1
00:00:01,122 --> 00:00:02,787
O ano pasado

2
00:00:02,787 --> 00:00:03,864
foi un inferno.

3
00:00:03,864 --> 00:00:05,862
(Gargalladas)

4
00:00:08,371 --> 00:00:11,827
Foi a miña primeira vez
que comín "jollof" nixeriano

5
00:00:11,827 --> 00:00:13,729
(Gargalladas)

6
00:00:14,486 --> 00:00:17,399
Ben, agora en serio,

7
00:00:17,399 --> 00:00:20,313
estaba pasando por unha moi mala etapa.

8
00:00:21,235 --> 00:00:22,706
Por culpa dun tremendo estrés

9
00:00:23,350 --> 00:00:25,463
sufrín un ataque de ansiedade.

10
00:00:26,542 --> 00:00:29,232
Algúns días non podía nin traballar.

11
00:00:30,336 --> 00:00:32,182
Outros

12
00:00:32,182 --> 00:00:35,475
só quería deitarme na cama e chorar.

13
00:00:36,708 --> 00:00:41,851
O meu doutor preguntoume se quería falar
cun profesional da saúde mental

14
00:00:41,851 --> 00:00:44,034
sobre o meu estrés e a miña ansiedade.

15
00:00:44,769 --> 00:00:46,071
Saúde mental?!

16
00:00:46,972 --> 00:00:50,862
Pecheime por completo
e sacudín a cabeza protestando.

17
00:00:53,105 --> 00:00:56,997
Tiven un profundo sentimento de vergoña.

18
00:00:58,413 --> 00:01:01,851
Sentín o peso do estigma.

19
00:01:03,139 --> 00:01:05,472
Teño unha familia marabillosa
que sempre me apoia

20
00:01:05,472 --> 00:01:07,803
e uns amigos incriblemente leais,

21
00:01:07,803 --> 00:01:12,346
e aínda así non podía nin pensar 
na idea de falar con alguén

22
00:01:12,346 --> 00:01:14,476
sobre o meu sentimento de dor.

23
00:01:15,884 --> 00:01:20,431
Sentíame abafado pola ríxida arquitectura

24
00:01:20,431 --> 00:01:22,785
da masculinidade africana.

25
00:01:23,635 --> 00:01:25,800
"A xente ten problemas reais, Sangu",

26
00:01:25,800 --> 00:01:27,359
"Supérao!"

27
00:01:28,956 --> 00:01:31,087
A primeira vez que oín "saúde mental",

28
00:01:31,687 --> 00:01:35,757
era un estudante de internado
recén chegado en barco desde Gana

29
00:01:35,757 --> 00:01:37,798
á escola Peddie en Nova Iersei.

30
00:01:39,067 --> 00:01:42,457
Acababa de pasar pola brutal experiencia

31
00:01:42,457 --> 00:01:45,050
de perder sete seres queridos nun mes.

32
00:01:46,569 --> 00:01:48,225
A enfermeira da escola,

33
00:01:48,225 --> 00:01:52,263
preocupada polo que acababa
de sufrir -deus a bendiga-,

34
00:01:52,263 --> 00:01:54,387
preguntoume pola miña saúde mental.

35
00:01:55,356 --> 00:01:57,409
"Está tola ou que?", pensei,

36
00:01:58,214 --> 00:02:00,708
"non sabe que son un home africano?"

37
00:02:00,708 --> 00:02:01,560
(Gargalladas)

38
00:02:01,560 --> 00:02:03,711
Como Okonkwo en "Todo se esfarela",

39
00:02:03,711 --> 00:02:08,356
os homes africanos non procesamos
nin expresamos as nosas emocións.

40
00:02:08,971 --> 00:02:11,062
Encaramos os nosos problemas.

41
00:02:11,062 --> 00:02:12,229
(Aplausos)

42
00:02:13,181 --> 00:02:15,320
Afrontamos os nosos problemas.

43
00:02:15,320 --> 00:02:19,839
Chamei ao meu irmán e rimos
da xente "obiyo" -xente branca-

44
00:02:19,839 --> 00:02:21,946
e das súas enfermidades raras

45
00:02:21,946 --> 00:02:25,118
-depresión, TDA e esas "cousas raras".

46
00:02:26,500 --> 00:02:28,551
Ao medrar en África occidental,

47
00:02:28,551 --> 00:02:32,880
cando a xente usa o termo "mental",
o que se nos vén á cabeza é un home tolo

48
00:02:32,880 --> 00:02:35,253
con pelo sucio e guedellas,

49
00:02:35,253 --> 00:02:37,963
dando voltas medio espido pola rúa.

50
00:02:39,084 --> 00:02:40,924
Todos coñecemos esa clase de persoas.

51
00:02:40,928 --> 00:02:43,209
Os nosos pais 
xa nos advertiron sobre elas.

52
00:02:43,760 --> 00:02:45,365
"Mamá, mamá, por que está tolo?",

53
00:02:45,369 --> 00:02:46,601
"Drogas!

54
00:02:46,625 --> 00:02:49,204
E só con mirares ás drogas,
ti tamén acabarás coma el!"

55
00:02:49,204 --> 00:02:50,317
(Gargalladas)

56
00:02:50,980 --> 00:02:53,049
Colle unha pneumonía

57
00:02:53,049 --> 00:02:55,511
e túa nai levarate correndo
ao hospital máis próximo

58
00:02:55,511 --> 00:02:57,007
para que che dean tratamento.

59
00:02:58,090 --> 00:03:00,706
Pero atrévete a dicir que tes depresión

60
00:03:01,458 --> 00:03:04,980
e o cura da túa parroquia
empezará a expulsar os demos

61
00:03:04,980 --> 00:03:06,728
e a culpar ás meigas da túa vila

62
00:03:07,298 --> 00:03:10,238
Segundo a Organización Mundial da Saúde,

63
00:03:10,238 --> 00:03:13,410
a saúde mental é poder asumir

64
00:03:13,410 --> 00:03:15,223
as cousas estresantes da vida diaria;

65
00:03:15,921 --> 00:03:19,404
traballar productiva e frutiferamente;

66
00:03:19,404 --> 00:03:23,015
e ser quen de contribuír á túa comunidade.

67
00:03:23,501 --> 00:03:30,113
A saúde mental inclúe o noso benestar
emocional, psicolóxico e social.

68
00:03:30,856 --> 00:03:35,610
A nivel global, o 75% dos casos
de enfermidades mentais

69
00:03:35,610 --> 00:03:38,278
atópanse en países con baixos ingresos.

70
00:03:38,278 --> 00:03:40,354
Malia isto, a maioría
dos gobernos africanos

71
00:03:40,354 --> 00:03:44,265
inviste menos dun 1% dos seus orzamentos

72
00:03:44,265 --> 00:03:45,661
en saúde mental.

73
00:03:46,681 --> 00:03:47,851
Aínda peor,

74
00:03:47,851 --> 00:03:52,004
temos unha grave carencia
de psiquiatras en África.

75
00:03:52,836 --> 00:03:57,119
Estímase que en Nixeria,
por exemplo, temos 200

76
00:03:57,812 --> 00:04:00,833
nun país de case 200 millóns de persoas.

77
00:04:02,272 --> 00:04:03,861
En toda África,

78
00:04:03,861 --> 00:04:07,818
o 90% da nosa xente
carece de acceso a tratamentos.

79
00:04:08,681 --> 00:04:10,564
Como resultado disto,

80
00:04:10,564 --> 00:04:13,592
sufrimos en soidade,

81
00:04:13,592 --> 00:04:15,930
silenciados polo estigma.

82
00:04:17,498 --> 00:04:22,173
Nós, como africanos, adoitamos responder
á saúde mental con distanciamento,

83
00:04:22,844 --> 00:04:24,046
ignorancia,

84
00:04:24,535 --> 00:04:25,713
culpa,

85
00:04:26,134 --> 00:04:27,340
medo

86
00:04:27,934 --> 00:04:29,220
e rabia.

87
00:04:30,309 --> 00:04:34,970
Nun estudo realizado por Arboleda-Flórez,

88
00:04:34,970 --> 00:04:38,668
preguntouse directamente "cal é a causa
das enfermidades mentais?".

89
00:04:39,667 --> 00:04:44,951
O 34% dos nixerianos entrevistados
responderon que o abuso de drogas;

90
00:04:46,340 --> 00:04:51,634
O 19% dixeron que a ira divina
e o desexo de Deus.

91
00:04:51,634 --> 00:04:52,853
(Gargalladas)

92
00:04:53,450 --> 00:04:54,908
12%

93
00:04:56,130 --> 00:04:58,896
meigaría e posesión espiritual.

94
00:04:59,796 --> 00:05:04,356
Pero poucos falaron doutras causas
coñecidas de enfermidades mentais,

95
00:05:04,360 --> 00:05:06,010
como a xenética,

96
00:05:06,010 --> 00:05:07,960
o estado socio-económico,

97
00:05:07,960 --> 00:05:09,569
a guerra,

98
00:05:09,569 --> 00:05:11,036
os conflictos

99
00:05:11,036 --> 00:05:12,581
ou a perda dun ser querido.

100
00:05:14,009 --> 00:05:16,860
A estigmatización das enfermidades mentais

101
00:05:16,860 --> 00:05:21,386
normalmente leva ao ostracismo
e á demonización de quen as sofre.

102
00:05:22,435 --> 00:05:26,531
O fotoxornalista Robin Hammond
documentou algúns destes abusos

103
00:05:26,531 --> 00:05:27,848
en Uganda,

104
00:05:28,845 --> 00:05:30,174
en Somalia,

105
00:05:31,269 --> 00:05:33,098
e aquí, en Nixeria.

106
00:05:35,554 --> 00:05:36,896
Para min

107
00:05:38,057 --> 00:05:40,376
o estigma é persoal.

108
00:05:42,122 --> 00:05:43,751
En 2009

109
00:05:44,796 --> 00:05:47,902
recibín unha chamada frenética
no medio da noite.

110
00:05:49,359 --> 00:05:51,707
Ao meu mellor amigo no mundo,

111
00:05:51,711 --> 00:05:56,844
un home brillante, filosófico,
encantador e moderno,

112
00:05:56,844 --> 00:05:59,045
diagnosticáranlle esquizofrenia.

113
00:06:00,604 --> 00:06:05,022
Puiden ver con desagrado
algúns dos amigos cos que medramos.

114
00:06:07,316 --> 00:06:08,839
Escoitei as gargalladas.

115
00:06:09,628 --> 00:06:11,220
Oín as cubilladas.

116
00:06:12,186 --> 00:06:14,416
"Oíches que toleou?"

117
00:06:15,275 --> 00:06:17,769
(Inglés Kru) "Toleou!"

118
00:06:17,769 --> 00:06:22,143
Comentarios despectivos, degradantes
sobre a súa condición,

119
00:06:22,143 --> 00:06:26,154
palabras que nunca diríamos
sobre alguén con cancro

120
00:06:26,154 --> 00:06:27,954
ou alguén con malaria.

121
00:06:28,664 --> 00:06:31,293
Dalgún xeito, cando se trata 
de enfermidades mentais,

122
00:06:32,383 --> 00:06:35,417
a nosa ignorancia fai desaparecer
toda empatía.

123
00:06:36,719 --> 00:06:40,888
Estiven ao seu lado
mentres a súa comunidade o illaba,

124
00:06:42,160 --> 00:06:44,492
pero o noso amor nunca vacilou.

125
00:06:45,848 --> 00:06:48,927
Apaixoneime pola saúde mental

126
00:06:49,874 --> 00:06:52,470
inspirado pola súa situación.

127
00:06:52,470 --> 00:06:54,497
Axudei a fundar o grupo de antigos alumnos

128
00:06:54,497 --> 00:06:57,487
especialmente interesados
na saúde mental na miña universidade.

129
00:06:57,487 --> 00:07:00,907
E durante a miña estancia como titor
residente na escola de posgrao,

130
00:07:00,907 --> 00:07:04,919
apoiei a moitos estudantes de grao
nos seus retos coa saúde mental.

131
00:07:05,451 --> 00:07:08,010
Vin como estudantes africanos loitaban

132
00:07:08,010 --> 00:07:10,257
e non eran capaces de falar con ninguén.

133
00:07:10,746 --> 00:07:14,706
Incluso con ese coñecemento
e coas súas historias ao lombo,

134
00:07:14,706 --> 00:07:16,746
eu, á miña vez, loitei,

135
00:07:16,746 --> 00:07:21,323
e non puiden falar con ninguén
cando me enfrontei á miña ansiedade,

136
00:07:21,323 --> 00:07:25,335
tan profundo é o noso medo
a ser "o home tolo".

137
00:07:27,915 --> 00:07:29,113
Todos nós

138
00:07:29,878 --> 00:07:32,065
pero especialmente nosoutros, os africanos

139
00:07:32,875 --> 00:07:35,976
necesitamos entender
que as nosas loitas mentais

140
00:07:35,976 --> 00:07:38,356
non nos privan da nosa virilidade,

141
00:07:39,126 --> 00:07:41,706

nin que o trauma destrúe a nosa forza.

142
00:07:42,936 --> 00:07:47,645
Temos que ver que a saúde mental
é tan importante como a física.

143
00:07:48,583 --> 00:07:52,986
Temos que deixar de sufrir en silencio.

144
00:07:54,119 --> 00:07:57,571
Temos que parar de estigmatizar
as enfermidades

145
00:07:57,571 --> 00:07:59,807
e de traumatizar os afectados.

146
00:08:01,579 --> 00:08:03,038
Fala cos teus amigos.

147
00:08:04,014 --> 00:08:05,590
Fala cos teus seres queridos.

148
00:08:06,574 --> 00:08:08,339
Fala con profesionais da saúde.

149
00:08:09,617 --> 00:08:10,895
Se vulnerable.

150
00:08:11,795 --> 00:08:13,672
E faino coa confianza

151
00:08:14,425 --> 00:08:17,042
de que non estás so.

152
00:08:18,191 --> 00:08:20,371
Fala ben alto se estás sufrindo.

153
00:08:22,494 --> 00:08:26,085
Sendo honestos co que sentimos

154
00:08:26,085 --> 00:08:27,804
non nos fai débiles;

155
00:08:28,809 --> 00:08:30,352
fainos humanos.

156
00:08:31,589 --> 00:08:36,225
É hora de acabar co estigma
asociado coas enfermidades mentais.

157
00:08:36,980 --> 00:08:40,521
Así que a próxima vez que oias "mental",

158
00:08:41,408 --> 00:08:43,403
non penses no "home tolo".

159
00:08:44,343 --> 00:08:45,552
Pensa en min.

160
00:08:45,976 --> 00:08:47,850
(Aplausos)

161
00:08:47,850 --> 00:08:49,191
Grazas.

162
00:08:49,191 --> 00:08:53,223
(Aplausos)