[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.00,0:00:05.84,Default,,0000,0000,0000,,(nhạc mở đầu)
Dialogue: 0,0:00:05.84,0:00:08.05,Default,,0000,0000,0000,,Chào các bạn! Tôi là Laurie Santos
Dialogue: 0,0:00:08.05,0:00:11.05,Default,,0000,0000,0000,,Tôi dạy tâm lý học tại Đại học Yale, và hôm nay
Dialogue: 0,0:00:11.05,0:00:13.56,Default,,0000,0000,0000,,Tôi muốn thảo luận với bạn về định kiến
Dialogue: 0,0:00:13.56,0:00:17.07,Default,,0000,0000,0000,,Bài giảng này là một phần của loạt bài về\Nđịnh kiến trong nhận thức.
Dialogue: 0,0:00:17.07,0:00:20.53,Default,,0000,0000,0000,,Hãy tưởng tượng bạn đang thăm\Ncông viên Grand Canyon, và bạn quyết định
Dialogue: 0,0:00:20.53,0:00:23.01,Default,,0000,0000,0000,,và bạn quyết định đi bộ trên cầu vượt\Nlà một cây cầu lớn bằng kính
Dialogue: 0,0:00:23.01,0:00:26.69,Default,,0000,0000,0000,,lơ lửng trên mặt sông Colorado dữ dội
Dialogue: 0,0:00:26.69,0:00:30.81,Default,,0000,0000,0000,,Bây giờ hãy tưởng tượng \Nbạn đi ra giữa cây cầu vượt và nhìn xuống.
Dialogue: 0,0:00:30.81,0:00:37.01,Default,,0000,0000,0000,,Bạn nhìn thấy chân mình trên lớp kính \Ntrong suốt ở độ cao khoảng 1.219 mét
Dialogue: 0,0:00:37.01,0:00:38.33,Default,,0000,0000,0000,,Bạn nghĩ bạn sẽ cảm thấy như nào?
Dialogue: 0,0:00:38.33,0:00:41.92,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn giống hầu hết mọi người\Nthì bạn sẽ cảm thấy khá sợ hãi
Dialogue: 0,0:00:41.92,0:00:44.54,Default,,0000,0000,0000,,Tim đập mạnh hơn\Nlòng bàn tay ra mồ hôi,
Dialogue: 0,0:00:44.54,0:00:47.50,Default,,0000,0000,0000,,có lẽ bạn còn bám chặt hơn vào rào chắn
Dialogue: 0,0:00:47.50,0:00:50.62,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng thực ra bạn cảm thấy\Nviệc sợ hãi này khá kỳ lạ
Dialogue: 0,0:00:50.62,0:00:52.99,Default,,0000,0000,0000,,Nhìn chung, chiếc Cầu vượt này an toàn tuyệt đối
Dialogue: 0,0:00:52.99,0:00:56.09,Default,,0000,0000,0000,,Cây cầu được bắt vít cố định\Nbằng hàng trăm dầm thép
Dialogue: 0,0:00:56.09,0:00:59.52,Default,,0000,0000,0000,,Cầu này cũng khỏe như những cây cầu\Ncó sàn không trong suốt,
Dialogue: 0,0:00:59.52,0:01:01.52,Default,,0000,0000,0000,,và thậm chí còn khỏe hơn
Dialogue: 0,0:01:01.52,0:01:05.14,Default,,0000,0000,0000,,nếu nó chỉ cao 121 mét, hay 12 mét\Nhay thậm chí là 1,2 mét so với mặt nước
Dialogue: 0,0:01:05.14,0:01:09.55,Default,,0000,0000,0000,,Về cơ bản thì cây cầu này\Nvững như các cây cầu bạn đã đi qua
Dialogue: 0,0:01:09.55,0:01:12.54,Default,,0000,0000,0000,,Bạn cũng có rất nhiều dữ liệu cho thấy\Nmức độ an toàn của cây cầu này
Dialogue: 0,0:01:12.54,0:01:16.16,Default,,0000,0000,0000,,Mỗi năm có hàng nghìn khách\Nđi qua cầu vượt này,
Dialogue: 0,0:01:16.16,0:01:18.99,Default,,0000,0000,0000,,và chưa một ai trong số họ\Nbị ngã xuống cả
Dialogue: 0,0:01:18.99,0:01:21.84,Default,,0000,0000,0000,,Nó còn an toàn hơn đi qua đường\Nhay lái ô tô,
Dialogue: 0,0:01:21.84,0:01:24.18,Default,,0000,0000,0000,,hoặc thậm chí đứng trên một ban công bình thường.
Dialogue: 0,0:01:24.18,0:01:26.27,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng sao bạn lại sợ đến vậy?
Dialogue: 0,0:01:26.27,0:01:27.41,Default,,0000,0000,0000,,Điều gì đang diễn ra vậy?
Dialogue: 0,0:01:27.41,0:01:30.41,Default,,0000,0000,0000,,Việc bạn tin rằng cây cầu vượt này\Ntuyệt đối an toàn
Dialogue: 0,0:01:30.41,0:01:32.20,Default,,0000,0000,0000,,không thống nhất với cảm giác rằng\Nbạn có thể chết
Dialogue: 0,0:01:32.20,0:01:36.05,Default,,0000,0000,0000,,cho thấy sức mạnh của những gì\Nđược gọi là "định kiến"
Dialogue: 0,0:01:36.05,0:01:39.87,Default,,0000,0000,0000,,Định kiến là thái độ có dạng như niềm tin \Nmang tính thói quen hoặc vô ý thức
Dialogue: 0,0:01:39.87,0:01:43.93,Default,,0000,0000,0000,,Đó là cách mà chúng ta phản ứng theo bản năng\Nvới những thứ ta thích hoặc,
Dialogue: 0,0:01:43.93,0:01:47.25,Default,,0000,0000,0000,,không thích theo bản năng, kể cả là những thứ\Nrất quen thuộc
Dialogue: 0,0:01:47.25,0:01:50.36,Default,,0000,0000,0000,,Thuật ngữ "Định kiến"\Ndo nhà triết học Tamar Gendler đưa ra
Dialogue: 0,0:01:50.36,0:01:52.63,Default,,0000,0000,0000,,Bà quyết định dùng từ "định kiến"
Dialogue: 0,0:01:52.63,0:01:58.16,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì định kiến khá giống với niềm tin\Nnhưng khác ở chỗ định kiến mang cảm tính, liên tưởng,
Dialogue: 0,0:01:58.16,0:01:59.25,Default,,0000,0000,0000,,vô ý thức và phi lý
Dialogue: 0,0:01:59.25,0:02:01.88,Default,,0000,0000,0000,,Do đó bà gọi là "định kiến"
Dialogue: 0,0:02:01.88,0:02:06.17,Default,,0000,0000,0000,,Khi bạn đứng trên cây cầu vượt đó, \Nbạn tin rằng mình được an toàn tuyệt đối
Dialogue: 0,0:02:06.17,0:02:08.11,Default,,0000,0000,0000,,Nếu không bạn đã không bước lên đó
Dialogue: 0,0:02:08.11,0:02:11.16,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng bạn cũng đồng thời tin rằng
Dialogue: 0,0:02:11.16,0:02:14.12,Default,,0000,0000,0000,,bạn có nguy cơ rơi xuống\Nvì thế lòng bàn tay mới toát mồ hôi
Dialogue: 0,0:02:14.12,0:02:16.38,Default,,0000,0000,0000,,Và đó là điều thú vị về định kiến
Dialogue: 0,0:02:16.38,0:02:20.34,Default,,0000,0000,0000,,Người ta không cần phải nghĩ về\Nnhững gì ta thực sự tin là đúng,
Dialogue: 0,0:02:20.34,0:02:23.52,Default,,0000,0000,0000,,giống như thực tế là bạn sẽ\Ntuyệt đối an toàn khi đi trên cầu vượt
Dialogue: 0,0:02:23.52,0:02:25.76,Default,,0000,0000,0000,,Vấn đề là thâm chí khi chúng ta nhận ra rằng
Dialogue: 0,0:02:25.76,0:02:28.71,Default,,0000,0000,0000,,định kiến không phản ánh thực tế\Nrằng chúng không khớp với những gì
Dialogue: 0,0:02:28.71,0:02:30.32,Default,,0000,0000,0000,,ta tin là đúng, rằng chúng
Dialogue: 0,0:02:30.32,0:02:33.82,Default,,0000,0000,0000,,hoàn toàn bất hợp lý\Nthì định kiến của chúng ta cũng không tiêu tan
Dialogue: 0,0:02:33.82,0:02:37.56,Default,,0000,0000,0000,,Dù sao thì chúng vẫn hiển hiện khắp nơi và\Nlèo lái rất nhiều hành vi của ta
Dialogue: 0,0:02:37.56,0:02:41.03,Default,,0000,0000,0000,,Chính sự gắn kết này của định kiến\Nkhiến chúng rất lạ kỳ
Dialogue: 0,0:02:41.03,0:02:44.08,Default,,0000,0000,0000,,Đó là lý do khiến ta sợ hãi các bộ phim kinh dị\Nnhư Hàm cá mập,
Dialogue: 0,0:02:44.08,0:02:47.78,Default,,0000,0000,0000,,ngay cả khi ta biết rằng con cá mập trong phim\Nchỉ là một mớ nhựa
Dialogue: 0,0:02:47.78,0:02:51.62,Default,,0000,0000,0000,,Và nhà tâm lý Paul Rozin đã xuất sắc chỉ ra rằng\Nđó là lý do
Dialogue: 0,0:02:51.62,0:02:55.65,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta sẽ không muốn ăn một mẩu \Nsô cô la ngon lành có hình như thế này.
Dialogue: 0,0:02:55.65,0:02:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Và nhà khoa học về nhận thức\NFiery Cushman đã chỉ ra rằng
Dialogue: 0,0:02:59.00,0:03:02.17,Default,,0000,0000,0000,,tại sao bạn không thích\Ndùng búa để làm điều này,
Dialogue: 0,0:03:02.17,0:03:05.24,Default,,0000,0000,0000,,ngay cả khi bạn biết rằng\Nbàn tay chỉ là nhựa
Dialogue: 0,0:03:05.24,0:03:08.31,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng định kiến cũng tồn tại\Ntrong các tình huống nghiêm trọng hơn
Dialogue: 0,0:03:08.31,0:03:11.90,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn đã sống trong một xã hội được hình thành\Ntrên những di sản về phân biệt chủng tộc,
Dialogue: 0,0:03:11.90,0:03:15.81,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể tin rằng người Mỹ gốc Phi và\Nngười da trắng đều bình đẳng,
Dialogue: 0,0:03:15.81,0:03:19.87,Default,,0000,0000,0000,,nhưng định kiến của bạn có thể phản ánh toàn bộ\Nnhững định kiến ngầm về từng chủng loại
Dialogue: 0,0:03:19.87,0:03:24.27,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn đã sống trong một xã hội nơi nam giới\Ncó khuynh hướng trở thành bác sĩ và
Dialogue: 0,0:03:24.27,0:03:26.69,Default,,0000,0000,0000,,nữ giới có khuynh hướng trở thành hộ lý\Nthì bạn có thể tin rằng trong lĩnh vực khoa học
Dialogue: 0,0:03:26.69,0:03:31.21,Default,,0000,0000,0000,,nữ giới cũng giỏi như nam giới\Nnhưng thành kiến của bạn có thể khác
Dialogue: 0,0:03:31.21,0:03:34.39,Default,,0000,0000,0000,,Và gần đây, nhiều nhà tâm lý học đã chỉ ra rằng
Dialogue: 0,0:03:34.39,0:03:36.73,Default,,0000,0000,0000,,những thành kiến sai lệch\Ncó thể đóng vai trò lớn hơn
Dialogue: 0,0:03:36.73,0:03:39.51,Default,,0000,0000,0000,,trong các quyết định tuyển dụng\Nhơn bạn tưởng
Dialogue: 0,0:03:39.51,0:03:43.22,Default,,0000,0000,0000,,Thế nên lần sau đừng ngần ngại\Nchạm vào một con nhện nhựa,
Dialogue: 0,0:03:43.22,0:03:48.55,Default,,0000,0000,0000,,hay khóc vì một bộ phim buồn nhưng không có thật, \Nhoặc thậm chí nhận ra chúng thì
Dialogue: 0,0:03:48.55,0:03:51.74,Default,,0000,0000,0000,,bạn sẽ biết rằng những thành kiến đầy \Nsức mạnh của bạn đang thể hiện ra đấy