1
00:00:08,145 --> 00:00:15,132
ညဉ့်နက် မှောင်မည်းချိန် မိမိဘာသာ မောင်းနေ
တဲ့ကား လမ်းကျဉ်းမှာ အရှိန်နဲ့ မောင်းနေတယ်။

2
00:00:15,132 --> 00:00:18,724
ရုတ်တရက် အန္တရာယ်သုံးခု
တစ်ချိန်တည်းမှာ ပေါ်လာကြတယ်။

3
00:00:18,724 --> 00:00:20,846
အဲဒီနောက် ဘယ်လို ဖြစ်လာမလဲ။

4
00:00:20,846 --> 00:00:24,043
အဲဒီလို အတားအဆီးတွေ ကျော်မောင်းနိုင်ဖို့

5
00:00:24,043 --> 00:00:26,083
ကားဟာ အဲဒါတွေကို စုံစမ်းကြည့်ဖို့ လိုမယ်—

6
00:00:26,083 --> 00:00:29,986
၎င်းတို့ရဲ့ အရွယ်အစား၊ ပုံသဏ္ဍာန်နဲ့ အနေ
အထားဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို ရယူခြင်းဖြင့်

7
00:00:29,986 --> 00:00:34,208
၎င်းရဲ့ ထိန်းချုပ်ရေး အယ်လဂိုရီသမ်တွေက ဘေး
အကင်းဆုံး လမ်းကြောင်းကို ချမှတ်ပေးမှာပါ။

8
00:00:34,208 --> 00:00:35,762
ကားကို မောင်းတဲ့ လူသား မရှိလို့

9
00:00:35,762 --> 00:00:40,547
ကားဟာ အဲဒီလို အသေးစိတ်တွေကို၊ ရာသီဥတု
မရွေး၊ ဘယ်လိုပဲ မှောင်မှောင်၊

10
00:00:40,547 --> 00:00:43,898
သိရှိရန် စမတ် မျက်လုံးတွေ၊
အာရုံခံကိရိယာတွေြဖင့်

11
00:00:43,898 --> 00:00:45,920
စက္ကန့်ပိုင်းအတွင်းမှ
သိရှိရန် လိုအပ်ပါတယ်။

12
00:00:45,920 --> 00:00:50,159
အဲဒါက ခဲယဉ်းတဲ့ စနစ်ဖြစ်ပေမဲ့ အရာနှစ်ခုကို
အခြေခံပြီး ဖြေရှင်းပေးနိုင်တယ်-

13
00:00:50,159 --> 00:00:53,849
LIDAR လို့ခေါ်တဲ့
လေဆာ အခြေခံ စူးစမ်းမှုနဲ့

14
00:00:53,849 --> 00:00:56,578
integrated photonics လို့ခေါ်တဲ့
အင်တာနက်ကို အသုံးပြုတဲ့

15
00:00:56,578 --> 00:01:00,936
ဆက်သွယ်ရေး နည်းစနစ် အသေးလေးပါ။

16
00:01:00,936 --> 00:01:06,006
LIDAR ကိုနားလည်ဖို့ ဆက်စပ်နေတဲ့ ရေဒါ
နည်းပညာကို နားလည်သင့်တယ်။

17
00:01:06,006 --> 00:01:07,165
လေကြောင်းပျံသန်းမှုမှာ

18
00:01:07,165 --> 00:01:11,866
ရေဒါအင်တင်နာတွေက ရေဒီယို (သို့) မိုက်ခရို
ဝေ့ လှိုင်းတွေကို လေယာဉ်များဆီ စေလွှတ်ပြီး

19
00:01:11,866 --> 00:01:15,750
ရောင်ချည်တန်း တန်ပြန် ရောက်လာတဲ့ အချိန်ကို
တိုင်းကြည့်ပြီး တည်နေရာကို တိုင်းယူတယ်။

20
00:01:15,750 --> 00:01:18,693
ရောင်ချည်တန်း အရွယ်အစား ကြီးတဲ့အတွက်
အသေးစိတ်တွေ မပေါ်လွင်လို့

21
00:01:18,693 --> 00:01:22,679
ကန့်သတ်ချက်ရှိတဲ့ ကြည့်ရှုနည်းပါ။

22
00:01:22,679 --> 00:01:26,127
အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲ၊ မောင်းသူမဲ့
ကားရဲ့ LIDAR ခေါ်

23
00:01:26,127 --> 00:01:28,634
Light Detection and Ranging စနစ်ကျတော့

24
00:01:28,634 --> 00:01:32,190
ကျဉ်းမြောင်းပြီး မြင်မရတဲ့ အနီအောက်
ရောင်ခြည်လေဆာကိုသုံးပါတယ်။

25
00:01:32,190 --> 00:01:36,660
အဲဒါက လမ်းတစ်ဖက်မှာ လမ်းလျှောက်နေသူ
ရှပ်အင်္ကျီပေါ် က ကြယ်သီးရဲ့ ပုံကိုတောင်

26
00:01:36,660 --> 00:01:38,123
ဖေါ်ထုတ်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်။

27
00:01:38,123 --> 00:01:42,483
ဒါပေမဲ့ အဲဒီလို အရာတွေရဲ့ ပုံသဏ္ဍန် (သို့)
နက်ရှိုင်းမှုကိုရော ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်မလဲ။

28
00:01:42,483 --> 00:01:48,267
LIDAR က သိပ်တိုတဲ့ လေဆာရောင်ချည်နဲ့ ဆက်
တိုက်ပစ်ရင်း နက်ရှိုင်းမှုကို တိုင်းယူတယ်။

29
00:01:48,267 --> 00:01:50,746
ကျေးလက် ဒေသက လမ်းပေါ်မှာ
သွားနေတဲ့ နွားဆိုပါစို့။

30
00:01:50,746 --> 00:01:55,853
ကားကို မောင်းသွားနေစဉ် LIDAR ရဲ့ လှိုင်းက
နွားရဲ့ ခြေမြစ်ထံမှ တုံ့ပြန်လာတယ်၊

31
00:01:55,853 --> 00:02:00,721
နောက်တစ်ကြိမ်တွင် အလားတူပဲ ဦးချို
တစ်ခုထံမှ ပြန်လာနိုင်ပါတယ်။

32
00:02:00,721 --> 00:02:04,278
ထပ်ပြီး စေလွှတ်လိုက်တဲ့လှိုင်း ပြန်လာဖို့
ဘယ်လောက်ကြာတာကို တိုင်းကြည့်ရင်

33
00:02:04,278 --> 00:02:06,882
ဦးချိုရဲ့ ပုံသဏ္ဍာကို သိလာရမှာပါ။

34
00:02:06,882 --> 00:02:13,192
အဲဒီလှိုင်းများကို ပို့ပေးလျက် LIDAR စနစ်က
ခဏတွင်း ပုံပမ်းအသေးစိတ် ဖေါ်ထုတ်နိုင်မယ်။

35
00:02:13,192 --> 00:02:18,557
လေဆာ လှိုင်းတို စေလွှတ်ဖို့ အထင်ရှားဆုံး
နည်းမှာ ခလုတ်ကို ဖွင့်ပိတ်ပေးဖို့ပါပဲ။

36
00:02:18,557 --> 00:02:23,428
ဒါပေမဲ့ အဲဒါက လေဆာကို မတည်မငြိမ် ဖြစ်စေကာ
လှိုင်းတိုအချိန်တိကျမှုကို သက်ရောက်လို့

37
00:02:23,428 --> 00:02:25,669
နက်ရှိုင်းမှုရဲ့ တိကျမှုကို ကန့်သတ်မှာပါ။

38
00:02:25,669 --> 00:02:27,044
ခလုတ်ကို ဖွင့်ထားပြီး

39
00:02:27,044 --> 00:02:33,031
အလင်းရောင်ကို စိတ်ချ လျင်မြန်စွာ ပုံမှန်
ပိတ်ဆို့ဖို့ အခြားနည်းကို သုံးသင့်တယ်။

40
00:02:33,031 --> 00:02:35,987
အဲဒါကို integrated photonics က
ဝင်လုပ်ပေးနိုင်မှာပါ။

41
00:02:35,987 --> 00:02:37,829
အင်တာနက်ရဲ့ ဒီဂျီတယ် ဒေတာကို

42
00:02:37,829 --> 00:02:41,051
picosecond တစ်ရာထိ တိကျစွာ ညှိထားတဲ့
အလင်း လှိုင်းတိုများဖြင့်

43
00:02:41,051 --> 00:02:44,473
သယ်ဆောင်ပေးတာပါ။

44
00:02:44,473 --> 00:02:49,104
လှိုင်းတိုများကို ဖန်တီးပေးဖို့ တစ်နည်းက
Mach-Zehnder modulator ကို သုံဖို့ပါ။

45
00:02:49,104 --> 00:02:52,865
ဒီကိရိယာက လှိုင်းတစ်ခုဆီမှာ ရှိတတ်တဲ့
interference လို့ခေါ်တဲ့

46
00:02:52,865 --> 00:02:54,658
ထူးခြားချက်ကို အသုံးချတာပါ။

47
00:02:54,658 --> 00:02:57,613
ရေကန်ထဲကို ကျောက်စရစ်လုံးတွေ
ချပေးနေတာ စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊

48
00:02:57,613 --> 00:03:01,550
ဂယက်တွေ ပေါ်လာကာ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ထပ်လိုက်
ခြင်းဖြင့် ပုံသဏ္ဍန်တွေ ပေါ်လာကြတယ်။

49
00:03:01,550 --> 00:03:05,464
တချို့နေရာမှာ လှိုင်းထိပ်တွေ ပေါင်းမိလို့
သိပ်အကို ကြီးမားလာနိုင်သလို၊

50
00:03:05,464 --> 00:03:08,450
တခြားနေရာတွေမှာ တစ်ခုကိုတစ်ခုက
လုံးဝ ချေဖျက်ပစ်ကြတယ်။

51
00:03:08,450 --> 00:03:11,517
Mach-Zehnder စက်ကလည်း
အလားတူ လုပ်ပေးတာပါ။

52
00:03:11,517 --> 00:03:16,722
ပြိုင်နေတဲ့ အလင်းလှိုင်း လိုင်းများအဖြစ်
ပိုင်းခြားပေးပြီးနောက် ပြန်ပေါင်းပေးတာပါ။

53
00:03:16,722 --> 00:03:20,624
လိုင်း တစ်ခုထဲက အလင်းကို နှေးလိုက်ပြီး
အချိန်ကို ဆွဲပေးလိုက်ရင်၊ ညှိယူမှုနောက်မှာ

54
00:03:20,784 --> 00:03:25,703
လှိုင်းတွေ ပြန်ပေါင်းလိုက်ခြင်းဖြင့်
ဖျက်ခံရလို့ အလင်းကို ပိတ်လိုက်ကြတယ်။

55
00:03:25,703 --> 00:03:28,335
လိုင်းတစ်ခုရဲ့ ကြန့်ကြာမှုကို
ကစားပေးခြင်းဖြင့်

56
00:03:28,335 --> 00:03:33,606
modulator က ဖွင့်ပိတ်ပေးတဲ့ ခလုတ်လို
အလင်းအချက်ပြမှုကို ထုတ်လွှတ်ပေးနိုင်တယ်။

57
00:03:33,606 --> 00:03:36,380
picosecond တရာကြာတဲ့ အလင်းစေလွှတ်မှုက

58
00:03:36,380 --> 00:03:39,450
နက်ရှိုင်းမှုကို စင်တီမီဝာ အနည်းငယ်အထိ
တိကျစွာ တိုင်းနိုင်ပေမဲ့၊

59
00:03:39,460 --> 00:03:43,093
အနာဂတ် ကားတွေကျတော့ ဒီ့ထက်ကို ပိုပြီး
ကောင်းမွန်စွာ မြင်ဖို့ လိုအပ်လိမ့်မယ်။

60
00:03:43,303 --> 00:03:47,595
စူပါအာရုံခံနိုင်မယ့် အလင်းဖမ်းစက်နဲ့
modulator ကို တွဲသုံးမယ်ဆိုရင်

61
00:03:47,595 --> 00:03:50,878
တိကျမှုကို မီလီမီတာ
အထိကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မှာပါ။

62
00:03:50,878 --> 00:03:52,781
အဲဒီတိကျမှုဟာဖြင့် 20/20 ကြည့်စက်ဖြင့်

63
00:03:52,781 --> 00:03:57,337
လမ်းတစ်ဘက်ရှိ အရာများကို တိုင်းနိုင်တာထက်
အဆတစ်ရာ ပိုတိကျပါတယ်။

64
00:03:57,337 --> 00:04:02,925
မော်တော်ယာဉ်သုံး ပထမမျိုးဆက် LIDAR
စက်တွေဟာ ကားအမိုး ဒါမှမဟုတ် ဘောင်ပေါ်မှာ

65
00:04:02,925 --> 00:04:05,407
တပ်ထားတဲ့ ရှုပ်ထွေးတဲ့
ကိရိယာတွေကို သုံးခဲ့ကြတယ်။

66
00:04:05,407 --> 00:04:07,784
photonic တွေ၊ modulator တွေနဲ့
အာရုံခံ စနစ်တွေကို

67
00:04:07,844 --> 00:04:12,508
တစ်စုတစ်လုံးတည်း ပေါင်းလိုက်ကာ မီလီမီတာရဲ့
ဆယ်ပုံတစ်ပုံထိ သေးအောင် လုပ်နိုင်ပြီး

68
00:04:12,508 --> 00:04:17,837
သေးငယ်တဲ့ ချစ်ပ်အဖြစ် ကားရဲ့
မီးလုံးအိမ်ထဲမှာ တပ်ပေးလာနိုင်မှာပါ။

69
00:04:17,837 --> 00:04:21,806
အဲဒီချစ်ပ်တွေထဲတွင် modulator ပေါ်မှာ
ပညာသား ပါတဲ့ ကိရိယာ ပါဦးမှာမို့လို့

70
00:04:21,806 --> 00:04:27,275
ရွေ့လျားအရာများကို ရှောင်နိုင်ရန်နဲ့ အမြန်
မောင်းနေချိန်မှာ စကန် ဖတ်ပေးနိုင်မှာပါ။

71
00:04:27,275 --> 00:04:31,097
modulator လိုင်းတစ်ခုထဲက အလင်းကို
နည်းနည်းလေး နှေးပေးခြင်းဖြင့်၊

72
00:04:31,097 --> 00:04:36,208
အဲဒီအပိုဆောင်းကိရိယာက ဖွင့်ပိတ် ခလုတ်ထက်
လင်းမှုကို ထိန်းချုပ်မှု ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

73
00:04:36,208 --> 00:04:40,708
အဲဒီလို လိုင်းတွေ တသီကြီးရှိပြီး တစ်ခုစီ
ကြန့်ကြာအောင် ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်ရင်၊

74
00:04:40,708 --> 00:04:44,326
လုံးဝ ဆန်းသစ်တဲ့ ပုံစံနဲ့
အသုံးချနိုင်အောင် ဒီဇိုင်းဆွဲနိုင်လို့

75
00:04:44,326 --> 00:04:46,802
လိုသလို လှည့်သုံးနိုင်မယ့်
လေဆာ အလင်းတန်း ဖြစ်လာမယ်။

76
00:04:46,802 --> 00:04:48,358
အဲဒီလို ဆန်းသစ်မယ့် ကိရိယာတွေဟာ

77
00:04:48,358 --> 00:04:50,778
စမတ်မျက်လုံးတွေနဲ့ တူကြမှာမို့

78
00:04:50,778 --> 00:04:54,231
စိတ်ကူးလို့ ရနိုင်တဲ့ ဘယ်သဘာဝ အရာကို
မဆို အသေးစိတ် မြင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပြီး

79
00:04:54,231 --> 00:04:57,514
ဘယ်လောက်ပဲ များတဲ့ အတားအဆီးတွေကို
မဆို မြင်နိုင်ပြီး ရှောင်နိုင်မှာပါ။

80
00:04:57,514 --> 00:05:00,428
ပြီးတော့ လမ်းမှားသွားလို့ ရုတ်တရက်
ပေါ်လာနိုင်တဲ့ သမင်ကလွဲလို့

81
00:05:00,453 --> 00:05:04,343
ဘယ်သူမှာမှ ပင်ပင်ပန်းပန်း အားထုတ်
ကြိုးပမ်းရန် လိုမှာ မဟုတ်ပါဘူး။