1
00:00:00,454 --> 00:00:05,628
Na dan 12. juna 2014, tačno u 3:33h

2
00:00:06,966 --> 00:00:11,106
prijatnog zimskog popodneva
u Sao Paulu u Brazilu,

3
00:00:11,106 --> 00:00:14,632
tipičnog južnoameričkog
zimskog popodneva,

4
00:00:14,632 --> 00:00:17,612
ovo dete, ovaj mladić,
koga vidite kako slavi ovde

5
00:00:17,612 --> 00:00:19,131
kao da je postigao gol,

6
00:00:19,131 --> 00:00:25,062
Žulijano Pinto, star 29 godina,
ostvario je veličanstven uspeh.

7
00:00:26,102 --> 00:00:28,032
Iako je paralizovan

8
00:00:28,032 --> 00:00:33,183
i nema nikakvog osećaja od polovine grudi
do vrhova prstiju na nogama,

9
00:00:33,183 --> 00:00:36,191
što je posledica saobraćajne nesreće
od pre šest godina,

10
00:00:36,191 --> 00:00:38,059
u kojoj mu je poginuo brat

11
00:00:38,059 --> 00:00:45,187
i koja je uzrokovala potpunu leziju kičme,
ostavljajući Žulijana u kolicima.

12
00:00:45,187 --> 00:00:50,217
Žulijano se pokazao doraslim izazovu,
i toga dana je uradio nešto

13
00:00:50,217 --> 00:00:56,222
što su svi, koji su ga gledali
ovih šest godina, smatrali nemogućim.

14
00:00:57,062 --> 00:01:01,782
Žulijano Pinto je zadao početni udarac

15
00:01:02,394 --> 00:01:07,444
na Svetskom fudbalskom prvenstvu 2014.
ovde u Brazilu,

16
00:01:08,410 --> 00:01:09,880
i to samo razmišljajući.

17
00:01:10,820 --> 00:01:12,697
Nije mogao da pomeri telo,

18
00:01:12,697 --> 00:01:17,584
ali mogao je da zamisli pokrete
neophodne za šut.

19
00:01:17,584 --> 00:01:20,838
Bio je sportista pre lezije.
Sada je parasportista.

20
00:01:20,838 --> 00:01:24,300
Učestvovaće na Paraolimpijadi,
nadam se, za par godina.

21
00:01:24,300 --> 00:01:28,882
Ali ono što lezija kičmene moždine
nije oduzela Žulijanu

22
00:01:28,882 --> 00:01:31,883
je njegova sposobnost da sanja.

23
00:01:31,883 --> 00:01:37,933
A zaista je dosanjao tog popodneva,
na stadionu pred 75,000 ljudi

24
00:01:37,933 --> 00:01:42,424
i pred publikom od skoro milijardu
koji su gledali preko TV-a.

25
00:01:42,424 --> 00:01:48,725
I taj šut je praktično krunisao
30 godina temeljnog istraživanja,

26
00:01:48,725 --> 00:01:50,972
izučavanja kako mozak,

27
00:01:50,972 --> 00:01:54,699
kako ovaj neverovatni univerzum
između naših ušiju,

28
00:01:54,699 --> 00:01:58,795
koji je jedino uporediv
s univerzumom nad nama

29
00:01:58,795 --> 00:02:01,561
jer ima oko 100 milijardi elemenata

30
00:02:01,561 --> 00:02:04,263
koji razgovaraju međusobno
preko električnih talasa.

31
00:02:04,263 --> 00:02:09,504
Žulijanovo dostignuće je 30 godina
osmišljavano u laboratorijama

32
00:02:09,504 --> 00:02:12,107
i trebalo je 15 godina da se isplanira.

33
00:02:12,107 --> 00:02:16,606
Kada smo Džon Čapin i ja,
pre 15 godina, u naučnom radu izjavili

34
00:02:16,606 --> 00:02:21,788
da ćemo da sagradimo nešto što smo zvali
interfejs za um i mašinu,

35
00:02:21,788 --> 00:02:24,745
što je podrazumevalo povezivanje
mozga i uređaja,

36
00:02:24,745 --> 00:02:28,289
kako bi životinje i ljudi
mogli da pomeraju te uređaje,

37
00:02:28,289 --> 00:02:30,140
ma koliko bili daleko od svojih tela,

38
00:02:30,140 --> 00:02:32,726
samo zamišljajući šta žele da urade.

39
00:02:32,726 --> 00:02:37,313
Kolege su nam rekle
da nam je zapravo potrebna stručna pomoć,

40
00:02:37,313 --> 00:02:40,010
psihijatrijske struke.

41
00:02:40,010 --> 00:02:45,452
I uprkos tome,
Škot i Brazilac su bili istrajni

42
00:02:45,456 --> 00:02:50,471
jer su nas tako vaspitali
u našim cenjenim zemljama,

43
00:02:50,471 --> 00:02:52,607
i između 12 i 15 godina,

44
00:02:52,607 --> 00:02:56,996
radili smo probu za probom,
nagoveštavajući da je ovo moguće.

45
00:02:56,996 --> 00:02:59,445
A interfejs za um i mašinu
nije naučna fantastika,

46
00:02:59,445 --> 00:03:01,171
to je prosto izučavanje mozga.

47
00:03:01,171 --> 00:03:04,418
To je prosto korišćenje senzora

48
00:03:04,418 --> 00:03:07,965
koji čitaju električne moždane talase
proizvedene u mozgu

49
00:03:07,965 --> 00:03:09,971
kako bi proizveli motorne komande

50
00:03:09,971 --> 00:03:12,184
koje moraju da se očitaju
u kičmenoj moždini.

51
00:03:12,184 --> 00:03:14,847
Pa smo projektovali senzore
koji mogu da čitaju

52
00:03:14,847 --> 00:03:18,362
na stotine, a sada na hiljade,
ovih moždanih ćelija istovremeno

53
00:03:18,362 --> 00:03:21,408
i da izdvoje iz ovih električnih signala

54
00:03:21,408 --> 00:03:24,293
motorno planiranje
koje se dešava u mozgu

55
00:03:24,293 --> 00:03:27,256
zbog koga se zapravo pomeramo u prostoru.

56
00:03:27,256 --> 00:03:30,942
Tim smo postupkom pretvorili
ove signale u digitalne komande

57
00:03:30,942 --> 00:03:35,934
koje bilo koji mehanički, elektronski
ili pak virtuelni uređaj može razumeti.

58
00:03:35,934 --> 00:03:42,490
Tako subjekat može da zamisli
šta on, ona ili ono želi da pomeri,

59
00:03:42,490 --> 00:03:45,941
i uređaj se povinuje toj komandi.

60
00:03:45,941 --> 00:03:49,845
Opskrbljavajući ove uređaje
s mnogo različitih tipova senzora,

61
00:03:49,845 --> 00:03:51,630
kao što ćete uskoro i da vidite,

62
00:03:51,630 --> 00:03:55,099
zapravo smo poslali poruke
nazad u mozak da bismo potvrdili

63
00:03:55,099 --> 00:03:59,054
da se odigrava slobodna motorna volja,
bez obzira na to gde ste -

64
00:03:59,054 --> 00:04:04,429
pored subjekta, u komšiluku
ili na drugoj strani sveta.

65
00:04:04,429 --> 00:04:07,670
I kada ova poruka pošalje
povratnu informaciju mozgu,

66
00:04:07,670 --> 00:04:11,888
mozak postaje svestan svog cilja:
pokretanje tela.

67
00:04:11,888 --> 00:04:15,346
Ovo je samo jedan eksperiment
koji smo objavili pre nekoliko godina,

68
00:04:15,346 --> 00:04:17,673
u kome je majmun, bez pokretanja tela,

69
00:04:17,673 --> 00:04:21,777
naučio da kontroliše pokrete
avatarske ruke,

70
00:04:21,777 --> 00:04:23,823
virtuelne ruke koja ne postoji.

71
00:04:23,823 --> 00:04:27,025
Ono što čujete je zvuk mozga ovog majmuna

72
00:04:27,025 --> 00:04:31,429
dok istražuje tri različite,
mada vizuelno identične sfere

73
00:04:31,429 --> 00:04:33,088
u virtuelnom prostoru.

74
00:04:33,088 --> 00:04:37,130
A da bi dobio nagradu, kap soka
od pomorandže, koga majmuni obožavaju,

75
00:04:37,130 --> 00:04:40,942
ova životinja mora da otkrije,
da izabere jedan od ovih objekata

76
00:04:40,942 --> 00:04:42,703
dodirivanjem,

77
00:04:42,703 --> 00:04:44,355
ne gledanjem, već dodirivanjem,

78
00:04:44,355 --> 00:04:47,400
jer svaki put kada ova virtuelna ruka
dodirne jedan od objekata,

79
00:04:47,400 --> 00:04:50,483
električni impuls se vraća
u mozak životinje

80
00:04:50,483 --> 00:04:54,876
opisujući finu teksturu
površine ovog objekta,

81
00:04:54,876 --> 00:04:58,774
te životinja može da proceni
koji je pravi objekat koji mora da zgrabi,

82
00:04:58,774 --> 00:05:04,018
a ako tako postupi, dobija nagradu,
ne pomerivši ni jedan mišić.

83
00:05:04,018 --> 00:05:06,498
Savršen brazilski ručak:

84
00:05:06,498 --> 00:05:10,213
ne pomeriš ni jedan mišić,
a dobiješ sok od pomorandže.

85
00:05:10,213 --> 00:05:13,017
Kako smo videli da ovo deluje,

86
00:05:13,017 --> 00:05:17,962
zapravo smo se vratili i predložili ideju
koju smo objavili pre 15 godina.

87
00:05:17,962 --> 00:05:19,991
Ova studija je ponovo stupila na snagu.

88
00:05:19,991 --> 00:05:21,960
Izvadili smo je iz fioke,

89
00:05:21,960 --> 00:05:25,887
i predložili smo da bismo možda mogli
da navedemo paralisano ljudsko biće

90
00:05:25,887 --> 00:05:30,190
da koristi interfejs za um i mašinu
kako bi povratilo pokretljivost.

91
00:05:30,190 --> 00:05:32,368
Zamisao je da, ako ste pretrpeli -

92
00:05:32,368 --> 00:05:34,641
a to se može desiti svakome od nas.

93
00:05:34,641 --> 00:05:36,653
Da vam kažem, to se iznenada desi.

94
00:05:36,653 --> 00:05:38,378
To je sudar u milisekundi,

95
00:05:38,378 --> 00:05:41,840
automobilska nesreća
koja vam u potpunosti promeni život.

96
00:05:41,840 --> 00:05:44,697
Ako imate potpunu leziju kičmene moždine,

97
00:05:44,697 --> 00:05:48,080
ne možete da se pomerate jer
moždani talasi ne stižu do vaših mišića.

98
00:05:48,080 --> 00:05:52,330
Ipak, vaši moždani talasi nastavljaju
da se stvaraju u vašoj glavi.

99
00:05:52,330 --> 00:05:56,245
Pacijenti paraplegičari, kvadriplegičari
svake noći sanjaju da se pokreću.

100
00:05:56,245 --> 00:05:58,397
To im je u glavi.

101
00:05:58,397 --> 00:06:01,738
Problem je kako preneti taj kod napolje

102
00:06:01,738 --> 00:06:04,662
i učiniti da se taj pokret ponovo izvede.

103
00:06:04,662 --> 00:06:07,883
Pa smo predložili da napravimo novo telo.

104
00:06:07,883 --> 00:06:09,619
Hajde da napravimo robotski prsluk.

105
00:06:09,619 --> 00:06:14,462
I baš zbog toga je Žulijano mogao
da šutne loptu, samo razmišljajući,

106
00:06:14,462 --> 00:06:18,781
jer je nosio prvi robotski prsluk
koga kontroliše mozak,

107
00:06:18,781 --> 00:06:22,060
a koji mogu da koriste paraplegičari,
kvadriplegičari da bi se kretali

108
00:06:22,060 --> 00:06:23,871
i da bi povratili osećaj dodira.

109
00:06:23,871 --> 00:06:26,768
To je bila osnovna zamisao pre 15 godina.

110
00:06:26,768 --> 00:06:32,242
Sada ću vam pokazati
kako je 156 ljudi iz 25 država

111
00:06:32,242 --> 00:06:35,011
sa svih pet kontinenata ove divne Zemlje,

112
00:06:35,011 --> 00:06:38,029
napustilo svoje svakodnevene živote,
napustilo svoje patente,

113
00:06:38,029 --> 00:06:42,139
napustilo svoje pse, supruge,
decu, školu, posao

114
00:06:42,139 --> 00:06:47,656
i kako su se okupili u Brazilu
na 18 meseci kako bismo ovo ostvarili.

115
00:06:47,656 --> 00:06:51,531
Jer smo, nekoliko godina nakon što je
Brazilu dodeljeno Svetsko prvenstvo,

116
00:06:51,531 --> 00:06:55,183
čuli da brazilska vlada
želi da učini nešto značajno

117
00:06:55,183 --> 00:06:56,881
na ceremoniji otvaranja,

118
00:06:56,881 --> 00:07:00,621
u zemlji koja je
nanovo izmislila i usavršila fudbal,

119
00:07:00,621 --> 00:07:02,827
sve dok nismo sreli Nemce, naravno.

120
00:07:02,827 --> 00:07:04,220
(Smeh)

121
00:07:04,220 --> 00:07:06,055
No to je druga tema,

122
00:07:06,055 --> 00:07:10,095
i drugačiji neuronaučnik
bi trebalo da govori o tome.

123
00:07:10,095 --> 00:07:12,169
Ali Brazil je želeo da se pokaže

124
00:07:12,169 --> 00:07:13,894
u potpuno novom svetlu,

125
00:07:13,894 --> 00:07:16,782
kao država koja ceni nauku i tehnologiju

126
00:07:16,782 --> 00:07:20,665
i da može da ponudi poklon milionima,
za 25 miliona ljudi širom sveta,

127
00:07:20,665 --> 00:07:23,500
koji se više ne mogu pokretati
zbog povrede kičmene moždine.

128
00:07:23,500 --> 00:07:27,104
Otišli smo u brazilsku vladu
i u FIFA-u i predložili,

129
00:07:27,104 --> 00:07:30,472
hajde da početni udarac
Svetskog kupa 2014.

130
00:07:30,472 --> 00:07:32,844
zada brazilski paraplegičar,

131
00:07:32,844 --> 00:07:37,734
koristeći umom kontrolisan egzoskelet
koji mu omogućuje da šutira loptu

132
00:07:37,734 --> 00:07:40,010
i da oseti kontakt s loptom.

133
00:07:40,010 --> 00:07:42,624
Pogledali su nas,
pomislili su da smo načisto poludeli

134
00:07:42,624 --> 00:07:45,480
i rekli: "Važi, pokušajmo to."

135
00:07:45,480 --> 00:07:49,720
Imali smo 18 meseci da sve uradimo
od nule, od početka.

136
00:07:49,720 --> 00:07:52,956
Nismo imali egzoskelet,
nismo imali pacijente,

137
00:07:52,956 --> 00:07:54,173
nismo imali ništa gotovo.

138
00:07:54,173 --> 00:07:56,509
Ovi su se ljudi okupili

139
00:07:56,509 --> 00:08:00,757
i za 18 meseci, imali smo osam pacijenata
koji su vežbali

140
00:08:00,757 --> 00:08:04,855
i praktično smo iz ničega
sagradili ovog momka,

141
00:08:04,855 --> 00:08:08,435
koga smo nazvali Bra-Santos Dumon 1.

142
00:08:09,315 --> 00:08:12,740
Prvi ikada napravljeni egzoskelet
koga kontroliše um

143
00:08:12,740 --> 00:08:16,896
je nazvan po najpoznatijem
brazilskom naučniku,

144
00:08:16,896 --> 00:08:18,869
Albertu Santosu Dumonu,

145
00:08:18,869 --> 00:08:24,672
koji je 19. oktobra 1901.
napravio i sam upravljao

146
00:08:24,672 --> 00:08:31,899
prvim pilotnim avionom, u vazduhu
u Parizu na očigled milion ljudi.

147
00:08:31,899 --> 00:08:33,918
Izvinjavam se, moji američki prijatelji,

148
00:08:33,918 --> 00:08:35,228
živim u Severnoj Karolini,

149
00:08:35,228 --> 00:08:40,110
ali ovo je bilo dve godine
pre nego što su braća Rajt letela

150
00:08:40,110 --> 00:08:42,274
obalom Severne Karoline.

151
00:08:42,274 --> 00:08:44,849
(Aplauz)

152
00:08:45,339 --> 00:08:50,117
Brazilci su gospodari letenja.
(Smeh)

153
00:08:50,117 --> 00:08:53,117
Sastali smo se sa ovim momcima

154
00:08:53,117 --> 00:08:56,018
i u suštini smo sastavili ovaj egzoskelet

155
00:08:56,018 --> 00:08:59,990
ovih 15 stepeni slobode,
hidrauličnu mašinu

156
00:08:59,990 --> 00:09:02,707
kojom upravljaju moždani signali

157
00:09:02,707 --> 00:09:06,925
snimljeni neinvazivnom tehnologijom,
koja se zove elektroencefalografija

158
00:09:06,925 --> 00:09:10,114
koja u suštini omogućuje pacijentu
da zamisli pokrete

159
00:09:10,114 --> 00:09:14,065
i pošalje svoje komande
upravljačima, motorima

160
00:09:14,065 --> 00:09:15,867
i da to i obavi.

161
00:09:15,867 --> 00:09:18,730
Ovaj egzoskelet
je prekriven veštačkom kožom

162
00:09:18,730 --> 00:09:22,814
koju je izumeo Gordon Čeng iz Minhena,
jedan od mojih najboljih prijatelja,

163
00:09:22,814 --> 00:09:27,400
kako bi omogućio da osećaj
pokretanja zglobova i dodirivanja tla

164
00:09:27,400 --> 00:09:31,940
bude vraćen pacijentu
preko prsluka, košulje.

165
00:09:31,940 --> 00:09:34,910
To je pametna košulja
sa mikrovibrirajućim elementima

166
00:09:34,910 --> 00:09:39,733
koja u suštini dostavlja povratnu
informaciju i obmanjuje mozak pacijenta

167
00:09:39,733 --> 00:09:43,204
tako što stvara osećaj
da ga ne nosi mašina,

168
00:09:43,204 --> 00:09:46,454
već da on sam hoda ponovo.

169
00:09:46,454 --> 00:09:49,313
Tako smo ovo pokrenuli
i ono što ćete ovde da vidite

170
00:09:49,313 --> 00:09:54,003
je prvi put da je jedan od naših
pacijenata, Bruno, zapravo hodao.

171
00:09:54,003 --> 00:09:56,881
Potrebno mu je nekoliko sekundi
jer moramo sve da podesimo,

172
00:09:56,881 --> 00:09:59,808
i videćete plavo svetlo
kako blešti ispred šlema

173
00:09:59,808 --> 00:10:04,098
jer Bruno mora da zamisli pokret
koji bi trebalo izvesti,

174
00:10:04,098 --> 00:10:07,306
kompjuter će to da analizira,
Bruno će da potvrdi,

175
00:10:07,306 --> 00:10:09,115
i nakon potvrde,

176
00:10:09,115 --> 00:10:12,642
uređaj počinje da se kreće
pod komandom Brunovog uma.

177
00:10:12,642 --> 00:10:17,217
Upravo je uspeo
i sada počinje da se kreće.

178
00:10:17,217 --> 00:10:20,003
Posle devet godina nepokretnosti,

179
00:10:20,003 --> 00:10:22,673
sada sam može da hoda.

180
00:10:22,673 --> 00:10:24,275
I više od toga -

181
00:10:24,275 --> 00:10:27,503
(Aplauz) -

182
00:10:27,503 --> 00:10:29,290
ne samo da hoda,

183
00:10:29,290 --> 00:10:31,608
on oseća tlo pod nogama,

184
00:10:31,608 --> 00:10:33,651
a ako egzoskelet ubrza,

185
00:10:33,651 --> 00:10:38,102
kaže nam kako ponovo hoda
po pesku Santosa,

186
00:10:38,102 --> 00:10:42,293
odmarališta na plaži
gde je išao pre nesreće.

187
00:10:42,293 --> 00:10:45,757
To je zato što mozak stvara
novi osećaj u Brunovoj glavi.

188
00:10:45,757 --> 00:10:49,456
Dakle, on hoda, a pred kraj šetnje -
već mi ističe vreme -

189
00:10:49,456 --> 00:10:52,180
kaže: "Znate, ljudi,

190
00:10:52,180 --> 00:10:54,811
moraću da pozajmim od vas ovu stvar
kad se budem ženio,

191
00:10:54,811 --> 00:10:57,316
jer želim da odšetam do sveštenika

192
00:10:57,316 --> 00:11:01,090
i da vidim svoju nevestu
i zapravo da sam stojim tamo."

193
00:11:01,090 --> 00:11:04,482
Naravno da može da ga koristi,
kad god poželi.

194
00:11:04,482 --> 00:11:08,564
Ovo smo želeli da pokažemo za vreme
Svetskog prvenstva, ali nismo mogli,

195
00:11:08,564 --> 00:11:12,738
jer je FIFA, iz tajanstvenih razloga,
skratila prenos na pola.

196
00:11:13,618 --> 00:11:20,483
Na brzinu ćete da vidite kako
Žulijano Pinto u egzoskeletu izvodi šut,

197
00:11:21,291 --> 00:11:23,588
nekoliko minuta
pre nego što smo izašli na teren

198
00:11:23,588 --> 00:11:26,499
i to zvanično odradili
pred celokupnom publikom,

199
00:11:26,499 --> 00:11:29,880
a svetla koja ćete da vidite
samo ilustruju proces.

200
00:11:29,880 --> 00:11:34,768
U suštini, plava pulsirajuća svetla
signaliziraju da je egzoskelet spreman.

201
00:11:34,768 --> 00:11:37,843
Može da prima misli
i da dostavi povratnu informaciju,

202
00:11:37,843 --> 00:11:40,861
pa kada Žulijano odluči da šutira loptu,

203
00:11:40,861 --> 00:11:43,964
videćete dva snopa zelene i žute svetlosti

204
00:11:43,964 --> 00:11:46,641
koji se kreću od šlema do nogu,

205
00:11:46,641 --> 00:11:50,742
a koji predstavljaju mentalne komande
koje je preuzeo egzoskelet

206
00:11:50,742 --> 00:11:52,641
kako bi ih realizovao.

207
00:11:52,641 --> 00:11:55,336
I za 13 sekundi,

208
00:11:55,336 --> 00:11:57,419
Žulijano ih jeste realizovao.

209
00:11:57,419 --> 00:11:59,135
Vidite komande.

210
00:11:59,135 --> 00:12:02,815
On se priprema,
lopta je spremna i on šutira.

211
00:12:03,475 --> 00:12:05,353
A najneverovatnije je

212
00:12:05,353 --> 00:12:08,585
da je 10 sekundi kasnije,
pogledao u nas na terenu,

213
00:12:08,585 --> 00:12:10,862
rekao nam, slaveći, kao što ste videli:

214
00:12:10,862 --> 00:12:12,692
"Osetio sam loptu."

215
00:12:13,562 --> 00:12:15,759
A to je neprocenjivo.

216
00:12:15,759 --> 00:12:17,631
(Aplauz)

217
00:12:17,631 --> 00:12:19,131
Kuda sve ovo vodi?

218
00:12:19,131 --> 00:12:21,066
Imam dva minuta da vam kažem

219
00:12:21,066 --> 00:12:24,316
da nas vodi
do krajnjih granica naše mašte.

220
00:12:24,316 --> 00:12:26,495
Tehnologija upravljanja
uz pomoć uma je tu.

221
00:12:26,495 --> 00:12:29,049
Ovo je najsvežije: objavljeno je
pre samo godinu dana,

222
00:12:29,049 --> 00:12:31,282
prvi interfejs za dva mozga

223
00:12:31,282 --> 00:12:34,909
koji omogućuje dvema životinjama
da razmenjuju mentalne poruke

224
00:12:34,909 --> 00:12:38,485
tako da životinja
koja nešto vidi u okolini

225
00:12:38,485 --> 00:12:44,037
može da pošalje mentalni SMS,
torpedo, neurofiziološki torpedo,

226
00:12:44,042 --> 00:12:45,648
drugoj životinji,

227
00:12:45,648 --> 00:12:49,525
a druga životinja uradi
ono što je neophodno da uradi,

228
00:12:49,525 --> 00:12:53,983
a da ni ne zna
kakvu joj poruku okolina šalje,

229
00:12:53,983 --> 00:12:57,279
jer je poruka stigla
iz mozga prve životinje.

230
00:12:57,279 --> 00:12:59,649
Ovo je prvi demo snimak.

231
00:12:59,649 --> 00:13:03,603
Biću veoma brz
jer želim da vam prikažem najnoviji.

232
00:13:03,603 --> 00:13:08,649
Ovde vidite
kako prvi pacov dobija informaciju,

233
00:13:09,192 --> 00:13:12,125
uz pomoć svetla koje se vidi
na levoj strani kaveza,

234
00:13:12,125 --> 00:13:15,865
da mora da pritisne levu polugu
da bi dobio nagradu.

235
00:13:15,865 --> 00:13:17,658
On odlazi i tako i radi.

236
00:13:17,658 --> 00:13:19,984
Istovremeno šalje mentalnu poruku

237
00:13:19,984 --> 00:13:23,007
drugom pacovu
koji nije video nikakvo svetlo,

238
00:13:23,007 --> 00:13:25,368
i drugi pacov će, u 70 posto slučajeva,

239
00:13:25,368 --> 00:13:29,581
da pritisne levu polugu
i da dobije nagradu,

240
00:13:29,581 --> 00:13:33,716
a da njegova mrežnjača
nikada nije osetila svetlo.

241
00:13:33,716 --> 00:13:37,199
Otišli smo korak dalje

242
00:13:37,850 --> 00:13:42,582
tako što smo naveli majmune
da sarađuju, umreživši njihove mozgove,

243
00:13:42,582 --> 00:13:44,772
da u suštini predaju
svoju moždanu aktivnost

244
00:13:44,772 --> 00:13:48,290
i da je kombinuju da bi pokrenuli
virtuelnu ruku koju sam pokazao malopre,

245
00:13:48,290 --> 00:13:53,058
i ovde vidite kako majmuni
prvi put udružuju svoje mozgove,

246
00:13:53,058 --> 00:13:57,316
savršeno usklađuju svoje mozgove
da bi pokrenuli ovu virtuelnu ruku.

247
00:13:57,316 --> 00:14:00,116
Jedan majmun kontroliše x dimenziju,

248
00:14:00,116 --> 00:14:02,996
drugi kontroliše y dimenziju.

249
00:14:02,996 --> 00:14:07,176
Ali postaje još zanimljivije
kada ubacite tri majmuna

250
00:14:07,176 --> 00:14:10,983
i zatražite od jednog da kontroliše x i y,

251
00:14:10,983 --> 00:14:13,654
od drugog da kontroliše y i z

252
00:14:13,654 --> 00:14:16,532
i od trećeg da kontroliše x i z,

253
00:14:16,532 --> 00:14:18,648
i navedete sve njih
da zajedno igraju igru,

254
00:14:18,648 --> 00:14:24,602
da pomeraju ruku u 3D-u do mete kako bi
dobili čuveni brazilski sok od pomorandže.

255
00:14:24,602 --> 00:14:26,987
I zapravo su uspeli.

256
00:14:26,987 --> 00:14:31,161
Crna tačka je presek
svih ovih mozgova koji rade

257
00:14:31,161 --> 00:14:34,019
paralelno, u realnom vremenu.

258
00:14:34,019 --> 00:14:37,105
To je definicija biološkog kompjutera,

259
00:14:37,105 --> 00:14:41,647
saradnja uz pomoć moždane aktivnosti
i postizanje motornog cilja.

260
00:14:41,647 --> 00:14:43,536
Kuda sve ovo vodi?

261
00:14:43,536 --> 00:14:46,121
Pojma nemamo.

262
00:14:46,121 --> 00:14:47,921
Mi smo samo naučnici.

263
00:14:47,921 --> 00:14:49,218
(Smeh)

264
00:14:49,218 --> 00:14:51,774
Plaćaju nas da budemo deca,

265
00:14:51,774 --> 00:14:55,764
da prosto zavirimo u nepoznato
i otkrijemo šta se tamo nalazi.

266
00:14:55,764 --> 00:14:57,450
Ali jedno znam:

267
00:14:57,450 --> 00:14:59,635
jednog dana, za nekoliko decenija,

268
00:14:59,635 --> 00:15:03,157
kada naša deca budu surfovala netom
pukim razmišljanjem,

269
00:15:03,157 --> 00:15:07,475
ili kada majka donira svoj vid
autističnom slepom detetu

270
00:15:07,475 --> 00:15:10,403
ili kada neko progovori
zahvaljujući bajpasu između dva mozga,

271
00:15:10,403 --> 00:15:16,730
neki od vas će se setiti
da je sve počelo jednog zimskog popodneva

272
00:15:16,730 --> 00:15:20,502
na fudbalskom stadionu u Brazilu,
s nemogućim šutom.

273
00:15:20,502 --> 00:15:22,498
Hvala vam.

274
00:15:22,498 --> 00:15:28,163
(Aplauz)

275
00:15:31,962 --> 00:15:35,222
Hvala.

276
00:15:47,440 --> 00:15:51,424
Bruno Đusani: 
Hvala što si ispoštovao vreme.

277
00:15:51,424 --> 00:15:53,259
Zapravo bih ti dao još par minuta,

278
00:15:53,259 --> 00:15:55,933
jer ima još nekoliko tačaka
koje želimo da obrazložimo i,

279
00:15:55,933 --> 00:15:59,950
očigledno su nam potrebni umreženi
mozgovi da bismo shvatili kuda ovo vodi.

280
00:15:59,950 --> 00:16:02,712
Pa, hajde da sve ovo povežemo.

281
00:16:02,712 --> 00:16:04,281
Ako sam dobro shvatio,

282
00:16:04,281 --> 00:16:06,990
jedan od majmuna dobija signal,

283
00:16:06,990 --> 00:16:09,146
a drugi majmun reaguje na taj signal,

284
00:16:09,146 --> 00:16:13,631
samo zato što ga prvi dobija
i prenosi neurološki impuls.

285
00:16:13,631 --> 00:16:15,125
Migel Nikolelis: Nije baš tako.

286
00:16:15,125 --> 00:16:18,746
Nijedan majmun ne zna
da postoje druga dva majmuna.

287
00:16:18,746 --> 00:16:21,682
Dobijaju vizuelnu informaciju u 2D-u,

288
00:16:21,682 --> 00:16:24,355
ali je zadatak
koji moraju da obave u 3D-u.

289
00:16:24,355 --> 00:16:26,954
Moraju da pomeraju ruku u tri dimenzije.

290
00:16:26,954 --> 00:16:30,356
Ali svaki majmun jedino dobija
dve dimenzije na ekranu

291
00:16:30,356 --> 00:16:32,132
koje kontroliše.

292
00:16:32,132 --> 00:16:35,150
I kako biste uspeli,

293
00:16:35,150 --> 00:16:37,864
potrebno vam je da dva majmuna
sinhronizuju svoje mozgove,

294
00:16:37,864 --> 00:16:39,395
ali idealno bi bilo tri.

295
00:16:39,395 --> 00:16:43,351
Otkrili smo da kada jedan majmun
počne da otaljava,

296
00:16:43,351 --> 00:16:45,962
druga dva pojačaju svoj učinak

297
00:16:45,962 --> 00:16:47,944
kako bi se treći vratio,

298
00:16:47,944 --> 00:16:50,050
tako se ovo dinamično podešava,

299
00:16:50,050 --> 00:16:54,399
ali sinhronicitet u globalu ostaje isti.

300
00:16:54,399 --> 00:16:57,023
Sad, ako preokrenete,
a da ne saopštite majmunu,

301
00:16:57,023 --> 00:16:59,321
dimenzije koje svaki mozak
mora da kontroliše,

302
00:16:59,321 --> 00:17:01,620
na primer, ovaj momak kontroliše x i y,

303
00:17:01,620 --> 00:17:04,035
ali sad bi trebalo da kontroliše y i z,

304
00:17:04,035 --> 00:17:08,818
istog momenta, mozak ove životinje
zaboravlja stare dimenzije

305
00:17:08,818 --> 00:17:11,336
i počinje da se usredsređuje na nove.

306
00:17:11,336 --> 00:17:14,623
Ono što želim reći
je da nijedna Tjuringova mašina,

307
00:17:14,623 --> 00:17:18,825
nijedan kompjuter ne može da predvidi
šta će umreženi mozgovi da urade.

308
00:17:18,825 --> 00:17:21,206
Tako ćemo upijati tehnologiju kao deo nas.

309
00:17:21,206 --> 00:17:23,815
Tehnologija nikada neće upiti nas.

310
00:17:23,815 --> 00:17:26,456
To je prosto nemoguće.

311
00:17:26,456 --> 00:17:29,506
BĐ: Koliko ste puta ovo testirali?

312
00:17:29,506 --> 00:17:32,051
I koliko ste puta bili uspešni,
a koliko ne?

313
00:17:32,051 --> 00:17:34,327
MN: Oh, na desetine puta.

314
00:17:34,327 --> 00:17:36,565
Sa tri majmuna? Nekoliko puta.

315
00:17:36,565 --> 00:17:41,185
Ne bih mogao ovde da govorim o tome
da nisam to uradio nekoliko puta.

316
00:17:41,185 --> 00:17:43,786
I zaboravio sam da pomenem, zbog vremena,

317
00:17:43,786 --> 00:17:47,547
da je pre samo tri nedelje,
grupa iz Evrope

318
00:17:47,547 --> 00:17:52,637
demonstrirala prvu direktnu vezu
između dva ljudska mozga.

319
00:17:52,637 --> 00:17:54,157
BĐ: I kako to izgleda?

320
00:17:54,157 --> 00:17:58,739
MN: Imali su bit informacije -
velike ideje nastaju na skroman način -

321
00:17:58,739 --> 00:18:05,102
ali u suštini, moždana aktivnost
jednog subjekta

322
00:18:05,102 --> 00:18:09,308
prenesena je do drugog objekta,
sve to neinvazivnom tehnologijom.

323
00:18:09,308 --> 00:18:13,552
Tako je prvi subjekt primio poruku,
poput pacova, vizuelnu poruku,

324
00:18:13,552 --> 00:18:16,106
i preneo je drugom subjektu.

325
00:18:16,106 --> 00:18:20,588
Drugi subjekt je primio
magnetni impuls u vizuelnom korteksu,

326
00:18:20,588 --> 00:18:24,094
iliti različit impuls,
dva različita impulsa.

327
00:18:24,094 --> 00:18:26,799
Jednim impulsom, subjekat je video nešto.

328
00:18:26,799 --> 00:18:28,935
Drugim impulsom, video je nešto drugo.

329
00:18:28,935 --> 00:18:30,918
I mogao je rečima da iskaže

330
00:18:30,918 --> 00:18:33,958
poruku koju je prvi subjekat poslao

331
00:18:33,958 --> 00:18:36,853
preko interneta sa drugog kontinenta.

332
00:18:36,853 --> 00:18:39,372
BĐ: Opa. U redu, znači na tom smo putu.

333
00:18:39,372 --> 00:18:41,689
To je naredni TED govor
na narednoj konferenciji.

334
00:18:41,689 --> 00:18:44,596
Migele Nikolelisu, hvala ti.
MN: Hvala tebi, Bruno. Hvala.