WEBVTT

00:00:01.006 --> 00:00:06.156
Имаме историски записи од кои знаеме
како се облекувале древните грци,

00:00:06.180 --> 00:00:07.434
како живееле,

00:00:07.458 --> 00:00:08.980
како се бореле ...

00:00:09.004 --> 00:00:10.528
но како размислувале?

NOTE Paragraph

00:00:11.432 --> 00:00:15.872
Постои сфаќање кое вели дека
суштината на човечката мисла --

00:00:15.896 --> 00:00:17.768
нашата способност да замислуваме,

00:00:17.792 --> 00:00:19.189
да бидеме свесни,

00:00:19.213 --> 00:00:20.444
да сонуваме --

00:00:20.468 --> 00:00:22.087
отсекогаш била иста.

00:00:22.872 --> 00:00:24.371
Другото сфаќање

00:00:24.395 --> 00:00:28.118
е дека социјалните трансформации
кои ја обликувале нашата култура

00:00:28.142 --> 00:00:31.927
истовремено ја промениле и 
структурата на човечката мисла.

NOTE Paragraph

00:00:32.911 --> 00:00:35.435
Постојат различни мислења
за ова.

00:00:35.459 --> 00:00:38.176
Всушност, ова е долга филозофска
дебата.

00:00:38.644 --> 00:00:41.371
Но, дали ова прашање е воопшто
податливо за науката?

NOTE Paragraph

00:00:42.834 --> 00:00:45.340
Исто како што можеме да го реконструираме

00:00:45.364 --> 00:00:50.136
изгледот на древните грчки градови,

00:00:50.160 --> 00:00:52.548
користејќи само неколку тули,

00:00:52.572 --> 00:00:56.698
можеме и да ја реконструираме човечката
мисла, овојпат користејќи

00:00:56.722 --> 00:00:58.865
ги записите на културата.

NOTE Paragraph

00:00:59.905 --> 00:01:01.079
Всушност,

00:01:01.103 --> 00:01:03.309
правејќи еден вид на психолошка анализа

00:01:03.333 --> 00:01:06.877
на некои од најдревните книги
на човечката култура,

00:01:06.901 --> 00:01:12.856
Џулијан Џејнс, во 70-тите, предложил
многу необична и радикална теза:

00:01:12.880 --> 00:01:15.293
дека само пред 3.000 години,

00:01:15.317 --> 00:01:20.205
луѓето биле она што денес
го нарекуваме шизофреничари.

00:01:21.753 --> 00:01:23.261
Ова тврдење го поткрепил

00:01:23.285 --> 00:01:26.586
со фактот дека во овие книги
биле опишани луѓе,

00:01:26.610 --> 00:01:28.514
од различни традиции и од
различни краеви на светот,

00:01:28.538 --> 00:01:31.554
кои се однесувале така како

00:01:31.578 --> 00:01:35.110
да слушаат и им се покоруваат на гласови

00:01:35.134 --> 00:01:38.174
за кои мислеле дека доаѓаат од Боговите,

00:01:38.198 --> 00:01:39.396
или од музите ...

00:01:40.063 --> 00:01:42.832
ова денес го нарекуваме халуцинации.

00:01:43.888 --> 00:01:46.514
И како што одминувало времето,

00:01:46.538 --> 00:01:50.189
луѓето почнале да сфаќаат дека 
тие се креаторите,

00:01:50.213 --> 00:01:52.728
дека гласовите се всушност нивни.

00:01:53.316 --> 00:01:56.031
И на овој начин, тие стекнале
интроспекција:

00:01:56.055 --> 00:01:58.538
способноста да размислуваат
за нивните мисли.

NOTE Paragraph

00:01:59.785 --> 00:02:03.182
Теоријата на Џејнс е дека свесноста,

00:02:03.206 --> 00:02:06.372
барем онака како што ја дефинираме денес,

00:02:06.396 --> 00:02:09.936
она чувство дека ние управуваме со 
нашето постоење --

00:02:09.960 --> 00:02:12.697
е прилично скорашен производ
на културниот развој.

00:02:13.456 --> 00:02:15.242
Теоријава е прилично спектакуларна,

00:02:15.266 --> 00:02:16.699
но очигледно има проблем,

00:02:16.723 --> 00:02:20.715
а тоа е дека се базира само на неколку
многу специфични примери.

00:02:21.085 --> 00:02:22.848
Оттука, прашањето е дали теоријата,

00:02:22.872 --> 00:02:27.623
која вели дека интроспекцијата се појавила
пред само 3.000,

00:02:27.647 --> 00:02:30.631
може да биде испитана на квантитативен 
и објективен начин.

NOTE Paragraph

00:02:31.543 --> 00:02:35.106
Очигледно е дека не е лесно
да се тестира оваа теза.

00:02:35.130 --> 00:02:38.590
Многу би ни било полесно
доколку Платон се разбудил и напишал,

00:02:38.614 --> 00:02:40.273
"Здраво, јас сум Платон,

00:02:40.297 --> 00:02:43.186
и од денес јас имам целосно
интроспективна свесност."

NOTE Paragraph

00:02:43.210 --> 00:02:45.503
(Смеа)

NOTE Paragraph

00:02:45.527 --> 00:02:48.860
Ова всушност ни кажува што
е суштината на проблемот.

00:02:49.467 --> 00:02:53.522
Треба да откриеме како настанал
концепт што никогаш не бил изговорен.

00:02:54.434 --> 00:02:58.744
Зборот интроспекција не се појавува
ниту еднаш

00:02:58.768 --> 00:03:00.687
во книгите кои сакаме да ги анализираме.

NOTE Paragraph

00:03:01.728 --> 00:03:05.815
Ние ова го решивме така што го
создадовме просторот на зборови.

00:03:06.571 --> 00:03:09.858
Ова е огромен простор
кој ги содржи сите зборови

00:03:09.882 --> 00:03:12.684
на таков начин што растојанието
помеѓу било кои два збора

00:03:12.708 --> 00:03:15.591
ни кажува колку тие се поврзани.

00:03:16.460 --> 00:03:17.611
На пример,

00:03:17.635 --> 00:03:20.952
зборовите "куче" и "мачка" би требало
да се многу блиску еден до друг,

00:03:20.952 --> 00:03:25.007
но зборовите "грејпфрут" и "логаритам"
би требало да се многу далеку.

00:03:25.007 --> 00:03:28.705
Ова важи за било кои два збора во
рамки на просторот.

NOTE Paragraph

00:03:29.626 --> 00:03:32.967
Исто така, на повеќе начини можеме
да го конструираме просторот.

00:03:32.991 --> 00:03:34.634
Можеме да ги прашаме стручњаците,

00:03:34.658 --> 00:03:36.554
исто како кога прегледуваме речник.

00:03:36.896 --> 00:03:38.324
Или пак можеме

00:03:38.348 --> 00:03:42.063
да се водиме од претпоставката
дека кога два збора се поврзани,

00:03:42.087 --> 00:03:44.436
тие се појавуваат во исти реченици,

00:03:44.460 --> 00:03:45.913
во исти пасуси,

00:03:45.937 --> 00:03:47.707
во исти документи,

00:03:47.731 --> 00:03:50.913
многу почесто отколку ако
е чиста случајност.

00:03:52.231 --> 00:03:54.281
Оваа едноставна хипотеза,

00:03:54.305 --> 00:03:55.611
овој едноставен метод,

00:03:55.635 --> 00:03:57.242
користејќи програмерски трикови

00:03:57.266 --> 00:03:58.655
оти станува збор за многу

00:03:58.679 --> 00:04:01.743
сложен повеќе-димензионален
простор,

00:04:01.767 --> 00:04:03.432
излезе дека е доста ефикасен.

NOTE Paragraph

00:04:04.155 --> 00:04:06.957
Само за да видите колку добро
функционира ова,

00:04:06.981 --> 00:04:10.893
ова е резултатот кој го добиваме кога
ќе анализираме некои познати зборови.

00:04:11.607 --> 00:04:12.792
Најпрвин може да видите

00:04:12.816 --> 00:04:16.094
дека зборовите автоматски се организираат
во семантички групи.

00:04:16.118 --> 00:04:18.335
Имате овошје, делови на телото,

00:04:18.359 --> 00:04:20.784
компјутерски делови, научните
термини итн.

NOTE Paragraph

00:04:21.119 --> 00:04:25.341
Алгоритамот ни кажува дека ние и
хиерархиски ги организираме концептите.

00:04:25.852 --> 00:04:27.003
На пример,

00:04:27.027 --> 00:04:30.624
може да видите дека научните термини
се групираат во две подкатегории,

00:04:30.648 --> 00:04:33.178
термини од астрономијата и
од физиката.

00:04:33.338 --> 00:04:35.584
Потоа имате многу суптилни работи.

00:04:35.608 --> 00:04:37.513
На пример, зборот астрономија,

00:04:37.537 --> 00:04:39.352
кој навидум е на чудна локација,

00:04:39.376 --> 00:04:41.694
е всушност токму онаму каде
што треба да биде,

00:04:41.694 --> 00:04:43.043
помеѓу она што е,

00:04:43.067 --> 00:04:44.337
наука

00:04:44.361 --> 00:04:45.897
и помеѓу она што го опишува,

00:04:45.921 --> 00:04:47.413
астрономски термини.

NOTE Paragraph

00:04:48.182 --> 00:04:50.073
И вака можеме до бескрај.

00:04:50.097 --> 00:04:52.157
Всушност, ако се задлабочите
во ова,

00:04:52.181 --> 00:04:54.039
и почнете да правите шеми,

00:04:54.063 --> 00:04:57.229
ќе имате чувство како да 
пишувате поезија.

00:04:58.018 --> 00:04:59.900
А тоа е така затоа што, на некој начин,

00:04:59.924 --> 00:05:02.864
да чекориш во овој простор
е како да чекориш во умот.

NOTE Paragraph

00:05:04.027 --> 00:05:05.644
И последното е

00:05:05.668 --> 00:05:09.708
дека овој алгоритам
ги потврдува нашите претпоставки

00:05:09.732 --> 00:05:13.628
за тоа кои зборови би требало да
се најмногу поврзани со интроспекцијата.

00:05:13.652 --> 00:05:14.875
На пример,

00:05:14.899 --> 00:05:18.878
зборови како "себство," "вина,"
"разум," "емоција,"

00:05:18.902 --> 00:05:20.791
се многу блиску до "интроспекција,"

00:05:20.815 --> 00:05:21.966
но други зборови,

00:05:21.990 --> 00:05:24.157
како "црвена," "фудбал," "свеќа,"
"банана,"

00:05:24.181 --> 00:05:25.633
се многу далеку.

NOTE Paragraph

00:05:26.054 --> 00:05:28.816
Откако ќе го изградиме просторот,

00:05:28.840 --> 00:05:31.666
прашањето за потеклото
на интроспекцијата,

00:05:31.690 --> 00:05:34.023
или потеклото на било кој концепт

00:05:34.047 --> 00:05:38.826
кое претходно можеби изгледало
апстрактно или некако нејасно,

00:05:38.850 --> 00:05:40.454
сега станува конкретно --

00:05:40.478 --> 00:05:43.216
станува податливо за
квантитивно изучување.

NOTE Paragraph

00:05:44.216 --> 00:05:46.978
Се што треба да направиме е да
ги земеме книгите,

00:05:47.002 --> 00:05:48.383
да ги дигитализираме,

00:05:48.407 --> 00:05:51.216
да ги извадиме зборовите

00:05:51.240 --> 00:05:53.209
да ги проектираме во просторот,

00:05:53.233 --> 00:05:56.987
и да се запрашаме која група на 
зборови кружи најдолго и најблиску

00:05:57.011 --> 00:06:00.003
околку концептот интроспекција.

NOTE Paragraph

00:06:00.760 --> 00:06:01.956
На овој начин,

00:06:01.980 --> 00:06:04.672
можеме да ја анализираме 
историјата на интроспекцијата

00:06:04.672 --> 00:06:06.267
во древната грчка традиција,

00:06:06.267 --> 00:06:08.663
за која имаме најдобри
пишани записи.

00:06:09.631 --> 00:06:11.886
Значи ги зедовме сите книги --

00:06:11.910 --> 00:06:14.068
ги подредивме според времето --

00:06:14.068 --> 00:06:15.970
од секоја книга ги извадивме зборовите,

00:06:15.994 --> 00:06:17.955
ги проектиравме во просторот,

00:06:17.979 --> 00:06:21.011
и потоа гледавме колку секој збор
е блиску до интроспекцијата,

00:06:21.035 --> 00:06:22.265
и пресметувавме просек.

00:06:22.590 --> 00:06:25.788
Потоа, се запрашавме дали,
како што одминува времето,

00:06:25.812 --> 00:06:29.064
овие книги се приближуваат
сѐ повеќе и повеќе

00:06:29.088 --> 00:06:30.842
до концептот интроспекција.

NOTE Paragraph

00:06:30.866 --> 00:06:34.667
И токму тоа се случува 
во рамки на древната грчка традиција.

00:06:35.698 --> 00:06:38.825
Може да видите дека најстарите книги
од времето на Хомер,

00:06:38.849 --> 00:06:42.261
се малку поврзани со интроспекцијата.

00:06:42.285 --> 00:06:44.491
Но отприлика четири века пред
нашата ера,

00:06:44.515 --> 00:06:49.223
настанува драстично приближување,
книгите од овој период


00:06:49.247 --> 00:06:51.747
пет пати се поблиску до

00:06:51.771 --> 00:06:53.453
концептот интроспекција.

00:06:54.159 --> 00:06:56.583
И интересно е тоа

00:06:56.607 --> 00:06:57.805
што сега, истото ова

00:06:57.829 --> 00:07:01.976
можеме да го испитаме и во 
други традиции.

NOTE Paragraph

00:07:02.572 --> 00:07:06.138
Истата оваа анализа ја спроведовме
и во Јудео-Христијанската традиција,

00:07:06.162 --> 00:07:08.883
и ја откривме буквално истата шема.

00:07:09.548 --> 00:07:13.447
И повторно, најстарите книги од 
Стариот Завет се малку поврзани,

00:07:13.447 --> 00:07:15.935
а потоа книгите од Новиот Завет
се приближуваат брзо

00:07:15.935 --> 00:07:17.984
и се многу поблиску до интроспекцијата.

00:07:18.008 --> 00:07:20.040
И тогаш го имаме врвот на интроспекцијата

00:07:20.064 --> 00:07:22.191
во "Исповедите на Свети Августин,"

00:07:22.215 --> 00:07:24.072
четири века после Исус Христос.

00:07:24.897 --> 00:07:26.841
И ова е многу важно,

00:07:26.865 --> 00:07:30.238
зашто Свети Августин, се смета,
од страна на научниците,

00:07:30.262 --> 00:07:32.434
филолозите, историчарите,

00:07:32.458 --> 00:07:34.536
како еден од основачите 
на интроспекцијата.

00:07:35.060 --> 00:07:38.357
Всушност, некои сметаат дека тој 
е таткото на модерната психологија.

NOTE Paragraph

00:07:39.012 --> 00:07:40.851
Значи нашиот алгоритам,

00:07:40.875 --> 00:07:43.717
кој како предност го има тоа
што е квантитативен,

00:07:43.741 --> 00:07:45.004
објективен,

00:07:45.028 --> 00:07:47.044
и се разбира, исклучиво брз --

00:07:47.068 --> 00:07:49.465
пресметува во дел од секундата --

00:07:49.489 --> 00:07:52.992
може да ги искристализира најважните
заклучоци

00:07:53.016 --> 00:07:55.238
од ова долго истражување.

00:07:56.317 --> 00:07:59.968
На некој начин ова е убавината
на науката,

00:07:59.992 --> 00:08:03.468
сега оваа идеја може да се преведе

00:08:03.492 --> 00:08:06.063
и да се воопшти во многу 
други подрачја.

NOTE Paragraph

00:08:06.769 --> 00:08:11.536
Исто онака како што прашувавме за
минатото на човековата свесност,

00:08:11.560 --> 00:08:14.966
сега можеме да си го поставиме можеби 
најпредизвикувачкото прашање,

00:08:14.990 --> 00:08:19.127
дали оваа метода може да ни каже 
нешто за иднината на нашата свесност.

00:08:19.550 --> 00:08:21.020
Да бидам попрецизен,

00:08:21.044 --> 00:08:23.460
дали зборовите кои денес ги изговараме

00:08:23.484 --> 00:08:28.681
можат да ни кажат за тоа каде 
ќе бидат нашите умови за неколку дена,

00:08:28.705 --> 00:08:29.856
за неколку месеци

00:08:29.880 --> 00:08:31.482
или за неколку години од сега.

NOTE Paragraph

00:08:31.597 --> 00:08:34.617
И исто како што многумина од нас
сега носат сензори

00:08:34.641 --> 00:08:36.427
за мерење на пулсот,

00:08:36.451 --> 00:08:37.720
на дишењето,

00:08:37.744 --> 00:08:39.411
на гените,

00:08:39.435 --> 00:08:43.086
во надеж дека ова ќе ни помогне
да спречиме болести,

00:08:43.110 --> 00:08:46.631
на истиот овој начин можеби, анализирањето
на зборовите кои ги изговараме,

00:08:46.655 --> 00:08:49.338
твитаме, испраќаме, пишуваме,

00:08:49.362 --> 00:08:54.170
ќе ни каже предвреме, дали нешто
не е во ред со нашиот ум.

00:08:55.087 --> 00:08:56.621
И со Џилермо Сечи,

00:08:56.645 --> 00:08:59.646
мојот сопатник во оваа авантура,


00:08:59.670 --> 00:09:01.225
се нафативме на задачата.

00:09:02.228 --> 00:09:07.760
Го анализиравме снимениот 
говор на 34 млади луѓе

00:09:07.784 --> 00:09:10.585
кои имаа висок ризик да заболат
од шизофренија.

NOTE Paragraph

00:09:11.434 --> 00:09:14.089
Го меревме говорот во првиот наврат,

00:09:14.089 --> 00:09:17.581
и потоа се запрашавме дали особините
на говорот можат да го предвидат,

00:09:17.605 --> 00:09:20.101
во рамки на три години,

00:09:20.125 --> 00:09:22.160
јавувањето на психоза.

00:09:23.427 --> 00:09:25.793
Но, и покрај нашите надежи,

00:09:25.817 --> 00:09:28.934
доживеавме неколку неуспеси.

00:09:29.793 --> 00:09:33.675
Едноставно немаше доволно
информации во семантиката

00:09:33.699 --> 00:09:36.492
за да може да се предвиди 
иднината на умот.

00:09:36.516 --> 00:09:38.325
Можно беше да се разликуваат

00:09:38.349 --> 00:09:42.524
шизофреничарите од нормалните
субјекти,

00:09:42.548 --> 00:09:45.260
слично како кај древните текстови,

00:09:45.284 --> 00:09:48.278
но не можеше да се предвиди
почетокот на психозата.

NOTE Paragraph

00:09:49.164 --> 00:09:50.870
И тогаш ни текна

00:09:50.894 --> 00:09:54.982
дека можеби не е толку важно
што зборуваат

00:09:55.006 --> 00:09:56.679
туку како зборуваат.

00:09:57.679 --> 00:09:58.899
Поточно,

00:09:58.923 --> 00:10:01.750
не беше важно во која семантичка група
се нивните зборови,

00:10:01.774 --> 00:10:04.374
туку колку далеку и колку брзо скокаат

00:10:04.398 --> 00:10:06.699
од една семантичка група во друга.

00:10:07.247 --> 00:10:08.978
Оттука, смисливме една мерка,

00:10:09.002 --> 00:10:11.391
која ја нарековме семантичка кохерентност,

00:10:11.415 --> 00:10:16.219
која во основа мери колку долго говорот се
задржува во рамки на една семантичка тема,

00:10:16.243 --> 00:10:18.142
во рамки на една семантичка категорија.

NOTE Paragraph

00:10:19.294 --> 00:10:23.341
И излезе дека за оваа група од 34
луѓе,

00:10:23.365 --> 00:10:27.024
алгоритамот водејќи се од семантичката
кохерентност можеше да предвиди

00:10:27.048 --> 00:10:29.548
со 100 процентна сигурност

00:10:29.572 --> 00:10:32.079
кој ќе развие психоза, а кој не.

00:10:32.976 --> 00:10:35.913
Ова е нешто што не можеше
да се постигне --

00:10:35.937 --> 00:10:37.445
ниту одблизу --

00:10:37.469 --> 00:10:40.595
со другите клинички мерки.

NOTE Paragraph

00:10:42.525 --> 00:10:46.104
И се сеќавам многу јасно,
додека работев на ова,

00:10:46.128 --> 00:10:48.445
бев на мојот компјутер

00:10:48.469 --> 00:10:51.104
кога видов еден куп твитови од Поло --

00:10:51.128 --> 00:10:54.295
Поло ми беше прв студент 
кога бев во Буенос Аирес,

00:10:54.319 --> 00:10:56.389
а кога се случи ова тој живееше
во Њујорк.

00:10:56.413 --> 00:10:58.501
Имаше нешто во неговите твитови --

00:10:58.525 --> 00:11:02.026
не можев да кажам што бидејќи
немаше нешто очигледно --

00:11:02.050 --> 00:11:04.071
но ми се јави силно претчувство,

00:11:04.095 --> 00:11:07.050
силна интуиција, дека нешто не е
во ред.

00:11:08.347 --> 00:11:11.070
Го кренав телефонот и му се јавив на Поло.

00:11:11.094 --> 00:11:13.013
Излезе дека не му е добро.

00:11:13.362 --> 00:11:15.299
Овој едноставен факт,

00:11:15.323 --> 00:11:17.814
читањето меѓу редови,

00:11:17.838 --> 00:11:22.100
тоа што преку неговите зборови ги
насетив неговите чувства,

00:11:22.124 --> 00:11:24.743
беше едноставен, но многу ефикасен
начин да помогнам.

NOTE Paragraph

00:11:25.987 --> 00:11:27.625
Она што сакам да ви кажам

00:11:27.649 --> 00:11:30.157
е дека сме се поблизу до решението

00:11:30.181 --> 00:11:34.467
на тоа како да ја претвориме оваа 
интуиција што сите ја имаме,

00:11:34.491 --> 00:11:35.856
што сите ја делиме,

00:11:35.880 --> 00:11:37.077
во алгоритам.

00:11:38.102 --> 00:11:39.563
Ако успееме,

00:11:39.587 --> 00:11:44.237
во иднина можеби ќе имаме многу поразлична
дијагностика на менталното здравје,

00:11:44.261 --> 00:11:49.666
која ќе се заснова на објективна, 
квантитативна и автоматизирана анализа

00:11:49.666 --> 00:11:51.529
на зборовите што ги пишуваме

00:11:51.529 --> 00:11:53.176
и на зборовите што ги изговараме.

NOTE Paragraph

00:11:53.200 --> 00:11:54.351
Благодарам

NOTE Paragraph

00:11:54.375 --> 00:12:01.258
(Аплауз)