WEBVTT

00:00:01.122 --> 00:00:02.812
Vorig jaar...

00:00:02.836 --> 00:00:04.040
was een hel.

NOTE Paragraph

00:00:04.064 --> 00:00:05.862
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:00:08.571 --> 00:00:12.123
Ik at voor de eerste keer 
Nigeriaanse ‘jollof’.

NOTE Paragraph

00:00:12.147 --> 00:00:13.729
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:00:14.616 --> 00:00:17.475
Maar eigenlijk, serieus nu,

00:00:17.499 --> 00:00:20.313
lag ik helemaal overhoop.

00:00:21.235 --> 00:00:23.416
Onder de druk van enorme stress

00:00:23.440 --> 00:00:25.463
kreeg ik een angstaanval.

00:00:26.542 --> 00:00:29.232
Soms kon ik niet werken.

00:00:30.336 --> 00:00:32.232
Op andere dagen

00:00:32.256 --> 00:00:35.545
wilde ik alleen maar 
in mijn bed liggen huilen.

NOTE Paragraph

00:00:36.658 --> 00:00:41.907
Mijn arts vroeg of ik met iemand 
uit de geestelijke gezondheidszorg

00:00:41.931 --> 00:00:44.034
wilde spreken over mijn stress en angst.

00:00:44.769 --> 00:00:46.071
Geestelijke gezondheid?

00:00:46.972 --> 00:00:50.862
Ik sprong op en schudde 
hevig mijn hoofd in protest.

00:00:53.245 --> 00:00:56.997
Ik kreeg een diep gevoel van schaamte.

00:00:58.413 --> 00:01:01.851
Wat zouden mensen wel niet denken?

00:01:03.139 --> 00:01:05.498
Ik heb een liefdevolle, 
ondersteunende familie

00:01:05.522 --> 00:01:07.829
en ongelooflijk trouwe vrienden,

00:01:07.853 --> 00:01:12.422
maar ik dacht er nog niet eens aan 
om met iemand te spreken

00:01:12.446 --> 00:01:14.476
over mijn gevoel van pijn.

00:01:16.004 --> 00:01:20.471
Ik voelde me verstikt 
door de strakke architectuur

00:01:20.495 --> 00:01:22.785
van onze Afrikaanse mannelijkheid.

00:01:23.765 --> 00:01:25.880
"Mensen hebben reële problemen, Sangu.

00:01:25.904 --> 00:01:27.359
Zet je eroverheen!"

NOTE Paragraph

00:01:28.956 --> 00:01:31.787
De eerste keer dat ik hoorde
over ‘geestelijke gezondheid’,

00:01:31.880 --> 00:01:35.843
was ik een kostschoolstudent 
recht van de boot uit Ghana,

00:01:35.867 --> 00:01:37.798
aan de Peddie School in New Jersey.

00:01:39.067 --> 00:01:42.473
Ik had net de brute ervaring doorgemaakt

00:01:42.497 --> 00:01:45.050
om in dezelfde maand 
zeven geliefden te verliezen.

00:01:46.569 --> 00:01:48.025
De school-verpleegkundige,

00:01:48.049 --> 00:01:52.113
bezorgd over wat ik had doorgemaakt 
-- God zegene haar ziel --

00:01:52.137 --> 00:01:54.087
vroeg naar mijn geestelijke gezondheid.

00:01:55.426 --> 00:01:57.409
"Is ze wel goed wijs?", dacht ik.

00:01:58.214 --> 00:02:00.658
Weet ze dan niet 
dat ik een Afrikaanse man ben?

NOTE Paragraph

00:02:00.682 --> 00:02:01.696
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:02:01.720 --> 00:02:03.681
Net zoals Okonkwo in ‘Things Fall Apart’

00:02:03.681 --> 00:02:08.356
verwerken noch uiten wij, 
Afrikaanse mannen, onze emoties.

00:02:08.971 --> 00:02:10.662
Wij rekenen af onze problemen.

NOTE Paragraph

00:02:10.686 --> 00:02:12.229
(Applaus)

NOTE Paragraph

00:02:13.181 --> 00:02:15.180
Wij pakken onze problemen aan.

00:02:15.204 --> 00:02:19.975
Ik belde mijn broer en we lachten 
over die ‘Oyibo’ mensen -- witte mensen --

00:02:19.999 --> 00:02:21.856
en hun vreemde ziekten:

00:02:21.880 --> 00:02:25.118
depressie, ADD en die ‘rare dingen’.

00:02:26.500 --> 00:02:28.491
Door op te groeien in West-Afrika

00:02:28.515 --> 00:02:32.896
krijg je bij de term ‘mentaal’ 
het beeld van een gek

00:02:32.920 --> 00:02:35.163
met vuile dreadlocks

00:02:35.187 --> 00:02:37.963
die halfnaakt op straat loopt.

00:02:39.084 --> 00:02:40.904
We kennen die man allemaal.

00:02:40.928 --> 00:02:43.209
Onze ouders waarschuwden ons voor hem.

00:02:43.820 --> 00:02:45.365
"Mama, mama, waarom is hij gek?"

00:02:45.389 --> 00:02:46.455
"Drugs!

00:02:46.455 --> 00:02:49.224
Als je zelfs maar naar drugs kijkt, 
eindig je als hem."

NOTE Paragraph

00:02:49.224 --> 00:02:50.417
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:02:50.980 --> 00:02:52.859
Krijg een longontsteking

00:02:52.859 --> 00:02:55.821
en je moeder sleept je 
naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis

00:02:55.821 --> 00:02:57.097
voor medische behandeling.

00:02:58.090 --> 00:03:00.706
Maar durf te zeggen dat je depressief bent

00:03:01.458 --> 00:03:04.860
en je lokale pastor 
komt de demonen uitdrijven

00:03:04.884 --> 00:03:06.878
en de heksen in je dorp de schuld geven.

NOTE Paragraph

00:03:07.298 --> 00:03:11.454
Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie
ben je geestelijk gezond

00:03:11.454 --> 00:03:15.383
als je kan omgaan met de normale
stressfactoren van het leven;

00:03:15.921 --> 00:03:19.364
als je productief
en renderend kunt werken;

00:03:19.388 --> 00:03:23.015
en een bijdrage kunt
leveren aan je gemeenschap.

00:03:23.501 --> 00:03:25.536
Geestelijke gezondheid behelst

00:03:25.536 --> 00:03:29.586
ons emotionele, 
psychologische en sociale welzijn.

00:03:30.856 --> 00:03:35.616
Wereldwijd wordt 75 procent 
van alle gevallen van geestesziekte

00:03:35.640 --> 00:03:38.274
gevonden in landen met lage inkomens.

00:03:38.298 --> 00:03:40.750
Toch geven de meeste Afrikaanse regeringen

00:03:40.750 --> 00:03:44.361
minder dan één procent van hun begroting
voor gezondheidszorg uit

00:03:44.385 --> 00:03:46.341
aan geestelijke gezondheidszorg.

NOTE Paragraph

00:03:46.681 --> 00:03:47.861
Erger nog,

00:03:47.885 --> 00:03:52.004
we hebben een ernstig tekort 
aan psychiaters in Afrika.

00:03:52.836 --> 00:03:57.119
In Nigeria schat men hun aantal op 200 --

00:03:57.812 --> 00:04:00.833
in een land van bijna 200 miljoen.

00:04:02.422 --> 00:04:03.891
In heel Afrika

00:04:03.915 --> 00:04:07.818
heeft 90 procent van onze bevolking 
geen toegang tot behandeling.

00:04:08.681 --> 00:04:10.434
Dientengevolge

00:04:10.458 --> 00:04:13.462
lijden we in eenzaamheid,

00:04:13.486 --> 00:04:15.930
het zwijgen opgelegd door het stigma.

NOTE Paragraph

00:04:17.498 --> 00:04:20.474
Wij Afrikanen reageren 
op geestelijke gezondheid vaak

00:04:20.474 --> 00:04:22.844
met afstandelijkheid,

00:04:22.844 --> 00:04:24.046
onwetendheid,

00:04:24.535 --> 00:04:25.713
schuld,

00:04:26.134 --> 00:04:27.340
angst

00:04:27.934 --> 00:04:29.220
en woede.

00:04:30.309 --> 00:04:34.986
In een studie van Arboleda-Flórez

00:04:35.010 --> 00:04:38.668
waarin de vraag wordt gesteld: "Wat is
de oorzaak van psychische ziekte?",

00:04:39.667 --> 00:04:43.490
antwoordt 34 procent
van de Nigeriaanse respondenten

00:04:43.680 --> 00:04:45.100
'drugsgebruik',

00:04:46.340 --> 00:04:51.478
19 procent zegt
'goddelijke toorn en de wil van God' --

NOTE Paragraph

00:04:51.548 --> 00:04:52.853
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:04:53.450 --> 00:04:54.908
12 procent zegt

00:04:56.130 --> 00:04:58.896
'hekserij en spirituele bezetenheid'.

00:04:59.796 --> 00:05:04.356
Maar weinigen noemden andere bekende 
oorzaken van psychische aandoeningen

00:05:04.380 --> 00:05:06.026
als genetica,

00:05:06.050 --> 00:05:07.986
sociaal-economische status,

00:05:08.010 --> 00:05:09.605
oorlog,

00:05:09.629 --> 00:05:11.042
conflict

00:05:11.066 --> 00:05:12.811
of het verlies van een geliefde.

00:05:14.009 --> 00:05:16.896
De stigmatisering tegen geestesziekten

00:05:16.920 --> 00:05:21.386
resulteert vaak in het uitsluiten 
en demoniseren van patiënten.

00:05:22.435 --> 00:05:26.431
Fotograaf Robin Hammond documenteerde 
sommige van deze misstanden ...

00:05:26.455 --> 00:05:27.848
in Oeganda,

00:05:28.845 --> 00:05:30.174
in Somalië,

00:05:31.269 --> 00:05:33.098
en hier in Nigeria.

NOTE Paragraph

00:05:35.554 --> 00:05:36.896
Voor mij

00:05:38.057 --> 00:05:40.376
is het stigma persoonlijk.

00:05:42.122 --> 00:05:43.751
In 2009

00:05:44.796 --> 00:05:47.902
kreeg ik midden in de nacht 
een uitzinnig telefoontje.

00:05:49.359 --> 00:05:51.707
Mijn beste vriend in de wereld --

00:05:51.731 --> 00:05:56.870
een briljante, filosofische, 
charmante, hippe jonge man --

00:05:56.894 --> 00:05:59.045
was gediagnosticeerd met schizofrenie.

00:06:00.604 --> 00:06:01.946
Ik ben getuige geweest

00:06:01.946 --> 00:06:05.256
hoe sommige vrienden waarmee
we opgroeiden, afstand namen.

00:06:07.316 --> 00:06:08.839
Ik hoorde het gegrinnik.

00:06:09.628 --> 00:06:11.220
Ik hoorde het gefluister.

00:06:12.186 --> 00:06:14.416
"Heb je gehoord dat hij gek is geworden?"

00:06:15.275 --> 00:06:17.195
"Hij begon door te draaien!"

00:06:17.849 --> 00:06:22.169
Afkeurend, vernederend 
commentaar over zijn toestand --

00:06:22.193 --> 00:06:26.170
woorden die we nooit zouden zeggen
over iemand met kanker

00:06:26.194 --> 00:06:27.954
of iemand met malaria.

00:06:28.664 --> 00:06:32.343
Op een of andere manier, 
als het gaat om psychische aandoeningen

00:06:32.367 --> 00:06:35.417
neemt onze onwetendheid alle empathie weg.

00:06:36.719 --> 00:06:40.888
Ik stond aan zijn zijde 
als zijn gemeenschap hem isoleerde,

00:06:42.160 --> 00:06:44.492
maar onze genegenheid wankelde nooit.

NOTE Paragraph

00:06:45.848 --> 00:06:49.707
Geleidelijk aan begon ik gepassioneerd 
te raken over geestelijke gezondheid.

00:06:49.874 --> 00:06:52.330
Geïnspireerd door zijn benarde situatie,

00:06:52.330 --> 00:06:56.123
begon ik met een speciale-interessegroep 
over geestelijke gezondheid van alumni

00:06:56.123 --> 00:06:57.532
op mijn school.

00:06:57.556 --> 00:07:00.933
Tijdens mijn ambtsperiode 
als ingezeten leraar aan de universiteit,

00:07:00.957 --> 00:07:04.919
heb ik veel studenten met hun problemen 
in geestelijke gezondheid gesteund.

00:07:05.451 --> 00:07:07.966
Ik zag Afrikaanse studenten in problemen

00:07:07.990 --> 00:07:10.107
en niet in staat om met iemand te spreken.

00:07:10.746 --> 00:07:14.742
Zelfs met deze kennis
en hun verhalen kennende

00:07:14.766 --> 00:07:16.752
had ik op mijn beurt moeite

00:07:16.776 --> 00:07:21.349
en kon ik met niemand spreken 
over mijn eigen angsten,

00:07:21.373 --> 00:07:25.335
zo diep zit onze angst
om voor gek te worden versleten.

NOTE Paragraph

00:07:27.915 --> 00:07:29.113
Ieder van ons --

00:07:29.878 --> 00:07:32.065
maar wij Afrikanen vooral --

00:07:32.955 --> 00:07:38.862
moet beseffen dat onze geestelijke strijd 
geen afbreuk doet aan onze mannelijkheid,

00:07:38.886 --> 00:07:41.777
noch tasten onze trauma’s onze kracht aan.

00:07:42.936 --> 00:07:45.583
We moeten gaan inzien 
dat geestelijke gezondheid

00:07:45.583 --> 00:07:48.583
net zo belangrijk is 
als fysieke gezondheid.

00:07:48.583 --> 00:07:52.986
We moeten stoppen met lijden in stilte.

00:07:54.119 --> 00:07:57.577
We moeten stoppen 
met de ziekte te stigmatiseren

00:07:57.601 --> 00:07:59.807
en de lijders te traumatiseren.

NOTE Paragraph

00:08:01.579 --> 00:08:03.038
Praat met je vrienden.

00:08:04.014 --> 00:08:05.590
Praat met je dierbaren.

00:08:06.574 --> 00:08:08.929
Praat met professionals 
in de gezondheidszorg.

00:08:09.617 --> 00:08:10.895
Durf kwetsbaar te zijn

00:08:11.795 --> 00:08:13.672
met het vertrouwen

00:08:14.515 --> 00:08:17.042
dat je niet alleen bent.

00:08:18.191 --> 00:08:20.371
Spreek als je met iets worstelt.

00:08:22.594 --> 00:08:26.121
Eerlijk zijn over hoe we ons voelen,

00:08:26.145 --> 00:08:27.804
maakt ons niet zwak;

00:08:28.809 --> 00:08:30.352
het maakt ons menselijk.

NOTE Paragraph

00:08:31.679 --> 00:08:36.225
Het is tijd om een einde te maken aan 
het stigma van een psychische aandoening.

00:08:37.110 --> 00:08:40.520
Als je nog eens iets hoort over ‘mentaal’,

00:08:41.408 --> 00:08:43.403
denk dan niet gelijk aan ‘gek’.

00:08:44.343 --> 00:08:45.552
Denk aan mij.

00:08:45.976 --> 00:08:47.900
(Applaus)

00:08:47.924 --> 00:08:49.207
Dankjewel.

00:08:49.231 --> 00:08:53.223
(Applaus)