0:00:01.122,0:00:02.813
मागचं वर्ष

0:00:02.837,0:00:04.040
फारच वाईट गेलं.

0:00:04.064,0:00:05.862
(हशा)

0:00:08.571,0:00:12.123
मी पहिल्यांदाच [br]नायजेरियन जोलोफ भात खाल्ला.

0:00:12.147,0:00:13.729
(हशा)

0:00:14.616,0:00:17.475
खरोखरीच सांगतो,

0:00:17.499,0:00:20.313
त्यावेळी मी अत्यंत कठीण [br]परिस्थितीतून जात होतो.

0:00:21.235,0:00:23.416
प्रचंड ताणाला तोंड देता देता

0:00:23.440,0:00:25.463
मला चिंताविकाराचा झटका आला.

0:00:26.542,0:00:29.232
काही दिवशी, मी कुठलंच काम करू शकत नसे.

0:00:30.336,0:00:32.232
आणि इतर दिवशी,

0:00:32.256,0:00:35.545
मला बिछान्यात पडून रडत राहावं [br]असं वाटत असे.

0:00:36.658,0:00:41.907
ताण आणि चिंताविकार याबद्दल [br]मनोविकार तज्ज्ञांशी बोलावं,

0:00:41.931,0:00:44.034
असं माझ्या डॉक्टरांनी सुचवलं.

0:00:44.769,0:00:46.071
मनोविकार?

0:00:46.972,0:00:50.862
माझी वाचाच बसली. [br]मी जोरजोरात मान हलवून विरोध दर्शवला.

0:00:53.245,0:00:56.997
मला प्रचंड शरम वाटली.

0:00:58.413,0:01:01.851
या लांच्छनास्पद जाणिवेचं ओझं [br]मला जाणवू लागलं.

0:01:03.139,0:01:05.498
माझं कुटुंब प्रेमळ आहे. [br]त्यांचा मला आधार वाटतो.

0:01:05.522,0:01:07.829
जीवाला जीव देणारे मित्र आहेत.

0:01:07.853,0:01:12.422
तरीही या वेदनेबद्दल कुणाशी बोलावं,

0:01:12.446,0:01:14.476
ही कल्पनाच मी सहन करू शकलो नाही.

0:01:16.004,0:01:20.471
आफ्रिकन मर्दानगीच्या कल्पनांच्या [br]भक्कम तटबंदीमध्ये

0:01:20.495,0:01:22.785
मी गुदमरून गेलो होतो.

0:01:23.765,0:01:25.880
"लोकांपुढे खरोखरीचे प्रश्न असतात, संगू.

0:01:25.904,0:01:27.359
तुझ्या नसत्या कल्पना आवर."

0:01:28.956,0:01:30.937
"मानसिक आरोग्य" हे शब्द प्रथम ऐकले,[br]

0:01:31.880,0:01:35.843
तेव्हा मी नुकताच घानाहून बोटीने येऊन, [br]न्यू जर्सीतल्या पेडी स्कूलचा

0:01:35.867,0:01:37.798
निवासी विद्यार्थी झालो होतो.

0:01:39.067,0:01:42.473
त्याच महिन्यात मी सात जीवलग गमावण्याचा

0:01:42.497,0:01:45.050
विदारक अनुभव घेतला होता.

0:01:46.569,0:01:48.025
माझ्यावरच्या या आपत्तीमुळे

0:01:48.049,0:01:52.113
शाळेच्या नर्सला माझी काळजी वाटली. [br]देव तिचं भलं करो.

0:01:52.137,0:01:54.087
तिने माझ्या मानसिक आरोग्याबद्दल विचारलं.

0:01:55.426,0:01:57.409
मला वाटलं, "ही मेंटल आहे का?"

0:01:58.214,0:02:00.658
मी एक आफ्रिकन पुरुष आहे, [br]हे तिला ठाऊक नाही का?

0:02:00.682,0:02:01.696
(हशा)[br]

0:02:01.720,0:02:03.591
"थिंग्ज फाॅल अपार्ट" मधल्या[br]

0:02:03.615,0:02:08.356
ओकोन्कोवोप्रमाणे, आम्ही आफ्रिकन पुरुष [br]भावना व्यक्त न करता, प्रक्रिया न करता

0:02:08.971,0:02:10.662
समस्या दडपून टाकतो.

0:02:10.686,0:02:12.229
(टाळ्या)

0:02:13.181,0:02:15.180
आम्ही समस्या दडपून टाकतो.

0:02:15.204,0:02:19.975
मी माझ्या भावाला फोन केला आणि [br]आम्ही हसलो - ओईबो (गोऱ्या) लोकांना,

0:02:19.999,0:02:21.856
आणि त्यांच्या विचित्र आजारांना.

0:02:21.880,0:02:25.118
नैराश्य, ए डी डी यासारख्या [br]चमत्कारिक गोष्टींना.

0:02:26.500,0:02:28.491
लहानपणी, पश्चिम आफ्रिकेत असताना

0:02:28.515,0:02:32.896
कोणी "मेंटल" शब्द वापरला, [br]की एक वेडा आठवे.

0:02:32.920,0:02:35.163
मलिन केसांच्या जटा घेऊन

0:02:35.187,0:02:37.963
अर्धनग्न अवस्थेत रस्तोरस्ती भटकणारा.

0:02:39.084,0:02:40.904
आम्हां सगळ्यांना तो ठाऊक होता.

0:02:40.928,0:02:43.209
पालक आम्हांला [br]त्याच्यापासून सावध राहायला सांगत.

0:02:43.820,0:02:45.365
"आई, आई, तो वेडा कसा झाला?"

0:02:45.389,0:02:46.601
"ड्रग्ज !"

0:02:46.625,0:02:49.014
"ड्रग्ज कडे नुसतं पाहिलंस ना, [br]तरी असा वेडा होशील."

0:02:49.038,0:02:50.227
(हशा)

0:02:50.980,0:02:53.045
न्यूमोनिया झाला असता,

0:02:53.069,0:02:55.661
तर आई लगेच सर्वात जवळच्या[br]हॉस्पिटलमध्ये घेऊन गेली असती.

0:02:55.661,0:02:57.087
वैद्यकीय उपचारासाठी.

0:02:58.090,0:03:00.706
पण नैराश्य आलं आहे असं सांगण्याचं [br]धाडस केलं असतं,

0:03:01.458,0:03:04.860
तर पाद्री भूतपिशाच्च उतरवायला [br]आला असता, आणि चेटक्यांवर

0:03:04.884,0:03:06.728
त्याचं खापर फोडलं असतं.

0:03:07.298,0:03:10.198
जागतिक आरोग्य संस्थेनुसार, [br]मानसिक आरोग्य म्हणजे

0:03:10.222,0:03:13.280
आयुष्यात माफक ताण निर्माण करणाऱ्या [br]

0:03:13.304,0:03:15.003
घटकांना तोंड देता येणे,

0:03:15.921,0:03:19.364
काही उपयुक्त काम करता येणे

0:03:19.388,0:03:23.015
आणि आपल्या समाजात हातभार लावता येणे.

0:03:23.501,0:03:30.113
मानसिक आरोग्य याचा अर्थ आपले भावनिक, [br]मानसशास्त्रीय आणि सामाजिक आरोग्य.

0:03:30.856,0:03:35.616
जगातील मानसिक आजारांपैकी ७५ टक्के केसेस

0:03:35.640,0:03:38.274
गरीब देशांत आढळतात.

0:03:38.298,0:03:40.130
असं असूनही,[br]आफ्रिकेतील अनेक राज्यकर्ते

0:03:40.154,0:03:44.361
त्यांच्या एकूण आरोग्यविषयक अंदाजपत्रकाच्या[br]एक टक्क्याहूनही कमी रक्कम

0:03:44.385,0:03:45.661
मानसिक आरोग्यात गुंतवतात.

0:03:46.681,0:03:47.861
त्याहूनही वाईट म्हणजे,

0:03:47.885,0:03:52.004
आफ्रिकेत मानसोपचार तज्ज्ञांची संख्या [br]अतिशय कमी आहे.

0:03:52.836,0:03:57.119
उदाहरणार्थ, नायजेरियात केवळ २०० आहेत,

0:03:57.812,0:04:00.833
आणि देशाची लोकसंख्या आहे २०० दशलक्ष.

0:04:02.422,0:04:03.891
संपूर्ण आफ्रिकेत,

0:04:03.915,0:04:07.818
९०% लोकांना मानसोपचार सहज उपलब्ध नाहीत.

0:04:08.681,0:04:10.434
त्यामुळे, आम्ही एकाकी अवस्थेत

0:04:10.458,0:04:13.462
केवळ सहन करीत राहतो.

0:04:13.486,0:04:15.930
या कलंकामुळे मुके होतो.

0:04:17.498,0:04:22.173
आम्ही आफ्रिकन लोक मानसिक समस्यांवर [br]साधारणपणे हे उपाय वापरतो: दूर पळणे,

0:04:22.844,0:04:24.046
अज्ञान,

0:04:24.535,0:04:25.713
अपराधीपणा,

0:04:26.134,0:04:27.340
भीती

0:04:27.934,0:04:29.220
आणि संताप.

0:04:30.309,0:04:34.986
अरबोलेडा फ्लोरेज यांनी आपल्या संशोधनात [br]थेट प्रश्न विचारला,

0:04:35.010,0:04:38.668
"मानसिक आजाराचं कारण काय?"

0:04:39.667,0:04:44.951
३४ टक्के नायजेरियन प्रतिसादक म्हणाले, [br]"ड्रग्जचा गैरवापर".

0:04:46.340,0:04:51.524
१९ टक्के म्हणाले, "दैवी प्रकोप" [br]आणि "परमेश्वराची इच्छा"

0:04:51.548,0:04:52.853
(हशा)

0:04:53.450,0:04:54.908
१२ टक्के म्हणाले,

0:04:56.130,0:04:58.896
"चेटूक आणि भूतबाधा"

0:04:59.796,0:05:04.356
पण काहींनी माहितीतल्या [br]इतर कारणांचे दाखले दिले.

0:05:04.380,0:05:06.026
जसे, "अनुवंशिकता",

0:05:06.050,0:05:07.986
"आर्थिक आणि सामाजिक स्तर",

0:05:08.010,0:05:09.605
"युद्ध",

0:05:09.629,0:05:11.042
"प्रतिकूल परिस्थिती",

0:05:11.066,0:05:12.581
"आप्ताचा मृत्यु".[br]

0:05:14.009,0:05:16.896
मानसिक आजार लांच्छनास्पद मानले गेल्यामुळे

0:05:16.920,0:05:21.386
मनोरुग्ण बहिष्कृत होतात, [br]वाईट ठरवले जातात.

0:05:22.435,0:05:26.431
पत्रकार रॉबिन हॅमंड यांनी अशा [br]प्रकारच्या छळाच्या नोंदी केल्या आहेत.

0:05:26.455,0:05:27.848
युगांडात,

0:05:28.845,0:05:30.174
सोमालियात

0:05:31.269,0:05:33.098
आणि इथे नायजेरियात

0:05:35.554,0:05:36.896
मला स्वतःला

0:05:38.057,0:05:40.376
या लांच्छनाचा अनुभव आला आहे.

0:05:42.122,0:05:43.751
२००९ मध्ये

0:05:44.796,0:05:47.902
एका मध्यरात्री मला अत्यंत भयाकूल स्वरात [br]एक फोन आला.

0:05:49.359,0:05:51.707
माझ्या अत्यंत जिवलग मित्राला

0:05:51.731,0:05:56.870
- एका बुद्धिमान, तत्वज्ञानी, आकर्षक, [br]सुस्वरूप तरुण मुलाला -

0:05:56.894,0:05:59.045
स्किझोफ्रेनिया झाला होता.

0:06:00.604,0:06:05.022
हे ऐकून लहानपणापासूनचे आमचे काही मित्र [br]मागे सरलेले मी पाहिले.

0:06:07.316,0:06:08.839
त्यांना आडून हसताना पाहिलं.

0:06:09.628,0:06:11.220
त्यांची कुजबुज ऐकली. [br]

0:06:12.186,0:06:14.416
"त्याला वेड लागलंय. [br]तुम्हाला ठाऊक आहे का?"

0:06:15.275,0:06:17.805
"तो वेडा आहे!"

0:06:17.849,0:06:22.169
त्याच्या अवस्थेबद्दल [br]अपमानास्पद टीका टिप्पणी.

0:06:22.193,0:06:26.170
कॅन्सर किंवा मलेरियाच्या रुग्णाबद्दल

0:06:26.194,0:06:27.954
असे शब्द आपण कधीही बोलणार नाही.

0:06:28.664,0:06:32.343
का कोण जाणे, मानसिक आरोग्याचा संबंध आला,[br]की आपलं अज्ञान,

0:06:32.367,0:06:35.417
आपली अनुकंपा नष्ट करून टाकतं.

0:06:36.719,0:06:40.888
समाजाने त्याला एकटं टाकलं, [br]तेव्हा मी त्याच्या पाठीशी उभा राहिलो.

0:06:42.160,0:06:44.492
आमची मैत्री कधीच कमी झाली नाही.

0:06:45.848,0:06:48.927
नकळत मला मानसिक आरोग्याबद्दल [br]प्रचंड ओढ निर्माण झाली.

0:06:49.874,0:06:52.506
माझ्या मित्राच्या अवस्थेकडून[br]प्रेरणा घेऊन,

0:06:52.530,0:06:55.853
मी मानसिक आरोग्याला वाहिलेला [br]माजी विद्यार्थीगट

0:06:55.877,0:06:57.532
कॉलेजमध्ये सुरु केला.

0:06:57.556,0:07:00.933
आणि पदव्युत्तर कॉलेजचा [br]निवासी शिक्षक असण्याच्या काळात

0:07:00.957,0:07:04.919
अनेक विद्यार्थ्यांना मानसिक आरोग्य [br]सावरण्यासाठी आधार दिला.

0:07:05.451,0:07:07.966
आफ्रिकन विद्यार्थी मानसिक आजारांशी[br]झगडताना मी पाहिले.

0:07:07.990,0:07:09.827
ते कोणाला काही सांगू शकत नव्हते.

0:07:10.746,0:07:14.742
हे ठाऊक असताना, आणि त्या [br]विद्यार्थ्यांच्या कहाण्या ठाऊक असतानाही,

0:07:14.766,0:07:16.752
माझी वेळ आली, तेव्हा मीही तसाच झगडलो.

0:07:16.776,0:07:21.349
माझ्या चिंताविकाराविषयी [br]कोणालाच काही सांगू शकलो नाही.

0:07:21.373,0:07:25.335
वेडा ठरण्याची भीती [br]ही इतकी खोल रुजलेली असते.

0:07:27.915,0:07:29.113
आपल्याला सर्वांनाच -

0:07:29.878,0:07:32.065
आणि खासकरून आम्हां आफ्रिकन लोकांना -

0:07:32.955,0:07:38.862
समजायला हवं, की मानसिक आजारांशी [br]झगडण्यामुळे पौरुष कमी होत नाही.

0:07:38.886,0:07:41.777
किंवा वेदनेच्या आघातामुळे [br]सामर्थ्याला कलंक लागत नाही.

0:07:42.936,0:07:47.645
मानसिक आजाराला, शारीरिक आजाराइतकंच [br]महत्त्व द्यायला हवं.

0:07:48.583,0:07:52.986
मूकपणे त्रास सहन करणं थांबवायला हवं.

0:07:54.119,0:07:57.577
मानसिक आजाराला कलंक समजणं [br]थांबवलंच पाहिजे,

0:07:57.601,0:07:59.807
आणि मनोरुग्णाचा छळ करणंही.

0:08:01.579,0:08:03.038
आपल्या मित्रांशी बोला.

0:08:04.014,0:08:05.590
आप्तांशी बोला.

0:08:06.574,0:08:08.339
आरोग्यसेवा देणाऱ्या व्यक्तींशी बोला.

0:08:09.617,0:08:10.895
आधार घ्यायला लाजू नका.

0:08:11.795,0:08:13.672
आपण एकटे नाही,

0:08:14.515,0:08:17.042
असा विश्वास बाळगा.

0:08:18.191,0:08:20.371
मानसिक आजाराशी झगडत असाल,[br]तर कोणाशी तरी बोला.

0:08:22.594,0:08:26.121
आपल्या भावना बोलून दाखवण्यामुळे [br]

0:08:26.145,0:08:27.804
आपलं दुबळेपण नव्हे,

0:08:28.809,0:08:30.352
तर केवळ मनुष्यपण सिद्ध होतं.

0:08:31.679,0:08:36.225
मानसिक आजारांना लागलेला कलंक [br]धुवून टाकण्याची वेळ आता येऊन ठेपली आहे.

0:08:37.110,0:08:40.521
यापुढे जेव्हा "मेंटल" शब्द ऐकाल,

0:08:41.408,0:08:43.403
तेव्हा कोण्या वेड्याची नव्हे,

0:08:44.343,0:08:45.552
तर माझी आठवण काढा.

0:08:45.976,0:08:47.900
(टाळ्या)

0:08:47.924,0:08:49.207
धन्यवाद.

0:08:49.231,0:08:53.223
(टाळ्या)