmacıların \N Dialogue: 0,0:15:04.51,0:15:07.75,Default,,0000,0000,0000,,laboratuvarda geliştirilmiş \Nmoleküler makineleri kullanarak Dialogue: 0,0:15:07.75,0:15:11.07,Default,,0000,0000,0000,,insan genomunda belli bir konumdaki \Nbir baz çiftini etkin bir şekilde Dialogue: 0,0:15:11.10,0:15:12.28,Default,,0000,0000,0000,,ve diğer sonuçları Dialogue: 0,0:15:12.30,0:15:14.92,Default,,0000,0000,0000,,minimumda tutarak Dialogue: 0,0:15:14.95,0:15:18.77,Default,,0000,0000,0000,,direkt başka bir baz çiftine \Ndönüştüreceğini söyleseydiniz, Dialogue: 0,0:15:18.80,0:15:19.96,Default,,0000,0000,0000,,size şunu sorardım, Dialogue: 0,0:15:19.99,0:15:22.46,Default,,0000,0000,0000,,"Hangi bilim kurgu kitabını okuyorsun?" Dialogue: 0,0:15:23.71,0:15:27.17,Default,,0000,0000,0000,,Kendimiz tasarladığımız şeyi Dialogue: 0,0:15:27.19,0:15:31.65,Default,,0000,0000,0000,,yapabilecek kadar yaratıcı \Nve yapamadığımız şeyi geliştirecek kadar Dialogue: 0,0:15:31.67,0:15:34.60,Default,,0000,0000,0000,,cesur olan kararlı öğrencilerle, Dialogue: 0,0:15:34.62,0:15:37.71,Default,,0000,0000,0000,,baz düzenleme \Nbilim kurguyu andıran istekleri, Dialogue: 0,0:15:37.71,0:15:41.54,Default,,0000,0000,0000,,bırakacağımız en önemli hediyenin\Nsadece üç milyar harf DNA değil Dialogue: 0,0:15:42.25,0:15:45.48,Default,,0000,0000,0000,,buna ek olarak onları koruma Dialogue: 0,0:15:45.50,0:15:48.53,Default,,0000,0000,0000,,ve onarma yolları olduğu Dialogue: 0,0:15:48.55,0:15:51.66,Default,,0000,0000,0000,,heyecanlı bir gerçekliğe dönüştürdük. Dialogue: 0,0:15:52.34,0:15:53.49,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler. Dialogue: 0,0:15:53.51,0:15:58.02,Default,,0000,0000,0000,,(Alkış) Dialogue: 0,0:15:58.04,0:15:59.19,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler.