WEBVTT

00:00:08.145 --> 00:00:15.132
ညဉ့်နက် မှောင်မည်းချိန် မိမိဘာသာ မောင်းနေ
တဲ့ကား လမ်းကျဉ်းမှာ အရှိန်နဲ့ မောင်းနေတယ်။

00:00:15.132 --> 00:00:18.724
ရုတ်တရက် အန္တရာယ်သုံးခု
တစ်ချိန်တည်းမှာ ပေါ်လာကြတယ်။

00:00:18.724 --> 00:00:20.846
အဲဒီနောက် ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲ။

00:00:20.846 --> 00:00:24.043
အဲဒီလို အတားအဆီးတွေ ကျော်မောင်းနိုင်ဖို့

00:00:24.043 --> 00:00:26.083
ကားဟာ အဲဒါတွေကို စုံစမ်းကြည့်ဖို့ လိုမယ်—

00:00:26.083 --> 00:00:29.986
၎င်းတို့ရဲ့ အရွယ်အစား၊ ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ အနေ
အထားဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို ရယူခြင်းဖြင့်

00:00:29.986 --> 00:00:34.208
၎င်းရဲ့ ထိန်းချုပ်ရေး အယ်လဂိုရီသမ်တွေက ဘေး
အကင်းဆုံး လမ်းကြောင်းကို ချမှတ်ပေးမှာပါ။

00:00:34.208 --> 00:00:35.762
ကားကို မောင်းတဲ့ လူသား မရှိလို့

00:00:35.762 --> 00:00:40.547
ကားဟာ အဲဒီလို အသေးစိတ်တွေကို၊ ရာသီဥတု
မရွေး၊ ဘယ်လိုပဲ မှောင်မှောင်၊

00:00:40.547 --> 00:00:43.898
သိရှိရန် စမတ် မျက်လုံးတွေ၊
အာရုံခံကိရိယာတွေြဖင့်

00:00:43.898 --> 00:00:45.920
စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်းမှ
သိရှိရန် လိုအပ်ပါတယ်။

00:00:45.920 --> 00:00:50.159
အဲဒါက ခဲယဉ်းတဲ့ စနစ်ဖြစ်ပေမဲ့ အရာနှစ်ခုကို
အခြေခံပြီး ဖြေရှင်းပေးနိုင်တယ်-

00:00:50.159 --> 00:00:53.849
LIDAR လို့ခေါ်တဲ့
လေဆာ အခြေခံ စူးစမ်းမှုနဲ့

00:00:53.849 --> 00:00:56.578
integrated photonics လို့ခေါ်တဲ့
အင်တာနက်ကို အသုံးပြုတဲ့

00:00:56.578 --> 00:01:00.936
ဆက်သွယ်ရေး နည်းစနစ် အသေးလေးပါ။

00:01:00.936 --> 00:01:06.006
LIDAR ကိုနားလည်ဖို့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ရေဒါ
နည်းပညာကို နားလည်သင့်တယ်။

00:01:06.006 --> 00:01:07.165
လေကြောင်းပျံသန်းမှုမှာ

00:01:07.165 --> 00:01:11.866
ရေဒါအင်တင်နာတွေက ရေဒီယို (သို့) မိုက်ခရို
ဝေ့ လှိုင်းတွေကို လေယာဉ်များဆီ စေလွှတ်ပြီး

00:01:11.866 --> 00:01:15.750
ရောင်ချည်တန်း တန်ပြန် ရောက်လာတဲ့ အချိန်ကို
တိုင်းကြည့်ပြီး တည်နေရာကို တိုင်းယူတယ်။

00:01:15.750 --> 00:01:18.693
ရောင်ချည်တန်း အရွယ်အစား ကြီးတဲ့အတွက်
အသေးစိတ်တွေ မပေါ်လွင်လို့

00:01:18.693 --> 00:01:22.679
ကန့်သတ်ချက်ရှိတဲ့ ကြည့်ရှုနည်းပါ။

00:01:22.679 --> 00:01:26.127
အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲ၊ မောင်းသူမဲ့
ကားရဲ့ LIDAR ခေါ်

00:01:26.127 --> 00:01:28.634
Light Detection and Ranging စနစ်ကျတော့

00:01:28.634 --> 00:01:32.190
ကျဉ်းမြောင်းပြီး မြင်မရတဲ့ အနီအောက်
ရောင်ခြည်လေဆာကိုသုံးပါတယ်။

00:01:32.190 --> 00:01:36.660
အဲဒါက လမ်းတစ်ဖက်မှာ လမ်းလျှောက်နေသူ
ရှပ်အင်္ကျီပေါ် က ကြယ်သီးရဲ့ ပုံကိုတောင်

00:01:36.660 --> 00:01:38.123
ဖေါ်ထုတ်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်။

00:01:38.123 --> 00:01:42.483
ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို အရာတွေရဲ့ ပုံသဏ္ဍန် (သို့)
နက်ရှိုင်းမှုကိုရော ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်မလဲ။

00:01:42.483 --> 00:01:48.267
LIDAR က သိပ်တိုတဲ့ လေဆာရောင်ချည်နဲ့ ဆက်
တိုက်ပစ်ရင်း နက်ရှိုင်းမှုကို တိုင်းယူတယ်။

00:01:48.267 --> 00:01:50.746
ကျေးလက် ဒေသက လမ်းပေါ်မှာ
သွားနေတဲ့ နွားဆိုပါစို့။

00:01:50.746 --> 00:01:55.853
ကားကို မောင်းသွားနေစဉ် LIDAR ရဲ့ လှိုင်းက
နွားရဲ့ ခြေမြစ်ထံမှ တုံ့ပြန်လာတယ်၊

00:01:55.853 --> 00:02:00.721
နောက်တစ်ကြိမ်တွင် အလားတူပဲ ဦးချို
တစ်ခုထံမှ ပြန်လာနိုင်ပါတယ်။

00:02:00.721 --> 00:02:04.278
ထပ်ပြီး စေလွှတ်လိုက်တဲ့လှိုင်း ပြန်လာဖို့
ဘယ်လောက်ကြာတာကို တိုင်းကြည့်ရင်

00:02:04.278 --> 00:02:06.882
ဦးချိုရဲ့ ပုံသဏ္ဍာကို သိလာရမှာပါ။

00:02:06.882 --> 00:02:13.192
အဲဒီလှိုင်းများကို ပို့ပေးလျက် LIDAR စနစ်က
ခဏတွင်း ပုံပမ်းအသေးစိတ် ဖေါ်ထုတ်နိုင်မယ်။

00:02:13.192 --> 00:02:18.557
လေဆာ လှိုင်းတို စေလွှတ်ဖို့ အထင်ရှားဆုံး
နည်းမှာ ခလုတ်ကို ဖွင့်ပိတ်ပေးဖို့ပါပဲ။

00:02:18.557 --> 00:02:23.428
ဒါပေမဲ့ အဲဒါက လေဆာကို မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေကာ
လှိုင်းတိုအချိန်တိကျမှုကို သက်ရောက်လို့

00:02:23.428 --> 00:02:25.669
နက်ရှိုင်းမှုရဲ့ တိကျမှုကို ကန့်သတ်မှာပါ။

00:02:25.669 --> 00:02:27.044
ခလုတ်ကို ဖွင့်ထားပြီး

00:02:27.044 --> 00:02:33.031
အလင်းရောင်ကို စိတ်ချ လျင်မြန်စွာ ပုံမှန်
ပိတ်ဆို့ဖို့ အခြားနည်းကို သုံးသင့်တယ်။

00:02:33.031 --> 00:02:35.987
အဲဒါကို integrated photonics က
ဝင်လုပ်ပေးနိုင်မှာပါ။

00:02:35.987 --> 00:02:37.829
အင်တာနက်ရဲ့ ဒီဂျီတယ် ဒေတာကို

00:02:37.829 --> 00:02:41.051
picosecond တစ်ရာထိ တိကျစွာ ညှိထားတဲ့
အလင်း လှိုင်းတိုများဖြင့်

00:02:41.051 --> 00:02:44.473
သယ်ဆောင်ပေးတာပါ။

00:02:44.473 --> 00:02:49.104
လှိုင်းတိုများကို ဖန်တီးပေးဖို့ တစ်နည်းက
Mach-Zehnder modulator ကို သုံဖို့ပါ။

00:02:49.104 --> 00:02:52.865
ဒီကိရိယာက လှိုင်းတစ်ခုဆီမှာ ရှိတတ်တဲ့
interference လို့ခေါ်တဲ့

00:02:52.865 --> 00:02:54.658
ထူးခြားချက်ကို အသုံးချတာပါ။

00:02:54.658 --> 00:02:57.613
ရေကန်ထဲကို ကျောက်စရစ်လုံးတွေ
ချပေးနေတာ စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊

00:02:57.613 --> 00:03:01.550
ဂယက်တွေ ပေါ်လာကာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ထပ်လိုက်
ခြင်းဖြင့် ပုံသဏ္ဍန်တွေ ပေါ်လာကြတယ်။

00:03:01.550 --> 00:03:05.464
တချို့နေရာမှာ လှိုင်းထိပ်တွေ ပေါင်းမိလို့
သိပ်အကို ကြီးမားလာနိုင်သလို၊

00:03:05.464 --> 00:03:08.450
တခြားနေရာတွေမှာ တစ်ခုကိုတစ်ခုက
လုံးဝ ချေဖျက်ပစ်ကြတယ်။

00:03:08.450 --> 00:03:11.517
Mach-Zehnder စက်ကလည်း
အလားတူ လုပ်ပေးတာပါ။

00:03:11.517 --> 00:03:16.722
ပြိုင်နေတဲ့ အလင်းလှိုင်း လိုင်းများအဖြစ်
ပိုင်းခြားပေးပြီးနောက် ပြန်ပေါင်းပေးတာပါ။

00:03:16.722 --> 00:03:20.624
လိုင်း တစ်ခုထဲက အလင်းကို နှေးလိုက်ပြီး
အချိန်ကို ဆွဲပေးလိုက်ရင်၊ ညှိယူမှုနောက်မှာ

00:03:20.784 --> 00:03:25.703
လှိုင်းတွေ ပြန်ပေါင်းလိုက်ခြင်းဖြင့်
ဖျက်ခံရလို့ အလင်းကို ပိတ်လိုက်ကြတယ်။

00:03:25.703 --> 00:03:28.335
လိုင်းတစ်ခုရဲ့ ကြန့်ကြာမှုကို
ကစားပေးခြင်းဖြင့်

00:03:28.335 --> 00:03:33.606
modulator က ဖွင့်ပိတ်ပေးတဲ့ ခလုတ်လို
အလင်းအချက်ပြမှုကို ထုတ်လွှတ်ပေးနိုင်တယ်။

00:03:33.606 --> 00:03:36.380
picosecond တရာကြာတဲ့ အလင်းစေလွှတ်မှုက

00:03:36.380 --> 00:03:39.450
နက်ရှိုင်းမှုကို စင်တီမီဝာ အနည်းငယ်အထိ
တိကျစွာ တိုင်းနိုင်ပေမဲ့၊

00:03:39.460 --> 00:03:43.093
အနာဂတ် ကားတွေကျတော့ ဒီ့ထက်ကို ပိုပြီး
ကောင်းမွန်စွာ မြင်ဖို့ လိုအပ်လိမ့်မယ်။

00:03:43.303 --> 00:03:47.595
စူပါအာရုံခံနိုင်မယ့် အလင်းဖမ်းစက်နဲ့
modulator ကို တွဲသုံးမယ်ဆိုရင်

00:03:47.595 --> 00:03:50.878
တိကျမှုကို မီလီမီတာ
အထိကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မှာပါ။

00:03:50.878 --> 00:03:52.781
အဲဒီတိကျမှုဟာဖြင့် 20/20 ကြည့်စက်ဖြင့်

00:03:52.781 --> 00:03:57.337
လမ်းတစ်ဘက်ရှိ အရာများကို တိုင်းနိုင်တာထက်
အဆတစ်ရာ ပိုတိကျပါတယ်။

00:03:57.337 --> 00:04:02.925
မော်တော်ယာဉ်သုံး ပထမမျိုးဆက် LIDAR
စက်တွေဟာ ကားအမိုး ဒါမှမဟုတ် ဘောင်ပေါ်မှာ

00:04:02.925 --> 00:04:05.407
တပ်ထားတဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့
ကိရိယာတွေကို သုံးခဲ့ကြတယ်။

00:04:05.407 --> 00:04:07.784
photonic တွေ၊ modulator တွေနဲ့
အာရုံခံ စနစ်တွေကို

00:04:07.844 --> 00:04:12.508
တစ်စုတစ်လုံးတည်း ပေါင်းလိုက်ကာ မီလီမီတာရဲ့
ဆယ်ပုံတစ်ပုံထိ သေးအောင် လုပ်နိုင်ပြီး

00:04:12.508 --> 00:04:17.837
သေးငယ်တဲ့ ချစ်ပ်အဖြစ် ကားရဲ့
မီးလုံးအိမ်ထဲမှာ တပ်ပေးလာနိုင်မှာပါ။

00:04:17.837 --> 00:04:21.806
အဲဒီချစ်ပ်တွေထဲတွင် modulator ပေါ်မှာ
ပညာသား ပါတဲ့ ကိရိယာ ပါဦးမှာမို့လို့

00:04:21.806 --> 00:04:27.275
ရွေ့လျားအရာများကို ရှောင်နိုင်ရန်နဲ့ အမြန်
မောင်းနေချိန်မှာ စကန် ဖတ်ပေးနိုင်မှာပါ။

00:04:27.275 --> 00:04:31.097
modulator လိုင်းတစ်ခုထဲက အလင်းကို
နည်းနည်းလေး နှေးပေးခြင်းဖြင့်၊

00:04:31.097 --> 00:04:36.208
အဲဒီအပိုဆောင်းကိရိယာက ဖွင့်ပိတ် ခလုတ်ထက်
လင်းမှုကို ထိန်းချုပ်မှု ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

00:04:36.208 --> 00:04:40.708
အဲဒီလို လိုင်းတွေ တသီကြီးရှိပြီး တစ်ခုစီ
ကြန့်ကြာအောင် ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်ရင်၊

00:04:40.708 --> 00:04:44.326
လုံးဝ ဆန်းသစ်တဲ့ ပုံစံနဲ့
အသုံးချနိုင်အောင် ဒီဇိုင်းဆွဲနိုင်လို့

00:04:44.326 --> 00:04:46.802
လိုသလို လှည့်သုံးနိုင်မယ့်
လေဆာ အလင်းတန်း ဖြစ်လာမယ်။

00:04:46.802 --> 00:04:48.358
အဲဒီလို ဆန်းသစ်မယ့် ကိရိယာတွေဟာ

00:04:48.358 --> 00:04:50.778
စမတ်မျက်လုံးတွေနဲ့ တူကြမှာမို့

00:04:50.778 --> 00:04:54.231
စိတ်ကူးလို့ ရနိုင်တဲ့ ဘယ်သဘာဝ အရာကို
မဆို အသေးစိတ် မြင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပြီး

00:04:54.231 --> 00:04:57.514
ဘယ်လောက်ပဲ များတဲ့ အတားအဆီးတွေကို
မဆို မြင်နိုင်ပြီး ရှောင်နိုင်မှာပါ။

00:04:57.514 --> 00:05:00.428
ပြီးတော့ လမ်းမှားသွားလို့ ရုတ်တရက်
ပေါ်လာနိုင်တဲ့ သမင်ကလွဲလို့

00:05:00.453 --> 00:05:04.343
ဘယ်သူမှာမှ ပင်ပင်ပန်းပန်း အားထုတ်
ကြိုးပမ်းရန် လိုမှာ မဟုတ်ပါဘူး။