0:00:01.006,0:00:06.156
Mamy dane historyczne, dzięki którym[br]wiemy, jak ubierali się starożytni Grecy,

0:00:06.180,0:00:07.434
jak żyli,

0:00:07.458,0:00:08.980
jak walczyli...

0:00:09.004,0:00:10.528
ale jak myśleli?

0:00:11.432,0:00:15.872
Jeden z poglądów przyjmuje,[br]że najgłębsze aspekty ludzkiej myśli,

0:00:15.896,0:00:17.768
nasza zdolność wyobraźni,

0:00:17.792,0:00:19.189
świadomości,

0:00:19.213,0:00:20.444
marzeń,

0:00:20.468,0:00:22.087
zawsze były takie same.

0:00:22.872,0:00:24.371
Inna możliwość to

0:00:24.395,0:00:28.118
że zmiany społeczne,[br]które ukształtowały naszą kulturę,

0:00:28.142,0:00:31.927
mogły również zmienić[br]strukturalny podział myśli.

0:00:32.911,0:00:35.435
Opinie na ten temat mogą się różnić.

0:00:35.459,0:00:38.176
To w zasadzie [br]odwieczny dylemat filozoficzny.

0:00:38.644,0:00:41.371
Ale czy to pytanie da się zbadać naukowo?

0:00:42.834,0:00:45.340
Chciałbym zaproponować,

0:00:45.364,0:00:50.136
żeby tak, jak odtwarzamy[br]wygląd starożytnych greckich miast

0:00:50.160,0:00:52.548
na podstawie kilku cegieł,

0:00:52.572,0:00:56.698
przyjąć, że zapisy kulturowe[br]to dane archeologiczne,

0:00:56.722,0:00:58.865
skamieliny ludzkiej myśli.

0:00:59.905,0:01:01.079
I faktycznie,

0:01:01.103,0:01:03.379
dokonując pewnej formy[br]analizy psychologicznej

0:01:03.379,0:01:06.877
kilku z najstarszych ksiąg[br]z ludzkiego dorobku,

0:01:06.901,0:01:12.856
w latach 70. Julian Jaynes wysnuł[br]bardzo odważną hipotezę:

0:01:12.880,0:01:15.293
żyjący 3000 lat temu ludzie

0:01:15.317,0:01:20.205
dzisiaj uchodziliby za schizofreników.

0:01:21.753,0:01:23.971
Stwierdził to w oparciu o fakt,

0:01:23.971,0:01:26.586
że pierwsi ludzie opisani w tych księgach

0:01:26.610,0:01:28.514
niezmiennie zachowywali się,

0:01:28.538,0:01:31.554
niezależnie od tradycji czy miejsca,

0:01:31.578,0:01:35.110
jak gdyby słyszeli i słuchali głosów

0:01:35.134,0:01:38.174
ich zdaniem pochodzących od bogów

0:01:38.198,0:01:39.396
lub od muz...

0:01:40.063,0:01:42.832
Co dzisiaj nazwalibyśmy halucynacjami.

0:01:43.888,0:01:46.514
Dopiero z upływem czasu

0:01:46.538,0:01:50.189
zaczynali rozumieć,[br]że to oni byli twórcami,

0:01:50.213,0:01:52.728
właścicielami tych wewnętrznych głosów.

0:01:53.316,0:01:56.031
W ten sposób zyskali introspekcję:

0:01:56.055,0:01:58.538
umiejętność myślenia[br]o swoich własnych myślach.

0:01:59.785,0:02:03.182
Według teorii Jaynesa świadomość,

0:02:03.206,0:02:06.372
przynajmniej tak,[br]jak postrzegamy ją dzisiaj,

0:02:06.396,0:02:09.936
gdzie uważamy się[br]za pilotów naszego istnienia,

0:02:09.960,0:02:12.697
jest stosunkowo nowym[br]osiągnięciem kulturowym.

0:02:13.456,0:02:15.242
Ta teoria jest dosyć efektowna,

0:02:15.266,0:02:16.699
ale ma oczywistą wadę.

0:02:16.723,0:02:20.715
Jest oparta na niewielu[br]i bardzo konkretnych przykładach.

0:02:21.085,0:02:22.848
Pytanie brzmi, czy teorię,

0:02:22.872,0:02:27.623
że introspekcja wytworzyła się[br]w ludziach dopiero około 3000 lat temu

0:02:27.647,0:02:30.631
można zbadać w ilościowy[br]i obiektywny sposób.

0:02:31.543,0:02:35.106
Problem z takim badaniem jest jasny.

0:02:35.130,0:02:38.590
Przecież Platon nie napisał ot, tak:

0:02:38.614,0:02:40.273
"Cześć, jestem Platon

0:02:40.297,0:02:43.186
i od dzisiaj mam w pełni[br]introspektywną świadomość".

0:02:43.210,0:02:45.503
(Śmiech)

0:02:45.527,0:02:48.860
To wskazuje na sedno problemu.

0:02:49.467,0:02:53.522
Musimy wykryć pojawienie się[br]pojęcia, o którym się nie mówi.

0:02:54.434,0:02:58.744
Słowo introspekcja[br]ani razu nie pojawia się

0:02:58.768,0:03:00.687
w analizowanych książkach.

0:03:01.728,0:03:05.815
Należałoby zbudować przestrzeń ze słów.

0:03:06.571,0:03:09.858
To ogromna przestrzeń,[br]zawierająca wszystkie słowa

0:03:09.882,0:03:12.684
tak, że dystans pomiędzy nimi

0:03:12.708,0:03:15.591
wskazuje, jak blisko są powiązane.

0:03:16.460,0:03:17.611
Na przykład

0:03:17.635,0:03:20.532
słowa "pies" i "kot" powinny[br]być bardzo blisko siebie,

0:03:20.556,0:03:24.387
a słowa "grejpfrut" i "logarytm" daleko.

0:03:24.809,0:03:28.705
Musi tyczyć się to każdej[br]pary wyrazów w tej przestrzeni.

0:03:29.626,0:03:32.967
Taką przestrzeń wyrazową[br]można stworzyć na wiele sposobów.

0:03:32.991,0:03:34.634
Można zapytać ekspertów,

0:03:34.658,0:03:36.554
tak jak pytamy słowniki.

0:03:36.896,0:03:38.324
Inna możliwość

0:03:38.348,0:03:40.227
to zastosowanie prostego założenia,

0:03:40.227,0:03:44.436
że powiązane słowa[br]występują w tych samych zdaniach,

0:03:44.460,0:03:45.913
tych samych paragrafach,

0:03:45.937,0:03:47.707
tych samych dokumentach,

0:03:47.731,0:03:50.913
częściej niż wskazywałby na to przypadek.

0:03:52.231,0:03:54.281
Ta prosta hipoteza,

0:03:54.305,0:03:55.605
prosta metoda,

0:03:55.605,0:03:57.682
dzięki kilku sztuczkom obliczeniowym

0:03:57.682,0:04:01.743
bo mamy do czynienia ze złożoną [br]i wielowymiarową przestrzenią,

0:04:01.767,0:04:03.432
okazuje się skuteczna.

0:04:04.155,0:04:06.957
Żeby pokazać, jak dobrze to działa,

0:04:06.981,0:04:10.893
oto wyniki analizy kilku znanych słów.

0:04:11.607,0:04:12.792
Można zobaczyć,

0:04:12.816,0:04:16.094
że słowa automatycznie organizują się[br]w sąsiedztwa semantyczne.

0:04:16.118,0:04:18.069
Mamy owoce, części ciała,

0:04:18.069,0:04:20.784
części komputera,[br]pojęcia naukowe i tak dalej.

0:04:21.119,0:04:25.341
Algorytm również wykrywa,[br]że porządkujemy pojęcia w hierarchii.

0:04:25.852,0:04:27.003
Na przykład

0:04:27.027,0:04:30.624
pojęcia naukowe dzielą się[br]na dwie subkategorie

0:04:30.648,0:04:32.748
pojęć astronomicznych i fizycznych.

0:04:33.338,0:04:35.584
Mamy też bardzo subtelne podziały.

0:04:35.608,0:04:37.513
Na przykład słowo "astronomia",

0:04:37.537,0:04:39.352
które trochę tutaj dziwi,

0:04:39.376,0:04:41.424
jest tam, gdzie być powinno,

0:04:41.448,0:04:43.043
pomiędzy tym, czym jest,

0:04:43.067,0:04:44.337
czyli nauką,

0:04:44.361,0:04:45.897
a tym, co opisuje,

0:04:45.921,0:04:48.183
czyli pojęciami astronomicznymi.

0:04:48.183,0:04:50.073
Można dużo o tym mówić.

0:04:50.097,0:04:52.157
Jeżeli się temu przyjrzeć

0:04:52.181,0:04:54.039
i zbudować losowe trajektorie,

0:04:54.063,0:04:57.229
widać, że w zasadzie przypomina to poezję.

0:04:58.018,0:04:59.900
A to dlatego,

0:04:59.924,0:05:02.864
że wędrówka w tej przestrzeni[br]przypomina wędrówkę w umyśle.

0:05:04.027,0:05:05.644
Wreszcie ten algorytm

0:05:05.668,0:05:09.708
określa nasze przypuszczenia

0:05:09.732,0:05:13.628
odnośnie tego, które słowa [br]prowadzą do introspekcji.

0:05:13.652,0:05:14.875
Na przykład

0:05:14.899,0:05:18.878
słowa, jak "ja", "wina", [br]"powód", "emocja",

0:05:18.902,0:05:20.791
są blisko słowa "introspekcja",

0:05:20.815,0:05:21.966
ale inne słowa,

0:05:21.990,0:05:24.157
jak "czerwony", "piłka",[br]"świeczka", "banan",

0:05:24.181,0:05:25.633
są oddalone.

0:05:26.054,0:05:28.816
Po stworzeniu takiej przestrzeni

0:05:28.840,0:05:31.666
kwestia historii introspekcji

0:05:31.690,0:05:34.023
albo historii jakiegokolwiek pojęcia,

0:05:34.047,0:05:38.826
które mogłoby wydawać się[br]abstrakcyjne i niejasne,

0:05:38.850,0:05:40.454
staje się wymierna,

0:05:40.478,0:05:43.216
otwarta na naukę ilościową.

0:05:44.216,0:05:46.978
Pozostaje tylko wziąć książki,

0:05:47.002,0:05:48.383
zdigitalizować je,

0:05:48.407,0:05:51.216
następnie przelać[br]strumień słów jako trajektorię

0:05:51.240,0:05:53.209
i odwzorować je w przestrzeni,

0:05:53.233,0:05:56.501
aby sprawdzić, czy ta trajektoria

0:05:56.501,0:06:00.003
krąży blisko pojęcia introspekcji.

0:06:00.760,0:06:01.956
W ten sposób

0:06:01.980,0:06:04.092
można przeanalizować historię introspekcji

0:06:04.116,0:06:06.037
w tradycji starożytnej Grecji,

0:06:06.061,0:06:08.663
która ma najlepiej zachowaną literaturę.

0:06:09.631,0:06:11.886
Wzięliśmy wszystkie księgi,

0:06:11.910,0:06:14.194
uporządkowaliśmy je chronologicznie

0:06:14.218,0:06:15.970
i słowa z każdej z książek

0:06:15.994,0:06:17.955
odwzorowujemy w przestrzeni,

0:06:17.979,0:06:21.011
a następnie sprawdzamy,[br]jak blisko są introspekcji

0:06:21.035,0:06:22.265
i to uśredniamy.

0:06:22.590,0:06:25.788
Później sprawdzamy, czy z upływem czasu

0:06:25.812,0:06:29.064
książki stopniowo zbliżają się

0:06:29.088,0:06:30.842
do pojęcia introspekcji.

0:06:30.866,0:06:34.667
Otóż właśnie to ma miejsce[br]w greckiej tradycji.

0:06:35.698,0:06:38.825
Można zobaczyć, że najstarsze[br]księgi tradycji homeryckiej

0:06:38.849,0:06:42.261
zbliżają się do introspekcji powoli.

0:06:42.285,0:06:44.491
Natomiast 400 lat przed Chrystusem

0:06:44.515,0:06:50.431
prawie 5-krotnie przyspiesza przybliżanie

0:06:50.431,0:06:53.453
do pojęcia introspekcji.

0:06:54.159,0:06:56.317
Jedną z zalet tego podejścia

0:06:56.317,0:06:57.935
jest możliwość sprawdzenia,

0:06:57.935,0:07:01.976
czy dotyczy to również[br]innej, niezależnej tradycji.

0:07:02.962,0:07:06.138
Przeprowadziliśmy podobną analizę[br]tradycji judeochrześcijańskiej

0:07:06.162,0:07:08.883
i uzyskaliśmy praktycznie taki sam model.

0:07:09.548,0:07:14.183
Powolny wzrost w najstarszych [br]księgach Starego Testamentu,

0:07:14.207,0:07:16.121
potem duże przyspieszenie

0:07:16.145,0:07:17.984
w późnych księgach Nowego Testamentu.

0:07:18.008,0:07:20.040
Kulminację introspekcji mamy

0:07:20.064,0:07:22.191
w "Wyznaniach" świętego Augustyna

0:07:22.215,0:07:24.072
około 400 lat po Chrystusie.

0:07:24.897,0:07:26.841
To ważne,

0:07:26.865,0:07:30.238
bo święty Augustyn uchodzi wśród uczonych,

0:07:30.262,0:07:32.434
filologów, historyków,

0:07:32.458,0:07:34.536
za jednego z prekursorów introspekcji.

0:07:35.060,0:07:38.357
W zasadzie niektórzy uważają go[br]za ojca współczesnej psychologii.

0:07:39.012,0:07:40.851
Nasz algorytm ma następujące zalety:

0:07:40.875,0:07:43.717
jest ilościowy,

0:07:43.741,0:07:45.004
obiektywny

0:07:45.028,0:07:47.044
i oczywiście niezwykle szybki,

0:07:47.068,0:07:49.465
działa w ułamku sekundy,

0:07:49.489,0:07:52.992
pozwala wysnuć najistotniejsze wnioski

0:07:53.016,0:07:55.238
w tej długiej tradycji dociekania.

0:07:56.317,0:07:59.968
Tutaj tkwi piękno nauki,

0:07:59.992,0:08:03.468
bo teraz możemy ten pomysł uogólnić

0:08:03.492,0:08:06.063
i przenieść do wielu innych dziedzin.

0:08:06.769,0:08:11.536
Podobnie jak pytaliśmy[br]o historię ludzkiej świadomości,

0:08:11.560,0:08:14.966
chyba najtrudniejszym pytaniem,[br]jakie można zadać jest to,

0:08:14.990,0:08:19.127
czy pomoże nam to przewidzieć[br]przyszłość własnej świadomości.

0:08:19.550,0:08:21.020
Ściślej mówiąc,

0:08:21.044,0:08:23.460
czy słowa wypowiadane dzisiaj

0:08:23.484,0:08:26.495
mogą przewidzieć, gdzie nasze umysły

0:08:26.495,0:08:29.856
będą za kilka dni, kilka miesięcy

0:08:29.880,0:08:31.282
albo za kilka lat.

0:08:31.597,0:08:34.617
Wiele osób nosi czujniki,

0:08:34.641,0:08:36.427
które mierzą tętno,

0:08:36.451,0:08:37.720
oddech,

0:08:37.744,0:08:39.411
geny,

0:08:39.435,0:08:43.086
bo wierzą, że pomoże to zapobiec chorobom.

0:08:43.110,0:08:46.631
Można zapytać, czy monitorowanie[br]i analizowanie wypowiedzi,

0:08:46.655,0:08:49.338
tweetów, maili, notatek,

0:08:49.362,0:08:54.170
pozwoli zawczasu przewidzieć[br]nieprawidłowości w działaniu umysłu.

0:08:55.087,0:08:56.621
Wspólnie z Guillermo Cecchi,

0:08:56.645,0:08:59.646
który towarzyszył mi w tej przygodzie,

0:08:59.670,0:09:01.225
podjęliśmy się tego zadania.

0:09:02.228,0:09:07.760
Przeanalizowaliśmy nagrane[br]wypowiedzi 34 młodych ludzi,

0:09:07.784,0:09:10.585
będących w grupie ryzyka[br]zachorowania na schizofrenię.

0:09:11.434,0:09:14.315
Zbadaliśmy wypowiedzi pierwszego dnia,

0:09:14.339,0:09:17.581
następnie zapytaliśmy, [br]czy jej cechy pozwolą przewidzieć,

0:09:17.605,0:09:20.101
w ciągu kolejnych 3 lat,

0:09:20.125,0:09:22.160
przyszły rozwój psychozy.

0:09:23.427,0:09:25.793
Ale wbrew naszym nadziejom

0:09:25.817,0:09:28.934
odnosiliśmy porażkę za porażką.

0:09:29.793,0:09:33.675
W semantyce było po prostu[br]zbyt mało informacji,

0:09:33.699,0:09:36.492
żeby przewidzieć przyszłą [br]organizację umysłu.

0:09:36.516,0:09:39.185
Wystarczyło, by odróżnić

0:09:39.185,0:09:42.524
grupę schizofreników od grupy kontrolnej,

0:09:42.548,0:09:45.260
trochę jak z naszymi[br]starożytnymi tekstami,

0:09:45.284,0:09:48.278
ale nie żeby przewidzieć[br]wystąpienie psychozy.

0:09:49.164,0:09:50.870
Wtedy zdaliśmy sobie sprawę,

0:09:50.894,0:09:54.982
że może ważniejsze jest nie to, co mówią,

0:09:55.006,0:09:56.679
ale jak to mówią.

0:09:57.679,0:09:58.899
Dokładniej mówiąc,

0:09:58.923,0:10:01.750
nie rozmieszczenie słów w danych[br]semantycznych sąsiedztwach,

0:10:01.774,0:10:04.374
ale jak daleko i często słowa skakały

0:10:04.398,0:10:06.699
z jednego sąsiedztwa do innego.

0:10:07.247,0:10:08.978
Stworzyliśmy pomiar,

0:10:09.002,0:10:11.391
który nazwaliśmy spójnością semantyczną,

0:10:11.415,0:10:16.219
określającą stopień ograniczania się[br]do jednego tematu semantycznego,

0:10:16.243,0:10:17.772
jednej semantycznej kategorii.

0:10:19.294,0:10:23.341
Okazało się, że w tej 34-osobowej grupie

0:10:23.365,0:10:27.024
algorytm oparty na spójności[br]semantycznej wykrywał

0:10:27.048,0:10:29.548
ze 100% dokładnością

0:10:29.572,0:10:32.079
u kogo wystąpi psychoza i u kogo nie.

0:10:32.976,0:10:35.913
Było to coś nieosiągalnego,

0:10:35.937,0:10:37.445
nawet w przybliżeniu,

0:10:37.469,0:10:40.595
przy użyciu innych dostępnych[br]środków klinicznych.

0:10:42.525,0:10:46.104
Dokładnie pamiętam,[br]kiedy nad tym pracowałem.

0:10:46.128,0:10:48.445
Siedziałem przy komputerze

0:10:48.469,0:10:51.104
i zobaczyłem kilka tweetów Polo.

0:10:51.128,0:10:54.295
Polo był moim pierwszym[br]studentem w Buenos Aires,

0:10:54.319,0:10:56.389
a wtedy mieszkał w Nowym Jorku.

0:10:56.413,0:10:58.501
Było coś w tych tweetach,

0:10:58.525,0:11:02.026
nie wiedziałem dokładnie co,[br]bo nie było nic powiedziane wyraźnie,

0:11:02.050,0:11:04.071
ale miałem silne przeczucie,

0:11:04.095,0:11:07.050
że dzieje się coś złego.

0:11:08.347,0:11:11.070
Zadzwoniłem do Polo

0:11:11.094,0:11:13.013
i w rzeczy samej nie czuł się dobrze.

0:11:13.362,0:11:15.299
Ten prosty fakt,

0:11:15.323,0:11:17.814
że czytając między wierszami,

0:11:17.838,0:11:22.100
byłem w stanie wyczuć[br]przez słowa jego uczucia,

0:11:22.124,0:11:24.743
był prostą, ale bardzo efektywną pomocą.

0:11:25.987,0:11:27.625
Mówię wam dzisiaj,

0:11:27.649,0:11:30.157
że zbliżamy się do zrozumienia,

0:11:30.181,0:11:34.467
jak można przekształcić[br]intuicję, która wszyscy mamy,

0:11:34.491,0:11:35.856
tę powszechną umiejętność,

0:11:35.880,0:11:37.077
w algorytm.

0:11:38.102,0:11:41.383
Dzięki temu w przyszłości

0:11:41.383,0:11:44.237
podejście do zdrowia psychicznego

0:11:44.261,0:11:49.882
może opierać się na obiektywnej, [br]ilościowej i zautomatyzowanej analizie

0:11:49.906,0:11:53.105
mówionych i pisanych słów.

0:11:53.105,0:11:54.375
Gracias.

0:11:54.375,0:12:01.258
(Brawa)