0:00:00.827,0:00:02.858
Daha önceleri binalar ve mimari hakkında

0:00:02.858,0:00:05.383
yazıyordum ve mimariyle ilgili yazmak

0:00:05.383,0:00:08.124
belirli varsayımlara dayanır.

0:00:08.124,0:00:10.582
Bir mimar binayı tasarlar ve onu bir mekan haline gelir,

0:00:10.582,0:00:13.062
ya da bir çok mimar bir çok bina tasarlayarak

0:00:13.062,0:00:16.336
bir şehir yaratırlar, bu yerleri şekillendiren siyasetin,

0:00:16.336,0:00:18.733
kültürün ve ekonominin karmaşıklığına rağmen

0:00:18.733,0:00:21.736
günün sonunda gider ve buraları

0:00:21.736,0:00:24.392
ziyaret edersiniz. Çevresinde gezersiniz.

0:00:24.392,0:00:26.065
Kokularını duyarsınız. Bir şekilde hissedebilirsiniz.

0:00:26.065,0:00:29.558
Size, birer mekan oluşlarının hissini yaşatırlar.

0:00:29.558,0:00:31.907
Ancak son birkaç yılda beni sarsan şey şu oldu,

0:00:31.907,0:00:35.282
dışarıdaki dünyaya daha az karıştıkça

0:00:35.282,0:00:38.511
bilgisayar ekranımın karşısında daha çok oturuyordum.

0:00:38.511,0:00:42.831
Ve özellikle iPhone'umu aldığım 2007'den beri,

0:00:42.831,0:00:44.707
ekran karşısında sadece oturmakla kalmadım

0:00:44.707,0:00:46.804
günün sonunda kalkıp, tüm gün cebimde

0:00:46.804,0:00:50.104
taşıdığım küçük ekrana da bakmaya başladım.

0:00:50.104,0:00:52.963
Ve fiziksel dünyayla olan bağlantımın

0:00:52.963,0:00:55.900
ne kadar da çabuk değiştiği beni çok şaşırttı.

0:00:55.900,0:00:57.675
Bu kısacık zamanda, isterseniz siz buna çevirimiçi

0:00:57.675,0:01:01.131
geçen 15 yıl, ya da devamlı çevirimiçi olduğunuz

0:01:01.131,0:01:04.090
dört - beş yıl deyin, bu zaman içinde

0:01:04.090,0:01:07.264
çevremizdekilerle ilişkimiz öylesine değişti ki

0:01:07.264,0:01:09.063
dikkatimiz her daim bölünmüş durumda. Biliyorsunuz,

0:01:09.063,0:01:11.627
hem ekranın içindekilere hem de dışarıda

0:01:11.627,0:01:13.459
çevremizde olan dünyaya bakıyoruz.

0:01:13.459,0:01:15.986
Ve beni daha da çok şaşırtan ve takıldığım bir konu da

0:01:15.986,0:01:18.988
ekranın içindeki dünyanın kendi içinde hiçbir

0:01:18.988,0:01:22.777
gerçekliğinin olmamasıydı.

0:01:22.777,0:01:25.545
Gidip de internetteki bir resmim ararsanız,

0:01:25.545,0:01:28.663
bulduğunuz şey bu olur, Opte'nin bu meşhur İnternet fotoğrafı

0:01:28.663,0:01:31.793
Samanyolu gibi, sonsuz genişlikte

0:01:31.793,0:01:33.889
ve üzerinde yokmuşuz gibi görünüyor.

0:01:33.889,0:01:36.313
Onu asla tamamıyla yakalayamayacağız.

0:01:36.313,0:01:39.930
Bana her zaman Apollo'nun çektiği yeryüzü fotoğrafını

0:01:39.930,0:01:42.660
hatırlatıyor, mavi bir bilye gibi, ve bu benzerliği

0:01:42.660,0:01:45.357
sanki onu bir bütün gibi anlayamayacağımızı ifade ediyor.

0:01:45.357,0:01:49.042
Genişlemesinin yüzeyinde küçük bir parçaymışız gibi.

0:01:49.042,0:01:52.407
Yani bu dünya, bu ekran ve etrafımdaki

0:01:52.407,0:01:55.264
fiziksel dünya ayrı olsaydı, tüm bunları asla

0:01:55.264,0:01:58.245
bir araya getiremezdim.

0:01:58.245,0:02:01.452
Ve sonra olan oldu.

0:02:01.452,0:02:04.050
Bir gün internet bağlantım gitti, zaten arada sırada olur,

0:02:04.050,0:02:06.784
ve tamirci düzeltmeye geldi, kanepenin arkasındaki

0:02:06.784,0:02:08.911
tozlu kablo yığınıyla işe başladı ve sırasıyla bunları

0:02:08.911,0:02:12.121
evimin önüne, giriş katıma ve arka bahçeme kadar takip etti

0:02:12.121,0:02:14.997
ve duvara dayalı karmaşık kablolar duruyordu.

0:02:14.997,0:02:17.551
Ve kablo boyunca koşturan bir sincap gördü,

0:02:17.551,0:02:20.342
"İşte," dedi "probleminiz bu."

0:02:20.342,0:02:24.763
"İnternetinizi bir sincap çiğniyor." (Kahkahalar)

0:02:24.763,0:02:27.890
Ve bu gayet şaşırtıcıydı. İnternet devasa bir

0:02:27.890,0:02:31.264
düşünce. Alışverişten sevgili bulmaya, devrimlere kadar

0:02:31.264,0:02:34.719
her şeyi değiştiren birtakım protokoller bütünü.

0:02:34.719,0:02:37.348
Yani bir sincabın onu çiğneyemeyeceği

0:02:37.348,0:02:40.659
su götürmez bir gerçekti. (Kahkahalar)

0:02:40.659,0:02:42.537
Ama, o anki durum bundan ibaretti.

0:02:42.537,0:02:45.739
Bir sincap gerçekten de İnternet'imi çiğneyivermişti. (Kahkahalar)

0:02:45.739,0:02:47.926
Ve sonra kafamda, bir kabloyu duvardan çekip

0:02:47.926,0:02:50.106
takip edersem nereye gideceğimi canlandırdım.

0:02:50.106,0:02:51.710
Acaba nereye varırdım?

0:02:51.710,0:02:55.218
İnternet gerçekten de ziyaret edebileceğiniz bir yer mi?

0:02:55.218,0:02:56.567
Gidebilir miyim oraya? Kimle karşılaşırım?

0:02:56.567,0:02:59.943
Yani orada bir yerlerde gerçekten bir şey var mı?

0:02:59.943,0:03:02.980
Cevap her halükarda hayırdı.

0:03:02.980,0:03:05.760
İnternet buydu, üstünde kırmızı ışık yanan siyah bir kutu,

0:03:05.760,0:03:09.190
tıpkı "The IT Crowd" dizisinde gösterildiği gibi.

0:03:09.190,0:03:12.749
Diziye göre, İnternet normalde Big Ben'in tepesinde durur

0:03:12.749,0:03:15.831
çünkü en iyi orada çekiyordur,

0:03:15.831,0:03:19.136
ama iş arkadaşlarının öğleden sonraki sunumunda kullanması için

0:03:19.136,0:03:22.308
onu ödünç alabileceğine karar verirler.

0:03:22.308,0:03:24.682
Eski internetçiler kısa süre için ondan ayrılmayı

0:03:24.682,0:03:27.548
kabul eder ve arkadaşları onu gördüğünde şaşırır

0:03:27.548,0:03:30.938
"İnternet bu mu? Bütün İnternet? Peki ağır mı?"

0:03:30.938,0:03:34.898
Onlar da "Tabi ki değil, İnternetin hiçbir ağırlığı olmaz." derler.

0:03:34.898,0:03:37.215
Ben de utanmıştım. Sadece ahmakların aramayı düşünecekleri

0:03:37.215,0:03:39.511
bir şeyi merak ediyordum.

0:03:39.511,0:03:42.346
İnternet şekilsiz bir bölge ya da üstünde

0:03:42.346,0:03:44.592
kırmızı ışığı yanıp sönen aptal bir kara kutuydu.

0:03:44.592,0:03:46.920
Orada gerçek bir dünya yoktu.

0:03:46.920,0:03:50.232
Ama aslında var. Oralarda bir yerde gerçek bir İnternet dünyası var

0:03:50.232,0:03:51.998
ve iki yıl boyunca oraları ziyaret ettim,

0:03:51.998,0:03:55.543
İnternetin bu yerlerini. Büyük veri merkezlerine gittim,

0:03:55.543,0:03:58.188
buralar bulundukları şehirler kadar enerji tüketiyor

0:03:58.188,0:04:01.377
ve böyle yerlere gittim, New York'ta 60 Hudson caddesinde,

0:04:01.377,0:04:03.085
dünyadaki binalardan biri,

0:04:03.085,0:04:05.983
bir düzine binanın yer aldığı kısa listedeki binalardan biri,

0:04:05.983,0:04:08.627
burada herhangi bir yerdekinden daha çok İnternet ağı

0:04:08.627,0:04:09.985
birbirine bağlanıyor.

0:04:09.985,0:04:12.602
Ve bu bağlantı kesinlikle fiziksel bir işlem.

0:04:12.602,0:04:15.087
Ağın yönlendiricisiyle alakalı, Facebook,

0:04:15.087,0:04:18.029
Google, B.T., Comcast ya da Time Warner, ya da herhangi biri,

0:04:18.029,0:04:20.460
çoğunlukla tavana çıkan sarı fiberoptik kablo ve

0:04:20.460,0:04:23.154
diğer ağın yönlendiricisiyle bağlanıyor.

0:04:23.154,0:04:27.531
Bu kesinlikle fiziksel ve şaşırtıcı bir şekilde homojen.

0:04:27.531,0:04:30.824
60 Hudson'dakine benzer bir bina ve bunlar gibi bir düzinesi,

0:04:30.824,0:04:33.150
yanlarındaki bina dizilerindekinden 10 kat daha fazla

0:04:33.150,0:04:34.998
ağ bağlantısı yapıyor.

0:04:34.998,0:04:37.066
Bu binaların listesi gayet kısa.

0:04:37.066,0:04:39.974
Ve 60 Hudson özellikle ilginç çünkü

0:04:39.974,0:04:42.563
yaklaşık bir düzine önemli ağlara ev sahipliği yapıyor

0:04:42.563,0:04:44.861
ve bunlar denizaltı kablolarıyla okyanustan geçerek

0:04:44.861,0:04:47.209
Avrupa ve Amerika'yı birbirine bağlıyor,

0:04:47.209,0:04:49.462
yani hepimiz arasındaki bağlantıyı kuruyor.

0:04:49.462,0:04:53.049
Ve işte bu kabloların üstünde özellikle duracağım.

0:04:53.049,0:04:56.909
İnternet evrensel bir fenomen ise ve evrensel bir şehirde

0:04:56.925,0:04:59.365
yaşıyorsak, bu sadece okyanus altından geçen

0:04:59.365,0:05:01.470
bunun gibi kablolar sayesindedir.

0:05:01.470,0:05:04.356
Ve bir bakıma, inanılmaz derecede küçükler.

0:05:04.356,0:05:07.298
Elinizin içinde tutabilirsiniz. Bahçe hortumu kadarlar.

0:05:07.298,0:05:11.361
Öteki taraftan, inanılmaz derecede büyükler,

0:05:11.361,0:05:13.001
hayal edebileceğiniz kadar genişler.

0:05:13.001,0:05:15.556
Okyanus boyunca ilerliyorlar. Üç, beş ya da sekiz

0:05:15.556,0:05:18.167
mil uzunluğundalar ve

0:05:18.167,0:05:20.776
materyal bilimi, bilgisayar teknolojisi ne kadar

0:05:20.776,0:05:24.309
karmaşıksa, fiziksel süreç bir o kadar şaşırtıcı derecede

0:05:24.309,0:05:28.089
basit. Işık okyanusun bir ucundan giriyor ve

0:05:28.089,0:05:31.374
öteki ucundan çıkıyor ve çoğunlukla

0:05:31.374,0:05:34.007
bağlantı istasyonu denilen ve deniz kenarında

0:05:34.007,0:05:36.954
küçük bir yerleşim yerinde bulunan binalarda gizleniyor

0:05:36.954,0:05:39.688
ve okyanus yüzeyinde orkinosa benzeyen

0:05:39.688,0:05:42.208
yükselticiler duruyor ve her 50 milde

0:05:42.208,0:05:45.865
sinyali yüksetiyor. Ve aktarmanın hızı inanılmaz derecede

0:05:45.865,0:05:49.071
yüksek olduğu için -- saniyede 10 gigabit dalgaboyu ışık --

0:05:49.071,0:05:51.569
belki de sizin bağlantınızın bin katı,

0:05:51.569,0:05:54.753
ya da 10.000 video yayımını taşıyabilir,

0:05:54.753,0:05:58.031
sadece bu kadar değil, fiberlere yalnızca

0:05:58.031,0:06:00.988
bir dalgaboyu ışık koymuyorsunuz, belki

0:06:00.988,0:06:04.007
50, 60 ya da 70 farklı dalgaboylarında renk veya ışığı

0:06:04.007,0:06:06.875
tek bir fiberden geçiriyorsunuz ve tek kabloda

0:06:06.875,0:06:09.477
iki yöne giden dörder taneden toplam sekiz fiber var.

0:06:09.477,0:06:12.967
Ve incecikler. Bir saç teli kadar.

0:06:12.967,0:06:14.796
Ve koskoca kıtayı bir yerlere bağlıyorlar.

0:06:14.796,0:06:17.134
Bağlantıyı şunun gibi bir rögarda sağlıyorlar.

0:06:17.134,0:06:20.223
Gerçekten de 5000 millik kabloların girişleri burada.

0:06:20.223,0:06:24.713
Bu Halifax'ta, Halifax'tan İrlanda'ya uzuyor.

0:06:24.713,0:06:27.694
Ve yer şekilleri değişime uğruyor. Üç yıl önce,

0:06:27.694,0:06:29.590
bunu düşünmeye ilk başladığımda, Afrika'nın batı kıyısında

0:06:29.590,0:06:32.757
bir kablo vardı, bu haritada Steve Song tarafından

0:06:32.757,0:06:35.631
bu ince siyah çizgiyle gösterilmiş.

0:06:35.631,0:06:40.476
Şimdi ise altı kablo var ve dahası da geliyor, her kıyıya üçer tane.

0:06:40.476,0:06:43.107
Çünkü bir ülke bir kabloyla bağlandığında bunun yeterli

0:06:43.107,0:06:44.907
olmadığını farkediyor. Etrafında bir sanayi kuracaklarsa

0:06:44.907,0:06:47.723
bağlantılarının kopmayacağını bilmeleri gerekiyor,

0:06:47.723,0:06:50.433
çünkü bir kablo koparsa, denize bir gemi yollamanız,

0:06:50.433,0:06:52.500
bir kanca yardımıyla kablonun bir ucunu çekip

0:06:52.500,0:06:55.415
diğer ucunu bulmanız gerekir ve sonra

0:06:55.415,0:06:58.458
bu iki ucu bağlamalı ve yeniden suya bırakmalısınız.

0:06:58.458,0:07:02.998
Çok, çok yoğun fiziksel bir süreç.

0:07:02.998,0:07:07.296
Bu, arkadaşım Simon Cooper, şimdiye kadar

0:07:07.296,0:07:09.968
Tata İletişim'de çalışıyordu, büyük bir

0:07:09.968,0:07:12.966
Hindistan endüstriyel holding şirketi.

0:07:12.966,0:07:15.948
Ve onunla hiç yüzyüze görüşmedik. Sadece

0:07:15.948,0:07:19.405
İnternet üzerinden görüşmeler yaptık, bu yüzden de

0:07:19.405,0:07:23.301
onu hep İnternet'teki adam olarak görüyorum. (Gülüşmeler)

0:07:23.301,0:07:26.498
Kendisi bir İngiliz. Deniz-altı kablo sanayisi

0:07:26.498,0:07:30.143
İngilizler tarafından yönetiliyor ve hepsi 42 yaşlarında gibiler.

0:07:30.143,0:07:33.318
(Gülüşmeler) Çünkü hepsi aynı zamanda başladılar

0:07:33.318,0:07:35.818
ve o zamanlar 20'lerindediler.

0:07:35.818,0:07:39.078
Ve Tata, iletişim işine iki kabloları varken başladı,

0:07:39.078,0:07:41.543
biri Atlas'ı öteki Pasifik'i geçen iki kablo,

0:07:41.543,0:07:44.703
ve dünyayı saran bir kemer oluşturana kadar

0:07:44.703,0:07:48.247
buna yenilerini eklediler, bu da sizin gönderileriniz

0:07:48.247,0:07:50.344
Doğu'ya ya da Batı'ya gönderebilecekleri anlamına geliyor.

0:07:50.344,0:07:52.567
Gerçekten de dünyanın çevresinde dolanan bir ışık dalgasına sahipler,

0:07:52.567,0:07:54.778
Pasifik'te bir kablo kopsa, bağlantıyı diğer taraftan

0:07:54.778,0:07:57.963
yapıverirler. Ve bu ağı tamamladıktan sonra

0:07:57.963,0:08:01.907
bağlanacak başka yerler aramaya başladılar.

0:08:01.907,0:08:04.397
Kablonun ulaşmadığı yerler aradılar ve bu da Kuzey ve

0:08:04.397,0:08:07.191
Güney oluyordu, öncelikle Afrika'daki bu kablolar.

0:08:07.191,0:08:10.962
Ancak beni şaşırtan Simon'ın inanılmaz coğrafik hayal gücüydü.

0:08:10.962,0:08:13.921
Dünyayı inanılmaz bir genişlikte düşünüyordu.

0:08:13.921,0:08:17.234
Ve bununla özellikle ilgileniyordum çünkü bu kabloların

0:08:17.234,0:08:20.086
nasıl kurulduğunu görmek istiyordum.

0:08:20.086,0:08:22.406
Çevirimiçi olarak yaşadığımız o kısacık bağlantı anlarını,

0:08:22.406,0:08:25.700
basit bir dolaşımı, bir tweet ya da Facebook iletisini

0:08:25.700,0:08:29.540
ya da bir e-postayı görmek; bunun fiziksel bir sonucu varmış gibi.

0:08:29.540,0:08:31.616
Kıtanın fişinin takıldığı bir an varmış gibiydi ve

0:08:31.616,0:08:33.963
ben bunu görmek istiyordum.

0:08:33.963,0:08:36.248
Ve Simon yeni bir kablo üzerinde çalışıyordu,

0:08:36.248,0:08:38.759
BAKS, Batı Afrika Kablo Sistemi,

0:08:38.759,0:08:40.880
Lizbon'dan Afrika'nın batı kıyısında

0:08:40.880,0:08:43.749
Cote d'lvoire'a, Gana'ya, Nijerya'ya ve Kamerun'a uzanıyor.

0:08:43.749,0:08:46.082
Ve hava durumuna bağlı olarak yakın zamanda

0:08:46.082,0:08:48.276
bir çalışmanın olacağını ve bana haber vereceğini söyledi.

0:08:48.276,0:08:51.477
Böylece dört gün içinde Lizbon'un güney sahiline

0:08:51.477,0:08:54.308
gitmemi söyledi ve 9'dan az sonra şu adam

0:08:54.308,0:08:58.004
denizden yürüyerek çıktı. (Kahkahalar)

0:08:58.004,0:09:02.324
Ve yeşil naylon bir hat taşıyordu, çok hafif bir hat,

0:09:02.324,0:09:05.037
taşıyıcı kablo hattı deniyor ve deniz ile kara arasındaki

0:09:05.037,0:09:07.590
ilk bağlantı noktası buydu ve sonradan

0:09:07.590,0:09:11.453
9.000 millik ışık yolu olarak kullanılacaktı.

0:09:11.453,0:09:14.043
Sonra, bir buldozer şu özel kablo döşeme gemisinden

0:09:14.043,0:09:17.400
kablo çekmeye başladı ve doğru yere gelene kadar

0:09:17.400,0:09:20.148
bu balonlara bağlı kaldı.

0:09:20.148,0:09:22.890
Burada inceleme yapan İngiliz mühendisleri görüyorsunuz.

0:09:22.890,0:09:25.703
Ve sonra, doğru yere gelince, elinde bir bıçakla

0:09:25.703,0:09:29.062
suya geri giderek balonları birer birer kesti

0:09:29.062,0:09:31.361
ve balonlar uçup giderken, kablo da

0:09:31.361,0:09:33.266
deniz tabanına düştü, gemiye kadar hepsini tek tek kesti

0:09:33.266,0:09:35.139
ve oraya ulaştığında,

0:09:35.139,0:09:37.552
kendisine bir bardak meyve suyu ve kurabiye verdiler,

0:09:37.552,0:09:39.971
sonra suya geri atladı ve yüzerek sahile geldi

0:09:39.971,0:09:47.131
ve sigarasını yaktı. (Gülüşmeler)

0:09:47.131,0:09:49.843
Ve kablo sahile geldiğinde

0:09:49.843,0:09:53.347
bağlantı istasyonundan getirilmiş olan kabloyla

0:09:53.347,0:09:56.304
diğer tarafa bağlamak için hazırlamaya başlıyorlar.

0:09:56.304,0:09:59.162
İlk önce bir testereyle başlıyorlar ve sonra

0:09:59.162,0:10:02.098
plastik iç kısmı inceltmeye başlıyorlar. Bu işi

0:10:02.098,0:10:04.160
bir şefin çalışması gibi yapıyorlar, sonra da

0:10:04.160,0:10:06.868
bir kuyumcu gibi saç teli inceliğindeki fiber kabloları

0:10:06.868,0:10:08.545
birbirlerine bağlıyorlar

0:10:08.545,0:10:11.536
ve şu delme makinesiyle birbirlerine kaynatıyorlar.

0:10:11.536,0:10:14.867
Bu adamları kablonun başında testereyle gördüğünüzde

0:10:14.867,0:10:17.510
İnternet'i sadece bir bulut olarak görmeyi bırakıyorsunuz.

0:10:17.510,0:10:21.447
Artık tamamen fiziksel bir şey olmaya başlıyor.

0:10:21.447,0:10:23.955
Bunun kadar beni şaşırtan bir diğer şey

0:10:23.955,0:10:26.802
en karmaşık teknolojiye dayanmasına ve inanılmaz

0:10:26.802,0:10:29.707
derecede yeni birşey olmasına rağmen bu fiziksel süreç

0:10:29.707,0:10:33.474
uzun süredir var ve kültür hala değişmedi.

0:10:33.474,0:10:35.463
Yerel işçileri görüyorsunuz. İngiliz mühendisi

0:10:35.463,0:10:38.638
arka tarafta işi anlatırken görüyorsunuz. Ve daha da önemlisi,

0:10:38.638,0:10:41.281
aynı yerdeler. Bu kablolar hala klasik liman şehirlerini

0:10:41.281,0:10:44.331
bağlıyorlar: Lizbon, Mombasa,

0:10:44.331,0:10:47.490
Bombay, Singapur, New York gibi.

0:10:47.490,0:10:51.576
Sonrasında kıyıdaki işlemler üç ya da dört gün sürüyor,

0:10:51.576,0:10:55.767
bittiğinde kapağını kapatıp

0:10:55.767,0:10:58.738
üzerini kumla örtüyorlar

0:10:58.738,0:11:01.820
ve herkes bunu unutuyor.

0:11:01.820,0:11:04.071
Bana öyle geliyor ki, bu buluttan çok bahsediyoruz,

0:11:04.071,0:11:05.981
ancak her seferinde buluta birşeyler ekliyoruz,

0:11:05.981,0:11:08.183
üstüne sorumluluklar yüklüyoruz.

0:11:08.183,0:11:12.047
Daha az ilgileniyoruz. Uğraşmayı başkalarına bırakıyoruz.

0:11:12.047,0:11:13.330
Ve bu hiç doğru değil.

0:11:13.330,0:11:15.672
Neal Stephenson şöyle birşey yazmış:

0:11:15.672,0:11:20.069
bağlanan insanlar bağlantıyla ilgili bilgi sahibi olmalılar.

0:11:20.069,0:11:22.339
Ve şunu bilmeliyiz, bence, internetimizin geldiği yeri

0:11:22.339,0:11:25.092
bilmeliyiz ve bizi fiziksel olarak bağlayan şeyin

0:11:25.092,0:11:29.914
fiziksel olarak ne olduğunu anlamalıyız.

0:11:29.914,0:11:32.253
Teşekkürler. (Alkışlar)

0:11:32.253,0:11:34.650
(Alkışlar)

0:11:34.650,0:11:38.260
Teşekkürler. (Alkışlar)