0:00:01.122,0:00:02.787
O ano pasado

0:00:02.787,0:00:03.864
foi un inferno.

0:00:03.864,0:00:05.862
(Gargalladas)

0:00:08.371,0:00:11.827
Foi a miña primeira vez[br]que comín "jollof" nixeriano

0:00:11.827,0:00:13.729
(Gargalladas)

0:00:14.486,0:00:17.399
Ben, agora en serio,

0:00:17.399,0:00:20.313
estaba pasando por unha moi mala etapa.

0:00:21.235,0:00:22.706
Por culpa dun tremendo estrés

0:00:23.350,0:00:25.463
sufrín un ataque de ansiedade.

0:00:26.542,0:00:29.232
Algúns días non podía nin traballar.

0:00:30.336,0:00:32.182
Outros

0:00:32.182,0:00:35.475
só quería deitarme na cama e chorar.

0:00:36.708,0:00:41.851
O meu doutor preguntoume se quería falar[br]cun profesional da saúde mental

0:00:41.851,0:00:44.034
sobre o meu estrés e a miña ansiedade.

0:00:44.769,0:00:46.071
Saúde mental?!

0:00:46.972,0:00:50.862
Pecheime por completo[br]e sacudín a cabeza protestando.

0:00:53.105,0:00:56.997
Tiven un profundo sentimento de vergoña.

0:00:58.413,0:01:01.851
Sentín o peso do estigma.

0:01:03.139,0:01:05.472
Teño unha familia marabillosa[br]que sempre me apoia

0:01:05.472,0:01:07.803
e uns amigos incriblemente leais,

0:01:07.803,0:01:12.346
e aínda así non podía nin pensar [br]na idea de falar con alguén

0:01:12.346,0:01:14.476
sobre o meu sentimento de dor.

0:01:15.884,0:01:20.431
Sentíame abafado pola ríxida arquitectura

0:01:20.431,0:01:22.785
da masculinidade africana.

0:01:23.635,0:01:25.800
"A xente ten problemas reais, Sangu",

0:01:25.800,0:01:27.359
"Supérao!"

0:01:28.956,0:01:31.087
A primeira vez que oín "saúde mental",

0:01:31.687,0:01:35.757
era un estudante de internado[br]recén chegado en barco desde Gana

0:01:35.757,0:01:37.798
á escola Peddie en Nova Iersei.

0:01:39.067,0:01:42.457
Acababa de pasar pola brutal experiencia

0:01:42.457,0:01:45.050
de perder sete seres queridos nun mes.

0:01:46.569,0:01:48.225
A enfermeira da escola,

0:01:48.225,0:01:52.263
preocupada polo que acababa[br]de sufrir -deus a bendiga-,

0:01:52.263,0:01:54.387
preguntoume pola miña saúde mental.

0:01:55.356,0:01:57.409
"Está tola ou que?", pensei,

0:01:58.214,0:02:00.708
"non sabe que son un home africano?"

0:02:00.708,0:02:01.560
(Gargalladas)

0:02:01.560,0:02:03.711
Como Okonkwo en "Todo se esfarela",

0:02:03.711,0:02:08.356
os homes africanos non procesamos[br]nin expresamos as nosas emocións.

0:02:08.971,0:02:11.062
Encaramos os nosos problemas.

0:02:11.062,0:02:12.229
(Aplausos)

0:02:13.181,0:02:15.320
Afrontamos os nosos problemas.

0:02:15.320,0:02:19.839
Chamei ao meu irmán e rimos[br]da xente "obiyo" -xente branca-

0:02:19.839,0:02:21.946
e das súas enfermidades raras

0:02:21.946,0:02:25.118
-depresión, TDA e esas "cousas raras".

0:02:26.500,0:02:28.551
Ao medrar en África occidental,

0:02:28.551,0:02:32.880
cando a xente usa o termo "mental",[br]o que se nos vén á cabeza é un home tolo

0:02:32.880,0:02:35.253
con pelo sucio e guedellas,

0:02:35.253,0:02:37.963
dando voltas medio espido pola rúa.

0:02:39.084,0:02:40.924
Todos coñecemos esa clase de persoas.

0:02:40.928,0:02:43.209
Os nosos pais [br]xa nos advertiron sobre elas.

0:02:43.760,0:02:45.365
"Mamá, mamá, por que está tolo?",

0:02:45.369,0:02:46.601
"Drogas!

0:02:46.625,0:02:49.204
E só con mirares ás drogas,[br]ti tamén acabarás coma el!"

0:02:49.204,0:02:50.317
(Gargalladas)

0:02:50.980,0:02:53.049
Colle unha pneumonía

0:02:53.049,0:02:55.511
e túa nai levarate correndo[br]ao hospital máis próximo

0:02:55.511,0:02:57.007
para que che dean tratamento.

0:02:58.090,0:03:00.706
Pero atrévete a dicir que tes depresión

0:03:01.458,0:03:04.980
e o cura da túa parroquia[br]empezará a expulsar os demos

0:03:04.980,0:03:06.728
e a culpar ás meigas da túa vila

0:03:07.298,0:03:10.238
Segundo a Organización Mundial da Saúde,

0:03:10.238,0:03:13.410
a saúde mental é poder asumir

0:03:13.410,0:03:15.223
as cousas estresantes da vida diaria;

0:03:15.921,0:03:19.404
traballar productiva e frutiferamente;

0:03:19.404,0:03:23.015
e ser quen de contribuír á túa comunidade.

0:03:23.501,0:03:30.113
A saúde mental inclúe o noso benestar[br]emocional, psicolóxico e social.

0:03:30.856,0:03:35.610
A nivel global, o 75% dos casos[br]de enfermidades mentais

0:03:35.610,0:03:38.278
atópanse en países con baixos ingresos.

0:03:38.278,0:03:40.354
Malia isto, a maioría[br]dos gobernos africanos

0:03:40.354,0:03:44.265
inviste menos dun 1% dos seus orzamentos

0:03:44.265,0:03:45.661
en saúde mental.

0:03:46.681,0:03:47.851
Aínda peor,

0:03:47.851,0:03:52.004
temos unha grave carencia[br]de psiquiatras en África.

0:03:52.836,0:03:57.119
Estímase que en Nixeria,[br]por exemplo, temos 200

0:03:57.812,0:04:00.833
nun país de case 200 millóns de persoas.

0:04:02.272,0:04:03.861
En toda África,

0:04:03.861,0:04:07.818
o 90% da nosa xente[br]carece de acceso a tratamentos.

0:04:08.681,0:04:10.564
Como resultado disto,

0:04:10.564,0:04:13.592
sufrimos en soidade,

0:04:13.592,0:04:15.930
silenciados polo estigma.

0:04:17.498,0:04:22.173
Nós, como africanos, adoitamos responder[br]á saúde mental con distanciamento,

0:04:22.844,0:04:24.046
ignorancia,

0:04:24.535,0:04:25.713
culpa,

0:04:26.134,0:04:27.340
medo

0:04:27.934,0:04:29.220
e rabia.

0:04:30.309,0:04:34.970
Nun estudo realizado por Arboleda-Flórez,

0:04:34.970,0:04:38.668
preguntouse directamente "cal é a causa[br]das enfermidades mentais?".

0:04:39.667,0:04:44.951
O 34% dos nixerianos entrevistados[br]responderon que o abuso de drogas;

0:04:46.340,0:04:51.634
O 19% dixeron que a ira divina[br]e o desexo de Deus.

0:04:51.634,0:04:52.853
(Gargalladas)

0:04:53.450,0:04:54.908
12%

0:04:56.130,0:04:58.896
meigaría e posesión espiritual.

0:04:59.796,0:05:04.356
Pero poucos falaron doutras causas[br]coñecidas de enfermidades mentais,

0:05:04.360,0:05:06.010
como a xenética,

0:05:06.010,0:05:07.960
o estado socio-económico,

0:05:07.960,0:05:09.569
a guerra,

0:05:09.569,0:05:11.036
os conflictos

0:05:11.036,0:05:12.581
ou a perda dun ser querido.

0:05:14.009,0:05:16.860
A estigmatización das enfermidades mentais

0:05:16.860,0:05:21.386
normalmente leva ao ostracismo[br]e á demonización de quen as sofre.

0:05:22.435,0:05:26.531
O fotoxornalista Robin Hammond[br]documentou algúns destes abusos

0:05:26.531,0:05:27.848
en Uganda,

0:05:28.845,0:05:30.174
en Somalia,

0:05:31.269,0:05:33.098
e aquí, en Nixeria.

0:05:35.554,0:05:36.896
Para min

0:05:38.057,0:05:40.376
o estigma é persoal.

0:05:42.122,0:05:43.751
En 2009

0:05:44.796,0:05:47.902
recibín unha chamada frenética[br]no medio da noite.

0:05:49.359,0:05:51.707
Ao meu mellor amigo no mundo,

0:05:51.711,0:05:56.844
un home brillante, filosófico,[br]encantador e moderno,

0:05:56.844,0:05:59.045
diagnosticáranlle esquizofrenia.

0:06:00.604,0:06:05.022
Puiden ver con desagrado[br]algúns dos amigos cos que medramos.

0:06:07.316,0:06:08.839
Escoitei as gargalladas.

0:06:09.628,0:06:11.220
Oín as cubilladas.

0:06:12.186,0:06:14.416
"Oíches que toleou?"

0:06:15.275,0:06:17.769
(Inglés Kru) "Toleou!"

0:06:17.769,0:06:22.143
Comentarios despectivos, degradantes[br]sobre a súa condición,

0:06:22.143,0:06:26.154
palabras que nunca diríamos[br]sobre alguén con cancro

0:06:26.154,0:06:27.954
ou alguén con malaria.

0:06:28.664,0:06:31.293
Dalgún xeito, cando se trata [br]de enfermidades mentais,

0:06:32.383,0:06:35.417
a nosa ignorancia fai desaparecer[br]toda empatía.

0:06:36.719,0:06:40.888
Estiven ao seu lado[br]mentres a súa comunidade o illaba,

0:06:42.160,0:06:44.492
pero o noso amor nunca vacilou.

0:06:45.848,0:06:48.927
Apaixoneime pola saúde mental

0:06:49.874,0:06:52.470
inspirado pola súa situación.

0:06:52.470,0:06:54.497
Axudei a fundar o grupo de antigos alumnos

0:06:54.497,0:06:57.487
especialmente interesados[br]na saúde mental na miña universidade.

0:06:57.487,0:07:00.907
E durante a miña estancia como titor[br]residente na escola de posgrao,

0:07:00.907,0:07:04.919
apoiei a moitos estudantes de grao[br]nos seus retos coa saúde mental.

0:07:05.451,0:07:08.010
Vin como estudantes africanos loitaban

0:07:08.010,0:07:10.257
e non eran capaces de falar con ninguén.

0:07:10.746,0:07:14.706
Incluso con ese coñecemento[br]e coas súas historias ao lombo,

0:07:14.706,0:07:16.746
eu, á miña vez, loitei,

0:07:16.746,0:07:21.323
e non puiden falar con ninguén[br]cando me enfrontei á miña ansiedade,

0:07:21.323,0:07:25.335
tan profundo é o noso medo[br]a ser "o home tolo".

0:07:27.915,0:07:29.113
Todos nós

0:07:29.878,0:07:32.065
pero especialmente nosoutros, os africanos

0:07:32.875,0:07:35.976
necesitamos entender[br]que as nosas loitas mentais

0:07:35.976,0:07:38.356
non nos privan da nosa virilidade,

0:07:39.126,0:07:41.706
[br]nin que o trauma destrúe a nosa forza.

0:07:42.936,0:07:47.645
Temos que ver que a saúde mental[br]é tan importante como a física.

0:07:48.583,0:07:52.986
Temos que deixar de sufrir en silencio.

0:07:54.119,0:07:57.571
Temos que parar de estigmatizar[br]as enfermidades

0:07:57.571,0:07:59.807
e de traumatizar os afectados.

0:08:01.579,0:08:03.038
Fala cos teus amigos.

0:08:04.014,0:08:05.590
Fala cos teus seres queridos.

0:08:06.574,0:08:08.339
Fala con profesionais da saúde.

0:08:09.617,0:08:10.895
Se vulnerable.

0:08:11.795,0:08:13.672
E faino coa confianza

0:08:14.425,0:08:17.042
de que non estás so.

0:08:18.191,0:08:20.371
Fala ben alto se estás sufrindo.

0:08:22.494,0:08:26.085
Sendo honestos co que sentimos

0:08:26.085,0:08:27.804
non nos fai débiles;

0:08:28.809,0:08:30.352
fainos humanos.

0:08:31.589,0:08:36.225
É hora de acabar co estigma[br]asociado coas enfermidades mentais.

0:08:36.980,0:08:40.521
Así que a próxima vez que oias "mental",

0:08:41.408,0:08:43.403
non penses no "home tolo".

0:08:44.343,0:08:45.552
Pensa en min.

0:08:45.976,0:08:47.850
(Aplausos)

0:08:47.850,0:08:49.191
Grazas.

0:08:49.191,0:08:53.223
(Aplausos)