1
00:00:07,290 --> 00:00:12,688
Bez wody człowiek
może przeżyć około stu godzin.

2
00:00:12,698 --> 00:00:17,308
Ale istnieje stworzenie tak odporne,
że bez wody może przetrwać dekady.

3
00:00:17,928 --> 00:00:19,908
To milimetrowe zwierzątko

4
00:00:19,908 --> 00:00:24,548
może przeżyć w najcieplejszym
i najzimniejszym klimacie na Ziemi

5
00:00:24,548 --> 00:00:28,519
i jest też odporne na promieniowanie.

6
00:00:28,519 --> 00:00:30,420
To niesporczak,

7
00:00:30,420 --> 00:00:33,289
jeden z największych twardzieli na Ziemi,

8
00:00:33,289 --> 00:00:38,049
nawet jeśli wyglądem przypomina bardziej
grubiutkiego, ośmionogiego misia żelkę.

9
00:00:38,049 --> 00:00:40,749
Większość organizmów
do życia potrzebuje wody.

10
00:00:40,749 --> 00:00:43,059
Dzięki niej zachodzą procesy metaboliczne,

11
00:00:43,059 --> 00:00:48,999
napędzające reakcje biochemiczne
zachodzące w komórkach.

12
00:00:48,999 --> 00:00:53,279
Ale stworzenia jak niesporczak,
nazywany także niedźwiedziem wodnym,

13
00:00:53,279 --> 00:00:57,979
omijają tę restrykcję
dzięki procesowi zwanemu anhydrobiozą,

14
00:00:57,979 --> 00:01:01,100
co z greckiego znaczy życie bez wody.

15
00:01:01,100 --> 00:01:04,708
Ten niezwykły proces
spotkamy też u innych zwierząt.

16
00:01:04,708 --> 00:01:05,760
Bakterie,

17
00:01:05,760 --> 00:01:08,309
jednokomórkowce zwane archeonami,

18
00:01:08,309 --> 00:01:09,090
rośliny

19
00:01:09,090 --> 00:01:13,269
oraz inne zwierzęta,
potrafią przetrwać, wysychając.

20
00:01:13,269 --> 00:01:14,721
Dla wielu niesporczaków

21
00:01:14,721 --> 00:01:18,571
oznacza to, że muszą
wejść w stan kryptobiozy.

22
00:01:18,571 --> 00:01:20,030
Zwijają się w kuleczkę,

23
00:01:20,030 --> 00:01:23,620
chowając głowę i nóżki pod siebie,

24
00:01:23,620 --> 00:01:27,000
i czekają, aż pojawi się woda.

25
00:01:27,000 --> 00:01:29,141
Kiedy zaczyna brakować wody

26
00:01:29,141 --> 00:01:31,501
i niesporczaki wchodzą w stan kryptobiozy,

27
00:01:31,501 --> 00:01:34,351
zaczynają wytwarzać specjalne cząsteczki,

28
00:01:34,351 --> 00:01:38,041
które wypełniają ich komórki
i zastępują utraconą wodę,

29
00:01:38,041 --> 00:01:40,430
tworząc substancję międzykomórkową.

30
00:01:40,430 --> 00:01:43,080
Wrażliwe na brak wody elementy komórek,

31
00:01:43,080 --> 00:01:44,111
jak DNA,

32
00:01:44,111 --> 00:01:44,941
białka

33
00:01:44,941 --> 00:01:46,041
i błony komórkowe,

34
00:01:46,041 --> 00:01:48,580
są więzione w tej substancji.

35
00:01:48,580 --> 00:01:51,973
Uważa się, że dzięki temu
molekuły zostają na swoim miejscu,

36
00:01:51,973 --> 00:01:53,631
co zapobiega ich denaturacji,

37
00:01:53,631 --> 00:01:56,738
rozpadowi i łączeniu się.

38
00:01:56,738 --> 00:02:00,421
Po ponownym nawodnieniu organizmu
substancja międzykomórkowa rozpuszcza się,

39
00:02:00,421 --> 00:02:03,887
pozostawiając komórki
nieuszkodzone i w pełni funkcjonalne.

40
00:02:03,887 --> 00:02:08,151
Oprócz suszy niesporczakom
niestraszne są inne warunki ekstremalne.

41
00:02:08,151 --> 00:02:09,416
Przeżyją zamrożone,

42
00:02:09,416 --> 00:02:11,830
w temperaturze powyżej stu stopni,

43
00:02:11,830 --> 00:02:13,507
w środowisku radioaktywnym,

44
00:02:13,507 --> 00:02:17,092
a nawet w próżni kosmicznej.

45
00:02:17,092 --> 00:02:19,221
Doprowadziło to do mylnych spekulacji,

46
00:02:19,221 --> 00:02:22,562
że niesporczaki to istoty pozaziemskie.

47
00:02:22,562 --> 00:02:24,150
Choć fajnie jest o tym pomyśleć,

48
00:02:24,150 --> 00:02:27,751
naukowcy nierozerwalnie wiążą
ich pochodzenie z Ziemią,

49
00:02:27,751 --> 00:02:29,772
gdzie ewoluowały latami.

50
00:02:29,772 --> 00:02:32,503
Ta ewolucja dała początek

51
00:02:32,503 --> 00:02:36,322
ponad 1100 znanym gatunkom niesporczaków.

52
00:02:36,322 --> 00:02:39,653
Bardzo możliwe, że kolejne
wciąż czekają na odkrycie.

53
00:02:39,653 --> 00:02:44,783
Te odporne stworzonka
można spotkać niemal wszędzie.

54
00:02:44,783 --> 00:02:48,463
Występują na każdym kontynencie,
włącznie z Antarktydą,

55
00:02:48,463 --> 00:02:51,152
i w różnych ekosystemach jak pustynia,

56
00:02:51,152 --> 00:02:52,283
lądolód,

57
00:02:52,283 --> 00:02:53,182
morze,

58
00:02:53,182 --> 00:02:54,143
wody słodkie,

59
00:02:54,143 --> 00:02:55,233
lasy deszczowe

60
00:02:55,233 --> 00:02:57,242
i najwyższe szczyty górskie.

61
00:02:57,242 --> 00:03:00,913
Ale spotkamy je też
w najzwyklejszych miejscach,

62
00:03:00,913 --> 00:03:02,904
w podwórkowych mchach i porostach,

63
00:03:02,904 --> 00:03:03,693
w parkach

64
00:03:03,693 --> 00:03:04,963
i w lasach.

65
00:03:04,963 --> 00:03:08,403
Żeby je znaleźć, potrzeba
mikroskopu i odrobiny cierpliwości.

66
00:03:08,403 --> 00:03:12,323
Naukowcy próbują ustalić,
czy niesporczaki stosują stan kryptobiozy,

67
00:03:12,323 --> 00:03:14,364
pozwalający im przetrwać brak wody,

68
00:03:14,364 --> 00:03:16,293
w innych niekorzystnych warunkach.

69
00:03:16,293 --> 00:03:18,683
Jeśli zrozumiemy,
jak te i inne organizmy

70
00:03:18,683 --> 00:03:21,852
stabilizują wrażliwe
cząsteczki biologiczne,

71
00:03:21,852 --> 00:03:26,103
możliwe, że uda nam się zastosować
tę wiedzę do stabilizacji szczepionek

72
00:03:26,103 --> 00:03:31,793
lub wyhodowania roślin uprawnych
odpornych na zmieniający się klimat.

73
00:03:31,793 --> 00:03:34,214
To, jak niesporczaki radzą sobie

74
00:03:34,214 --> 00:03:37,373
z długotrwałym przebywaniem
w próżni kosmicznej,

75
00:03:37,373 --> 00:03:41,785
może rzucić światło
na środowiskowe limity życia

76
00:03:41,785 --> 00:03:44,415
i zwiększyć bezpieczeństwo astronautów.

77
00:03:44,415 --> 00:03:49,164
W efekcie niesporczaki mogą nam pomóc
odpowiedzieć na kluczowe pytanie:

78
00:03:49,164 --> 00:03:53,923
czy życie może istnieć
na planetach mniej przyjaznych niż Ziemia?