Η τελευταία φορά που μίλησα σε εκδήλωση ΤED ήταν τον Φεβρουάριο του 2013, στο Λονγκ Μπιτς της Καλιφόρνια. Τότε το TED μου απένειμε βραβείο, ένα εκατομμύριο δολάρια. Νόμιζα ότι θα τα κατέθεταν στον τραπεζικό μου λογαριασμό, όμως όχι. (Γέλια) Τα έδωσαν στο πανεπιστήμιο. Όπως και νά'χει, να 'μαι πάλι στη σκηνή του TED. Ξόδεψα το εκατομμύριο. (Γέλια) Θα σας πω τι συνέβει στη συνέχεια, θα σας δώσω μια αναφορά τι έκανα με τα χρήματα και που βρισκόμαστε τώρα. Δεν ξοδεύτηκαν όλα, λίγα έμειναν. (Γέλια) Όταν το TED μου έδωσε το βραβείο, δώσανε κι ένα μικρότερο βραβείο στο Ινστιτούτο Σαντάνς για να κάνουν ένα ντοκιμαντέρ για όλο το πρότζεκτ. Θα έχει τίτλο «Σχολείο στο σύννεφο». Προς το παρόν το ντοκιμαντέρ δεν ολοκληρώθηκε, αλλά έχω ένα τρέιλερ και σκέφτηκα ότι μπορεί να σας αρέσει. Ποιο είναι το μέλλον της μάθησης; Είναι δυνατόν να οδεύουμε προς ή ήδη βρισκόμαστε σε ένα μέλλον όπου η γνώση είναι απαρχαιωμένη. Είναι δυνατόν να μη χρειάζεται να πηγαίνουμε καθόλου στο σχολείο. Είναι δυνατόν όταν χρειάζεσαι να μάθεις κάτι να μπορείς να το βρεις αμέσως; [Το 2013, ο Σουγκάτα Μίτρα ζήτησε από το TED να τον βοηθήσουν να ανακαλύψει το μέλλον της μάθησης] Η ευχή μου είναι να δημιουργήσουμε μια εγκατάσταση, όπου τα παιδιά θα πηγαίνουν για διανοητικές περιπέτειες με επίκεντρο μεγάλα ερωτήματα τα οποία θέτουν οι καθοδηγητές τους. Είναι μια εγκατάσταση πρακτικά χωρίς προσωπικό, θα μπορούσε να λέγεται «Σχολείο στο σύννεφο». Γυναίκα: (Ινδικά) Πραγματικά θέλουμε να μορφωθεί αλλά είναι δύσκολο λόγω της κατάστασης του σχολείου. [Πρώην δάσκαλος - περιοχή Κορακάτι] Οι καλοί δάσκαλοι δεν πάνε σε απομακρυσμένα μέρη. Όσο πιο μακριά πας, η εκπαίδευση γίνεται χειρότερη. [Τοποθεσίες για το πρόγραμμα επιλέχθηκαν στην αγροτική Ινδία ...και στη βορειοανατολική Αγγλία.] Δεν ξέρω πώς να χτίσω ένα σχολείο στο σύννεφο γιατί δεν το έχω κάνει ποτέ. Προσπαθώ να φαντασθώ ένα σχέδιο που στην πραγματικότητα ανήκει στα παιδιά και διοικείται από αυτά. Αυτό συμβαίνει και είναι ένα μεγάλο πείραμα. Τα σχολεία έτσι όπως τα ξέρουμε είναι παρωχημένα. Από τη στιγμή που ξεκίνησα και είδα τη χαρά των παιδιών, είδα διαφορετικά τα μαθήματά μου όπως και το ρόλο του δασκάλου. Λιγότερες διαλέξεις και περισσότερες αλλαγές για τα παιδιά. Μου αρέσει γιατί είναι ανεξάρτητο κι εργάζεσαι με τους φίλους σου. Το Κορακάτι μπορεί να διαφέρει ή όχι από τα σχολεία της Αγγλίας αλλά αυτό θα διερευνήσουμε. Η ιδέα είναι να έχουμε μια τελείως γιάλινη πρόσοψη σε ένα κτίριο εδώ και μια μεγάλη οθόνη για έναν καθοδηγητή μέσω Skype. Αγόρι: Δάσκαλοι από το Λονδίνο θα μας κάνουν μάθημα μέσω διαδικτύου. Γυναίκα: Το μόνο που ήθελα να μάθω για τους υπολογιστές είναι πώς να τους κλείνω. Γεια! Γεια σου, Ραμπίν. Γεια σου, Άσλι. Χαίρομαι που σας βλέπω. Κοιτάξτε τι έφτιαξα. Βλέπετε τι είναι; (Γέλια) Αγόρι: Παντού μιλάνε Αγγλικά. Αν τα μάθω από μικρός, όταν μεγαλώσω θα επεκτείνω τις γνώσεις μου. Γυναίκα: Βοηθάς το παιδί μέχρι το σημείο όπου αν θέλει να μάθει κάτι, να ξέρει πού να το ψάξει και πώς. ΣΜ: Τα προνομιούχα παιδιά έχουν κάποιον που τα βοηθά να μάθουν. Τα παιδιά όμως στις έρημες περιοχές είναι αυτά που απελπισμένα χρειάζονται να ξέρουν πώς να μαθαίνουν και ξέρω ότι το διαδίκτυο το κάνει αυτό. Η μάθηση από μόνη της είναι ένα φαινόμενο που απλώς συμβαίνει, όπως ένα σμάρι μελισσών ή μια καταιγίδα. Το θέμα δεν είναι να κάνεις τη μάθηση να συμβεί αλλά να επιτρέψεις να συμβεί. [Σχολείο στο σύννεφο] (Χειροκρότημα) Έκανα ένα πρόγραμμα. Ένα πρόγραμμα για το TED. Σου λένε τι να κάνεις με τα χρήματα αν τα πάρεις. Σχεδίασα λοιπόν ένα πρόγραμμα. Το σχέδιο ήταν να κάνω επτά εργαστήρια. Επτά εργαστήρια μάθησης. Πέντε από αυτά θα ήταν στην Ινδία και δύο στην Αγγλία. Τι είδους εργαστήρια; Πρέπει να γνωρίζετε τι συνέβη νωρίτερα και δε θα επαναλάβω, αλλά αυτό που συνέβη 15 χρόνια πριν από το βραβείο TED ήταν ότι μπορούσα να φαντασθώ κάτι που όλοι σας γνωρίζετε και μπορείτε να φαντασθείτε στο λεπτό. Που είναι ότι, αν έχετε μια απορία, δεν χρειάζεται πλέον να ρωτήσετε κάποιον άνθρωπο για την απάντηση. Υπάρχει εκεί κάτι εκεί έξω που μπορεί να σας τη δώσει. Τι είναι; Το διαδίκτυο ασφαλώς, το λέμε σύννεφο. Για μένα είναι η πρώτη μη ανθρώπινη συνειδητή και ευφυής οντότητα που έχουμε συναντήσει. Πάντα πιστεύαμε ότι εξωγήινοι θα προσγειώνονταν από άλλους πλανήτες και θα είναι πράσινοι, με μακριά πόδια και στρόγγυλα μάτια. Αποδείχτηκε ότι δε θα συμβεί αυτό. Η εξωγήινη οντότητα αποτελείται από τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους. Αλλά δεν είναι ένα πρόσωπο, είναι πράγμα. Μπορείς να του ζητήσεις οτιδήποτε και σου δίνει τις πληροφορίες που θέλεις. Με αυτό το δεδομένο, τι γίνεται με τα παιδιά και την εκπαίδευση; Σε πολλά μέρη του κόσμου αναφέρεται ότι τα παιδιά δεν ρωτούν ανθρώπους. Ή τουλάχιστον, αν χρειαστεί να ρωτήσουν κάποιον, πρώτα ζητούν το τηλέφωνό τους. Τα παιδιά δε θέλουν να μαθαίνουν αριθμητικές πράξεις γιατί λένε ότι ήδη ξέρουν πώς γίνεται. Γίνεται με τα τηλέφωνά τους. Τα παιδιά δε θέλουν να μάθουν ανάγνωση γιατί, λένε, υπάρχουν πράγματα που μπορούν να τους διαβάζουν ακόμη κι αν δε γνωρίζουν ανάγνωση. Προς το παρόν, δεν τους αρέσει να γράφουν στο χέρι γιατί θέλουν να ξέρουν γιατί πρέπει να μάθουν να γράφουν με το χέρι; Θα το κάνουν ποτέ στη ζωή τους; Τι συμβαίνει λοιπόν σ' έναν κόσμο όπου η ανάγνωση, η γραφή, η αριθμητική έχουν τέτοια υπεροπτική αντιμετώπιση; Ήθελα να πειραματιστώ με αυτό. Η ιδέα είναι να δημιουργήσουμε εγκαταστάσεις με ίντερνετ για παιδιά, τα παιδιά να πάνε εκεί και να κάνουν αυτό που θέλουν χωρίς κάποια επίβλεψη η χωρίς καθόλου δασκάλους. Παρουσία θα μπορούσε να υπάρχει αλλά θα ήταν μέσω διαδικτύου, από το Skype, από κάτι άλλο, αν το ήθελαν τα παιδιά. Δουλεύω με παιδιά που είναι από 8 μέχρι 13 χρονών και τους αρέσει να μιλούν με μεγάλους μέσω Σκάιπ, ιδιαίτερα με συνταξιούχους δασκάλους και παρόμοια άτομα. Τα ρώτησα: Γιατί σας αρέσει αυτό τόσο; «Ναι μας αρέσει». Γιατί σας αρέσει τόσο πολύ; Μου είπαν: «Ξέρετε γιατί; Μπορούμε να κλείσουμε τον διακόπτη». (Γέλια) Από το Φεβρουάριο του 2013 και μετά, πρώτα έψαξα για μέρη και μετά άρχισα να χτίζω. Τα επτά εργαστήρια καλύπτουν ένα φάσμα από πραγματικά απόμακρες περιοχές, όπως περιοχές χωρίς ηλεκτρικό, χωρίς περίθαλψη υγείας, χωρίς σχολεία, χωρίς σχεδόν τίποτα, εκτός μόνο από την άγρια φύση, έως και μεσοαστικές περιοχές στην Αγγλία, και όλες τις ενδιάμεσες. Και τα επτά έχουν ήδη κτιστεί, το τελευταίο έγινε μόλις πριν ένα μήνα. Το πρώτο άνοιξε τον Νοέμβριο του 2013, τη ίδια χρονιά που πήρα το βραβείο. Βλέπετε την εικόνα του εργαστηρίου σε μια πόλη που λέγεται Κίλινγουερθ στην Αγγλία. Στην πραγματικότητα είναι μέσα σε ένα σχολείο που λέγεται Γυμνάσιο Τζορτζ Στήβενσον. Πολύ κοντά στο σπίτι του Τζορτζ Στήβενσον, αυτού που έφτιαξε την πρώτη ατμομηχανή. Στο Κίλινγουερθ, - εδώ είναι μια αίθουσα - μοιάζει με ένα ωραίο σαλόνι με υπολογιστή και ένα Xbox. Οι δάσκαλοι μου είπαν: «Σουγάτα, μήπως είναι υπερβολή; Έχεις ιδέα τι θα κάνουν με το Xbox; Δε θα κάνουν τίποτα άλλο παρά να παίζουν με το Xbox;» Είπα λοιπόν: « Αυτή δεν είναι η πρόκλησή μας;» Αν πας να διδάξεις γεωγραφία και τα παιδιά παίζουν με το Xbox, σημαίνει ότι η γεωγραφία είναι πιο βαρετή από το Xbox. Θα πρέπει να εξαλείψουμε τη γεωγραφία από το πρόγραμμα ή να τη βάλουμε στο Xbox με κάποιον τρόπο. Δεν μπορείς να πεις στα παιδιά: «Θα σας πάρουμε το Xbox και θα σας βάλουμε στο σχολείο να κάνετε άλλα πράγματα». Δεν είναι ο σωστός τρόπος να αποκτήσεις την προσοχή των παιδιών. Ορίστε μια εικόνα του τι συμβαίνει εκεί. Όπως βλέπετε υπάρχουν πέντε παιδιά στη γωνία, που αναζητούν κάτι και μόνο ένα στο Xbox. Αν τους δώσεις κάτι ενδιαφέρον να κάνουν, δεν παίζουν διαρκώς στο Xbox, ήταν δική μας παρανόηση. Ορίστε και άλλα από το Κίλινγουερθ. Αυτό που κάνουν ονομάζεται περιβάλλον αυτοοργανωμένης μάθησης. Είναι πολύ απλό, πάρτε 5 υπολογιστές και 20 παιδιά. Βάλτε τα εκεί και κάντε μια ερώτηση. Η ερώτηση πρέπει να είναι ενδιαφέρουσα, αυτό που λέω «Μεγάλη Ερώτηση». Τι είναι μεγάλη ερώτηση; Πολλά μπορεί να είναι, να και ένα παράδειγμα: Μια μεγάλη ερώτηση θα μπορούσε να είναι: «Σκέφτονται τα δέντρα;» Αν τους κάνετε αυτή την ερώτηση, πρώτα τη συζητούν, «Τα δένδρα δεν μπορούν». «Ίσως μπορούν, δεν ξέρω». Μετά τα αφήνετε στην ησυχία τους και λέτε: «Ούτε εγώ ξέρω την απάντηση, γιατί δεν την ψάχνουμε;» Και θα συμβεί αυτό που βλέπετε στην οθόνη. Μετά από 30 με 40 λεπτά θα έρθουν, όχι με παιδιάστικες παρατηρήσεις, θα έλθουν με τη φύση της σκέψης, με τις τελευταίες προόδους της βιολογίας, κλπ. Αυτό λέγεται περιβάλλον αυτοοργανωμένης μάθησης. Ορίστε τι κάναμε στο Καλκάτζι, στο Νέο Δελχί. Στην οθόνη είναι ο καθοδηγητής μέσω Skype και είναι σχολείο θηλέων. Τα κορίτσια δε μιλούσαν καθόλου Aγγλικά. Ανοίξαμε το Φεβρουάριο του 2014. Είχα μια ομάδα παρατηρητών για να καθορίσουν το αρχικό τους επίπεδο στην αγγλική γλώσσα, που ήταν πολύ χαμηλό, και μετά είπα; «Θα αξιολογούμε κάθε δύο περίπου μήνες». Τρεις μέρες μετά, μιλούσα μέσω Skype στον καθοδηγητή που βλέπετε στην οθόνη. Ρώτησα: «Πώς πάει εκεί;» Απάντησε: «Πολύ καλά, τα κορίτσια είναι πολύ καλά. Ένα μου είπε: 'Πότε θα έλθετε ξανά;'» Είπα: «Σε ποια γλώσσα το είπε;» Μου απάντησε: «Στα Αγγλικά». Όταν μετά από ένα μήνα έστειλα την ομάδα έρευνας για μέτρηση, μου ανέφεραν ότι ήταν πολύ αργά, είχε ήδη τελειώσει την ύλη. Δεν είχα ξαναδεί να γίνεται κάτι τόσο γρήγορα, πήγα λοιπόν στο Δελχί να ρωτήσω τα κορίτσια. Είπα: «Πώς το κάνατε τόσο γρήγορα;» Η απάντηση που μου έδωσαν ήταν εκπληκτική. Είπαν: «Ξέρετε η κυρία που βγαίνει στην τηλεόραση, δεν καταλαβαίνει άλλη γλώσσα εκτός από Αγγλικά». (Γέλια) Τόσο απλό είναι. Αυτή είναι μια κωμόπολη, το Νιούτον Άικλιφ στην Αγγλία. Αν θυμάστε τον χάρτη είναι στα βορειοανατολικά. Το σχολείο αυτό λέγεται Γκρίνφιλντς και έχουμε εκεί ένα Σχολείο στο Σύννεφο. Αυτό που έκαναν ήταν να μετατρέψουν έναν τοίχο σε γυάλινο. Απ' έξω υπάρχει τυπική αγγλική εξοχή. Έβαλαν χλοοτάπητα στο εσωτερικό ώστε όταν μπαίνεις στην αίθουσα νιώθεις ξαφνικά ότι είσαι έξω, επειδή πατάς πάνω σε γρασίδι. Έβαλαν πάγκους κατασκήνωσης, λάμπες αερίου και τέτοια, και μερικούς υπολογιστές εδώ κι εκεί. Έρχονται λοιπόν τα παιδιά στην τάξη και τα αφήνεις μόνα. Στο περιβάλλον αυτο-οργανωμένης μάθησης εσύ, ο δάσκαλος, δε μένεις εκεί, βγαίνεις έξω. Ξεκινάς λοιπόν τη συνεδρία και βγαίνεις έξω, και παρατηρείς από την άλλη μεριά της τάξης που είναι επίσης γυαλί. Πρόσφατα στο Γκρίνφιλντς, ο δάσκαλος έστειλε στην τάξη μια ομάδα οκτάχρονων, και είπε ο δάσκαλος συχνά το κάνουμε αυτό, λέμε στα παιδιά: «Για τα επόμενα 45 λεπτά δε μπορώ να σας μιλώ ούτε κι εσείς σε μένα». Δεν υπάρχει επικοινωνία. Είστε μόνοι και ορίστε το μεγάλο ερώτημα. Το έκανε λοιπόν. Τα οκτάχρονα έκαναν διάφορα πράγματα. Μετά από λίγο - θυμηθείτε τι είπε: «Δε μπορείτε να μου μιλάτε και δε μπορώ να σας μιλώ». Μετά από λίγο ένα παιδί ήρθε στο παράθυρο, είχε ένα χαρτί στο χέρι, το σήκωσε και έγραφε: «Βοήθεια! Κολλήσαμε.» (Γέλια) Δεν είπε «Δεν μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί μου», είπε «Δεν μπορείτε να μου μιλάτε». Σκέφτηκα ότι ήταν καλός τρόπος σκέψης. Ορίστε μια άλλη άποψη του Γκρίνφιλντς. Κι άλλη μία. Η Τσαντρακόνα στη Βεγγάλη είναι μια αρκετά απομακρυσμένη περιοχή. Στο χάρτη της Ινδίας, σκεφτείτε την ανατολική πλευρά κοντά στη Βιρμανία και την Ταϊλάνδη. Είναι κάπου εκεί. Στην Τσαντρακόνα σε αυτό το κτίριο χτίζουμε ένα σχολείο στο σύννεφο. Οι γονείς εκεί είναι όλοι γεωργοί και είπαν: «Τι πρέπει να κάνουμε εδώ;» Είπα : «Είναι για να στέλνετε τα παιδιά σας εδώ». Είπαν: «Για ποιο λόγο;» Είπα: «Μαθαίνουν πράγματα εδώ». Έδειξαν τον υπολογιστή και είπαν: «Από εκείνες τις οθόνες τηλεόρασης;» Είπα: «Δεν είναι τηλεοράσεις, είναι υπολογιστές». Είπαν: «Ε, το ίδιο δεν είναι;» Είπα: «Όχι ακριβώς». Είπαν: «Ποιος θα τους διδάξει;» Είπα: «Μόνοι τους». Είπαν: «Πώς γίνεται;» Είπα: «Θα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο». Είπαν: «Τι είναι το διαδίκτυο;» Πού πας από εκεί; Να πως φαίνεται στο εσωτερικό. Αν βλέπετε, θα δείτε στο βάθος έναν Αυστραλό κύριο να μιλά στα παιδιά. Δε θέλω να σκέφτομαι πώς θα καταλήξει η προφορά τους, κατά τα άλλα, θα τον συμπαθήσουν πολύ. (Γέλια) Στην Τσαντρακόμα, τρεις μήνες αργότερα ένα ψηλό, λιγνό νεαρό κορίτσι, όταν επισκέφθηκα το μέρος, μου είπε: «Πολύ μας αρέσει αυτό το μέρος». Είπα: «Για ποιο λόγο;» Απάντησε: «Μπορείς να ανακαλύψεις πολλά πράγματα εδώ». Είπα: «Όπως; Τι ανακαλύψατε σήμερα;» Απάντησε: «Στο σχολείο μας έμαθαν ότι τα φυτά είναι πράσινα, διότι έχουν χλωροφύλλη, και έχουν χλωροφύλλη για να επεξεργάζονται το φως για να φτιάξουν ενέργεια. Ήρθα εδώ για να βρω γιατί η χλωροφύλλη πρέπει να είναι πράσινη και όχι μπλε, κίτρινη ή κόκκινη; Ξέρετε γιατί;» Είπα: «Δεν έχω ιδέα γιατί θα πρέπει να είναι πράσινη». Είπε: «Εντάξει, θα το βρούμε». Τρεις μήνες. Η εσωτερική όψη πάλι. Είναι η πλέον απομακρυσμένη περιοχή. Ονομάζεται Κορακάτι, στην Ανατολική Ινδία, είναι εκεί που ο Γάγγης συναντά τη θάλασσα. Δεν έχουν τίποτα εκεί, ούτε ηλεκτρικό, ούτε περίθαλψη υγείας, ούτε σχολεία. Όχι και τίποτα - έχουν τίγρεις της Βεγγάλης, (Γέλια) βασιλικές κόμπρες, και πολλά παιδιά. Χρειάστηκε ένα κτίριο και έχτισα αυτό. Είναι με ηλιακή ενέργεια, έχει ένα πύργο με ύψος 15 μέτρα. Δεν είχα καθόλου δίκτυο και συνεχώς σήκωνα ψηλά τον δέκτη με καλάμια μπαμπού 15 μέτρα πάνω, Τώρα έχουμε 3G με 8 ΜΒ ανά δευτερόλεπτο. To 3G συνάντησε την εποχή του λίθου εκεί. Στην Τσαντρακόνα διακόπτονται οι συνεδριάσεις λόγω διαφόρων προβλημάτων. Το καλωδιακό σύστημα είναι στο έδαφος, τα καλώδια δικτύου που συνδέουν όλους τους υπολογιστές. Σε περίπτωση που τα έχετε δει έχουν χρώμα κρεμ. Έπρεπε να τα απομακρύνω από το πάτωμα και τα σηκώσω κάπου, γιατί υπάρχει ένα χλωμό, λεπτό φίδι που αλλάζει χρώμα, γίνεται κρεμ και κοιμάται εκεί. Λίγο παράξενο πρόβλημα, δεν το συναντάς συχνά σε σχολεία. (Γέλια) Το ίντερνετ έρχεται και φεύγει. Τα παιδιά πρέπει να περπατούν τρία μίλια για να έρθουν στο σχολείο, να μη βρουν ίντερνετ, και μετά πάλι πίσω τρία μίλια. Φυσικά δεν χαίρονται γι' αυτό αλλά εν μέσω όλων αυτών, βρίσκουν παιχνίδια, τα κατεβάζουν και παίζουν. Κατά κάποιον τρόπο βρίσκουν άκρη. Τα ρώτησα ποια ιστοσελίδα επισκέφτηκαν τελευταία και δυσκολεύτηκαν να απαντήσουν. Τελικά είπαν: «Φτιάχτηκε από κάποιον που δεν είναι εδώ, κάποιον πολύ μακριά, και την στέλνει με κάποιο τρόπο μέσα από αυτά τα πράγματα που μοιάζουν με τα κρεμ φίδια». (Γέλια) Αυτή είναι η πιο πρόσφατη περιοχή, δεν έχω φωτογραφίες. Είναι εξαγωνική, η καλύτερη κατασκευή μας. Εκεί, η μελέτη τώρα αρχίζει. Το χτίσιμο χρειάστηκε χρόνο και κόστισε σχεδόν ένα εκατομμύριο δολάρια. υπάρχουν όμως χίλια παιδιά, χίλια πολύ ενδιαφέροντα παιδιά που προστέθηκαν στο σύννεφο. Ευχαριστώ! (Χειροκρότημα)